Η καινούργια κυβέρνηση σκοπεύει να εφαρμόσει άμεσα το σχέδιο της Διοικητικής Μεταρρύθμισης (γνωστό και ως Καποδίστριας ΙΙ). Με πυρετώδεις ρυθμούς ετοιμάζεται μέσα στους επόμενους λίγους μήνες να ανακοινώσει ότι οι Δήμοι θα συνενωθούν γιά να γίνουν πιό ισχυροί και από 1050 που είναι σήμερα θα μείνουν τελικά 350 σε όλη την χώρα. Ταυτόχρονα οι Νομοί θα συνενωθούν και από 56 θα γίνουν 16 ενώ οι Περιφέρειες από 13 θα γίνουν 5. Το ίδιο σχέδιο είχε προετοιμάσει και η προηγούμενη κυβέρνηση και το είχε σε πρώτη προτεραιότητα. Εν μέσω οικονομικής κρίσης και ενώ κανείς δημότης δεν έχει βγεί στους δρόμους γιά να ζητεί την κατάργηση του δήμου του (ή του νομού του) η κυβέρνηση είναι έτοιμη να καταργήσει σχεδόν όλους τους δήμους και διά συνενώσεως (συνήθως 4-5 γειτονικών δήμων) να δημιουργήσει άλλους δήμους με πληθυσμό κατ’ ελάχιστο 100.000 έως 150.000 κατοίκων ανά δήμο. Τα κυρίαρχα κόμματα φαίνονται να συμφωνούν απόλυτα στο σχέδιο διότι έτσι “θα έχουμε ισχυρότερη τοπική αυτοδιοίκηση” και “θα περιορισθούν τα έξοδα της κεντρικής κυβέρνησης”. Οι δήμαρχοι έχοντας εκλεγεί με την βοήθεια κάποιου από τα κυρίαρχα κόμματα δεν φαίνονται να αντιδρούν ή να βρίσκουν κάποιο σοβαρό μειονέκτημα στο σχέδιο “Καποδίστριας ΙΙ”.

Last December, downtown Athens experienced three nights of street battles, arson and looting that became headlines in the international press. We argue that the reasons for this extreme social turbulence are related to the regulatory and institutional rigidities that still prevail in Greece’s economy in spite of the strong growth that it enjoyed till recently and which was as a result of specific factors that can be identified. Furthermore we describe the pattern of state intervention, institutional sclerosis and high administrative costs that secure and allocate rents to interests groups which obstruct all efforts to reduce these rents and to open up the economy. In particular, we argue that these, numerous, rent seeking groups curtail competition in the product and services markets, increase red tape and administrative burdens and actively seek to establish opacity in all administrative and legal processes in order to form an environment in which they will be able to increase the rents they extract.

Ο κ. Προβόπουλος πρόσφατα είπε, ότι το έλλειμμα “θα αγγίξει ή θα ξεπεράσει το 12%”, ενώ υπάρχει και περίπτωση να δούμε και 14% έλλειμμα. Σε απόλυτους αριθμούς, το ταμειακό έλλειμμα είναι περίπου 25 δις ευρώ στο εννιάμηνο, ενώ πολλοί κάνουν λόγο ότι θα αγγίξει τα 30 δις ευρώ μέχρι το τέλος της χρονιάς. Οι τελευταίες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για συρρίκνωση του ΑΕΠ της Ελλάδος κατά 1,5% για το 2009. Το ΑΕΠ το 2009 θα διαμορφωθεί στα επίπεδα των 250 δις έναντι στόχου 260 δις στον προϋπολογισμό στην αρχή της χρονιάς. Το συνολικό χρέος της κεντρικής κυβέρνησης είναι ένα αίνιγμα, καθώς κανένας μέχρι σήμερα δεν μπορεί να δώσει ένα ακριβές νούμερο. Η ΤτΕ είπε ότι θα έχει αναλυτικά δεδομένα σε λίγο καιρό, αλλά επίσημα το χρέος μέχρι τον Ιούνιο έχει διαμορφωθεί στα 292 δις. Ο δε κ. Δούκας πριν από 5 μήνες είπε ότι το πραγματικό χρέος είναι 317 δις!!! Τώρα, αν υποθέσουμε ότι το χρέος θα διαμορφωθεί στα 300 δις στο τέλος του 2009 και κάνουμε μια απλή διαίρεση, θα διαπιστώσουμε ότι το συνολικό χρέος, είναι τουλάχιστον, στο 120% του ΑΕΠ. Αν σε αυτό προσθέσουμε τις επιστροφές ΦΠΑ που χρώστα το κράτος στις επιχειρήσεις και τις οφειλές προς τους προμηθευτές (κατασκευαστικές, φαρμακευτικές κτλ.), τότε το πραγματικό χρέος εκτοξεύεται άνετα πάνω από το 130% του ΑΕΠ!

Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου κατάφερε με το «καλημέρα σας» να κερδίσει τις εντυπώσεις σε επίπεδο συμβολισμών: μικρότερο υπουργικό συμβούλιο με συνενώσεις υπουργείων και κατάργηση παρωχημένων, φρέσκα πρόσωπα σχεδόν άγνωστα που γνωρίζουν ξένες κουλτούρες, προκήρυξη των μετακλητών θέσεων του κρατικού μηχανισμού. Αν προσθέσουμε και την παρουσία του συνηγόρου του πολίτη στην πρώτη συνεδρίαση- τις ανεξάρτητες αρχές η προηγούμενη κυβέρνηση στην καλύτερη περίπτωση τις ανεχόταν- τότε το μέλλον θα έχει πολύ ενδιαφέρον αν και από τη θεωρία στην πράξη μεσολαβεί μια απόσταση…

Είναι θλιβερή η εικόνα που δίνουν τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας ειδικά τις τελευταίες ημέρες. Μιλούν σαν να μην έχουν καταλάβει τι έχει συμβεί. Αντιλαμβάνονται την ήττα με παραπολιτικούς όρους και αγνοούν ότι η βασική αιτία ήταν η επικέντρωση στην διαχείριση και στις πελατειακές σχέσεις. Στην καλύτερη περίπτωση, όπως έχει λεχθεί, η ΝΔ ήθελε απλά να είναι ένα άλλο ΠΑΣΟΚ, απλά πιο σεμνό και ταπεινό. Η ΝΔ έφευγε ηττημένη το 1981 αλλά τότε παρέδιδε την εξουσία περήφανη για όλα αυτά που είχε καταφέρει. Μετά από μια περίοδο έντονης δοκιμασίας – δικτατορία, κυπριακό, πετρελαϊκή κρίση – η Ελλάδα του 81 ήταν πολύ καλύτερη από αυτή που η ΝΔ παρέλαβε το 74. Εγκαθίδρυσε μια σταθερή και στέρεη δημοκρατία. Έβαλε την Ελλάδα στην ΕΟΚ παρά την λυσσαλέα επίθεση της αντιπολίτευσης. Αντιμετώπισε την μεγάλη οικονομική κρίση χωρίς να καταδικάσει οικονομικά τις επόμενες γενιές. Οι κυβερνήσεις της περιόδου 74-81, πάρα τα λάθη και τις αδυναμίες τους, αντιμετώπισαν τα προβλήματα κατάματα και ουσιαστικά, πολλές φορές αγνοώντας το πολιτικό κόστος. Αυτές οι κυβερνήσεις έχουν αποδειχθεί μέχρι τώρα οι καλύτερες της μεταπολίτευσης.

Ένα σοβαρό ερώτημα συσκοτίζεται, αφ΄ενός και αφ΄ετέρου, παραμένει αναπάντητο από τότε που ξέσπασε η υπόθεση Siemens. Γιατί η γερμανική εταιρεία δεν καλείται από τους κυβερνώντες να αποκαλύψει τους “δωρολήπτες” της με την απειλή ότι, σε περίπτωση που αρνηθεί, θα αποκλεισθεί από όλους τους δημόσιους διαγωνισμούς; Εξ άλλου, παρόμοια πρωτοβουλία μπορεί να αναληφθεί με δεδομένη την ομολογία της εταιρείας και των κατά καιρούς νομίμων εκπροσώπων της στις γερμανικές και αμερικανικές αρχές ότι, για δεκαεπτά συναπτά έτη δωροδοκούσε κατ΄εξακολούθηση κόμματα και πολιτικούς για να κερδίζει στους διαγωνισμούς του δημοσίου που συμμετείχε. Ομολογία, η οποία επιβεβαιώθηκε από την έρευνα που διενήργησε το αμερικανικό δικηγορικό γραφείο “Debevoise & Plimpton” εκ της οποίας προέκυψε ειδικότερα, ότι το ύψος των μιζών που πλήρωσε η Siemens τα τελευταία 17 χρόνια στην Ελλάδα ανέρχεται σε 100 εκατ. ευρώ περίπου. Στο ανωτέρω ερώτημα η μέχρι σήμερα υποκριτική απάντηση του πολιτικού κόσμου είναι ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με το ευρωπαϊκό δίκαιο και το νόμο.

Είχα κατορθώσει να το αποφύγω, όχι και τόσο εύκολα είναι αλήθεια: δεν είχα ακούσει ούτε μια προεκλογική συζήτηση. Έτσι κι αλλιώς δεν βλέπω πλέον ποτέ τηλεόραση και δεν έχω ραδιόφωνο. Καθώς θα έλειπα και αρκετές ημέρες στο εξωτερικό, αντιμετώπιζα με αισιοδοξία το μέλλον. Θα έφτανε η 4η Οκτωβρίου κι εγώ θα παρέμενα «καθαρός». Όπως όμως δεν μπορείς να αποφύγεις το παθητικό κάπνισμα, φαίνεται πως δεν μπορείς να αποφύγεις και την παθητική ακρόαση πολιτικών συζητήσεων. Στο ταξί για το αεροδρόμιο υποχρεώθηκα να υποστώ για 30 ακριβώς λεπτά δύο κυρίες, εκπροσώπους των δύο μεγάλων κομμάτων, να αγωνίζονται να μας πείσουν για το πόσο σοφοί, συνετοί, οραματιστές, ιδιοφυείς και βέβαια μεγάλοι ηγέτες είναι ο Κώστας Καραμανλής και ο Γιώργος Παπανδρέου. Στο ενδιάμεσο επιχειρούσαν να εξηγήσουν γιατί το πρόγραμμά τους είναι το καλύτερο και να απαντήσουν η μία στις κατηγορίες της άλλης.

Πολλοί λένε ότι ο Κώστας Καραμανλής ήταν πολύ τυχερός όταν εκλέχθηκε το 2004. Όλα πήγαιναν καλά ή τουλάχιστον σχετικά καλά, επόμενος τότε, το 2004, ήταν η ευκαιρία για τον Κώστα Καραμανλή να κάνει όλα αυτά που επαγγέλλεται τώρα για άλλα μια φορά. Η αλήθεια είναι ότι ο Κώστας Καραμανλής είναι ο πιο άτυχος πολιτικός της μεταπολίτευσης. Εκλέχθηκε σε μια περίοδο όπου η κατανάλωση με δανεικά έφτασε στο ναδίρ της και όπου η οποιανδήποτε σοβαρή προσπάθεια για σημαντικές αλλαγές θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Είναι πάντοτε δύσκολο να πείσεις τους πολίτες ότι μια αλλαγή είναι αναγκαία και ειδικά όταν το σύστημα που πάσχει δείχνει να δουλεύει. Αυτή ήταν η πραγματικότητα το 2004. Παρά την κακή του τύχη ο κ. Καραμανλής, όπως και η μεγάλη πλειοψηφία των συμπολιτών του, δεν αντιλαμβανόταν την υποβόσκουσα κρίση. Αυτή η άγνοια της κρίσης για τον κ. Καραμανλή δεν ήταν τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής του εκπαίδευσης. Όποιος θέλει να δει από κοντά πως θα ήταν η πολιτική εκπαίδευση Καραμανλή δεν έχει παρά να συμμετάσχει σε μια πολιτική νεολαία του συγκεκριμένου ή παρόμοιου πολιτικού χώρου.

Το 1981 ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έφερε το κομματικό κράτος. Το κράτος στην Ελλάδα ήταν πάντοτε κομματικό. Επίσης το 81 δεν ήταν η χρονιά που για πρώτη φορά είχαμε κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία. Στην μεταπολεμική Ελλάδα ο κρατικός παρεμβατισμός θα είναι η υπερκομματικά αποδεκτή οικονομική πολιτική. Τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν καινούργια τον Οκτώβρη του 1981. Αυτό που συνέβη πριν από 28 χρόνια ήταν μια επανάσταση πολιτικών ηθών. Ότι πριν από το 81 θεωρόταν πάρεργο της πολιτικής , το 81 θα γίνει κεντρικό στοιχείο της. Η προσωπική και ομαδική τακτοποίηση στο δημόσιο ή από το δημόσιο, από ρουσφέτι γίνεται και εκλαμβάνεται ως ένα κοινωνικά αποδεκτό αίτημα. Έχουμε να κάνουμε με την μαζικοποίηση και την πλατιά κοινωνική αποδοχή μιας αποκλίνουσας πολιτικής κουλτούρας. Κατά κάποιο τρόπο η Ελλάδα είχε ανακαλύψει έναν νέο τρόπο ανάπτυξης. Σε οποιανδήποτε ανάγκη το κράτος όχι μόνο μπορούσε αλλά είχε και την ηθική υποχρέωση να παρέμβει προς όφελος του οιανδήποτε θεωρούσε τον ευατό του δικαιούχο της κρατικής θαλπωρής. Ο νέος μια σίγουρη θέση στο δημόσιο. Ο αγρότης επιδοτήσεις. Ο επιχειρηματίας πρόσβαση στις δημόσιες προμήθειες και ο επαγγελματίας δικαίωμα σε ένα κλειστό επάγγελμα.

Μάλιστα! Σε έναν μήνα από τώρα εκλογές. Τα πράγματα στη χώρα μας, κατά κοινή ομολογία πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο και το κλασικό ερώτημα που διατυπώνεται από όλο και περισσότερους, μόλις διαβούν την είσοδο της προεκλογικής περιόδου, είναι: Μπορούμε να ελπίζουμε δηλαδή σε κάτι καλύτερο; Σχεδόν αυθόρμητα, πάλι οι περισσότεροι, απαντούν με ένα ξερό ΟΧΙ!!! Τι συμβαίνει ακριβώς; Πως είναι δυνατόν να καλείται κάποιος να αυτενεργήσει, να επιλέξει, να απορρίψει και παρόλα αυτά να είναι σίγουρος για το ατυχές του συνολικού εγχειρήματος; Και πάνω απ’ όλα πως είναι δυνατόν να πηγαίνει κάποιος να ψηφίζει, ενώ είναι σίγουρος για την ανικανότητα του να επηρεάσει θετικά το αποτέλεσμα (για να μην μιλήσω για τη σιγουριά του, να το επηρεάσει αρνητικά!); Σε οποιαδήποτε άλλη έκφανση της ζωής μας, όταν είμαστε σίγουροι ότι θα τα κάνουμε μαντάρα σε κάποιο εγχείρημα, απλά δεν το επιχειρούμε καν!

Η ευρύτερη κεντροδεξιά χρειάζεται ένα πιο έντονο, ξεκάθαρο και ανανεωτικό πολιτικό-ιδεολογικό στίγμα. Χρειάζεται μια στροφή στην πολιτική, έναν πολιτικό λόγο με περιεχόμενο και ιδέες, προτάσεις και αξίες που θα δώσουν ουσία στην ίδια την άσκηση της πολιτικής, η οποία δεν θα εξυπηρετεί απλά πρόσκαιρες επικοινωνιακές τακτικές. Μια πραγματιστική πολιτική που θα δώσει λύση στα καθημερινά προβλήματα του πολίτη ενώ παράλληλα θα συνδυάζει ένα πολιτικό όραμα που εμπνέει το λαό και κινητοποιεί τις μάζες προϋποθέτει την ύπαρξη ενός πολιτικού φιλοσοφικού περιεχομένου, τον οποίο η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας (εφόσον εκφράζει τον χώρο αυτό) πρέπει να αποσαφηνίσει για να μπορέσει να επικρατήσει ( και να αμυνθεί) στον πόλεμο των ιδεών που θα καθορίσει το μελλοντικό πολιτικό σκηνικό της χώρας. Πρόκειται για μια απαραίτητη εξέλιξη καθώς ο ευρύτερος χώρος της κεντροδεξιάς στην Ελλάδα έχει παραχωρήσει τον ιδεολογικό στίβο στους πολιτικούς της αντιπάλους χωρίς να προτάσσει τα ανώτερα ιδεολογικά «όπλα» τα οποία κατέχει.

Τα περιαστικά δάση της Αθήνας κάηκαν γιά μία ακόμη φορά. Στα Μέσα Ενημέρωσης γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων γιά το τι έφταιξε γιά μία ακόμη φορά. Επειδή εμείς οι νομιμόφρονες πολίτες βαρεθήκαμε να ακούμε κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια αόριστα, γενικόλογα και “ανώδυνα” σχόλια γιά νομοθετικά μέτρα, κονδύλια, προσλήψεις και αρμοδιότητες και επειδή στο τέλος τίποτα δεν γίνεται επί δεκαετίες τώρα και επειδή κανείς δεν έχει το θάρρος να πεί την αλήθεια, εμείς λέμε τα εξής απλά, συγκεκριμένα και επώδυνα: Τα δάση καίγονται κάθε χρόνο επειδή οι δασοφύλακες δεν παίρνουν κάθε πρωΐ το αμάξι τους να βρούν άν κάποιος κτίζει παράνομα μέσα στο δάσος τους (το δάσος γιά το οποίο είναι υπεύθυνοι) και να υποβάλλουν τις σχετικές μηνύσεις (να κάνουν δηλαδή το κύριο καθήκον γιά το οποίο τους πληρώνουν από το υστέρημά τους οι Έλληνες πολίτες). Παρόλα αυτά οι δασοφύλακες στο τέλος του μήνα παίρνουν τον μισθό τους!

Η κακή κατάσταση του ασφαλιστικού είναι γνωστή εδώ και πολλά χρόνια. Το πόσο κακή είναι η κατάσταση είναι, επίσης, γνωστό αλλά όχι στο ευρύ κοινό. Το τι θα πρέπει να γίνει, όμως, για να υπάρξουν βιώσιμα ταμεία λίγοι γνωρίζουν και αυτοί που πραγματικά γνωρίζουν, δεν τολμούν να το πουν πουθενά. Το μεγάλο ερώτημα είναι: Υπάρχει λύση έτσι ώστε να εξασφαλίσουν οι μελλοντικές γενιές αλλά και οι σημερινοί δικαιούχοι σύνταξη; H απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι.

Είναι, πλέον, γνωστό και άριστα τεκμηριωμένο ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες καθώς και η κατοχύρωση της ιδιοκτησίας είναι δύο δείκτες που μας δείχνουν πόσο αναπτυγμένες (οικονομικά και κοινωνικά) είναι οι κοινωνίες. Παράδειγμα, χώρες που θεωρούνται πολύ δημοκρατικές και έχουν υψηλή κατοχύρωση της ιδιοκτησίας έχουν, παράλληλα, πολύ υψηλό βιοτικό επίπεδο. Μεταξύ αυτών είναι οι ΗΠΑ, Αυστραλία, Ελβετία, Σκανδιναβικές χώρες κτλ. Χώρες που έχουν χαμηλό δείκτη δημοκρατικής και ιδιοκτησιακής βαθμολογίας είναι χώρες με χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Μεταξύ αυτών είναι οι αραβικές χώρες και πολλές χώρες της Ανατολής Ευρώπης.

Διαβάζω στις εφημερίδες τις οργισμένες αντιδράσεις για το “κόψιμο” της περίφημης σκηνής με τους ρασοφόρους από το φιλμ του Κώστα Γαβρά και νιώθω τόσο πολύ την ανάγκη να ενώσω κι εγώ τη φωνή μου μαζί με όλους τους “ανοιχτόμυαλους” συμπολίτες μου. Θα θελα κι εγώ να φωνάξω, να διαμαρτυρηθώ κατά της κρατικής λογοκρισίας, και έτσι να κερδίσω εύσημα “προοδευτικότητας” και “κοσμοπολιτισμού”. Έλα όμως που κάτι δε μου πηγαίνει καλά με την όλη ιστορία. Σαν να έχουμε χάσει τελικά το νόημα της λέξης “λογοκρισία”. Το επίμαχο animation βίντεο είναι στην πραγματικότητα, ένα προπαγανδιστικό, καθόλου αιρετικό , φιλμάκι που δημιουργήθηκε για να προβάλει την «εθνικά ορθή» άποψη στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα

Το ΚΚΕ κατηγόρησε την Κυβέρνηση ότι τα νέα φορολογικά μέτρα που εξήγγειλε στις 25- 6 09 ο κ. Παπαθανασίου δεν θίγουν καθόλου την «πλουτοκρατία». Το ΠΑΣΟΚ από την πλευρά του τα κατήγγειλε ως ατελέσφορα και αντιλαϊκά. Τούτο συνάδει άλλωστε με αυτό που είχε πει στην ‘διακαναλική’ του συνέντευξη πριν από τις ευρωεκλογές ο κ. Παπανδρέου ότι ως κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ θα «φορολογήσει τον πλούτο εκεί που πραγματικά υπάρχει». Είπε ακόμη ότι με την «αναδιάρθρωση των φόρων» το σοσιαλιστικό του κράτος θα μπορέσει να προχωρήσει στις δημόσιες επενδύσεις που απαιτεί η «πράσινη ανάπτυξη». Το νέο δίλημμα που πρότεινε ήταν ή βουλιάζουμε ή αλλάζουμε». Δεν μίλησε καθόλου για ενίσχυση του ανταγωνισμού και στήριξε όλες τις προοπτικές αλλαγής επί τα βελτίω στο κράτος του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο ήρθε πια η στιγμή να επανεξετάσουμε την ουσία της φορολογίας και τη σχέση της με τον ανταγωνισμό σε μια ελεύθερη οικονομία της αγοράς.

Η πολιτική ιστορία της χώρας μας βρίβει από αντιθέσεις και διχασμούς. Σχεδόν η δημιουργία του ελληνικού Κράτους στηρίζεται άμεσα κι έμμεσα σε διχαστικές τάσεις που δεν έπαψαν να ταλανίζουν τους επαναστατημένους Έλληνες. Από μικροί ανατραφήκαμε με την ιδέα πως η διχόνοια κατέστρεψε τους Έλληνες αλλά η ομόνοια ήταν ο καλύτερος σύμμαχός τους για την επίτευξη ανώτερων σκοπών. Κι όμως σήμερα στην πιο σύγχρονη έκφανση της μικροπολιτικής μας ζωής, ισχυρίζομαι, ότι δεν πάσχομε τόσο από ουσιαστικές διχογνωμίες όσο από αλληλοκαλύψεις θέσεων και πολιτικών πρακτικών μεταξύ των δύο αστικών κομμάτων δηλ. της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Μάλιστα θεωρώ ότι αυτή η αλληλοκάλυψη δίνει μεν στα κόμματα εξουσίας μια ασφάλεια και σιγουριά όσο αφορά τη διαδοχή τους στη διακυβέρνηση της χώρας σε βάρος όμως δυστυχώς σε αναθεωρητικές ή μεταρρυθμιστικές (εκσυγχρονιστικές) επιλογές. Η όσμωση των δυο κομμάτων ,(κατά την περίφημη πρόβλεψη του Anthony Downs, «Οικονομική Θεωρία της Δημοκρατίας», Παπαζήσης, Αθήνα, 1997), βαίνει αργά αλλά σταθερά τροχοπέδη στον εκσυγχρονισμό της πολιτικής μας μεσοπρόθεσμα.

Τώρα και αρκετά χρόνια λέω τι ο μεγαλύτερος εχθρός της Ελληνική οικονομίας και της Ελλάδος γενικά είναι το ΙΚΑ. Από την μια διότι πληρώνουμε πάρα πολλά λεφτά και δεν παίρνουμε τίποτα, και από την άλλη είναι η αιτία που έχουμε τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη. Μπορεί οι καθαρές αποδοχές των Ελλήνων εργαζομένων να είναι στο 60% του μέσου όρου στην ΕΕ, αλλά όσο αναφορά το μέσο κόστος ανά εργαζομένου, αυτό είναι στο 94% του μέσου εργαζομένου στην ΕΕ. Γιατί ενώ το μέσο κόστος ανά εργαζομένου στην Ελλάδα είναι στο 94% της ΕΕ, ο μέσος Έλληνας εισπράττει μόνο το 60%; Διότι η διαφορά πάει στο ΙΚΑ.

Απο την άρση του οικονομικού εμπάργκο στην ΠΓΔΜ το 1995, με την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, μέχρι πρότινος, διαδοχικές Ελληνικές κυβερνήσεις μπόρεσαν να οικειοποιηθούν την Ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα στα Βαλκάνια χάριν της διεθνής εικόνας και ισχύως της χώρας. Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των Ελληνικών επιχειρήσεων και τραπεζών, που διασφάλισαν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και εξυγίαναν και ανακεφαλαίωσαν τις τοπικές χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, κατέστη αναπόσπαστος πυλώνας της ανορθωμένης διεθνής υπόστασης της χώρας. Αυτή η διεθνής υπόσταση της Ελλάδας αποδομήθηκε σε λιγότερο από πέντε μήνες, συγκεκριμένα από τον Οκτώμβριο του 2008 μέχρι τον Φεβρουάριο που μόλις μας πέρασε.

Δεν είναι υποχρεωτικό η ευέλικτη εργασία να είναι επίσης επισφαλής. Παραδείγματα οργάνωσης της εργασίας ώστε να είναι και ευέλικτη (π.χ. part-time) και «ασφαλής» (με την έννοια του εργατικού δικαίου αλλά και της κοινωνικής προστασίας) υπάρχουν διεθνώς πολλά – σε λίγο θα αναφέρω κάποια. Το «ευέλικτο» κομμάτι της αγοράς εργασίας τείνει να απασχολεί εργαζόμενους που δεν ανήκουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και που είναι ευάλωτοι στους χώρους δουλειάς έναντι του εργοδότη: μετανάστες, γυναίκες, νέοι, ανειδίκευτοι, και διάφοροι συνδυασμοί αυτών των ιδιοτήτων. Πρόκειται για κατ’ εξοχήν πρόβλημα συσχετισμού ισχύος, στο οποίο θα επανέλθω στη συνέχεια. Ο κατακερματισμός της αγοράς εργασίας παρατηρείται σε όλες τις Ευρωπαϊκές αγορές εργασίας, αλλά δεν είναι το ίδιο έντονος παντού. Για παράδειγμα, στις Σκανδιναβικές χώρες και στην Ολλανδία οι outsiders έχουν περισσότερη προστασία από ό,τι αλλού, ενώ στη Βρετανία και στην Ιρλανδία οι insiders έχουν λιγότερη ασφάλεια από ό,τι αλλού. Το χάσμα μεταξύ των δύο κόσμων είναι βαθύτερο στις αγορές εργασίας της Ηπειρωτικής Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία, Βελγιο κτλ.). Πουθενά όμως δεν είναι τόσο βαθύ όσο στην Ελλάδα.

Από τον Μάρτιο 2007 και για τέσσερις περίπου μήνες το θέμα που κυριάρχησε αποκλειστικά στην πολιτική ζωή του τόπου ήταν το «σκάνδαλο των (δομημένων) ομολόγων ». Η αντιπολίτευση, τα τηλεοπτικά κανάλια, οι εφημερίδες, οι συνδικαλιστικοί φορείς ασχολούνταν νυχθημερόν με τη «ληστεία των ασφαλιστικών ταμείων » και τη «λεηλασία των αποθεματικών τους», επειδή μέρος αυτών είχαν επενδυθεί στα απεχθή δομημένα ομόλογα, τα οποία αργότερα, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, απεκλήθησαν και «τοξικά»! Ως αποτέλεσμα των πρωτοφανών πιέσεων και απεργιακών κινητοποιήσεων, μέρος των ομολόγων αυτών επαναγοράσθηκε από τις ανάδοχες ή μεσολαβήσασες τράπεζες. Ας δούμε όμως, με τα σημερινά δεδομένα και με πιο ψύχραιμα μάτια, εάν τα ασφαλιστικά ταμεία ζημιώθηκαν από την αγορά – ή την επιστροφή – δομημένων ομολόγων. Κατ’ αρχάς, τα ομόλογα αυτά είναι διάρκειας από πέντε μέχρις είκοσι έτη με μέση διάρκεια, κατά κανόνα, την δωδεκαετία. Η επιστροφή του κεφαλαίου είναι εγγυημένη 100% στη λήξη τους από τους εκδότες τους (το ελληνικό δημόσιο ή φερέγγυες ελληνικές ή ξένες τράπεζες ).

Από συστάσεως του ελληνικού κράτους, οι αγρότες απετέλεσαν το μήλον της εκλογικής έριδας των πολιτικών κομμάτων. Αυτό συνέβαινε και εξακολουθεί να συμβαίνει, με ιδιαίτερη μάλιστα κάθε φορά ένταση διότι οι αγρότες αποτελούν μία κρίσιμη ομοιογενή εκλογική μάζα, της οποίας ο εκλογικός και κατ’ επέκταση πολιτικός προσεταιρισμός, μπορεί να κάνει τη διαφορά και να δώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία με σχετικά εύκολο τρόπο. Η ελκυστικότητα που παρουσιάζει η πολιτική χειραγώγηση των αγροτών εκ μέρους των κομμάτων, οφείλεται στη μαζικά μονόδρομη πολιτική της συμπεριφορά και την εύκολη μετατόπισή της όταν μεταβάλλεται η οικονομική βάση του τυπικού αγροτικού νοικοκυριού. Από την εποχή του παλιού αγροτικού ζητήματος, της διανομής των εθνικών γαιών και της καθιέρωσης πάνω σ’ αυτών, δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, έως τις ημέρες μας όπου επανακαθορίζεται η Ευρωπαϊκή Κοινή Αγροτική Πολιτική, περιορίζοντας ή καταργώντας τις αγροτικές επιδοτήσεις, διαμορφώνεται αναπόδραστα στην πλήρη διάστασή του, το Νέο Αγροτικό Ζήτημα, με τα πολιτικά κόμματα να διαγκωνίζονται σ’ έναν αγώνα δρόμου πλειοδοσίας που είναι φανερά αδιέξοδος.

Από την είσοδο της ΑΣΟΕΕ έλειπαν αυτοί που μοιράζουν συνήθως τα φυλλάδια στην πύλη. Ερημιά στις σκάλες. Πίσω από την είσοδο σε ένα μεγάλο τραπέζι δύο συμπαθητικοί νεαροί που έτρωγαν πίτσα διέκοψαν το φαγητό τους για να μας εξηγήσουν πολύ ευγενικά ότι το κτίριο βρισκόταν υπό κατάληψη. Μας διαβεβαίωσαν όμως ότι τη Δευτέρα θα συνεχίζονταν τα μαθήματα κανονικά. Αισθάνεσαι πάντα αμήχανα όταν διακόπτεις κάποιον την ώρα του φαγητού, έτσι αφού ευχαριστήσαμε φύγαμε βιαστικά. Ήταν το μεσημέρι της Παρασκευής 5 Δεκεμβρίου. Την άλλη ημέρα ένα 15χρονο παιδί πέφτει νεκρό από σφαίρα αστυνομικού. Μερικές ώρες μετά ένα κατάστημα σε κεντρικό δρόμο της Θεσσαλονίκης πυρπολείται και λεηλατείται. Αυτοί που το έκαψαν και το λεηλάτησαν θα πρέπει να δυσκολεύτηκαν να επιλέξουν πού θα παρακολουθούσαν τις ειδήσεις που περιέγραφαν τα κατορθώματά τους. Θα μπορούσαν βέβαια να πάνε στην κατάληψη της Νομικής του Α.Π.Θ. αλλά οι συνάδελφοί τους είχαν φροντίσει να καταστρέψουν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων και των άνετων καθισμάτων. Μάλλον οι περισσότεροι θα προτίμησαν τις τηλεοράσεις των σπιτιών τους. Το σίγουρο είναι ότι όπου και να κατέληξαν μάλλον κι αυτοί πίτσες θα παρήγγειλαν για να απολαύσουν καλύτερα το θέαμα. Τι συνδέει αυτά τα γεγονότα; Αν απαντήσετε ότι αποτελούν όλα συμπτώματα μιας ευρύτερης «κοινωνικής εξέγερσης» που οφείλεται σε μια σειρά κοινωνικο-οικονομικών αιτίων τα οποία είστε πανέτοιμος να αναλύσετε, τότε έχετε σίγουρα μια θέση στα τηλεοπτικά πάνελ. Εάν αρκείσθε στα συνθήματα, προσπαθήστε να βρείτε ένα καλό επαναστατικό status για το Facebook. Εάν όμως κάτι δεν σας πάει καλά, κάτι δεν στέκει, κάτι σας ενοχλεί, διαβάστε παρακάτω και ίσως συμφωνήσετε μαζί μας.

Ο δοµικός ρόλος της βίας στην κοινωνία µας επιβεβαιώνεται µε τρόπο τραγικό. Ο θανάσιµος τραυµατισµός ενός νέου ανθρώπου από αστυνοµικό στα Εξάρχεια αποτελεί αποκρουστική υπενθύµιση (6/12/2008), όπως αποκρουστικό ήταν και το κύµα βανδαλισµών που ακολούθησε το τραγικό συµβάν των Εξαρχείων. Λίγες ηµέρες νωρίτερα, παραλίγο να θρηνήσουµε άλλο νεκρό όταν η βίαιη εισβολή σε εκδήλωση τµήµατος του Πανεπιστηµίου Αθηνών είχε ως συνέπεια το σοβαρό τραυµατισµό του προέδρου του τµήµατος (27/11/2008). Τα πιο πρόσφατα από µια σειρά συχνών και – δυστυχώς – προβλέψιµων γεγονότων. Προβλέψιµων διότι η κοινωνία µας πάσχει από δυο θεµελιώδη ελλείµµατα: το έλλειµµα εµπιστοσύνης σε θεσµούς και διαδικασίες και το έλλειµµα σε νόρµες πραγµατισµού και αυτοσυγκράτησης. Είναι ίσως υπερβολικό να λέγεται ότι ορισµένοι πολιτικοί σχηµατισµοί υποθάλπουν τη βία. Αναµφίβολα όµως παρατηρείται ένας εθισµός στην προσµέτρηση της βίας ως ενός ακόµη παράγοντα που µπορεί να αξιοποιηθεί στο πολιτικό παιχνίδι. Άλλωστε επί δεκαετίες το πολιτικό σύστηµα λειτουργούσε υπό τη δαµόκλειο σπάθη της τροµοκρατίας: πολιτικοί, επιχειρηµατίες, δικαστές, ήταν ανάµεσα σε όσους στοχοποιήθηκαν. Η δολοφονική βία και η απειλή της είχαν καταστεί παράγοντες συν-διαµόρφωσης των υλικών, ιδεατών και ψυχολογικών συνθηκών άσκησης δηµοσίων λειτουργηµάτων. Το ίδιο ισχύει για τα πανεπιστήµια. Με δεδοµένο ότι η βία και η απειλή προσφυγής σε αυτή χρησιµοποιούνται συχνά και στα όργανα συλλογικής διοίκησης των ΑΕΙ (συγκλήτους, Γ.Σ. τµηµάτων), αντιλαµβάνεται κανείς πόσο άσχετη µε την πραγµατικότητα είναι η «διοικητική αυτοτέλεια» των ΑΕΙ που ευαγγελίζεται το Σύνταγµα. Ποια αυτοδιοίκηση µπορεί να λειτουργήσει όταν τα συλλογικά όργανα διοίκησης αποφασίζουν υπό την ψυχολογική απειλή της βίας των «αντιεξουσιαστών» και των συµπαραστατών τους;

Ποιές είναι οι αιτίες της εξέγερσης των μαθητών; Τα σκάλδαλα και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα; Το όραμα μιας καλλίτερης κοινωνίας; Η ανικανότητα της κυβέρνησης; Ποιός είναι ο στόχος των ξεσηκωμένων νέων; Αυτά κι άλλα πολλά ερωτήματα δημιουργούνται από την πανελλαδική εξέγερση των νέων στα γυμνάσια και τα λύκεια. Από τις απαντήσεις των ίδιων των παιδιών πάντως στους ρεπόρτερς των καναλιών προκύπτει ότι η αφορμή ήταν η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και οι αιτίες βρίσκονται μεταξύ άλλων στο ότι αμφισβητείται από κάποιους ο “δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας” της παιδείας, ότι το πολιτικό σύστημα είναι διεφθαρμένο, ότι το μέλλον τους δεν είναι εξασφαλισμένο κλπ. Αμφισβητώ σοβαρά, ότι οι μαθητές που ξεσηκώθηκαν δεν είναι υποκινούμενοι κι ότι οι κινητοποιήσεις τους είναι αποτέλεσμα αυθόρμητης διαμαρτυρίας και αυτοοργάνωσης. Το αποδεικνύουν οι δηλώσεις τους, η φρασεολογία και τα συνθήματά τους. Πίσω από μια φαινομενική φρεσκάδα διακρίνεις μια ξύλινη πολιτική ορολογία που συναντάται σε όλα τα αριστερά κινήματα διαμαρτυρίας και βίαιου ακτιβισμού της τρέχουσας δεκαετίας κατά της παγκοσμιοποίησης, του νεοφιλελευθερισμού κοκ.

If a high salary makes one insensitive to the plight of the poor on wonders what qualifies the PPC employees to sympathise with their plight. Unfortunately nobody on that particular channel – or any other for that matter – felt the need to point out that the average monthly salary of the PPC employees exceeds the sum of 3,000 euros. In fact payroll costs at PPC have increased 22% since 2004 despite a 15% drop in personnel (through natural attrition not because of any managerial shake-up). This means that payroll per head has increased 37%, i.e. by 8, 5% every year. The problem with these highly paid Government appointees is not so much their behaviour as their number. There were 24,000 of them last June while best practice (as suggested in a recent report from the Booz Allen consultancy) dictates that there should not really be more than 18,000 of them. Now suppose Mr Athanassopoulos was willing and able to do a Vourloumis and introduce a voluntary retirement programme for PPC. If that were the case the savings in the corporation’s costs would amount to some 500 million euros per annum – thus returning it to profitability and negating the need for any significant tariff increases. This would happen only if no further salary increases were granted to the remaining personnel a policy that the present CEO seems to have some difficulty in grasping let alone implementing. The conclusion is clear. Left to its own devices a weak PPC management facing a ruthless union will always give in and ruin the corporation just as ‘Olympic Airways’ was ruined.