Το κέντρο της Αθήνας, τόσο το Ιστορικό όσο και το ευρύτερο μητροπολιτικό ήταν μια πολλά υποσχόμενη περιοχή, όπου έπνεε άνεμος δημιουργικής αναγέννησης και συνδύαζε παράδοση και νεανική αντισυμβατικότητα. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όμως, άρχισε η ραγδαία υποβάθμιση του. Τα εγκαταλειμμένα κτίρια, οι συνεχείς διαδηλώσεις, η έλλειψη συστηματικής καθαριότητας των εξωτερικών χώρων, η εγκληματικότητα, αύξηση της θερμοκρασίας και η έλλειψη πρασίνου συνθέτουν πλέον το σκηνικό της καθημερινότητας των Αθηναίων.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμα ελπίδες αλλαγής. Ας δούμε το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, που αναγέννησαν τα ιστορικά τους κέντρα, όπως το Marre στο Παρίσι. Τα μέτρα όμως τα οποία πρέπει να ληφθούν για το ιστορικό κέντρο είναι πολλά και σύνθετα. Θα αναφερθώ σύντομα σε δύο βασικούς άξονες όσον αφορά στην βελτίωση της κατάστασης της Αθήνας. Ο πρώτος άξονας παρέμβασης αφορά τον πολεοδομικό και χωροταξικό της χαρακτήρα. Ειδικά για το Κέντρο της Αθήνας και στην κατάσταση που βρίσκεται, δεν επιτρέπεται να χαθεί ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο ελεύθερου χώρου, ακόμα και για δημόσιες – κοινωνικές υπηρεσίες. Πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθούν μέτρα για την αύξηση του αστικού πρασίνου είτε με τη δημιουργία αστικών πάρκων είτε την ενσωμάτωση πρασίνου στα κτίρια και στους δρόμους. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να συνεισφέρουν και μεγάλες παρεμβάσεις, κυρίως μέσω της εταιρείας Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας. Απαιτούνται όμως και μέτρα για την ολόπλευρη αναβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου του Κέντρου της Αθήνας, έτσι ώστε να γίνει ελκυστικό για κατοικία. Θα μπορούσε να υπάρξει μια πολιτική επιδότησης ενοικίου, χαμηλότοκων δανείων ή φοροαπαλλαγών για νέα ζευγάρια και φοιτητές που επιθυμούν να αγοράσουν σπίτι στο κέντρο.

Ο δεύτερος άξονας αφορά την καθημερινότητα των πολιτών. Οι καθημερινές διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο κέντρο της Αθήνας αλλά και τα οξυμένα προβλήματα παραβατικότητας και η εγκληματική κερδοσκοπία κυκλωμάτων, συνήθως ερήμην των μεταναστών, δημιουργούν σοβαρά προσκόμματα στις μετακινήσεις και τις εμπορικές συναλλαγές χιλιάδων πολιτών. Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τις διαδηλώσεις, η δημιουργία ειδικού φορέα για τη διαχείριση μεταναστών με την ταυτόχρονη επιβολή του νόμου στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας θα είχαν ως συνέπεια την περιστολή της εγκληματικότητας, την ορθότερη διαχείριση του ανθρωπίνου δυναμικού των μεταναστών και την απρόσκοπτη, όσο το δυνατόν, εμπορική δραστηριότητα στο κέντρο της πόλης.

Στόχος της πολιτείας πρέπει να είναι μια σύγχρονη μητρόπολη με όλες τις απαραίτητες λειτουργίες αλλά που να διαθέτει την δική της ταυτότητα. Ίσως η μόνη ελπίδα, η μόνη διέξοδος στην πρόσφατη πορεία υποβάθμισης του κέντρου της πόλης, είναι ένας συνδυασμός δράσεων όλων των συναρμοδίων φορέων, μια σειρά νομοθετημάτων και διαδικασιών παρακολούθησης και καινοτόμων δράσεων.

Φίλιππος Φόρτωμας