Πώς πεθαίνουμε; Ο Φρανσουά Μιττεράν, προλογίζοντας το βιβλίο Μύχιος θάνατος (La mort intime) της Marie de Hennezel, γράφει ότι ζούμε σ’ ένα κόσμο όπου το ερώτημα αυτό τρομάζει και προτιμούμε να το αγνοούμε. Και συνεχίζει: «Άλλοι πολιτισμοί, πριν από μας, κοιτούσαν το θάνατο κατάματα. Απέδιδαν στο πεπρωμένο τον πλούτο και το νόημα που του αρμόζει. […]

With regard to the ramifications of the Macedonian problem that divides Athnes and Skopje there are two distinct issues involved here: a)Whether the way the public debate on the issue of Macedonia-and generally the “national issues” – is shaped in Greece conforms to the standards of a western pluralistic society b)The substance of the Macedonian […]

Τι ακριβώς είναι πλέον αυτή η περιλάλητη λαική δεξιά; Πέραν από μηχανισμός ψηφοθηρίας αδίστακτων παραδοσιακών πολιτικάντηδων δεν έχει ουσιαστικά το παραμικρό πολιτικό περιεχόμενο. Για να έχει πολιτική ταυτότητα κάποια τοποθέτηση σε ζητήματα επικαιρότητας η και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού οφείλει να οικοδομείται πάνω σε συγκεκριμένες ιδεολογικές επιλογές. η παραδοσιακή Δεξιά στηρίζεται στο κράτος για μεγάλο μέρος του […]

Δοξάζω το θεό που δεν έχω κάποια επαγγελματική σχέση με το ΠΑΣΟΚ. Με τόσες φορές που αποκάλεσα στα άρθρα μου τη Μακεδονία με το συνταγματικό της όνομα και επεσήμανα την ύπαρξη μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα, θα με είχε απολύσει προ πολλού ο πρόεδρος Γιωργάκης Παπανδρέου. Όμως όχι. Ας είμαι δίκαιος. Για να με απολύσει ο […]

Τα σύννεφα της ανησυχίας για την παγκόσμια οικονομία πυκνώνουν και τα προβλήματα για την Ελλάδα θα είναι ιδιαίτερα οδυνηρά. Σε όλη την υφήλιο το πρόβλημα από την οικονομική κρίση μεταφράζεται σε μείωση της κατανάλωσης και αύξηση της ανεργίας. Διαφορετικές χώρες εισπράττουν την κρίση με διαφορετικό τρόπο. Στις ΗΠΑ υπάρχει έλλειψη ρευστότητας. Στην Ευρώπη το ζήτημα […]

Χρειάστηκε περίπου μισός αιώνας προκειμένου το μνημειώδες Το Σύνταγμα της Ελευθερίας του κορυφαίου φιλελεύθερου διανοητή του εικοστού αιώνα Φρίντριχ Χάγιεκ να βρει το δρόμο του στο άνυδρο ιδεολογικά τοπίο της εγχώριας βιβλιοπαραγωγής, αν και η σύλληψη και συγγραφή του συνδέεται κατά κάποιο τρόπο με τη χώρα μας. Για όσους αρέσκονται σε ανεκδοτολογικά στοιχεία, το χειμώνα […]

Δύο ήταν οι εκπλήξεις για όσους διάβασαν την πρώτη έκδοση του «Reflections on the revolution in France» («Στοχασμοί για την επανάσταση στη Γαλλία» – αμετάφραστο στα ελληνικά). Το βιβλίο κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1790 δεκατέσσερις μήνες μετά την πτώση της Βαστίλης. Ηταν η εποχή που η Γαλλική Επανάσταση ζούσε τη ρόδινη περίοδό της και τρία […]

H όλη συζήτηση για τη χρηματοπιστωτική κρίση και το «τέλος» του νεοφιλελευθερισμού θυμίζει συχνά διάλογο ανάμεσα σε δημοσιογράφο σκανδαλοθηρικής εφημερίδας και σε τρόφιμο ψυχιατρείου. Τα μισά από τα συμπεράσματα που βγαίνουν είναι φτηνή προπαγάνδα και τα άλλα μισά καθαρή τρέλα. Το ότι ζούμε σε μια κοινωνία «άρτου και θεάματος» αυξάνει την ανοχή μας απέναντι στα […]

Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο –και αποδίδεται στον γκουρού των επενδύσεων Μαρκ Φάμπερ– ένα ανέκδοτο για την κρατική ενίσχυση της ζήτησης στις ΗΠΑ, που έκανε την περασμένη άνοιξη η κυβέρνηση Μπους, θεσπίζοντας φοροαπαλλαγές 600 δολαρίων κατ’ άτομο: «Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μας στέλνει επιστροφή φόρου $600. Αν ξοδέψουμε αυτά τα λεφτά στο Wal Mart (μεγάλη […]

Πλήθος αναλυτών την περίοδο της βαθιάς κρίσης που διανύουμε αρέσκονται να αναλίσκονται σε ιστορικές συγκρίσεις με το κραχ του 1929 και της μεγάλης ύφεσης που ακολούθησε την δεκαετία του ’30. Οι πιο προχωρημένοι από αυτούς, κυρίως πεπεισμένοι σοσιαλδημοκράτες και ανοικτοί στον κάθε είδους παρεμβατισμό, ομιλούν ξεκάθαρα για την επάνοδο στην περίοδο του ελέγχου της οικονομίας από το κράτος. Με την εκλογή μάλιστα του Ομπάμα και την αύρα της επιτυχίας του, οι τόνοι αυτών των αναλυτών ανεβαίνουν, παρομοιάζοντας τη νέα εποχή που ανατέλλει με αυτή του Ρούζβελτ και του Νιού Ντηλ. Ουδέν αναληθέστερο και οι καιροί δεν είναι μενετοί ούτε οι άνεμοι ούριοι για βιαστικές κρίσεις και πρόχειρες και επιπόλαιες πολιτικές παράδοσης της παγκόσμιας οικονομίας στους πολιτικούς και τους γραφειοκράτες. Κατ’ αρχήν τα κράτη και οι ρυθμιστικές τους αρχές προκάλεσαν την κρίση και σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι μέρος της κρίσης και δεν μπορούν επ’ ουδενί να αποτελέσουν μοχλό εξόδου από αυτήν. Όπως ο σοφός Αρχιμήδης, ας αναλογιστούμε που το κράτος θα στηρίξει τον μοχλό για να επιφέρει την λύση της κρίσης? Το έδαφος του κράτους και δη του Αμερικανικού, είναι σαθρό και με το υπέρογκο έλλειμμα και το δυσανάλογο χρέος, δεν προσφέρεται για τη στήριξη του μοχλού για την έξοδο από την κρίση. Το κράτος είναι η πηγή και το πιο αναπόσπαστο και κεντρικό μέρος της κρίσης και κάθε άφρονα πολιτική επέκτασης του, μόνο νέα δεινά θα επιφέρει και οι οικονομίες του κόσμου θα βαλτώσουν για πολλά χρόνια όπως έγινε όλη τη δεκαετία του ’30 που εφαρμόστηκε το περιβόητο Νιου Ντηλ.

Ο Τζέσε Τζάκσον έκλαιγε, ο κόσμος δάκρυζε από χαρά, τα πλήθη πανηγύριζαν με πρωτοφανή ενθουσιασμό. Η σκληροτράχηλη Ρόζι Παρκς, εκεί ψηλά στον ουρανό, θα χαμογελά με ικανοποίηση. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αν ζούσε, σεβάσμιος γέροντας 79 χρονών σήμερα, θα μας θύμιζε τη δύναμη του ονείρου και της ελπίδας. Μόνο στην Αμερική ο γιός ενός Αφρικανού, […]

Υπάρχουν δύο ερωτήματα μετά τη διαγραφή του κ. Πέτρου Τατούλη. Το πρώτο είναι: Τι θέλει να κάνει ή, αλλιώς, πού το πάει ο Αρκάς βουλευτής; Το δεύτερο είναι: Τι ήθελε να πει με τη συνέντευξη, που προκάλεσε τη διαγραφή του; Το πρώτο είναι ένα αστυνομικής υφής ερώτημα, που επιτρέπει απέραντες συζητήσεις. Τα πραγματικά στοιχεία για […]

Για πάνω από τριάντα χρόνια με άρθρα μου στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο έχω αναδείξει τις μεγάλες παρενέργειες που ασκεί η ολιγοπωλιακή δύναμη που κατέχουν και διαχειρίζονται 3-4 μεγάλες τράπεζες στην χώρα μας. Οι παραινέσεις μου αντιμετωπίστηκαν με αδιαφορία. Μέσα από συγχωνεύσεις και εξαγορές υπουργοί των οικονομικών και ειδήμονες θεωρούσαν ότι θα διαμορφωνόταν ένα εύρωστο και ασφαλές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Δεν τους μέμφομαι γιατί οι ίδιες ιδέες και πολιτικές επικράτησαν από άκρου σε άκρον της υφηλίου. Αλλά ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση και δεν έχουμε πλέον ανάγκη αποδείξεων ότι αυτές οι ιδέες και οι συνακόλουθες πολιτικές ήταν λανθασμένες και πρέπει να τους καταλογιστεί το μεγαλύτερο ποσοστό της ευθύνης για τις δεινές επιπτώσεις που θα προκληθούν στην πραγματική οικονομία. Γι’ αυτό, υπό μορφή συμβολής στο δημόσιο διάλογο σκέφθηκα ότι ίσως είναι χρήσιμο να επανέλθω και να καταθέσω τις ακόλουθες σκέψεις. Όλοι ή σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι η κρίση ξεκίνησε και άρχισε να διαχέεται σε παγκόσμια κλίμακα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ). Τα αίτια είναι πολλά, και αρκετά πάνε πολλά χρόνια πίσω. Ίσως και στην αρχή της προηγούμενης δεκαετίας. Αλλά επειδή άσκησαν τις επιδράσεις τους προοδευτικά δεν έγινε αντιληπτό πόσο επώδυνες θα γίνονταν όταν θα συσσωρεύονταν με το πέρασμα του χρόνου. Εξάλλου, ενόσω συνεχιζόταν η οικονομική ανάπτυξη και οι ξένοι επενδυτές ήταν διατεθειμένοι να χρηματοδοτούν τον σπάταλο τρόπο της ζωής των αμερικανών, δεν υπήρχαν κίνητρα στους φορείς της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής να παρέμβουν διορθωτικά. Συνεπώς, η αδιαφορία τους να δώσουν σημασία στις φωνές μερικών απομονωμένων οικονομολόγων που υπενθύμιζαν ότι η κατάσταση δεν μπορούσε να συνεχιστεί, ήταν κατανοητή.

The Greek establishment still punishes people who deviate from the official line on Macedonia, as one former PASOK official discovered to his cost. The legal prosecution and state-inspired harassment of people professing different views on “national issues” that took place during the early 1990s has left deep marks on Greek society. Thus, today, even those […]

Ειρωνεία είναι μια αναπάντεχη ανατροπή της κατάστασης. Ένας απρόβλεπτος συνδυασμός συνθηκών ή μια έκβαση αντίθετη από την θεωρούμενη ως αρμόζουσα. Ειρωνεία είναι όταν ο σταθμός της πυροσβεστικής πιάνει φωτιά, ο πιο δύσπιστος της παρέας καταπίνει ένα χονδροειδές ψέμα, ο πρωταθλητής κόσμου ηττάται από το νεότερο μαθητή του. Ειρωνεία χαρακτηρίζει πολλές πλευρές της σημερινής διεθνούς χρηματοοικονομικής […]

Suppose someone imported contaminated milk from China. Could he, if caught, invoke the free market principles to pursue his trade? Certainly not. However, the executives who issued sub-prime mortgages in the USA and spread them to unsuspecting customers by including them in various innocent-looking packages – a practice (mis)named securitisation – got away with murdering financial stability all over the world. To ask for better policing of this market is not harming free enterprise but ensuring its survival. These investment bank whiz kids, who designed an opaque and highly unregulated way to lend money to people who could not pay it back, really set up a huge pyramid scheme which blew up in everybody’s face. The greedy bankers who sold these ‘toxic’ products are certainly to blame but so are the greedy mortgage brokers who peddled these loans just to make a commission. No doubt steps must be taken to end such practices that have led to the present credit crunch.. The American film company ‘20th Century Fox’ is already working on a sequel to its famous 1987 classic ‘Wall Street’ in which Michael Douglas won an Oscar, portraying Gordon Gekko the predator-in-chief of the junk bond boom. One blogger suggested that this time Mr Gekko must be shown leading markets out of their slump. ‘But he would need a new vocabulary’ notes the Economist that ran the story in its 18 October issue. ‘His era-defining catch phrase in the original, Greed – for lack of a better word – is good jars in these harsh times. Greed – provided it is sufficiently regulated – is tolerable, might be more appropriate’. The truth is, of course, that the ‘creative destruction’ which, according to Joseph Shumpeter, writing in 1940, is in the nature of capitalism is once again coming into play on a global scale this time. When Mr Alavanos of SYRIZA explodes against the Government in the Greek Parliament shouting: ‘We have a crisis of capitalism and you say long live capitalism!’ he simply expresses his furious anger that the system he hates makes progress both through innovation and through failure.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύπλευρη κρίση. Κρίση θεσμών και αξιών. Κρίση οικονομική. Κρίση ηθική. Κρίση εμπιστοσύνης. Κρίση που φέρει την υπογραφή όλων των τελευταίων κυβερνήσεων της χώρας. Κρίση για την οποία σήμερα φέρει προσωπική ευθύνη ο Κώστας Καραμανλής. Ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε προσωπικό και πολιτικό αδιέξοδο. Δεν έχει όμως κανένα δικαίωμα να οδηγήσει και τη […]

Η σημερινή διαγραφή του Πέτρου Τατούλη συμβολίζει πολλά περισσότερα για το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας από απλά την απομάκρυνση ενός βουλευτή. Δεν είναι απλά η διαγραφή ενός διαφωνούντα, που οι θέσεις του έρχονταν σε σύγκρουση με την προσπάθεια διακυβέρνησης. Είναι πρώτα και κύρια η συνειδητή, ξεκάθαρη και έμπρακτη απόδειξη ότι η Νέα Δημοκρατία και ως […]

Τα πανηγύρια σύντομα θα ολοκληρωθούν. Και ο εκλεγμένος Πρόεδρος Ομπάμα θα έρθει αντιμέτωπος με την σκληρή πολιτική πραγματικότητα. Ελέγχοντας και τα δύο νομοθετικά σώματα του Κογκρέσου στον εσωτερικό τομέα θα έχει, γιά κάποιο διάστημα τουλάχιστον, ευχέρεια σημαντικών ελιγμών. Στην εξωτερική πολιτική όμως τα προβλήματα θα εμφανισθούν πολύ σύντομα. Σχεδόν από την αρχή. Από το Ιράκ […]

Bρήκαν ευκαιρία, λέει, οι Ελληνες εκδότες και με αφορμή την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα ξεδίπλωσαν την αμερικανική τους πραμάτεια στα βιβλιοπωλεία. Οπως έγραφε προχθές η Ολγα Σελλά («Καθημερινή» 6/11/2008) «δεν είναι λίγα τα βιβλία (κυρίως δοκιμιακά, ιστορικά ή πολιτικά σχόλια) που αφορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες…», τα οποία τώρα «θα κάνουν μια νέα πορεία, εξαιτίας του […]

Μπροστά στην επαπειλουμένη κατάρρευση τουλάχιστον 2 μεγάλων ασφαλιστικών ταμείων όπως ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων (!) Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) και του Ταμείου Πρόνοιας των Δημοσίων Υπαλλήλων, το κράτος και το πολιτικό σύστημα της χώρας ευθέως μας κοροϊδεύει και μας κρύβει την αλήθεια. Μας κοροϊδεύει γιατί προσπαθεί να μας πείσει ότι τα μέτρα που παίρνει για το ασφαλιστικό μπορούν να δώσουν λύση. Όλοι ξέρουμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια, διότι τα μέτρα απλώς μεταφέρουν το πρόβλημα κατά μερικά χρόνια αργότερα. Όλοι ξέρουμε ότι με βάση τα δημογραφικά δεδομένα στο μέλλον οι εργαζόμενοι θα είμαστε λιγότεροι από τους συνταξιούχους. Μας κοροϊδεύει διότι φαίνεται ότι σε στιγμές κρίσης (όπως με τις τράπεζες σήμερα) μπορούν και αποφασίζουν να δανειστούν, εκτός δημοσιονομικών κανόνων. Τους πληροφορούμε λοιπόν ότι για εμάς τους νέους το ετοιμόρροπο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας αποτελεί ΣΗΜΕΡΑ μια τεράστια ΚΡΙΣΗ. Μία κρίση που απαιτεί τώρα ΑΛΛΑΓΗ, μια λέξη που τόσο ρηχά φρόντισαν κάποιοι να υιοθετήσουν εξ Αμερικής αλλά φρόντισαν να μην ασχοληθούν με το περιεχόμενό της – τουλάχιστον στο ασφαλιστικό. Έχοντας συναίσθηση των ευθυνών μας, δε μπορούμε να ζητούμε να δανειστεί το κράτος αλλά απαιτούμε μια άλλη πολιτική που να διασφαλίζει τις εισφορές μας στο μέλλον!

Η γνώση λένε ότι «είναι δύναμη». Ο Φουκώ το διατύπωσε διαφορετικά: «Η γνώση» έγραψε, «εκκρίνει την εξουσία». Εμείς θα προσθέταμε ότι αυτή η λειτουργία της έκκρισης έχει πια αντιστραφεί. Η εξουσία σήμερα εκτοξεύει ποτάμια γνώσεων ή πληροφοριών στην κοινή γνώμη. Με μια υποσημείωση: οι πληροφορίες αυτές είναι συνήθως δεύτερης ή τρίτης διαλογής. Ο Αμερικανός συγγραφέας […]

Διαβάστε παρακαλώ τα παρακάτω δύο αποσπάσματα: 1. «Παρά τα όποια προβλήματα των σοσιαλιστικών χωρών, το διαμορφωμένο σοσιαλιστικό σύστημα του 20ού αιώνα απέδειξε την ανωτερότητά του έναντι του καπιταλισμού και τα τεράστια πλεονεκτήματα που παρέχει για την εργασία και τη ζωή των ανθρώπων. […] Oι κατακτήσεις που αναμφισβήτητα σημειώθηκαν στα σοσιαλιστικά κράτη […] αποδεικνύουν ότι ο […]

Οι αιτίες αυτής της κρίσης θα είναι αντικείμενο συζήτησης και μελέτης για πολλά χρόνια. Θα υπάρξουν πολλές θεωρίες και πολλές εκδοχές. Σήμερα σας παρουσιάζω την δική μου εκδοχή. Να πω ότι δεν φταίει κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο η κάποια συγκεκριμένη εταιρεία για αυτή την κρίση. Είναι το αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών εταιρειών, τυχαίων γεγονότων καθώς και λανθασμένες πολιτικές επιλογές εκ μέρους του νομοθέτη. Ας αρχίσουμε με ορισμένους ορισμούς και μια εισαγωγή. Καταρχάς τα δομημένα ομολόγα (securitized bonds) υπάρχουν τώρα και πάρα πολλά χρόνια. Πιο συγκεκριμένα από τα τις αρχές της δεκαετίας του 70. Οτιδήποτε έχει ταμειακές ροές μπορεί να δομηθεί και έπειτα να πακεταριστεί και να πουληθεί στη συνέχεια στην αγορά. Αυτό το καινούργιο χρεόγραφο το ονομάζουμε ABS (assets backed security). Στην περίπτωση των στεγαστικών δανείων, οι τράπεζες πούλαγαν αυτά τα δάνεια στις επενδυτικές τράπεζες και στην συνέχεια οι επενδυτικές τράπεζες τα μάζευαν όλα μαζί σε χρεόγραφα και τα πούλαγαν σε επενδυτές. Τώρα ο δανειολήπτης αντί να πληρώνει την τράπεζα, πληρώνει τους ομολογιούχους αυτού του χρεογράφου. Η Fannie Mae δημιουργήθηκε το 1938 μετά από την μεγάλη κρίση του 1929. Αρχικά ήταν μια κρατική οντότητα που αγόραζε στεγαστικά δάνεια από τις τράπεζες. Ο λόγος που το έκανε αυτό είναι για να έχουν οι τράπεζες πάντα ρευστό να δανείζουν στην αγορά. Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ότι ο μέσος Αμερικανός πάντα είχε πρόσβαση σε στεγαστικά δάνεια με σχετικά χαμηλό επιτόκιο. Το 1968 το κογκρέσο μετέτρεψε αυτή την οντότητα σε ιδιωτική επιχείρηση. Το 1970 η Αμερικανική κυβέρνηση δημιούργησε την Freddie Mac σαν ανταγωνιστή της Fannie Mae με τα ίδια ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.

Είναι πολλοί εκείνοι που ταυτίζουν τη σημερινή χρηματοπιστωτική κρίση με την κατάρρευση του κομμουνισμού. Λένε ότι το 2008 είναι «το 1989 του καπιταλισμού». Οτι κατέρρευσε το Τείχος (σ.σ.: το «επιτέλους» το ψιθυρίζουν) και μάλιστα ζητούν και δηλώσεις μετάνοιας του στιλ «αποκηρύσσω τον νεοφιλελευθερισμό και τας παραφυάδας αυτού, μπλερισμό, εκσυγχρονισμό, νέα σοσιαλδημοκρατία κ.λπ.» Παρά την υποτιθέμενη […]

Η συνεχιζόμενη διεθνής κρίση ξεφεύγει των ορίων του χρηματοπιστωτικού συστήματος ή της οικονομίας κλίμακας. Απειλεί πλέον τις οικονομίες και βάζει σε δοκιμασία τις ασθενέστερες χώρες. Οι κίνδυνοι, πλέον, ζώνουν τη Βαλκανική και δεν υπάρχουν πια περιθώρια για κομματικούς καιροσκοπισμούς. Το πρόβλημα πλέον λαμβάνει εθνικές διαστάσεις και η αντιμετώπισή του απαιτεί συνεννόηση εθνικού επιπέδου. H απασχόληση, […]