Η Βιολογική Διαθήκη
Φεβ 24th, 2007 | Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης| Κατηγορία: Ελλάδα, Πολιτική, Φιλελευθερισμός |
Email This Post
|
Print This Post
|
του Κωνσταντίνου Μιχαηλίδη
Η αυτοδιάθεση του ατόμου είναι μια απ’τις βασικές αρχές του φιλελευθερισμού. Ο καθένας από μας να μπορεί να είναι ελεύθερος να εγκρίνει ή να ακυρώνει κάθε μορφής παρέμβαση ή αλλαγή στο σώμα του, τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του όσο και μετά το θάνατό του. Η θεσμοθέτηση μιας Βιολογικής Διαθήκης (a “Living Will”) έρχεται να προσθέσει αυτό το απαραίτητο και αδιαφιλονίκητο δικαίωμα του κάθε ελεύθερα σκεπτόμενου ανθρώπου, κατά αναλογία με την κλασική [οικονομικού χαρακτήρα] διαθήκη.
Οι περισσότεροι από μας- ιδιαίτερα οι νεότεροι- ζούμε ξένοιαστοι τις ζωές μας σπάνια αναλογιζόμενοι βαριές αρρώστιες, σοβαρά ατυχήματα ή άλλες απρόοπτες καταστάσεις που μπορούν ν’αλλάξουν σημαντικά το ρου της καθημερινότητάς μας. Είναι φυσικό επακόλουθο, λοιπόν, το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου να μη λογαριάζουμε τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να φέρει ένα τραγικό γεγονός στη ζωή μας ή των προσώπων που αγαπούμε. Η δικιά μας αφέλεια σε συνδυασμό με το νομικό κενό που υπάρχει στις περισσότερες χώρες για την αυτοδιάθεση της βιολογικής μας υπόστασης φέρνει στην επιφάνεια ένα μεγάλο και προβληματικό εμπόδιο: τι γίνεται με τη ζωή μας όταν βρεθούμε σε μια κατάσταση που αδυνατούμε να πάρουμε οι ίδιοι αποφάσεις;
Σε αρκετές δυτικές κοινωνίες είναι ταμπού κάποιος να μιλάει για ευθανασία. Αρκετοί θρησκευτικοί κύκλοι την θεωρούν ισοδύναμη της αυτοκτονίας ή του φόνου. Οι ίδιοι οι απλοί άνθρωποι που πολλές φορές διακατέχονται από προκατάληψη προσπαθούν ν’αποφεύγουν συζητήσεις που εμπεριέχουν τις λέξεις θάνατος, κώμα, τετραπληγικός, κλπ. Οι διαθήκες, πέρα από σχετικά μεγάλες περιουσίες είναι σχετικά ασυνήθεις πρακτικές για τους περισσότερους κοινούς πολίτες σε νεαρή ηλικία. Σπανίως ένα άτομο εκφράζει τι θα γίνει με «τη δικιά του περίπτωση» σε περίπτωση σοβαρού υγειονομικού κωλύματος.
Τι ακριβώς όμως είναι η ευθανασία και γιατί υπάρχει ένας μύθος πίσω απ’την πρακτική της; Καταρχάς οφείλουμε να τη διαχωρίσουμε σε δύο είδη που διαφέρουν εν μέρει στην προσέγγιση του αρρώστου: παθητική κι ενεργητική. Η παθητική ευθανασία είναι η διακοπή της ιατρικής υποβοήθησης ενός μη αυτόνομου (ή τελικού) ασθενή. Είναι ένα φαινόμενο που οι σημερινοί ιατροί καλούνται ν’αντιμετωπίζουν όλο και συχνότερα καθώς τα μέσα της σύγχρονης βιοϊατρικής υποστήριξης μπορούν να συντηρήσουν τεχνητά έναν ασθενή, χρησιμοποιώντας μια εξαντλητική θεραπευτική επιμονή που το μόνο που κάνει είναι να επιτείνει το αναπόφευκτο. Αντίθετα ενεργητική ευθανασία καλείται η συνειδητή και νηφάλια απόφαση του ασθενή να ζητήσει και να του αποδοθεί η χορήγηση μιας ουσίας που θα τον θανατώσει. Ο παραπάνω διαχωρισμός δεν είναι επουσιώδης, καθώς έχει υποστηρικτές και κριτές και στις δυο περιπτώσεις. Η εκκλησία δυστυχώς είναι ανένδοτη στο θέμα κι αναφέρεται στην μεν παθητική ως δολοφονία, στη δε ενεργητική ως αυτοκτονία. Και φυσικά σ’αυτούς που υποστηρίζουν τους ασθενείς και στη μία και στην άλλη, συνεργάτες του θανάτου.
Πόσο ακόμα μπορούμε να εθελοτυφλούμε γι’αυτήν την κατηγορία ανθρώπων; Το σίγουρο είναι ότι οι περιπτώσεις δυστυχισμένων και κουρασμένων ασθενών που αποζητούν την ευθανασία είναι πραγματικότητα σε περισσότερες από μία χώρες: τόσο η Terri Schiavo στις ΗΠΑ, όσο κι ο Piergiorgio Welby στην Ιταλία ήταν δύο υποθέσεις που βρέθηκαν στο κέντρο της προσοχής όχι μόνο των ΜΜΕ αλλά και της εκάστοτε πολιτικής σκηνής για την εύρεση μιας σύγχρονης και ανθρώπινης λύσης του αιτήματος αυτών των ασθενών. Το θέμα της ευθανασίας έχει απασχολήσει ακόμα και την τέχνη μέσω της ισπανικής ταινίας “Mar Adentro” του 2004 που θεωρείται από πολλούς κινηματογραφικούς κριτές αριστούργημα πάνω στον αγώνα για ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Η πολιτεία έχει βρει αρκετούς τρόπους να θεωρεί πως η ευθανασία (παθητική και ενεργητική) είναι κατά της πραγματικής θέλησης του ασθενούς. Στην παθητική τα πράγματα είναι εύκολα, ο ασθενής κατά κανόνα δεν είναι σε θέση να απαντήσει (πχ είναι σε κώμα) οπότε αυτό δικαιολογεί τις επιλογές του νομοθέτη. Αλλά ακόμα και στην ενεργητική ευθανασία οι συντηρητικοί ηθικολόγοι θεωρούν πως ο ασθενής «δεν είναι ο εαυτός του» και η επιλογή του είναι συναισθηματικά φορτισμένη από μια διαστρεβλωμένη ιδέα για τη συνειδητοποίηση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται. Και στις δυο περιπτώσεις, ο νομοθέτης στις περισσότερες χώρες κωλύεται να πάρει μια απόφαση στην οποία θα ξεκαθαρίζονται μια και καλή οι δικαιοδοσίες του κράτους και των λειτουργών του.
Ένα κράτος με παράδοση στον κοινωνικό φιλελευθερισμό όπως η Ολλανδία έχει ήδη νομοθετήσει υπέρ της βιολογικής διαθήκης ως μέτρο αντιμετώπισης τέτοιων δύσκολων περιπτώσεων, αναθέτοντας στο νηφάλιο-ενήλικο άτομο την επιλογή για το πλαίσιο αρμοδιότητας και μελλοντικής συμπεριφοράς των ιατρικών λειτουργών ή συγγενών του ενδιαφερομένου απέναντί του. Με τη λεγόμενη «οδηγία ευθανασίας» ένα υγιές- πνευματικά και σωματικά- άτομο προεπιλέγει τις πιθανές δεσμεύσεις ιατρικής περίθαλψης ή παύσης αυτής σε κάθε περίπτωση αδυναμίας λήψης αυτοδύναμης απόφασης.
Όλο και περισσότερες δυτικές χώρες, μεταξύ άλλων η Ελβετία και αρκετές Πολιτείες των ΗΠΑ, εφαρμόζουν τα τελευταία χρόνια αυτήν την προσέγγιση ελευθερίας που επιστρέφει στο άτομο αυτό που το κράτος και καμιά φορά η θρησκεία της πλειοψηφίας του αφαιρεί: το δικαίωμα να επιλέξει πώς, πότε, και με τί συνθήκες να αποβιώσει! Η Ελλάδα έχει υπογράψει και κυρώσει την «Συνθήκη του Οβιέδο» για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Βιοϊατρική, παρ’όλα αυτά δεν έχει συγγραφεί παράλληλα ένας ικανοποιητικός νόμος του κράτους με το απαραίτητο κανονιστικό προεδρικό διάταγμα να ξεκαθαρίζει απόλυτα την αδιαφιλονίκητη ελευθερία που πηγάζει απ’την εφαρμογή μιας συνειδητής βιολογικής διαθήκης.
Είναι καιρός ν’αλλάξει το παραπάνω καθώς η ουσιαστική ρύθμιση του δικαιώματος της βιολογικής αυτοδιάθεσης θα έχει θετικές συνέπειες τόσο στη δυνητική χρήση μιας μελλοντικής επιλογής ευθανασίας- ενεργητικής ή παθητικής- όσο και στην έμμεση διευθέτηση άλλων «γκρίζων κεφαλαίων» όπως αυτά της αποκομιδής των νεκρών προς καύση, ανατομική έρευνα, μεταμόσχευση οργάνων και ιστών, κλπ.
————————————————————
Σύνδεσμοι:
• Το πλήρες κείμενο της Συνθήκης του Οβιέδο
• Ορισμός της Βιολογικής Διαθήκης
• Η «οδηγία ευθανασίας» στην Ολλανδία
• Συνθήκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και Βιοϊατρική και πρόσθετα πρωτόκολλα
• Πρόταση για μια Βιολογική Διαθήκη απ’το Ίδρυμα “Umberto Veronesi”
Ωραίο άρθρο. Πράγματι, όταν το άτομο έχει κάνει μια προεπιλογή για τον θάνατο του το βρίσκω απαράδεκτο να μην υπακούμε σε αυτή. Νομίζω πρέπει να αμφισβητήσουμε τα ισχυρά αντανακλαστικά που έχουμε μπροστά στο θέμα του θανάτου. Θεωρούμε ορθώς ότι είναι θεμιτό το άτομο να αφήνεται ελεύθερο να έχει ένα σωρό δραστηριότητες που είναι επιζήμιες για την υγεία του, συχνά και όταν η δραστηριότητα του έχει υπολογίσιμο εξωτερικό κόστος για την υπόλοιπη κοινωνία. Μάλιστα πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν μη-αναστρέψιμα αποτελέσματα και συχνά συντελούν σε έναν πρόωρο θάνατο (βλ. κάπνισμα), οπότε ουσιαστικά ποιά η διαφορά από τον θάνατο; Τουλάχιστον ο θάνατος δεν κοστίζει τίποτα στο σύστημα υγείας 🙂
Δεν καταλαβαίνω όμως κάτι. Στην Ελλάδα η εκκλησία νομοθετεί; Η άποψη της ελληνικής εκκλησίας είναι ότι κανένας δεν έχει δικαίωμα να αφαιρεί ζωή, δική του ή ξένη. Τώρα το αν αυτό είναι συντηρητικό ή όχι, θα μου επιτρέψεις να έχω αμφιβολίες. Επίσης το παράδειγμα της Ολλανδίας είναι λίγο δύσκολο να το καταπιώ. Εκεί δε θέλουν να νομιμοποιήσουν και την παιδική πορνεία;
Τώρα για το θέμα το ίδιο αυτό καθ’ αυτό, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο μπορείς να φανταστείς ότι είναι. Γιατί εγώ τα ζω ακόμη και τώρα. Οκτώ φορές έχουμε φύγει από νοσοκομείο (δημόσιο είναι αλήθεια) με τη συμβουλή να αφήσουμε συγγενικό μου πρόσωπο πρώτου βαθμού, να πεθάνει με ηρεμία. Κι όμως, ευτυχώς δεν ακολουθήσαμε αυτή τη έμμεση συμβουλή ευθανασίας, και τώρα πιθανότατα αυτός ο άνθρωπος θα ζήσει για καμπόσα χρόνια ακόμα. Και για να μην παραξενευτείς πως έγινε αυτό, σου λέω ότι είχαμε 2 απανωτές λάθος διαγνώσεις για 2 ασθένειες με κατάληξη το θάνατο. Όπως έγραψες στην αρχή ότι το ζήτημα αυτό δε σας έχει απασχολήσει, όπως δεν είχε απασχολήσει ούτε κι εμένα. Αλλά η απάντηση δεν είναι ξεκάθαρη, και ειδικά όταν πρόκειται για πράξεις που δε θα έχουμε τρόπο να διορθώσουμε, αφού τις πράξουμε. Πιθανολογώ ότι αν οι γιατροί είχαν τη “δυνατότητα” της ευθανασίας, να είχαμε οδηγηθεί εκεί, όπως μας προέτρεψε και διευθυντής πανεπιστημιακής κλινικής.
Και η πραγματική ευχή μου για σένα είναι να μην έρθει ποτέ η στιγμή να διαλέξεις, είτε για τον εαυτό σου είτε για κάποιον άλλο. Θα καταλάβεις πόσο ανούσια είναι όλα αυτά.
Cacofonix,
μπλέκεις την θεσμοθέτηση της βιολογικής αυτοδιάθεσης και ευθανασίας με άλλα θέματα (φιλελευθερισμός Ολλανδίας) και κυρίως με το αγκάθι της κακής ιατρικής.
Αν ο διευθυντής της πανεπιστημιακής κλινικής προέτρεψε συγγενικό σου πρόσωπο σε ευθανασία (παθητική φαντάζομαι, αφού αυτή θα ήταν «νόμιμη» στην Ελλάδα) έχοντας κάνει απανωτές λάθος διαγνώσεις τότε ξεφεύγουμε απ’το θέμα. Δε μιλάμε πλέον για την ευθανασία αλλά για την κακή υγεία και είναι άλλα τα κανάλια που θα πρέπει να ψάξεις για να βρεις το δίκιο σου (πχ να καταγγείλεις μ’έναν καλό δικηγόρο το νοσοκομείο και τους ιατρούς που έσφαλαν).
ΟΧΙ! Αυτό ακριβώς πάω να πω με το παραπάνω κείμενο και αυτή είναι η σημασία της βιολογικής διαθήκης!
Την απόφαση την παίρνουμε τώρα που είμαστε υγιείς και πνευματικά-συναισθηματικά νηφάλιοι, όχι όταν θα περνάμε τα (εμείς ή κάποιο κοντινό μας πρόσωπο!) τα Πέντα Στάδια του Θρήνου. Αυτή είναι η παγίδα την οποία περιγράφω στο κείμενό μου και ένας απ’τους βασικούς λόγους κωλυσιεργίας του νομοθέτη.
Όσο για μένα… δε ντρέπομαι να σου πω τη θέλω για το μέλλον μου αν βρεθώ στην παραπάνω θέση:
-Διακοπή της ιατρικής υποβοήθησης σε περίπτωση σταθερού κώματος ή άλλης τελικής ασθένειας (μεταστατικός καρκίνος, ALS, κλπ)
-Χρήση των οργάνων προς μεταμόσχευση σε περίπτωση ξαφνικού (δυστυχήματος) θανάτου.
-Χρήση του πτώματος απ’το πλησιέστερο ανατομείο για τη διδαχή των φοιτητών ιατρικής.
-Χρήση των υπόλοιπων ιστών για νόμιμη βιοϊατρική έρευνα από δημόσιο ερευνητικό κέντρο.
Όπως βλέπεις δεν αφήνω τίποτα για το χώμα και στο τέλος της «χρήσης μου» (με την καύση των βιολογικών υπολειμμάτων!) πιάνω και λίγο χώρο. Συμπάθα με αν ακούγομαι κυνικός, αλλά παίρνω πολύ σοβαρά την προσωπική μου βιολογική διαθήκη για αποφυγώ παρεξηγήσεων απ’τους συγγενείς μου ή κάποιον «ζηλωτή» κρατικό λειτουργό. 🙂
Η “κακή” ιατρική είναι συνυφασμένη με την ευθανασία, είτε το θέλουμε είτε όχι. Τώρα κατ’ ευθείαν στο θέμα. Για τα 4 σημεία που αναφέρεις θα με βρεις σύμφωνο στα 3 τελευταία. Αλλά αυτά μπορείς να τα έχεις και τώρα και δεν καταλαβαίνω γιατί τα αναφέρεις.
Τώρα στο πρώτο θέμα.
Διακοπή της ιατρικής υποβοήθησης σε περίπτωση σταθερού κώματος ή άλλης τελικής ασθένειας. Ποιός θα το κρίνει αυτό; Μήπως εννοείς σε περίπτωση μη αναστρέψιμης ασθένειας; Πότε δε θα “αξίζει” ζεις; Ποιός θα το κρίνει αυτό; Εσύ ή οι γιατροί; Κι αν έχεις “κακή” ιατρική; Και πότε θες να σε “τελειώσουνε”; Όταν σου ανακοινώσουνε τη διάγνωσή τους να σου προσφέρουνε και μια ένεση ευθανασίας; Μήπως να περιμένεις κι άλλο μήπως κι έχεις “κακή” ιατρική; Κι αν δεν μπορείς εσύ να αποφασίσεις ποιός θα αναλάβει την εκτέλεση της βιολογικής “διαθηκής” σου; Πότε είναι το σημείο εκείνο που δεν αξίζει να ζεις; Κι αν οι γιατροί έχουν την “εύκολη” διέξοδο της ευθανασίας, πιστεύεις ότι θα συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο να υπερασπίζονται τα “συμφέροντα” του ασθενή τους; Ή από εδώ παν κι άλλοι;
Όπως βλέπεις τα ερωτήματα είναι απτά αλλά τελικά καταλήγουν σε ένα: ποιός αποφασίζει στο δικαίωμα στη ζωή; Οι γιατροί, εσύ, οι συγγενείς σου, ή ένας υπάλληλος;
Δεν καταλαβαίνω γιατί φταίει η Ιατρική στη Νόσο του Lou Gehrig ή στο αν καρκίνος θα μετασταθεί…
Η ιδανική Βιολογική Διαθήκη που- οραματίζομαι προσωπικά- δεν είναι μια αυθαίρετη έννοια, ένα κομμάτι χαρτί που γράφει κάποιος αν και όποτε του καπνίσει. Το ιδανικό για μένα θα ήταν η ΒΔ να συγγράφεται και να κρατείται σ’ένα μητρώο (στο Υπουργείο Υγείας ή Εσωτερικών) για όλους τους Έλληνες πολίτες που ενηλικιώνονται με σκοπό να μην υπάρξει στο μέλλον καμία ΜΑ ΚΑΜΙΑ παρεξήγηση προς τη θέλησή τους.
Μια ιδανική ΒΔ εμπεριέχει και λύνει τα παραπάνω 4 σημεία (μεταξύ άλλων!) μια και καλή και χωρίς εξωτερική παρέμβαση. Φυσικά ο κάθε πολίτης είναι ελεύθερος να ενημερώσει τη ΒΔ του όποτε θελήσει.
Έλα μην ακούω τέτοια. Τι ποιός θα το κρίνει αυτό;
Τι είναι η Ιατρική, αστρολογία; Υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις και σημεία για το αν είσαι σε ανεπίστρεπτο κώμα, αν έχεις μια τελική ασθένεια ή αν είσαι εγκεφαλικά νεκρός.
Και τις αποφάσεις αυτές ποτέ δεν τις παίρνει ένας «υπάλληλος» μόνος του αλλά μια équipe ιατρικών λειτουργών βάσει πρωτοκόλλων.
Όποτε εσύ θα το έχεις ορίσει εκ των πρωτέρων μέσω της Βιολογικής σου Διαθήκης. Κανείς άλλος!
Το ίδιο το ενδιαφερόμενο άτομο.
Εσύ!
Αν από ιατρικά σφάλματα έφτασες στο στάδιο μιας τελικής ασθένειας τότε οι μόνοι που έχουν να κερδίσουν έτσι κι αλλιώς μπορεί να είναι οι συγγενείς σου που θα μηνύσουν τους ιατρούς. Κακή ιατρική και ευθανασία δεν πάνε χέρι με χέρι.
Μη χρησιμοποιείς συναισθηματικά-φορτισμένες λέξεις για δημιουργία εντυπώσεων. Εσύ αποφασίζεις μέσω της ΒΔ πότε θεωρείς ότι τα μέτρα ανάνηψης είναι περιττά. (πχ μπορείς να γράψεις στη ΒΔ πως δεν θέλεις να μπεις σε αναπνευστήρα)
Κοίτα, δεν ξέρω τι άσχημες εμπειρίες είχες με το συγγενή σου αλλά αυτό το σχόλιο είναι ειρωνικό, πικρό και καθόλου παραγωγικό… Γι’αυτό δεν θα το απαντήσω καν μιας που είναι και προσβλητικό για τους ιατρούς.
Μα γιατί αυτή η εμμονή με την «κακή ιατρική»; Η Terri Schiavo και Piergirgio Welby από κακή ιατρική πήγαν;
Οι εισαγγελικές αρχές μέσω των δημόσιων λειτουργών ή συγγενών σου. Οποιοδήποτε παραστράτημα απ’την θέλησή σου στη ΒΔ θα έχει κυρώσεις γι’αυτούς.
Αυτό ο καθένας το κρίνει μόνος του. Εγώ θεωρώ πχ το σταθερό κώμα ανεπίτρεπτη μορφή «ζωής».
Ποιός σου είπε ότι για τους ιατρούς είναι εύκολη η διέξοδος μιας δυνητικής ευθανασίας; Αυτά είναι urban legends, αγαπητέ…
Με τη ΒΔ εσύ ο ίδιος!
——–
Συγγνώμη αν βρίσκεις αντιπαθητικό αυτόν τον τρόπο απάντησης με τις παραθέσεις, δεν θα το επαναλάβω, αλλά ήθελα να σου δείξω πως έχω απαντήσεις για όλα σου τα ερωτήματα γιατί ακριβώς ένας καλός ρυθμιστικός νόμος Βιολογικής Διαθήκης τα διευθετεί όλα!
Κατ’αρχάς δεν λέγεται νόσος Lou Gehrig,τουλάχιστον όχι από αυτή τη μεριά του πλανήτη ή για την ακρίβεια για όλες τις μεριές του πλανήτη πλην μιας. Είτε ALS, είτε νόσος του κινητικού νευρώνα είτε καθόλου. Ας μην πούμε για το αν πρέπει να γράφεται το επικρατούν στην Ευρώπη νόσος του Charcot. Είναι τραγικό να πιθηκίζουμε τους Αμερικάνους για μια νόσο που τη βρήκε ο μέγιστος Charcot 100 χρόνια πριν πεθάνει κάποιος αγνωστίδης οπουδήποτε αλλού εκτός από από μια χώρα που κάνουν 100 χρόνια να φτάσουν τα ιατρικά βιβλία που διαβάζουν στον υπόλοιπο κόσμο.
Δεύτερον, έχει άμεση σχέση: εσύ αυτοκτόνησε με βάση μια λανθασμένη διάγνωση. Ενδεχομένως βάλε και την γυναίκα σου, τον γιο σου κ.ο.κ να σου χορηγήσει θανατηφόρο ένεση, να σε πυροβολήσει στο κεφάλι, να σε πατήσει με το αμάξι κλπ. Γεγονός θα παραμείνει ότι όχι μόνο θα έχεις αυτοκτονήσει για μια κρίση κακοήθους δυσκοιλιότητας, αλλά θα έχεις απαιτήσει και από άλλους να σε βοηθήσουν σε αυτό. Κριτή στη συνείδησή τους ποιος σε έβαλλε; Δευτερεύον κατά τη γνώμη μου επιχείρημα κατά της ευθανασίας, αλλά χτυπά ένα νεύρο στην καρδιά του θέματος. Είναι άλλο πράγμα να αυτοκτονείς γιατί πάσχεις και άλλο πράγμα να βάζεις άλλους να σε σκοτώσουν.
Σε αυτό το άρθρο τοποθετήθηκε ο συντάκτης για ένα θέμα που οι περισσότεροι δεν το έχουμε καν σκεφτεί και που όμως είναι πολύ μεγάλης σημασίας αν το δούμε σε συνδυασμό με την τεράστια ανάπτυξη στην ιατρική επιστήμη.
Πριν κάποιους μήνες διάβασα μία είδηση που έλεγε ότι κάπου στις ΗΠΑ γυναίκα που βρισκόταν σε κώμα κάποια χρόνια γέννησε …. κανείς δεν την ρώτησε αν ήθελε -φυσικά δεν μπορούσε- κλπ κλπ
Προσωπικά έζησα την εμπειρία που συγγενικό μου πρόσωπο 84 ετών με καρκίνο στον πνεύμονα (ο ένας τελείως κατεστραμμένος και ο άλλος μισός) οι γιατροί ήθελαν να τον εγχειρήσουν παρότι κατά δήλωση τους ούτε το προσδόκιμο ζωής θα ήταν μεγαλύτερο αλλά ούτε η ποιότητα ζωής καλλίτερη από την προβλεπόμενη. Πήρα το βάρος της απόφασης να μην ακολουθηθεί καμία θεραπεία. Το έκανα ξέροντας πως αυτό θα ήθελε και ο ίδιος, μου το επιβεβαίωσε αργότερα.
Και για να καταλήξω, ναι θεωρώ πως πρέπει να έχομε λόγο για τέτοια θέματα.
Επίσης θεωρώ πως πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για αυτά.
Είναι σαφές όμως ότι και η εκκλησία για καθαρά ιδεολογικούς λόγους θα φέρει σφοδρές αντιδράσεις.
Επίσης είναι σίγουρο ότι ιατρικά κυκλώματα που θεωρούν τον κάθε ασθενή σαν φορέα οικονομικού κέρδους θα προσπαθήσουν να υπονομεύσουν την διαμόρφωση θεσμών προς την επίτευξη των παραπάνω.
Ας το σκεφτούμε λοιπόν όσοι και όσο μπορούμε, μήπως κάποτε ωριμάσουν οι συνθήκες που θα επιτρέπουν τέτοιες πρακτικές χωρίς τον φόβο της κακής ιατρικής, της γραφειοκρατίας και του αφορεσμού.
Λυπάμαι μου έχεις κάνει quote όλη μου την απάντηση, είσαι επιθετικός χωρίς λόγο, και δεν έχεις απαντήσει ούτε σε ένα ερώτημά μου!
Λοιπόν θες λεπτομέρειες; Πάρτες:σου μιλάω για νόσο κινητικού νευρώνα (που μάλλον δεν είναι) και καρκίνο (που τους πήρε 1,5 χρόνο για να το διαγνώσουν). Όταν δε βρήκαν τον καρκίνο, και πριν να αποφασίσουν ότι μάλλον δεν έχει ALS (ικανοποιημένοι όλοι;) μας είπαν να μην κάνουμε θεραπεία στον καρκίνο, για να πεθάνει πιο γρήγορα… Ο ίδιος ο ασθενής σε στιγμές φρικτού πόνου παρακαλούσε να πεθάνει…
Σου είπα έξω από το χορό λες πολλά τραγούδια…
Πράγματι, πολυ ενδιαφέρον θέμα! Πρός εμπλουτισμό των προαναφερομένων, παραθέτω ένα απόσπασμα σχετικού συγγραφικού έργου της κ. Κ.Δ. Σπινέλλη, καθηγήτριας Εγκληματολογίας της Νομικής Αθηνών.
“… Ηθικοδεοντολογικά προβλήματα γεννώνται από την παρουσία σε τρία κράτη ( Ολλλανδία, Βέλγιο, Ελβετία ) νομοθεσίας περί ευθανασίας. Οι νομοθεσίες αυτές επιτρέπουν είτε την υποβοηθούμενη αυτοκτονία ( η θανατηφόρος ουσία χορηγείται από ιατρό, λαμβάνεται όμως από τον ίδιο τον ασθενή ) είτε την εκούσια
ευθανασία ( ο ίδιος ο ιατρός συνήθως προβαίνει στην χορήγηση της αιτούμενης θανατηφόρας ουσίας ).
Η νομοθεσία της Ολλανδίας από το έτος 2002, αναγνωρίζει τόσο την υποβοηθούμενη αυτοκτονία όσο και την εκούσια ευθανασία. Οι διαδικασίες αυτές δεν περιορίζονται μόνο στον ενήλικο πληθυσμό – είναι επιτρεπτές και σε ανήλικους άνω των 15 ετών – ούτε στους ανίατους, αν και το 95% των περιπτώσεων βρισκόταν στις τελευταίες εβδομάδες της ζωής τους. Κατά την νομοθεσία αυτή 2 ιατροί πρέπει να βεβαιώσουν ότι ο ασθενής υποφέρει ” διαρκώς και αφόρητα ” και να είναι πεπεισμένοι ότι ο θάνατος είναι η καλύτερη έκβαση. Περίπου 10.000 αιτήσεις ασθενών υποβάλλονται ετησίως και πάνω από 3.500 ικανοποιούνται.
Η νομοθεσία του Βελγίου χρονολογείται και αυτή από το έτος 2002, αλλά είναι περισσότερο συντηρητική. Επιτρέπει μόνο την εκούσια ευθανασία των ενηλίκων που βρίσκονται σε μια κατάσταση σωματικού και ψυχικού πόνου που δεν μπορεί να μειωθεί. Παράλληλα ο ασθενής πρέπει να έχει ζητήσει την ευθανασία ” με την θέλησή του, επανειλημμένα και ύστερα από περίσκεψη “. Η βεβαίωση και εδώ από 2 ιατρούς είναι απαραίτητη. Κατά το έτος 2004 αναφέρθηκαν 374 πράξεις ευθανασίας στο Βέλγιο.
Στην Ελβετία η υποβοηθούμενη αυτοκτονία δεν τιμωρείται ποινικά από το 1942. Επειδή όμως το ελβετικό κράτος φοβάται την αύξηση του ” τουρισμού μελλοντικών αυτόχειρων ” , εκτός από τις αυστηρές προϋποθέσεις, επιβάλλει και την επίβλεψη κάθε τέτοιου περιστατικού από τις φιλανθρωπικές οργανώσεις ” Δικαίωμα στο θάνατο ” , οι οποίες έχουν και ειδικές υπηρεσίες για αλλοδαπούς.
Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία αναγνωρίζεται και σε μια πολιτεία των ΗΠΑ, την Όρεγκον ( Death with dignity act of 1994 )Η σχετική νομοθεσία περιορίζει την δυνατότητα αυτή σε ενήλικους και διανοητικά υγιείς που δεν έχουν περιθώρια ζωής περισσότερο από 6 μήνες ζωής, ενώ έχουν υποβάλλει σχετική αίτηση 2 φορές με χρονική απόσταση τουλάχιστο 15 ημερών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πληροφορία ότι ο συχνότερα αναφερόμενος λόγος για την απόφαση αυτή δεν είναι η αβάσταχτη οδύνη, αλλά η αγωνία για την απώλεια της αυτονομίας.
Η Αγγλία βρίσκεται στα πρόθυρα μιάς νομοθετικής μεταρρύθμισης του νόμου για την αυτοκτονία, παρά τις αντιδράσεις της εκεί καθολικής εκκλησίας. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό απειλείται ποινή φυλάκισης 14 ετών για την υποκίνηση ή βοήθεια στην αυτοκτονία. Επίσης, με το ισχύον νομοθετικό καθεστώς της Αγγλίας, αποτελεί ανθρωποκτονία ο τερματισμός της ζωής ατόμου που βρίσκεται στα πρόθυρα του θανάτου κατόπιν παρακλήσεώς του… “.
Στο σημείο αυτό σταματώ την παράθεση για να μην κουράσω άλλο. Ελπίζω να συνεισέφερα έστω και λίγο στο θέμα. Το ζήτημα της ευθανασίας (όσο και της αυτοκτονίας που ως ένα σημείο είναι στενά συνυφασμένη με αυτό ) είναι περίπλοκο και έχει πολλές πτυχές. Θα εκπλαγούμε πραγματικά αν παρατηρήσουμε πόσες ομοιότητες υπάρχουν στις κοινωνικές διαστάσεις συμπεριφορών όπως της ευθανασίας, της άμβλωσης, της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, της μοιχείας, ακόμα και της θανατικής ποινής. Πολλά είναι τα προβλήματα που εγείρονται εδώ. Προβλήματα ηθικά, δεοντολογικά, θρησκευτικά, νομικά, ιατρικά. Βέβαια, πέρα από θεωρητικές αναλύσεις, άλλο είναι το ζήτημα πώς θα αντιμετώπιζε καθένας από εμάς μια τέτοια προοπτική για τον ίδιο προσωπικά ή για κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο. Όπως είδα, ο κ. Μιχαηλίδης ήδη παρέθεσε τις απόψεις του επ΄αυτού ( που μακάρι να βρούν μιμητές γιατί, όπως επί παραδείγματι ειδικά η δωρεά οργάνων, είναι ακόμα μακριά από την ελληνική νοοτροπία ). Βέβαια μακάρι να μην χρειαστεί κανείς μας να βρεθεί σε μια τέτοια θέση απόφασης (τα παραδείγματα άλλωστε του cacofonix είναι ενδεικτικά για το τί ενδέχεται να συμβεί σε περίπτωση λαθεμένης ιατρικής εκτίμησης )ωστόσο πιστεύω ότι είναι χρήσιμο να αρχίσουμε να μιλάμε πλέον ανοιχτά και χωρίς ταμπού για τέτοια ζητήματα έναρξης και τέλους ζωής, μολονότι πάντα θα υπάρχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις που κάθε πλευρά θα υποστηρίζει με σθένος. Ορισμένοι λένε ότι εφόσον δεν είχαν λόγο και δεν ερωτήθησαν για το αν ήθελαν να έρθουν στη ζωή, θα έχουν οι ίδιοι τουλάχιστο τον λόγο για το πώς και πότε θα φύγουν από αυτήν. Αν υιοθετήσουμε αυτή την σκέψη, τότε τα πράγματα είναι όντως πολύ απλά. Μπορεί να είναι όμως και άλλο τόσο επικίνδυνα…
@Πολυμερόπουλος Ευάγγελος
Κανείς δεν απαγόρεψε το παραπάνω όνομα, last time I checked, και δεν πιθηκίζω κανέναν. Τη γνωρίζω την ασθένεια με όλα της τα ονόματα και δεν έχω καμία προτίμηση προς τους γαλλοτραφείς ή αμερικανοτραφείς Νευρολόγους. Απλά αποφεύγω το όνομα Charcot γιατί καμιά φορά- εν τάχει- γίνεται σύγχιση με τη CMT.
Πόσο συχνά αυτοκτονούν άτομα από λανθασμένη διάγνωση πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα επιβεβαίωσης μιας βαριάς και αμετάκλητης ασθένειας;
Είναι σα ν’αργεί να γυρίσει το παιδί σου απ’το σχολείο ένα τέταρτο και να καλείς την αστυνομία… κανείς δεν είπε ότι η ΒΔ λύνει το πρόβλημα της βλακείας των ανθρώπων (ή των ιατρικών λειτουργών), αυτό που κάνει είναι να τους επιστρέψει την επιλόγη στα δικά τους χέρια και όχι να την απονέμει σε κάποιο ηθικολόγο νομοθέτη.
Αυτά που λες περί αυτοκτονίας για «κακοήθη δυσκοιλιότητα» είναι εκτός τόπου και χρόνου κι αν έχεις δει γιατρούς ή ασθενείς να μιλάν για ευθανασία σε τέτοιες περιπτώσεις τότε αμέσως μετά το εξιτήριο να ζητήσεις ψυχιατρική γνωμάτευση και για τις δυο κατηγορίες. ΔΕΝ ΚΑΝΩ ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΛΑΚΑ!
Σύμφωνοι. Γι’αυτό κι εγώ μίλησα για παθητική κι ενεργητική ευθανασία. Αλλά πομπώδεις λέξεις όπως «σε σκοτώσουν» βάζουν απλά μια συναισθηματική φόρτιση η οποία πολώνει την κατάσταση ακόμα περισσότερο δίχως λόγο.
Φυσιολογικό είναι να επιθυμείς τα πρόσωπα που σ’αγαπάν να σε βοηθήσουν «να τερματίσεις» τη ζωή σου άμα πάσχεις πχ από σύνδρομο εγκλεισμού, πώς αλλιώς θα τα καταφέρεις μόνος σου;
Δες και το έργο που παραθέτω στο κυρίως κείμενο για περισσότερα.
@Γιάννης αρ
Καλά έκανες!
Θέλει μεγάλο θάρρος και συναισθηματική καθαρότητα για να κάνεις την παραπάνω κίνηση. Δυστυχώς ο περισσότερος κόσμος δεν κάθεται να σκεφτεί νηφάλια και αντικειμενικά τι θα πει να έχεις “ρεαλιστικές πιθανότητες” και ταλαιπωρούν τους ίδιους και τα πρόσωπα που αγαπούν δίχως λόγο.
@Cacophonix
Σου ζήτησα προκαταβολικά συγγνώμη, Cacophonix, μπορείς να το επιβεβαιώσεις στην απάντησή μου μαζί με την τεκμηρίωση του γιατί απάντησα έτσι όπως απάντησα.
Ξέρεις ποιό είναι το πρόβλημα. Ότι οι δύο περιπτώσεις δεν συνδέονται μεταξύ τους όσο πολύ θα το ήθελες.
Το να τα βάζεις με τους ιατρούς είναι εύκολο σε μια περίπτωση συναισθηματικής φόρτισης αλλά το ότι έγινε μια κακή διάγνωση δεν αναιρεί το γεγονός ότι ο ασθενής επιθυμούσε μια επίσπευση της αγωνίας του, όταν το θέμα είχε ξεφύγει απ’τον έλεγχο (μετάσταση).
Το ότι το συγγενικό σου πρόσωπο πέρασε στιγμές φρικτού πόνου λίγο πριν το τέλος του με προβληματίζει δε σε κάνει να εκτιμάς ακόμα περισσότερο την ανάγκη για θεσμοθέτηση μιας Βιολογικής Διαθήκης.
Αυτό το τελευταίο θα στο περάσω στο έτσι γιατί προφανώς δεν έχεις ιδέα με τι ασχολούμαι και τι έχουν δει τα μάτια μου στο συγκεκριμένο τομέα. Απλά θα σου πω πως όσο αναφορά τουλάχιστον τις σπάνιες νευρολογικές παθήσεις (χωρίς θεραπεία και με σχεδόν σίγουρο exitus) έχω δει ορισμένες που ούτε στους χειρότερούς σου εφιάλτες δεν φαντάζεσαι.
Για περισσότερα επικοινωνούμε και με η-αλληλογραφία αν το επιθυμείς.
Μου φαίνετε δεν διαβάζεις τι γράφω. Απλά φέρνεις αντίρρήσεις!!! Ο ασθενής ΖΕΙ!!! Ευτυχώς δεν ακολουθήσαμε τις συμβουλές της πλειονότητας των γιατρών για να μην κάνουμε θεραπεία (έμμεση ευθανασία)!!! Υπήρχαν γιατροί που τίμησαν τον όρκο τους. Μέχρι στιγμής ο ασθενής φαίνεται ότι έχει ανακάμψει από τον καρκίνο. (Αν σου πω τι του είχαν κάνει θα τραβάς τα μαλλιά σου.).
Επειδή το θέμα θα ξεφύγει προς το κουτσομπολίστικο, θα σου ξαναθέσω το ερώτημα: Ποιός έχει το δικαίωμα στη ζωή σου; Διότι εσύ θα έχεις ζητήσει ευθανασία εντάξει, αλλά πότε θα γίνει; Και ποιός αποφασίζει για το μη αναστρέψιμο; Κι αν στις σπάνιες αυτές νευρολογικές ασθένειες υποτίθεται ότι βρισκουν νέα βιογενετικά φάρμακα τότε τι κάνεις; Σου έκανα μια πολύ κρίσιμη ερώτηση: Σου ανακοινώνουν μια τερματική ασθένεια. Πότε εφαρμόζεις ευθανασία; Άμεσσα, Λίγες ώρες προτού πεθάνει ο ασθενής; Στις τερματικές ασθένειες περιλαμβάνονται βαριές αναπηρίες; Μπορείς να αποδείξεις ότι στον εναπομείναντα χρόνο δε θα γίνει μια ανακάλυψη που να βελτιώσει την κατάσταση του ασθενή;
Μελοδραματικά νομίζω ότι απαντάς εσύ κι όχι εγώ. Εγώ νομίζω ότι θέτω ερωτήματα που θα έρθουν εκείνη τη στιγμή και πιθανότατα θα πρέπει να απαντήσουν άλλοι κι όχι εσύ. Με άλλα λόγια σε ρωτώ: Πως διασφαλίζεται ότι αυτή η διαθήκη “ανοίγει” τη σωστή ώρα;
Επίσης θα ήθελα να σου υπενθυμίσω ότι δεν πρόκειται να υποστηρίξω κάτι, το οποίο έστω και σε ελάχιστες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτο κακό σε κάποιον. Είναι απόλυτο αυτό αλλά ειλικρινά σου λέω ότι δεν είμαι απόλυτος στις απόψεις μου. (Το άλλο σημείο στο οποίο είμαι απόλυτος είναι ότι δεν πρέπει να είμαι απόλυτος.)
Νομίζω όμως ότι μπερδεύουμε κάποια πράγματα. Εάν ένας ασθενής έχει πει στην ΒΔ ότι σε περίπτωση τελικού καρκίνου θέλει να τον αφήσουν στην ησυχία του, και ένας γιατρός διαγνώσει τελικό καρκίνο, αυτό δεν σημαίνει ότι ο ασθενής δεν μπορεί να αλλάξει γνώμη! Εάν μάλιστα οι γιατροί έχουν τρόπο να τον φέρουν σε κατάσταση που να μπορεί να ξαναερωτηθεί για τις επιλογές που έχει κάνει στην ΒΔ τότε πιστεύω θα έπρεπε να το κάνουν. Όμως εάν δεν υπάρχει τρόπος να ξαναερωτηθεί και πληρούνται οι προϋποθέσεις που έθεσε αυτός στην ΒΔ τότε είναι κατ’εμέ ηθικώς απαράδεκτο να κάνεις κάτι που αντιβαίνει στις επιθυμίες του. Αυτό για μένα δεν σημαίνει όμως ότι εάν ο ασθενής ζητήσει θανατηφόρα ένεση σε περίπτωση τελικού καρκίνου υποχρεούται ο γιατρός να του την κάνει. Εάν όμως ο ασθενής ζητήσει μέσω της ΒΔ από τον γιατρό να μην κάνει κάτι τότε το βρίσκω απαράδεκτο ο γιατρός να το κάνει. Έτσι για να απαντήσω στο κρίσιμο ερώτημα σου, περί του πότε εφαρμόζεις ευθανασία μετά από την διάγνωση μιας τερματικής ασθένειας: εάν ο ασθενής δεν μπορεί να ξαναερωτηθεί τότε απαγορεύεται άμεσα να παραβιαστεί η ΒΔ (αποφεύγοντας π.χ. μία έμμεση ευθανασία) και επιτρέπεται άμεσα η διεκπεραίωση της (εάν π.χ. επιτάσσει άμεση ευθανασία) από κάποιο εντεταλμένο νομικό πρόσωπο που έχει ορίσει αυτός στην ΒΔ.
Σε διάβασα και απάντησα τις τρέχουσες ερωτήσεις.
Ναι, είναι αλήθεια δεν κατάλαβα ότι στο τέλος επέζησε, αλλά η έμμεση ευθανασία (όπως τη λες) εξαιτίας κακής διάγνωσης και θεραπευτικής αγωγής είναι η μεγαλύτερη παρεξήγηση που μπορούν να προτάξουν οι υποστηρικτές του status quo.
Κανείς γιατρός δεν τα παρατά (όχι να φτάσει στο σημείο να προτείνει διακοπή της περίθαλψης!) αν δεν είναι σίγουρος πρώτα 100% για την διάγνωση και την πρόγνωση που δίνει στον ασθενή του. Ιδιαίτερα αν μιλάμε για ασθένειες που πρόκειται να οδηγήσουν τον ασθενή σε θάνατο.
Εσύ μιλάς εδώ για ένα παράδειγμα κακής ιατρικής και χρησιμοποιείς λανθασμένα και βρισκόμενος σε πλάνη τα επιχειρήματά της για να καταρρίψεις το δικαίωμα της βιολογικής αυτοδιάθεσης.
To κουτσομπολίστικο δεν ξέρω που το είδες, το θέμα είναι πολύ σοβαρό κι ελπίζω να το κρατήσουμε σε υψηλά επίπεδα κυρίως από σεβασμό σ’αυτούς που μας διαβάζουν.
Όχι, δεν θα ξαναπαντήσω (πρόσεξε το «ξανά»!) στις δεκάδες απανωτές ερωτήσεις σου, ίσως εξαιρώντας μία.
Cacophonix, στο έγραψα και πριν. Η Ιατρική δεν είναι τέλεια επιστήμη και δυστυχώς οι λειτουργοί της σφάλλουν κι αυτοί λόγω κακής ενημέρωσης, ελλιπούς εμπειρίας, κλπ.
Μολαταύτα βασίζεται σε τεκμήρια (EBM), πρωτόκολλα, οδηγίες (guidelines), καλές πρακτικές και κυρίως στην εμπειρία του ιατρού με το αντικείμενό του. Η Βιολογική Διαθήκη ανοίγει στις περιπτώσεις που σύμφωνα με τη state-of-the-art βιοϊατρική γνώση μας δεν υπάρχει πλέον ελπίδα για τον ασθενή ή όταν μπαίνει σε μηχανική (life-support) υποβοήθηση. Υπάρχει κόσμος που για παράδειγμα δεν θέλει την ανάνηψη-αναζωογόνηση, γιατί να μην το σεβαστούμε;
Παραδείγματα υπάρχουν δεκάδες. Εκτός αν περίμενες εσύ ότι η Terri Schiavo κάποια μέρα θα σηκωνόταν να τρέξει στους Ολυμπιακούς…
Άλλο ένα παράδειγμα κακής πληροφόρησης και κυρίως κακής στατιστικής ανάλυσης των ρεαλιστικών πιθανοτήτων για επιβίωση. Ειλικρινά, όσο άσχημο κι αν φανεί αυτό που θα πω νομίζω πως η έκφραση «η ελπίδα πεθαίνει τελευταία» πρέπει να αφαιρεθεί απ’το ιατρικό λεξιλόγιο γιατί πιο πολύ κακό κάνει παρά καλό.
Δυστυχώς τα ΜΜΕ δίνουν πιο πολύ σημασία για τον κωματώδη ασθενή που θα ξυπνήσει μετά από 20 χρόνια, παρά για τους δεκάδες που καθημερινά πεθαίνουν μετά το χρόνιο λήθαργό τους σε συνθήκες που κανείς από μας δεν ήθελε να ήταν…
Στο κάτω κάτω, εγώ δε σου ζήτησα να προωθήσεις την ευθανασία για σένα, αλλά να μου επιτρέψεις το αδιαφιλονίκητο προσωπικό μου δικαίωμα να την εξασκήσω σε μένα (αν ποτέ τη χρειαστώ) ή σε όσα άτομα θα προεπιλέξουν να ΜΗ ζήσουν σε συνθήκες αναξιοπρεπείς.
Μου φαίνεται είσαι κουφιοκεφαλάκης και δε θες να καταλάβεις. Δεν θα ξανασχοληθώ γιατί το μόνο που κάνεις είναι να μου κάνεις quote και τελικά να μην απαντάς. Πιστεύεις ότι μια τέτοια απόφαση είναι θέμα δευτερολέπτων ενώ είναι θέμα χρόνων (ημερολογιακά έτη) με πολλές παλλινωδίες, αντιφάσεις και συγκινήσεις.
Τέλος πάντων σου είπα έξω από το χορό… (Αν είσαι γιατρός στο επάγγελμα τόσο το χειρότερο. Είναι παρομοιώδης η άγνοια των ελλήνων γιατρών να χειριστούν παρόμοιες καταστάσεις. )
Θα σου κάνω μόνο το πιο κάτω quote:
Δύο λάθη στη σκέψη σου:
1. Εγώ μιλάω για κακή ιατρική και είμαι πλανεμένος, ενώ εσύ μιλάς για καλή πρακτική και είσαι ορθολογικός.
2. Δεν μου εξήγησες, αν και σε προκάλεσα ευγενικά, να μου πεις γιατί βρίσκομαι σε πλάνη. Αυτό εγώ το χαρακτηρίζω προπαγάνδα.
Πάμε τώρα στο ζουμί. Εσύ μέσα από το κείμενο σου περίμενες να σου πούμε και να συμφωνήσουμε όλοι μαζί σου. Όμως πιθανότατα τα πράγματα να μην είναι έτσι. (Συγνώμη σου κάνω ξανά quote):
Για το πρώτο νομίζω ότι σου απάντησα ότι υπάρχει ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό να μην είσαι σε θέση, έστω και μέσω αυτού του νομικού τεχνάσματος της ΒΔ, να πάρεις σωστή απόφαση. Και ίσως και οι υπόλοιποι που θα έχουν επιφορτισθεί με την εκτέλεση της διαθήκης. Δεν μου απάντησες όμως σε 2 άλλα ερωτήματα που σου έκανα. 1. Έχεις σκεφθεί ότι μπορεί, για οικονομικά οφελή, να χρησιμοποιηθεί η ΒΔ με λάθος τρόπο και για λάθος σκοπό; (Γέροντες για παράδειγμα να υπογράφουν ΒΔ και μετά να “πάσχουν” από “ανίατες ασθένειες”;) 2. Νομίζεις ότι μπορείς να κρίνεις με απόλυτη ασφάλεια πότε μια κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη; Και δε θα έπρεπε, αν είναι να σώσουμε ακόμη κι έναν άνθρωπο μετά από 20 χρόνια, να το σκεφτούμε 2 φορές; (Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η ευθανασία θα είναι ένα ακόμη όπλο στην ανικανότητα της πλειοψηφίας των ελλήνων ιατρών για το πιο γρήγορο ξεπάστρεμα των ασθενών τους. Λυπάμαι για τα σχόλια αυτά, αλλά θυμάμαι, για παράδειγμα, τον κ Κρεμαστινό να μιλάει για σχεδόν διπλάσιο αριθμό εγχειρήσεων καρδιοπαθειών στην Ελλάδα, από ότι στο εξωτερικό. Σκέψου να έχουν και το ελεύθερο και στο ξεπάστρεμα! Κι αν αυτή η “νόρμα” δεν είναι κακή ιατρική δεν ξέρω τι να πω!)
Τώρα για το δεύτερο σκέλος το μόνο που έχω να πω είναι ότι έτσι όπως το περιγράφεις μου φέρνεις σε δήμιο, παρά σε εξαγνιστή πόνου! Αλήθεια γιατί τόσο ζήλος να γίνεις “θεός” στη θέση του “θεού”, ή αν δεν πιστεύεις σε αυτά, να πάρεις κάτι που δεν έδωσες; Ένα πτυχίο πανεπιστημίου αρκεί;
Η μόνη περίπτωση που θα μπορούσε να συζητηθεί είναι για περίπτωσεις χρόνιας χρήσης συστημάτων υποστήριξης ζωής, αφού ο ίδιος ο ασθενής δεν μπορεί να καλύψει από μόνος του τις ζωτικές του ανάγκες. Αλλά και πάλι δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα… Και ίσως καλυπτόμαστε από την ίδια υπάρχουσα νομοθεσία…
Το πιο αναφαίρετο προσωπικό δικαίωμα είναι το δικαίωμα στη ζωή, κι όχι στο θάνατο. Και αυτό θα πρέπει να εξσφαλίζουμε και τίποτα άλλο.
Μην απαντήσεις, δε πρόκειται να ξανασχοληθώ με το θέμα. Πιστεύω ότι έχει “καεί”. Εγώ τουλάχιστον δε θα ξανασχοληθώ.
Βρε παιδιά, μην εξάπτεστε. Το ποιό δικαίωμα ειναι πιο αναφαίρετο από τα άλλα είναι ένα λίγο θεωρητικό θέμα. Πιστεύω όμως ότι σε αυτό το θέμα μπορούμε να φτάσουμε σε μία λύση με πρακτικές σκέψεις. Φυσικά και η ΒΔ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα χρησιμοποιηθεί έτσι. Η κινδυνολογία πρέπει και να στηρίζεται σε κάτι παραπάνω από περιπτωσιολογικά επιχειρήματα του τύπου “εμένα μου συνέβει αυτό”. Επίσης οι υποθέσεις για γέροντες που υπογράφουν ΒΔ χωρίς να ξέρουν τι κάνουν είναι μια επίθεση σε ένα σκιάχτρο και όχι σε μια πραγματική υλοποίηση ενός θεσμού όπως αυτός που προτείνεται στο άρθρο. Στην πραγματικότητα εάν κανείς θέλει να ξεπαστρέψει έναν γέρο μπορεί πολύ πιο εύκολα να το κάνει χωρίς να μπλέξει με μητρώα, γιατρούς, δικηγόρους, κ.λπ. Και φυσικά είναι σκιάχτρο η ιδέα ότι θα αποφασίζεις να σου γίνεται ευθανασία με βάση ένα ασαφές κριτήριο όπως “μη αναστρέψιμη”. Προφανώς και μιλάμε για κάτι πολύ πιο ακριβές μαζί με το οποίο θα ορίζονται και τα απαραίτητα πρωτόκολλα και οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας.
Δεν είμαι γιατρός αλλά θα ήθελα να έχω το δικαίωμα να αποφασήσω για το τρόπο που θα πεθάνω. Εάν για κάποιο λόγο δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου τότε αυτός που θα έχω προσλάβει ή αναθέση την εκτέλεση της επιθυμίας μου θα μπορούσε να το κάνει(εάν τώρα εγώ επιθυμώ να αυτοκτονήσω δεν με εμποδίζει κάποιος, γιατί να με εμποδίσει όταν θα υπάρχουν και αντικειμενικοί λόγοι). Επίσης πολύ θα ήθελα να μπορούσα να προσφέρω αυτήν την υπηρεσία στον παππού μου – εάν το επέλεγε – ο οποίος μετα απο 5-6 εγκεφαλικά και τόσα άλλα προβλήματα υγείας απλά έλιωνε επι ένα χρόνο στο σπίτι. Ακόμη η ΒΔ δε θα είναι υποχρεωτική για όλους, οπότε δε μπορώ να καταλάβω πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κληρονομήσουν μερικοί.
Δε νομίζω οτι η ζωή είναι το υπερτάτο αγαθό, γι’ αυτό άλλωστε και υπάρχουν πόλεμοι(εντάξει ένας απο τους λόγους).Μάλλον το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης είναι σημαντικότερο και το ζητούμενο είναι η ποιότητα ζωής.
Τέλος το γεγονός οτι κάτι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο απο ενα μικρό ποσοστό του πληθυσμού(δεν σκοπεύω να σκοτώσω τη γιαγιά μου και τους γονείς μου για να τους κληρονομήσω, όπως μάλλον και οι περισσότεροι) και γι’αυτό απαγορεύεται για όλους είναι κάτι που θεωρώ προβλημτικο. Δυστυχώς το βλέπω να επαναλαμβάνεται σε σειρά υποθέσεων στην ελληνική κοινωνία και κατα τη γνώμη είναι ένδειξη μιας βαθιά συντηρητικής κοινωνίας, μιας κοινωνίας που στο σύγχρονο κόσμο δεν έχει καμία ελπίδα επιβίωσης.
ζητάω συγνώμη για τα ορθογραφικά λάθη. Θα κατηγορήσω τον πυρετό μου κι ελπίζω να ξεφύγω με αυτό το τέχνασμα
Κρίμα που το πήρες προσωπικά, Cacophonix, μολαταύτα θα αποπειραθώ ν’απαντήσω και πάλι στα ερωτήματά σου. Και ναι, χαίρομαι που δε συμφωνούν και κάποιοι με τη ΒΔ γιατί έτσι παίρνω ανατροφοδότηση για βελτίωση ορισμένων σημείων της πρότασής μου.
Δυστυχώς όμως, συνεχίζω να πιστεύω ότι έχεις παρεξηγημένες έννοιες στο μυαλό σου και επιμένεις με κοινούς τόπους και στερεότυπα (του στυλ «οι Έλληνες γιατροί είναι όλοι χάλια»).
Αυτό ειλικρινά δεν το κατάλαβα.
Και ποιό το πλεονέκτημα του γέροντα να υπογράψει μια ΒΔ και μετά να πάσχει; Και ποιός θα τον κάνει να «πάσχει» ενώ δεν πάσχει και με ποιό τρόπο θα κερδίσει απ’αυτό;
Η ΒΔ γίνεται για σένα και μένει απόρρητη, δεν κυκλοφορείς με κολάρο μετά. Κανένας γεράκος δεν κινδυνεύει…
Κανείς δε μπορεί στην Ιατρική να πει αν μια κατάσταση μπορεί να είναι με απόλυτη ασφάλεια μη αναστρέψιμη γιατί οι καλοί Κλινικοί σου μαθαίνουν απ’την πρώτη μέρα στους θαλάμους πως δεν υπάρχουν: πάντα και ποτέ σ’αυτήν τη δουλειά.
Υπάρχουν όμως οδηγίες και στατιστικές οι οποίες είναι τόσο ακριβείς που κάνουν πραγματικά την εξαίρεση να φαίνεται όνειρο απατηλό, τόσο που δεν αξίζει καν ν’ασχοληθείς αν αγαπάς τον εαυτό σου ή τον άνθρωπο που σου που υποφέρει!
Το να λες σ’έναν ασθενή που διαγιγνώσκεται από πολύμορφο γλοιοβλάστωμα ότι «όλα θα πάνε καλά» και «η ελπίδα πεθαίνει τελευταία» αρκεί να δοκιμάσουμε τη νέα θεραπεία του Κινέζου Βελονιστή ή τις αμφίβολες θεραπείες που προτείνει η Biomark International. ή το φουτουριστικό φάρμακο Β-235Χ2 ή αίμα φιδιού… είναι η ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ που μπορείς να κάνεις στην Ιατρική και τη δεοντολογία αυτής.
Τουλάχιστον έτσι το βλέπω εγώ…
Θέλοντας να αναζωπυρώσω την κουβέντα η οποία φαίνεται ότι ολοκλήρωσε ήδη έναν ενδιαφέροντα κύκλο, θα πω ότι συμφωνώ με την αρχή στην οποία βασίζεται η αρχική πρόταση περί ΒΔ, όμως πιστεύω ότι υπάρχουν τόσες πολλές ελλείψεις σε τόσους διαφορετικούς τομείς προς το παρόν, ώστε καθιστούν απαγορευτικές τις όποιες σκέψεις για εφαρμογή οποιασδήποτε μορφής ΒΔ (τουλάχιστον στην Ελλάδα).
Παράλληλα θέλω να συγχαρώ τον Κ.Μιχαηλίδη που ανοίγει ένα τέτοιο θέμα που εύστοχα χαρακτηρίστηκε ταμπού (και πάλι, τουλάχιστον όσον αφορά την Ελλάδα).Δικαιολογώντας το αρχικό μου σχόλιο θα πω ότι απλώς μου θυμίζει τα σημερινά γεγονότα που σχετίζονται με τη μεταρύθμιση στην παιδεία.Ότι δηλαδή αναγνωρίζοντας ότι χρειάζεται να δράσουμε τώρα, αποφασίζουμε επί τόπου και χωρίς ιδιαίτερη περισυλλογή για τόσο σημαντικά θέματα. Κι αν η παιδεία δε θεωρείται από ορισμένους σημαντική, κανείς δεν μπορεί να πει το ίδιο για τη ζωή (άσχετα αν πιστεύει κάποιος ότι η ποιότητα είναι σημαντικότερη από την ποσότητα).
Η άποψή μου βασίζεται σε δύο βασικά σχόλια που ήδη έγιναν:
1. υπάρχουν τόσες πτυχές πέραν της ιατρικής που σχετίζονται με το θέμα (π.χ.νομοθετική,οικο-νομική,κοινωνική κτλ), ώστε η ως τώρα ανάλυση και συζήτηση φαντάζει μονόπλευρη (χωρίς να σημαίνει ότι δεν είναι χρήσιμη κι αναγκαία)
2.η περίπτωση που αναφέρθηκε για:κάποιον γεράκο που θα τον βάλουν να υπογράψει μια ΒΔ για περαιτέρω οικονομικά ωφέλη κτλ
Ναι, όντως αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα και ίσως σπάνιο(προσωπικά διαφωνώ – δεν είναι όλοι κατέχοντες, όμως συμβαίνει πιο συχνά από ότι φαντάζεται κάποιος), όμως αναδεικνύει την περιπλοκότητα του ζητήματος. Δηλαδή μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι από ιατρικής πλευράς στέκει απολύτως(συμφωνώ ως παθών, αλλά αγνοώ εδώ τις περιπτώσεις κακής ιατρικής)η θέσπιση ΒΔ. Πρέπει όμως να μπουν στην κουβέντα και οι υπόλοιπες πτυχές (όπως π.χ. τα κληρονομικά ζητήματα),γιατί αν δε γίνει αυτό δε θα μιλάμε μόνο για κακή ιατρική, αλλά και για κακή πολιτική.Χρειάζεται συνεργασία δηλαδή και από ανθρώπους με εμπειρία σε άλλους τομείς.Μόνο τότε μπορεί να βγει ένα χρήσιμο συμπέρασμα για την πρόταση της ΒΔ.
Όσον αφορά την εκκλησία και τη στάση της,δεν έχω αυταπάτες.Όμως επειδή όσοι διαβάζουν αυτό το κείμενο έχουν γνωρίσει (εκκούσια ή ακούσια)το χριστιανισμό, νομίζω ότι κατανοούν ότι οι έννοια ευθανασία είναι τελείως αντιφατική με τις αρχές αυτής της θρησκείας και συνεπώς εν μέρει αναμενόμενη/δικαιολογημένη.
Τέλος, θέλω να σημειώσω ένα (προφανώς ακούσιο πλην όμως σημαντικό) σφάλμα που έγινε στην αρχική παράθεση του ζητήματος.Αν και τα θέματα της ΒΔ και της ευθανασίας σχετίζονται άμεσα, δεν είναι ταυτόσημα και ίσως θα ήταν χρησιμότερο να συζητηθούν χωριστά.
@ him
το ερώτημα που τίθεται εδώ νομίζω ότι δεν είναι να γράψουμε ένα νόμο ερευνώντας όλες τις πιθανές ιδιαιτερότητες που μπορεί να προκύψουν από τη ζωή. Απλά να τοποθετηθούμε επι της αρχής αν συμφωνούμε με την ιδέα να έχει ο κάθε άνθρωπος το δικαίωμα να αποφασίσει για το πως θα ζήσει τη ζωή του και κάτω απο ποιες συνθήκες ο ίδιος δε θα επιθυμούσε την διατηρησή της.
@ Όλους
ένα γενικότερο θέμα που προκύπτει είναι αν μπορεί να χάνεται το δικαίωμα του καθενός να κάνει ότι θέλει με τη ζωή του και να πεθάνει με τον τρόπο που αυτός κρίνει αξιοπρεπέστερο, επειδή κάποιοι φοβούνται τις λάθος ιατρικές συμβουλές ή μήπως ένας εγγονός προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί το νόμο ξεγελάσει τους πάντες και δολοφονήσει τους γονείς του. Γνώμη μου είναι οτι ο φόβος για μερικά ελάχιστα μη πιθανά σενάρια απαγορεύεται από πολλούς που θέλουν, να είναι υπεύθυνοι των τελευταίων τους στιγμών.
Το ζητημα της ευθανασιας ειναι δικοπο μαχαιρι σε μια κοινωνια που επενδυει σε υλικες αξιες περισσοτερο απο ιδεολογικες…
Η διαφθορα και η διαπλοκη στο καθημερινο λεξιλογιο, με αναγκαζουν να σκεπτομαι την αποψη μιας γαλλιδας δικηγορου,στην ειδικη εκομπη[“Η αρρενα της Γαλλιας”],που κινηθηκε σε αναλογο θεμα …
Απευθυνομενη στην μητερα που μονη της εκοψε το νημα της ζωης του παραπληγικου παιδιου της και αθωοθηκε στο δικαστηριο…
” Τι σας ενοχλησε περαν απο το οικονομικο κοστος ισως , που επρεπε να μας πειτε στο δικαστηριο τα κινητρα της αποφασης σας για να σας αθωοσουμε…” Ο τενορος επισης του δικηγορικου συλλογου του Παρισιου ,που ανελαβε την υπερασπιση των οπαδων του ΟΧΙ, αυτο ακριβως ηταν το σημειο αμυνας του…
” Αφηνοντας ελευθερη την ευθανασια ,ειναι σαν να βαζουμε ενα δολοφονο μεσα στο σπιτι μας “ειπε και το αιτιολογησε με το πονηρο των ημερων μας…
Για οσους δεν το γνωριζουν στην Ελβετια υπαρχουν ειδικοι ταξειδιωτικοι πρακτορες για οσους επιθυμουν να πεθανουν και χρεωνουν 3 με 4 χιλαδες ευρω για τα εξοδα νοσηλειας , την επιλογη μουσικης κλπ!!!!
Με πιανει ριγος μονο στην σκεψη οτι, καθε μανιοκαταθλιπτικος ασθενης περναει μια “κριση αυτοκαταστροφης” και ο δεικτης νοημοσυνης του, συχνα ειναι πανω απο τον Μ.Ο!
Ποσοι ισως ηδη πληρωσαν με την ζωη τους την απληστια καποιων στις μαυρες για τον ανθρωπισμο, μερες που ζουμε!
Καλησπέρα και πάλι.
Σε προηγούμενα σχόλια για το ζήτημα της βιολογικής διαθήκης, επισημάναμε μεταξύ άλλων την ανάγκη να διενεγηθούν μεθοδευμένες έρευνες, προκειμένου να αποτυπωθεί η άποψη των άμεσα εμπλεκομένων, όπως για παράδειγμα των ιατρών. Είναι και αυτός ένας τρόπος να ανοίξει η συζήτηση για αυτό το θέμα ταμπού.
Μιά τέτοια έρευνα διενεργήθηκε από το Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο ” Η σύγχρονη προβληματική της ευθανασίας “, τμήμα της οποίας παρουσιάστηκε ( μεταξύ άλλων )στα “ΝΈΑ”.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 2005-2006, με την συνεργασία καθηγητών της Νομικής και Ιατρικής. Χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο 22 ερωτήσεων με ουδέτερη ορολογία, δεν υπήρχε δηλαδή αναφορά στις λέξεις ” ευθανασία ” και ” θάνατος “, προκειμένου να αποφευχθούν συναισθηματισμοί. Συνολικά συμπληρώθηκαν 903 ερωτηματολόγια, εκ των οποίων τα 703 από ιατρούς-νοσηλευτές, με μέσο όρο ηλικίας τα 41 έτη. Τα υπόλοιπα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από το ευρύτερο κοινό της Αθήνας κυρίως και άλλων αστικών κέντρων της περιφέρειας.
Ορισμένα από τα ενδιαφέροντα πορίσματα της μελέτης αυτής, είναι τα ακόλουθα:
1. Τρείς στους πέντε, δεν θα αναλάμβαναν ποτέ πρωτοβουλία για την αποσύνδεση της μηχανικής υποστήριξης του ασθενούς.
2. Έξι στους δέκα θα επέλεγαν την ευθανασία για τον εαυτό τους αν η κατάσταση της υγείας τους είχε κριθεί μή αναστρέψιμη. Εάν βρίσκονταν σε κώμα και δεν μπορούσαν να αποφασίσουν μόνοι τους, οι περισσότεροι, 51%, θα ήθελαν την απόφαση να την πάρουν οι θεράποντες ιατροί μαζί με τους στενούς τους συγγενείς. Το 23% δεν θα επιθυμούσε κανείς άλλος να πάρει μια τέτοια απόφαση για λογαριασμό τους.
3. Εννιά στους δέκα συμφωνούν με την διενέργεια εμμεσης ευθανασίας στην περίπτωση αφόρητων πόνων ανιάτως πάσχοντος ασθενούς.
4. Περίπου το 1/5 των ερωτηθέντων γνώριζε έστω μία περίπτωση παρέμβασης ιατρού για ευθανασία.
5.Οι ερωτηθέντες εξέφρασαν τον φόβο ότι δεν αποκλείεται η περίπτωση κατά την οποία μπορεί να διενεργούνται ιατρικές παρεμβάσεις, έπειτα από πίεση των συγγενών του ασθενούς, για να προσποριστεί σε αυτούς οικονομικό όφελος( μεταβίβαση περιουσίας ασθενούς).
6.Σε περίπτωση που ο ασθενής περιέλθει σε κώμα και αδυνατεί να συνεχίσει την ζωή του αξιοπρεπώς και αυτόνομα, το 44% τάσσεται υπέρ της συνέχισης της ζωής και το 55,46% κατά.
7. Αποδοκιμάζονται με το συντριπτικό ποσοστό 71,3%, η πρώιμη ευθανασία σε ανιάτως πάσχοντα νεογέννητα ή παιδιά μέχρι 3 ετών, καθώς και η ευθανασία με χορήγηση ουσιών στους συγγενείς προκειμένου οι ίδιοι να τις δώσουν στον ασθενή και να επέλθει η κατάληξη του.
8. Ποσοστό 30,4% επιδοκιμάζει την συμμετοχή του ιατρού σε αυτοκτονία τους ασθενούς, με φάρμακα που χορηγούνται και λαμβάνει ο ίδιος ο ασθενής, σύμφωνα με το ολλανδικό μοντέλο.
9. Το 63% αρνείται να αναλάβει πρωτοβουλία για τον θάνατο συγγενούς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν παρατηρήθηκαν ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις στις απαντήσεις ιατρών και ευρύτερου κοινού.
Τα ερωτήματα περιελάμβαναν 3 βασικές μορφές ευθανασίας: την παθητική ευθανασία, την συμμετοχή σε αυτοκτονία και την ( άμεση )ενεργητική ευθανασία. Την μεγαλύτερη επιδοκιμασία, όπως ήταν αναμενόμενο, συγκεντρώνει με ποσοστό 61,3% η παθητική ευθανασία, καθώς εκεί δεν υπάρχει κάποια άμεση θετική ενέργεια για αφαίρεση ζωής. Πιό συγκεκριμένα, ο ιατρός εδώ δεν χορηγεί φαρμακευτική αγωγή ή δεν προβαίνει σε ιατρικές πράξεις ή τις διακόπτει.
Στην έρευνα αυτή, οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να απαντήσουν υπό το ενδεχόμενο μιάς νομοθετικής ρύθμισης για το ζήτημα της ευθανασίας. Για αυτόν τον λόγο οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι σε αυτή την έρευνα – σε αντίθεση με προηγούμενες – οι τοποθετήσεις/απαντήσεις είναι λιγότερο συγκρατημένες και επιφυλακτικές, ακριβώς γιατί το ενδεχόμενο μιας νομοθετικής ρύθμισης του θέματος βοήθησε να ξεπεραστούν ηθικά διλήμματα των ερωτηθέντων και προωθεί την “νομιμοποίηση” μιάς τόσο σοβαρής πράξης, όπως η σύντμηση μιάς ξένης ζωής.
Ο κ. Νέστωρ Κουράκης, καθηγητής εγκληματολογίας Νομικής Αθηνών και πρόεδρος του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών που διεξήγαγε την έρευνα, επισήμανε ότι το θέμα έχει ήδη ρυθμιστεί νομοθετικά στην Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ελβετία, Ολλανδία και Δανία. Στην Ελλάδα ωστόσο, στην Ιταλία, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία και Γερμανία, ακόμα δεν ισχύει κάτι τέτοιο και οι εκάστοτε περιπτώσεις που ανακύπτουν, αντιμετωπίζονται καθεμιά ad hoc.
Υπό το πρίσμα όλων αυτών, η οριστική διευθέτηση του ζητήματος της ευθανασίας είναι ακόμα μακρινό ενδεχόμενο. Η νομοθετική ρύθμιση με αυστηρότατες ασφαλιστικές δικλείδες, είναι μονόδρομος. Για να φτάσουμε όμως μέχρι εκεί, απαραίτητος είναι ο διάλογος όλων των εμπλεκόμενων πλευρών και φορέων και μακάρι η ελληνική κοινωνία να αποδειχτεί αρκετά ώριμη ώστε να σταματήσει να αντιμετωπίζει πλέον το θέμα ως ταμπού. Το ζήτημα του αυτοπροσδιορισμού, της αυτοδιάθεσης, του δικαιώματος στη ζωή και στο θάνατο τροφοδοτούν συζήτηση με κοινωνικές, ιατρικες, νομικές και πολιτικές πτυχές. Ας θυμίσουμε εδώ ότι η ισχύουσα Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ( ΕΣΔΑ, άρθρο 2), στο δικαίωμα στη ζωή δεν περιλαμβάνει και το δικαίωμα στο θάνατο. Για άλλη μιά φορά, συγχαρητήρια στον κ. Μιχαηλίδη που έκανε εδώ την αρχή για την δική μας συζήτηση για ένα θέμα που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον έπειτα από τόσο καιρό.
Πάντως, αυτό που είναι πάνω από όλα αναγκαίο, δεν το έχουμε δεί μέχρι σήμερα. Δεν έχουμε δεί πολιτική βούληση. Φαίνεται πως το ζήτημα είναι “καυτό”, κρύβει κινδύνους με ενδεχόμενο πολιτικό κόστος και αυτός ίσως είναι και ο κύριος λόγος που δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής καμιά πρωτοβουλία της πολιτείας για την απόπειρα έστω της διευθέτησής του. Κάποια στιγμή όμως αναγκαστικά εκ των πραγμάτων αυτό θα αλλάξει( και μάλιστα σύντομα ) και τότε ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν…
Μήπως γνωρίζει κάποιος να μου πει σε ποιο επιστημονικό περιοδικό έχει δημοσιευτεί αυτή η έρευνα? ΟΧΙ από τα “Νεα”. Η σύγχρονη προβληματική της ευθανασίας”