Πώς αποκλείονται οι μέτοχοι από τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα
Αυγ 11th, 2009 | Γιώργος Καισάριος| Κατηγορία: Ελλάδα |
Email This Post
|
Print This Post
|
Είναι, πλέον, γνωστό και άριστα τεκμηριωμένο ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες καθώς και η κατοχύρωση της ιδιοκτησίας είναι δύο δείκτες που μας δείχνουν πόσο αναπτυγμένες (οικονομικά και κοινωνικά) είναι οι κοινωνίες. Παράδειγμα, χώρες που θεωρούνται πολύ δημοκρατικές και έχουν υψηλή κατοχύρωση της ιδιοκτησίας έχουν, παράλληλα, πολύ υψηλό βιοτικό επίπεδο. Μεταξύ αυτών είναι οι ΗΠΑ, Αυστραλία, Ελβετία, Σκανδιναβικές χώρες κτλ. Χώρες που έχουν χαμηλό δείκτη δημοκρατικής και ιδιοκτησιακής βαθμολογίας είναι χώρες με χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Μεταξύ αυτών είναι οι αραβικές χώρες και πολλές χώρες της Ανατολής Ευρώπης.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι η μη δημοκρατικότητα των θεσμών στις γενικές συνελεύσεις εταιρειών, που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Στη θεωρία, οι μέτοχοι κάνουν γενική συνέλευση μια φορά τον χρόνο (ή όποτε απαιτεί η περίσταση) και αποφασίζουν για θέματα της εταιρείας. Η γενική συνέλευση είναι αυτή που διορίζει την διοίκηση και αποφασίζει για θέματα, όπως οι μισθοί της διοίκησης κτλ. Υπάρχει, όμως, ένα ζήτημα σήμερα. Πώς μπορούν να μαζευτούν και να ψηφίσουν στη γενική συνέλευση οι μέτοχοι μιας μεγάλης πολυεθνικής; Οι εταιρείες όπως η IBM & Vodafone έχουν εκατομμύρια μέτοχους από όλα τα μέρη του κόσμου.
Λύση έχει δοθεί στο εξωτερικό εδώ και πολλά χρόνια, μέσω του ταχυδρομείου. Σε κάθε γενική συνέλευση, η εταιρεία στέλνει μια επιστολή με τα θέματα προς ψήφιση και οι μέτοχοι απαντούν ΝΑΙ – ΟΧΙ και στέλνουν πίσω το φάκελο. Στη συνέχεια, μια ανεξάρτητη εταιρεία καταμετρά τις ψήφους και τα αποτελέσματα συνυπολογίζονται στο τελικό αποτέλεσμα, μαζί με τις ψήφους των μετόχων που είναι παρόντες την ημέρα της γενικής συνέλευσης. Σήμερα λίγοι μέτοχοι απαντούν μέσω ταχυδρομείου προτιμώντας να εξασκήσουν το δικαιώματά τους με ηλεκτρονικά μέσα. Η Vodafone π.χ. έχει τρεις βασικούς τρόπους για να μπορούν οι μέτοχοι να εξασκήσουν τα δικαιώματά τους: ταχυδρομείο, internet/online, τηλέφωνο.
Στην Ελλάδα, όμως, οι μέτοχοι δεν έχουν ανάλογα δικαιώματα. Δυστυχώς, στην Ελλάδα τις αποφάσεις τις παίρνουν μια χούφτα από “εσωτερικά” πρόσωπα, δίχως τη συγκατάθεση των υπολοίπων. Ο λόγος είναι ότι στη χώρα μας δεν έχει ακόμα θεσμοθετηθεί να συμμετέχουν στις γενικές συνελεύσεις οι μέτοχοι, με ηλεκτρονικά ή άλλα μέσα. Αποτέλεσμα είναι ότι, ο μόνος τρόπος να εξασκήσεις τα δικαιώματα σου είναι να παρευρεθείς αυτοπροσώπως στις γενικές συνελεύσεις. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό είναι αδύνατον. Όχι μόνο διότι δεν μπορούν να χωρέσουν σε μια αίθουσα όλοι οι μέτοχοι του ΟΤΕ (που είναι εκατοντάδες χιλιάδες), αλλά είναι και αδύνατον να ταξιδέψουν οι μέτοχοι από όλο τον κόσμο και να αφήσουν τις δουλειές τους, μόνο και μόνο για να δώσουν τη συγκατάθεσή τους στη διοίκηση του ΟΤΕ.
Μέχρι να εκδημοκρατιστούν οι διαδικασίες, αυτοί που θα παίρνουν τις αποφάσεις -στην περίπτωση του ΟΤΕ, θα είναι οι Γερμανοί μέτοχοι μαζί με το κράτος. Οι υπόλοιποι απλά θα παρακολουθούν τα γεγονότα μη μπορώντας να κάνουν τίποτα. Αυτό αφήνει περιθώρια στη διοίκηση (που θα είναι εκλεγμένη από την μειοψηφία) να πράξει υπέρ του συμφέροντος της μειοψηφίας, που ενδέχεται να βλάψει την πλειοψηφία -όπως άλλωστε έχει συμβεί, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, πολλές φορές με άλλες εισηγμένες εταιρείες, χωρίς η πολιτεία να έχει κάνει τίποτα. Η δικαιολογία πάντα είναι ότι οι μέτοχοι δεν παρευρίσκονται στις γενικές συνελεύσεις για να εξασκήσουν τα δικαιώματα τους, αλλά κανένας δεν κάνει λόγο για το ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, για το ότι ο κόσμος έχει αλλάξει και αυτές οι διαδικασίες σήμερα συμπληρώνονται και από ηλεκτρονικά μέσα.
Για άλλη μια φορά, μένουμε μετεξεταστέοι στις δημοκρατικές διαδικασίες και σε θέματα διαφάνειας. Για άλλη μια φορά, δεν αντιλαμβανόμαστε ότι σήμερα ο κόσμος είναι διαφορετικός από το 1920 (από τότε που φτιάχτηκε ο νόμος περί ανωνύμων εταιρειών) και λειτουργεί διαφορετικά. Όλα αυτά, όμως, έχουν οικονομικό κόστος. Όσον αφορά το χρηματιστήριο, αυτό σημαίνει απαξίωση της αγοράς και της αξίας των εταιρειών που διαπραγματεύονται. Όσον αφορά την ευρύτερη οικονομία, σημαίνει ότι οι ξένοι (αλλά και οι ίδιοι οι Έλληνες) απέχουν από την παραγωγική διαδικασία διότι δεν θεωρούν ότι έχουν τα ίδια δικαιώματα αλλά και τις ίδιες πιθανότητες να πετύχουν, με άλλους που έχουν περισσότερα δικαιώματα από τους ίδιους.
Είναι κρίμα για τη χώρα που θεωρείται η κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού και η γενέτειρα της δημοκρατίας να έχει τόσο χαμηλούς δείκτες διαφάνειας και δημοκρατικών θεσμών. Είναι κρίμα να μην έχει αλλάξει ακόμα το θεσμικό πλαίσιο για να μπορούν να ψηφίζουν οι μέτοχοι των εισηγμένων εταιρειών στην Ελλάδα εξ αποστάσεως, όπως στον υπόλοιπο κόσμο.
Τίποτα δεν είναι χωρίς κόστος και εάν οι Έλληνες νομοθέτες θέλουν να δουν να αναπτύσσεται η επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα, θα πρέπει να δώσουν έμφαση στο να υπάρξει περισσότερη διαφάνεια και περισσότερη δημοκρατία.
Γιώργος Καισάριος
———————————————————
Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στο newstime.gr στις 5/8/2009
Απόλυτα σωστή η τοποθέτηση σου, θεωρώ όμως ότι θα πρέπει νά καταγραφούν και κάποια άλλα κακώς κείμενα, που αφορούν στις Γ.Σ. ελληνικών εισηγμένων εταιρειών, με την ευκαιρία της συγγραφής του παρόντος άρθρου:
1) Γιατί να απαιτείται η δέσμευση των μετοχών απο τη χειριστή ΑΧΕΠΕΥ 5 ημέρες πρίν την ημέρα διεξαγωγής της Γ.Σ. και η χορήγηση πιστοποιητικού δέσμευσης στο δικαιούχο, το οποίο πρέπει να προσκομίζεται ή να κατατίθεται έγκαιρα στην εταιρεία, προκειμένου να γίνεται η νομιμοποίηση των μετοχών και να “αποκτάται ” το δικαίωμα συμμετοχής και ψήφου; (Περίπτωση αυτοπρόσωπης παρουσίας). Όλες οι εισηγμένες είναι συνδεδεμένες με το Αποθετήριο και ανά πάσα στιγμή γνωρίζουν και το τελευταίο τους μικρομέτοχο, έστω με στοιχεία τριών ημερών πίσω. (χρόνος που απαιτείται για την εκκαθάριση των συναλλαγών). Η μεθόδευση αυτή αποθαρρύνει κυρίως τους μικρομετόχους, οι οποίοι αποφεύγουν να παρευρίσκονται στις Γ.Σ., εξ αιτίας των συγκεκριμένων χρονοβόρων διαδικασιών.
2) Στην Ελλάδα, η συντριπτική πλειονότητα των εισηγμένων εταιρειών διαθέτει βασικό μέτοχο ή ομάδα βασικών μετόχων, η οποία συγκεντρώνει, άν όχι την απόλυτη , τη σχετική πλειοψηφία, με αποτέλεσμα η διοίκηση να αντιμετωπίζει τη Γ.Σ. όχι ώς κυρίαρχο όργανο, αλλά ως μια εκ του νόμου τυπική διεκπεραιωτική διαδικασία, όχι ώς βήμα λήψης διεξοδικά ψαγμένων αποφάσεων, αλλά για επικύρωση προειλλημμένων σχεδίων. Όλοι όσοι έχουμε συμμετάσχει σε τέτοιες Γ.Σ. έχουμε βιώσει το εξαιρετικά δυσάρεστο συναίσθημα, να αισθανόμαστε περιτοί, ενοχλητικοί, ενίοτε και παρείσακτοι. Η όλη διαδικασία εξαντλείται με την ανάγνωση της έκθεσης του Δ.Σ. της επιχείρησης, του πιστοποιητικού των ορκωτών και τους μονολόγους της Διοίκησης περί των πάντοτε άριστων προοπτικών της εταιρείας, που λιγους μήνες μετά διαψεύδονται, χωρίς κανένα θεσμικό όργανο να ασκεί ουσιαστικό έλεγχο και να επιβάλλει κυρώσεις (π.χ. Ε.Κ.). Ουσιαστικά με τη στάση τους οι εκάστοτε Διοικήσεις σου λένε ότι η Γ,Σ, γίνεται μόνο και μόνο επειδή προβλέπεται απο το Νόμο, ότι η παρουσία σου είναι απλά ανεκτή, γι αυτό φρόντισε να μη γίνει και ενοχλητική . Η απόλυτη δε περιφρόνηση προς το πρόσωπο του μικρομετόχου είναι, όταν, αφού περαιωθεί η εξαναγκαστική και βαρετή γι αυτούς διαδικασία με “επιτυχία”, αφού ενεκρίθη ότι επιθυμούσαν, αναγγέλουν ότι υπάρχει “μπουφες” για το κοινό, με χαμόγελο ανάμικτο με ειρωνία και ικανοποίηση. Δηλαδή: Φάε τώρα χαχόλε τζάμπα, γι αυτό δεν ήρθες; Όταν λοιπόν οι Διοικήσεις αντιμετωπίζουν με αυτό το πνεύμα τις Γ.Σ., νομίζω ότι είναι αυτονόητη και η απάντηση στο ερώτημα που βάζει το άρθρο σου, γιατι δεν διευκολύνεται η συμμετοχή του μικροεπενδυτή με ηλεκτρονική επικοινωνια. Γιατί απλά δέν θέλουν. Κάνουν ότι μπορούν για να μη σε έχουν μέσα στα πόδια τους, όχι να σε διευκολύνουν κιόλας.
3) Κάποιες εισηγμένες επιχειρήσεις μεγάλης συνήθως κεφαλαιοποίησης, όπως οι περισσότερες Τράπεζες, όχι μόνο δεν διαθέτουν ισχυρό βασικό μέτοχο, αντίθετα ολόκληρη η σχετική πλειοψηφία δεν ξεπερνά ποσοστά του 15-20%. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ανήκουν και τέως κρατικές εταιρείες, στις οποίες μετά τις συνεχείς διαθέσεις μετοχικών πακέτων στην αγορά, η κρατική συμμετοχή περιορίζεται σε πολύ μικρά ποσοστά, ελλείψει όμως άλλου σημαντικού μετόχου το κράτος καταφέρνει και “διοικεί”.(Στην ΕΤΕ π.χ. Υπ. Οικον.,Εκκλησία & Ταμεία δέν έχουν πάνω απο 15-17%). Αυτό γίνεται κατορθωτό, αφ’ ενός γιατί η διορισμένη ηγεσία επιτυγχάνει τη στήριξη απο θεσμικούς του εξωτερικού, που διαθέτουν συνολικά ικανά ποσοστά, αφ’ ετέρου γιατί η μεγάλη πλειοψηφία των επανδυτών έχει “συνηθίσει” το κρατικό έλεγχο στις συγκεκριμένες εταιρείες και δεν προβληματίζεται ιδιαίτερα για ανατροπές. Στίς περιπτώσεις αυτές θεωρώ ότι είναι επιβεβλημένο να συνασπίζονται οι ιδιώτες μικρομέτοχοι, να εκλέγουν αντιπροσώπους και να εμφανίζονται στις Γ.Σ. σαν ενιαία οντότητα, να επιδιώκουν και να συνάπτουν συμμαχίες και με ευρύτερες μετοχικές δυνάμεις, ώστε να διαδραματίσουν κυρίαρχο ρόλο στις Συνελεύσεις και , γιατί όχι, να διεκδικήσουν και την ανάδειξη Διοικήσεων, προωθώντας κοινά αποδεκτά επιτυχημένα πρόσωπα της αγοράς. Κάτι τέτοιο επιχειρείται να γίνει στη περίπτωση της ΕΤΕ. Μέσω του διαδικτύου έχει ξεκινήσει διαδικασία αναζήτησης και επικοινωνίας μικρομετόχων, με απώτερο σκοπό να επιτευχθεί αυτό που προανέφερα. Η μεγαλύτερη Τράπεζα της χώρας πρέπει να επιχειρεί σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς και τα συμφέροντα των μετόχων της. Ο νυν Διοικητής μπορεί να είναι ένας επιτυχημένος manager αλλά διατηρεί δουλείες και δεσμεύσεις πρός αυτούς που τον τοποθέτησαν. Κάνει ότι μπορεί για να αποφεύγει το κρατικό εναγκαλισμό, αλλά όσο διοικεί το κολοβό κρατικό 15% λίγα μπορούν να αλλάξουν.(βλέπε χρηματοδοτήσεις προς Λαναροεταιρείες, ΒΙΕΦΗΛ, χρεοκωπημένα κλωστήρια και συνεταιρισμούς). Το κόμμα που διεκδικεί την εξουσία, δια της Κας Κατσέλη παρενέβη μεμφόμενο το Κο Αράπογλου για την ανανέωση και επέκταση της θητείας υψηλόβαθμων στελεχών της Τράπεζας. Δεν έχω τα στοιχεία για να τοποθετηθώ θετικά ή αρνητικά στις διευθετήσεις αυτές με τεχνοκρατικά κτιτήρια, αλλά είναι τουλάχιστον άκομψο και λυπηρό να επιχειρείς να χειραγωγήσεις τη Διοίκηση ιδιωτικής ουσιαστικά Τράπεζας, επειδή διακυβεύονται οι πελατειακές πρακτικές σου.(Επιχείρημα Κατσέλη: η επέκταση της θητείας των πιο πάνω στελεχών θα εμποδίσει τη νέα Κυβέρνηση να τοποθετήσει το προετοιμαζόμενο για κατάληψη θέσεων δικό της στρατό στελεχών ή θα κοστίσει ακριβά στη Τράπεζα, το πιθανότερο, για να αποζημιωθούν και να αποχωρήσουν)!!!!!!!!!! Ας μη σχολιάσουμε τη καταβολή απο την ΕΤΕ εκατομμυρίων ετησίως σε άτομα που κάποτε διορίστηκαν σ’ αυτή και δεν εργάστηκαν ποτέ, γιατι κατέλαβαν θέσεις πολιτικές.(Φώφη, Κυριάκος κλπ, κλπ). Όλοι αυτοί όχι μόνο θα πληρώνονται χωρίς να εργάζονται εφ’ όρου ζωής, αλλά θα συνταξιοδοτηθούν και απο το ΕΤΑΤ!!! Για όλους αυτούς τους λόγους πρέπει να αφαιρέσουμε απο το κράτος, νόμιμα και συντεταγμένα, τη Διοίκηση στις επιχειρήσεις εκείνες που η μετοχική του παρουσία είναι ισχνή και μειοψηφική. Τουλάχιστον αυτό μπορούμε να το υλοποιήσουμε μόνο με τη βούληση της μεγάλης πλειοψηφίας των μετόχων, να ταρακουνήσουμε το γκουβέρνο γερά και να το αναγκάσουμε να τηρεί τους κανόνες της εταιρικής διακυβέρνησης.
4) Τέλος επιθυμώ να θίξω πολύ σύντομα το φαινόμενο που έχω ζήσει σε ούκ ολίγες Γ.Σ. επιχειρήσεων, όπου
εμφανίζονται οι Διοικούντες να χορηγούν στον εαυτό τους ετήσιες αμοιβές (αποζημιώσεις για συμμετοχή στο Δ.Σ., bonus, stock options κλπ) μεγαλύτερου ύψους απ’ ότι τα κέρδη της εταιρείας στη χρήση. Αρκετές δε φορές, ενώ οι επιχειρήσεις είναι ζημιογόνες. Το φαινόμενο αυτό επανελήφθη και φέτος πολλαπλά, με αποκορύφωμα τα stock options που χορήγησε το Δ.Σ. της Τεχνικής Ολυμπιακής στο Πρόεδρο του Δ.Σ. Κο Στέγγο.( Δικαίωμα αγοράς του 10% του ξενοδοχειακού Συγκροτήματος Πόρτο Καρράς, αξίας 430.000.000 € , ήτοι 43.000.000 € αντί 2.700.000 €. Άς σημειωθεί ότι η εταιρεία παρουσίασε ζημίες.). Αντί λοιπόν να αμείβονται με βάση τα αποτελέσματα πυ επιτυγχάνουν, “τα παίρνουν” χοντρά βρέξει χιονίσει. Συντελείται δηλαδή απροκάλυπτη κλοπή της περιουσίας των υπολοίπων μετόχων, Και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς γνωματεύει ότι αυτο “είναι νομότυπο και εναπόκειται καθαρά στις Γ.Σ. να αποφασίζουν επί τοιούτων θεμάτων.”
Μετά απο αυτά, που τα ξέρεις βέβαια και εσύ, αγαπητέ Γιώργο, εξακολουθείς να θέτεις θέμα διυκόλυνσης της συμμετοχής των μικρομετόχων στις Γ.Σ. των εταιρειών; Μάλλον ρητορικό είναι το ερώτημα. Σε μια χώρα που σχεδόν τίποτε δέν λειτουργεί ορθολογικά, με πρώτο το Κράτος, γιατι να διαφέρει ο χώρος των επιχειρήσεων;
Εξαιρετικό το άρθρο, και εξίσου διαφωτιστικό και το ανωτέρω σχόλιο.
Το “νομότυπο” ή “νόμιμο” ακόμα μια φορά χρησιμοποιείται για να θαφτεί το ουσιαστικό, το ηθικό και το κοινά ωφέλιμο.
Πολύ ενδιαφέρον θέμα για κοινή δράση ανεξάρτητων ανθρώπων και ομάδων που δεν έχουν συμφέρον από τη συνέχιση της σημερινή φαύλης κατάστασης.
Η λύση θα έλθει πάλι από τας Ευρώπας (βλ. σημερινό άρθρο Ναυτεμπορικής)