Το δικαίωμα στην τεμπελιά.
Οκτ 10th, 2005 | Μαρία Πανεζή| Κατηγορία: Τέχνες | Email This Post | Print This Post |Κάποιος είπε ότι ο ελεύθερος χρόνος είναι ο πατέρας της Φιλοσοφίας. Ωραίο πραγματάκι, να λες κάτι τέτοιο, ιδίως αν σκοπεύεις να περάσεις μέρες κοιτώντας από το μπαλκόνι του σπιτιού σου την απέναντι κουρτίνα και τις σκιές που πηγαινοέρχονται ή τη λάμπα με το φως στο δρόμο, ή απλά το κενό απέναντι.
Αν ο πατέρας της Φιλοσοφίας είναι ο ελεύθερος χρόνος, τότε η μάνα της ποιά είναι; Διότι πάντα το δυσκολότερο είναι να εντοπίσουμε τον πατέρα. Αυτή που κοιλοπόνεσε για τη Φιλοσοφία, μιας και καθώς λένε, είναι μεγάλο πράγμα, ε, θα πόνεσε αρκετά ώστε να παραπονιέται ακόμα για την κόρη της, και για τα μεγάλα λάθη της έλλειψης προφυλακτικών κατά την περίοδο των προ-προπαππούδων μας (ως γνωστόν η Φιλοσοφία γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα, όπου και έγινε γνωστή, σε αντίθεση με τις καπότες που τους ήταν εντελώς άγνωστες.)
Αν δεν είχε γεννηθεί η Φιλοσοφία, σίγουρα θα την έβγαζε από το κεφάλι του με ένα σκληρό σφυρί κάποιος τρελός, ή κάποιος μικρός, ή κάποιος μεθυσμένος. Αν δεν είχε γεννηθεί, θα ψάχναμε ώρες ατέλειωτες στα σκοτεινά, ψηλαφώντας με τα χέρια τα δόντια που φύτρωσαν στον τοίχο τη νύχτα και θα αναρωτιόμασταν για την πηγή του τρόμου και το τέλος του δρόμου και άλλα προβλήματα. Και κάθε μέρα τα δόντια στους τοίχους θα εξαφανίζονταν, και κάθε νύχτα θα εμφανίζονταν. Και οι τοίχοι τις νύχτες σύντομα θα αποκτούσαν και νύχια και άλλα επικίνδυνα αντικείμενα, που σιγά σιγά θα ξεθάρρευαν και θα έβγαιναν και την ημέρα.
Ακόμη, αν δεν είχε γεννηθεί η Φιλοσοφία, έχω αρκετούς γνωστούς που όταν βρέχει θα έβγαιναν με ανοιχτό το στόμα κάτω από τα σύννεφα, μπας και συνεφέρουν τη δίψα τους, πράγμα σταθερά αδύνατο με λίγες σταγόνες νερού ανακατεμένου με παράγωγα καυσαερίων. Πολλά τραγικά θα μας είχαν βρει αν δεν είχε γεννηθεί η Φιλοσοφία.
Όμως το πλέον τραγικό μας βρήκε αφού γεννήθηκε. Διότι κατά την αρχαία εποχή μπορεί καθώς προαναφέραμε να μην είχαν καπότες, αλλά χρόνο είχαν άπειρο. Χρόνο για σκότωμα. Χρόνο άπειρο,να φάνε και οι κότες, να φάνε και οι καμηλοπαρδάλεις, να φάει και μια γειτόνισσά μου που προς το παρόν κάνει δίαιτα, αλλά είναι ένα πηρούνι…απίστευτο. Όλοι θα έτρωγαν. Και έφαγαν. Και ο χρόνος με τους αιώνες άρχισε να λιγοστεύει, να λιγοστεύει. Φτάσαμε σήμερα να μετράμε και τα δευτερόλεπτα, και κατάντησε η καημένη η γειτόνισσά μου να κάνει δίαιτα. Ούτε χρόνο δεν μπορεί να φάει.
Η έλλειψη του χρόνου δεν αφήνει τη δυνατότητα στη σκέψη να ωριμάσει. Δεν αφήνει το περιθώριο για κανενός είδους αφομοίωση. Νιώθεις ότι στα είκοσί σου χρόνια είσαι ήδη πίσω, αναζητάς ελαφρυντικά για την άγνοιά σου. Δεν βρίσκεις. Αλλά αντιλαμβάνεσαι ότι χρειάζεσαι χρόνο. Για τρία πράγματα. Πρώτον εξοικείωση, δεύτερον αφομοίωση και τρίτον δημιουργία. Το πρώτο βήμα δύσκολο, το δεύτερο δυσκολότερο, και το τρίτο ακόμα πιο δύσκολο. Και η Φιλοσοφία κατάντησε μέσα μου σαν μια άσκηση παραθετικών επιθέτων. Δύσκολος, δυσκολότερος, δυσκολότατος. Αλλά ο χρόνος δεν υπάρχει, οι πληροφορίες απλά αυξάνονται και συσσωρεύονται παντού έξω από το σπίτι μου, κάνουν αδύνατο το άνοιγμα της πόρτας, γεμίζουν τις τσέπες μου σαν πέτρες (ιδανική προσθήκη βάρους για αδύνατους ανθρώπους που φοβούνται μη τους πάρει ο αέρας).
Το αίτημα μου για χρόνο, προς κάθε κατεύθυνση, μοιάζει με τις αιτήσεις στα υπουργεία για διάφορα παράλογα πράγματα. Νιώθω σαν πράσινος άνθρωπος με κόκκινη μύτη και κίτρινα παπούτσια που έσκασε μύτη σε “δημόσιο” χώρο, κατά προτίμηση είσοδο υπουργείου, ή σαλονάκι πολιτικού γραφείου βουλευτή, και κρατά ένα μπουκαλάκι αίμα από την πάπια του, για την οποία ζητά να μάθει αν είναι ασφαλές να τη σφάξει με βίαιο τρόπο, και να τη φάει στη συνέχεια ψητή με πορτοκάλι, ως ρουσφέτι πάντα. Έτσι με κοιτάνε όλοι. “Τι τον θες το χρόνο;”,”Χρόνο;Μα…γιατί;”, ή το κλασσικό “Τι σου ήρθε πάλι;”.
Ναι, χρειάζομαι χρόνο. Όλοι χρειαζόμαστε χρόνο, χρόνο για σκέψη. Άλλοι το καταλάβαμε (καλή ώρα…) άλλοι ακόμα το ψάχνουμε. Διότι η εποχή μας έχει όλα τα κομφόρ. Σα διαφήμιση τροχόσπιτου ή χύτρας ταχύτητας τη δεκαετία του 60. Έχει κόφτη, τρίφτη, αποχυμωτή, αυτόματο άνοιγμα, αυτόματο οργασμό (ορισμένες φορές, μην είμαστε πλεονέκτες), αυτόματο κεντρικό κλείδωμα, υδραυλικό τιμόνι, ζωγραφίζει, χτίζει, χέζει, χτενίζει, αλλά δεν έχει χρόνο. Είναι “ταχύτητας”. Είναι της εποχής. Μια ολόκληρη εποχή που τρέχει στο ράλι του Μόντε Κάρλο. Μια εποχή των ρεκόρ. Μια εποχή αλλεργική στο χρόνο. Μια εποχή λοιπόν, εξ’ ορισμού αλλεργική στη Φιλοσοφία.
Τι να κάνουν η μάνα κι ο πατέρας της λοιπόν; Την έστειλαν σε μένα. Γιατί φημίζομαι για τα αιτήματα χρόνου που έχω. Μου ήρθε με ένα σωρό συμπράγκαλα, στογγυλοκάθησε στον καναπέ, πήρε το τηλεκοντρόλ και το πέταξε μέσα στη γυάλα με το ψάρι, το ψάρι ψόφησε στη συνέχεια, πήρε τους πίνακες και τους μάζεψε σε ένα δωμάτιο, ξάπλωσε στο πάτωμα και από τότε χαζεύει όλη μέρα. Εδώ και δέκα χρόνια. Έκατσα κι εγώ δίπλα να της κάνω παρέα. Γιατί ξέρετε, είναι αγένεια η μουσαφίρισσα Φιλοσοφία να μένει μόνη. Καθόμαστε κι οι δύο στο πάτωμα, χωρίς μιλιά, εκείνη χαζεύει τους πίνακες κι εγώ κλαίω για το ψόφιο μου χρυσόψαρο.
Από τότε που άρχισα να συναναστρέφομαι μαζί της η λέξη “τεμπελιά” συνοδεύει το 95 τοις εκατό των χαρακτηρισμών που έχουν στην ίδια πρόταση και το όνομά μου. Τι να κάνω κι εγώ; Δέχτηκα τη μοίρα μου. Δέχτηκα την περιβόητη τεμπελιά μου. Και πλέον τη θεωρώ κεκτημένο δικαίωμα. Όποιος με κατηγορεί για τις συναναστροφές μου με τη Φιλοσοφία(ύποπτης φύσεως ομολογουμένως), έρχεται αντιμέτωπος με μια άνευ προηγουμένου επίθεση από μένα, για την τεμπελιά μου και τα κεκτημένα δικαιώματα. Τελειώνω δε με τη φράση (φράση-κλειδί, και αντικλείδι μη σας πω, ανοίγει αρκετές πόρτες, αλλά να δείτε πόσες κλείνει!) “Η τεμπελιά είναι κεκτημένο δικαίωμα κάθε πολιτισμένου ανθρώπου”, αφού τους έχω μιλήσει για τον πολιτισμό του χρόνου.
Βλέπετε, δε φταίω εγώ. Αλλά ο κόσμος που βάφτισε “τεμπελιά” τις πιο παραγωγικές μου ώρες. Συμφώνησα, τι να κάνω; Κάτι που προτιμούσα να παίρνω το χρόνο μου, κάτι τα δακρυσμένα μάτια της Φιλοσοφίας (σαν πεινασμένος σκύλος με κοιτούσε εκείνη τη μέρα). Καλύτερα να με λένε τεμπέλη, και να έχω το χρόνο με το μέρος μου, παρά εργατικό και να κάνω το χρόνο εχθρό μου. Άλλωστε, ξέρετε πόση πολλή δουλειά κάνουμε εγώ και η Φιλοσοφία όταν δεν μας κοιτούν “τα αδιάκριτα μάτια του πλήθους”;
Όσο για τη μάνα της Φιλοσοφίας, ποτέ δεν έμαθα ποιά είναι. Σιγουρεύτηκα ότι ο πατέρας της είναι ο χρόνος. Μάνα; Δεν ξέρω…
Ωραίο post. Αν και ίσως τα έχεις διαβάσει, σχετικά είναι τα παρακάτω κείμενα:
In Praise of Idleness του Bertrand Russel
The Virtue of Idleness του Tom Hodgkinson
και
Quitting the Paint Factory του Mark Slouka.
Ή όπως λέει μια ισπανική παροιμία: “Descansar es salud” ή σε ελεύθερη μετάφραση: “το ραχάτι είναι υγεία)” (σε μια εκπληκτική περιγραφή του θέματος ανέτρεξα σε απόκομμα κυριακάτικης εφημερίδας πριν από 2-3 βδομάδες με τον παραπάνω τίτλο)
Δεν είχα ιδέα για τα δύο κείμενα…
Αλλά θα τα διαβάσω.
Thanx!
ultrasonic15,
κάτι ξέρουν οι εφευρέτες της Σιέστας! 🙂
Δεν ξέρω αν η τεμπελιά βοηθάει τη φιλοσοφία, αλλά το νευρικό σύστημα σίγουρα το αποδυναμώνει…
Πολυ καλο ,ευγε!
poli kalo !! simfono apolita 😉
Μου θύμισες μια ατάκα από την ταινία “Το τσεκούρι”. Η ανεργία είναι βραχυπρόθεσμα ευεργητική και μακροπρόθεσμα καταστροφική”.
Η ανεργία που είναι (μαζί με τη φοιτητική ζωή και την προλυκειακή ηλικία) οι μόνες περίοδοι που ο άνθρωπος έχει ελεύθερο χρόνο πριν βγει στη σύνταξη. Το κακό είναι ότι όταν είσαι άνεργος θες να εργαστείς (δηλ να καταργήσεις τον ελεύθερο χρόνο), όταν είσαι παιδί θες να μεγαλώσεις και όταν είσαι φοιτητής θες να πάρεις πτυχίο. Ο χρόνος ,όπως και το χρήμα, αποκτούν ζωτική σημασία στη ζωή όταν στα στερήσουν. Για αυτό και ο χρόνος ( ο ελεύεθρος χρόνος) είναι χρήμα, γιατί δύσκολα τον αποκτάς ,εύκολα τον σπαταλάς ,και όσο και αν διαθέτεις ποτέ δε σου φτάνει.
Πολυ καλο!! Οσοι δεν το εχουν διαβασει, Το Δικαιωμα στην αΤεμπελια του Πολ Λαφαργκ, να το διαβασουν! Ακρως επικαιρο.
Le Droit a la Paresse, Paul Lafargue