Η υγιεινή και η ασφάλεια στον τουριστικό τομέα: μαθήματα από το πρόσφατο δυστύχημα στην Κέρκυρα
Νοέ 5th, 2006 | Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος| Κατηγορία: Ελλάδα |
Email This Post
|
Print This Post
|
Του Σωτήρη Καμενόπουλου
Το πρόσφατο δυστύχημα που είχε ως αποτέλεσμα τη δηλητηρίαση δύο μικρών Βρεταννών παιδιών σε ξενοδοχείο στην Κέρκυρα, επαναφέρει στη δημοσιότητα με τραγικό τρόπο την ανάγκη λήψης μέτρων Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας στους χώρους εργασίας για πολλούς λόγους.
Κατ’ αρχήν, ένα σημείο στο οποίο δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία είναι ότι τα μέτρα αυτά πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνουν και τρίτα πρόσωπα. Δηλαδή, όχι μόνο τους εργαζόμενους της επιχείρησης, αλλά και πρόσωπα τα οποία για τον οποιοδήποτε λόγο θα βρεθούν μέσα στον χώρο εργασίας είτε ως πελάτες είτε ως προμηθευτές. Δυστυχώς στη χώρα μας υπάρχει έλλειψη κουλτούρας Υγιεινής και Ασφάλειας με αποτέλεσμα ο δόκιμος όρος «Εργασία» να έχει επισκιάσει πλήρως την ουσία του θέματος: ότι η Υγιεινή και Ασφάλεια περιλαμβάνει τους πάντες. Όχι μόνο τους εργαζόμενους. Παράδειγμα; Τί γίνεται με τα σχολεία; Ποιός τα ελέγχει για την ασφάλεια των παιδιών;
Παράλληλα, η έλλειψη κουλτούρας Υγιεινής και Ασφάλειας στην Ελλάδα, δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε εύκολα τις έμμεσες επιπτώσεις τέτοιου είδους ατυχημάτων. Στις χώρες του εξωτερικού και ειδικά στις Αγγλοσαξωνικές, η Υγιεινή και Ασφάλεια διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο σε ολόκληρο τον κοινωνικό τους ιστό. Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ένωση Μηχανικών Υγιεινής και Ασφάλειας (ASSE), το έμμεσο (κρυφό) κόστος από ένα ατύχημα μπορεί να είναι μέχρι και 20 φορές πιο υψηλό από το φαινομενικά πραγματικό κόστος του ατυχήματος. Οι αποζημιώσεις σε περιπτώσεις τέτοιων δυστυχημάτων επιδρούν δραματικά στην κερδοφορία της επιχείρησης. Οι αποζημιώσεις των ασφαλιστικών μέτρων σε περίπτωση ατυχημάτων τελικά γυρνούν σε βάρος της επιχείρησης αλλά και της κοινωνίας ολόκληρης: όσο πιο πολλές αποζημιώσεις εξαναγκάζεται να πληρώσει μία εταιρεία τόσο πιο πολύ αυξάνουν τα ασφάλιστρα. Οι Ευρωπαίοι, σε αντίθεση με τους Έλληνες, όλα αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά.
Τα τραγικά αυτά δυστυχήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κρίσεις οι οποίες απαιτούν κατάλληλη διαχείριση (crisis management), τόσο από την εκάστοτε ιδιωτική επιχείρηση όσο και από πλευράς Πολιτείας. Οι εποχές κατά τις οποίες οι επιχειρηματίες δεν έδιναν σημασία στις συνθήκες Υγιεινής και Ασφάλειας έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Ο επιχειρηματίας δεν διακινδυνεύει (ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να διακινδυνεύει) να μπλεχτεί σε δικαστικές διαμάχες θέτοντας σε κίνδυνο την φήμη της εταιρείας αλλά και πολύ χρόνο και χρήμα.
Η δυσφήμηση της επιχείρησης και του Ελληνικού τουρισμού εξαιτίας τέτοιων τραγικών δυστυχημάτων, υπάρχει κίνδυνος να είναι άμεση. Η ειρωνία με την οποία αντιμετώπισαν ορισμένα τηλεοπτικά κανάλια των Αθηνών τους Βρεταννούς και τις ανησυχίες τους, είναι αδικαιολόγητη και στηρίζεται σε άγνοια της κουλτούρας Υγιεινής και Ασφάλειας εκ μέρους των Ελλήνων … τηλεοπτικών αστέρων-δημοσιογράφων. Στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο πραγματικά είναι πολύ διαδεδομένες οι μικρές συσκευές ανίχνευσης διάφορων επικίνδυνων τοξικών ουσιών. Απλά οι ντόπιοι …ιθαγενείς τις αγνοούν. Έτσι θεώρησαν σωστό να ειρωνευθούν τους κακούς Εγγλέζους που ακόμη μία φορά μας φταίνε για τα χίλια κακά της μοίρας μας.
Ο τρόπος που θα διαχειρισθεί η ξενοδοχειακή επιχείρηση την παρούσα κρίση μου είναι αδιάφορος. Όμως, δεδομένου του γεγονότος ότι η χώρα μας είναι σημαντικότατος προορισμός Βρεταννών τουριστών, με υποχρεώνει να κρούσω τον κώδωνα κινδύνου ώστε οι ιθύνοντες να λάβουν πολύ, μα πολύ σοβαρά υπ’όψιν τους τις ανησυχίες των Βρεταννικών Αρχών σχετικά με την ασφάλεια των Ελληνικών ξενοδοχείων. Ας μην βιασθούν να εκλάβουν τις ανησυχίες και τις πιέσεις των Βρεταννών που θα ασκήσουν, ως συνηθισμένες προσπάθειες εκβίασης ώστε να επιτευχθούν χαμηλότερες τιμές στο επόμενο τουριστικό έτος. Ίσως, αυτό να αποτελέσει το επακόλουθο. Όμως δεν θα είναι και το κύριο ζητούμενο. Το κύριο ζητούμενο θα είναι πραγματικά οι συνθήκες Υγιεινής και Ασφάλειας των ξενοδοχείων. Παράλληλα, η Πολιτεία, πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά τα Βρεταννικά Μέσα Ενημέρωσης για το κρίσιμο διάστημα που αυτά καλύπτουν με εκτενή ρεπορτάζ τους το γεγονός, ώστε να είναι έτοιμη να αντιδράσει άμεσα (π.χ. με κατάλληλα διαμορφωμένη διαφημιστική εκστρατεία) πριν το θέμα «φουσκώσει» και πάρει διαστάσεις ανεξέλεγκτες και επικίνδυνες για τον τουρισμό μας.
Το θεσμικό πλαίσιο της Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας στη χώρα μας διακρίνεται για την πανσπερμία και τη διασπορά του σε διάφορους Νόμους, Προεδρικά Διατάγματα, Βασιλικά Διατάγματα (sic), Αναγκαστικούς (Μεταξικούς) Νόμους (sic), Υπουργικές Αποφάσεις, Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, Υπηρεσιακές και Υπουργικές Εγκυκλίους, Κανονισμούς διάφορων φορέων (π.χ. Τεχνικές Οδηγίες Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος – ΤΟΤΕΕ) καθώς και Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημαντικά άρθρα που αφορούν θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας περιλαμβάνονται σε νόμους-σκούπες καθιστώντας έτσι το έργο των εμπλεκομένων επαγγελματιών (π.χ. Μηχανικοί Υγιεινής και Ασφάλειας – Ιατροί Εργασίας, Δικηγόρους, Ασφαλιστές κλπ.) αλλά και οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερόμενου Έλληνα Πολίτη πολύ δύσκολο καθώς εμπλέκεται σε έναν κυκεώνα νομοθετημάτων. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) είχε καταγράψει το 1997 πάνω από 2.500 διεσπαρμένα Ελληνικά νομοθετήματα σχετικά με την Υγιεινή και Ασφάλεια.1 Το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας είχε καταγράψει συνολικά 973 νομοθετήματα σχετικών με την Υγιεινή και Ασφάλεια Εργασίας που θεσμοθετήθηκαν μεταξύ των ετών 1861 και 2002.2
Πρωταρχικός Εθνικός στόχος για τη μείωση των ατυχημάτων στους χώρους εργασίας θα πρέπει να αποτελέσει η συγκέντρωση όλων των υπαρχόντων νομοθετημάτων σχετικών με την Υγιεινή και Ασφάλεια Εργασίας μέσω της σύστασης ενός «Εθνικού Κώδικα Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας», 3, στα πρότυπα του Αστικού Κώδικα ή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ή του επίκαιρου νέου Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα ή του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών όπως ακριβώς συμβαίνει σε άλλες πιο ανεπτυγμένες χώρες.
Η πλήρης αποσαφήνιση και περιχαράκωση του περιβάλλοντος θεσμικού πλαισίου της Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας υπό τη μορφή Κώδικα κρίνεται αναγκαία προϋπόθεση ώστε η χώρα μας να επιτύχει στο έπακρον αυτό που άλλες χώρες έχουν επιτύχει εδώ και δεκαετίες: ασφαλείς χώρους εργασίας με ταυτόχρονα βέλτιστα οικονομικά αποτελέσματα.
—————————————————-
Βιβλιογραφία:
- “Ευρετήριο Θεμάτων Ασφάλειας και Υγιεινής της Εργασίας”, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Επίκαιρα, 27/10/1997. [↩]
- “Χρονολογικός και Θεματολογικός Κατάλογος Νομοθετημάτων Σχετικών με την Υγιεινή και Ασφάλεια στους Χώρους Εργασίας και το Περιβάλλον 1861-2002”, Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας, Αθήνα, 2002. [↩]
- Άρθρο του υπογράφοντος στο προσωπικό του blog: http://safetygreece.blogspot.com/. Εκεί ο αναγνώστης θα βρει πιο λεπτομερή βιβλιογραφία σχετικά με την πρόταση περί «Σύστασης Εθνικού Κώδικα Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας». Η πρόταση αυτή έχει κατατεθεί και στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. [↩]
Όντας Τεχνικός Ασφαλείας σε μικρές αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις εδώ και 5 χρόνια, μπορώ να πω ότι όντως το βασικότερο πρόβλημα είναι η έλειψη κουλτούρας Υγιεινής και Ασφάλειας.
Οι σχέσεις εργοδότη, εργαζόμενου, τεχνικού ασφαλείας και της νομοθεσίας περί Ασφάλειας και Υγιεινής στην Εργασία (ΑΥΕ) καταλήγουν στο πολύ απλό συμπέρασμα ότι η ΑΥΕ είναι άκρως υποτιμημένη και σε περιπτώσεις που εφαρμόζεται, γίνεται καθαρά για λόγους εντυπωσιασμού ή μετά από καταγγελίες στο Σώμα Επιθεώρησης προκειμένου να αποφευχθούν πρόστιμα.
Θεωρητικά ο ρόλος του Τεχνικού Ασφαλείας είναι ανεξάρτητος και υπάγεται στη διοίκηση μίας επιχείρησης, αλλά στην ουσία ο Τεχνικός Ασφαλείας δεσμεύεται από τον εργοδότη της επιχείρησης αφού ο τελευταίος είναι και αυτός που αμοίβει τον πρώτο. Ως αποτέλεσμα, οι υποδείξεις του Τεχνικού Ασφαλείας συνήθως γίνονται ύστερα από συνενόηση με τον εργοδότη και όχι ανεξάρτητα.
Ταυτόχρονα η έλλειψη κουλτούρας ΑΥΕ στους εργαζόμενους, τους καθιστά καχύποπτους για οποιαδήποτε αλλαγή πιθανόν χρειαστεί.
Κοινώς η κάθε πλευρά κοιτά το συμφέρον της και η νομοθεσία δεν εξασφαλίζει τη συλλογική προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί από όλες τις πλευρές σε μία επιχείρηση. Φυσικά η πιο πρόσφατη νομοθεσία ΑΥΕ στη χώρα μας είναι απλά εναρμονισμένα Προεδρικά Διατάγματα με το Κοινοτικό Δίκαιο το οποίο στις άλλες Ευρωπαϊκες Χώρες λειτουργεί χωρίς προβλήματα αφού η κουλτούρα ΑΥΕ υφίσταται πολλά χρόνια τώρα.
Λυπάμαι που έπρεπε να πεθάνουν τα δύο παιδάκια για να υπάρξει κάποια σχετική κινητοποίηση. Μου φαίνεται αδιανόητο να σου πεθαίνουν τα παιδιά στις διακοπές σου – δε μιλάμε για τροχαίο, για σεισμό, για τσουνάμι. Μιλάμε για ανθρώπινη αμέλεια. Εγκληματική!
Λυπάμαι επίσης που δεν έχω τα στοιχεία του κυρίου που άκουσα τυχαία στο ραδιόφωνο (πρόεδρος κάποιου φορέα σχετικού με καυστήρες?!) και την πλήρη ανάλυσή του κάπου.
Ελεγε ότι το θέμα πρέπει να συζητηθεί και με άλλη οπτική γωνία: ότι εάν υπήρχε σωστός (εξ)αερισμός, και βεβαρυμένος να ήταν ο αέρας που κυκλοφορούσε στο δωμάτιο, δεν θα πέθαιναν τα παιδάκια. Οπότε εκεί πρόκειται πλέον για διπλή αμέλεια.
Τι να πω, είμαστε κατάπτυστοι – ακόμη κι αν ο ξενοδόχος δεν ήξερε, όλοι όσοι ασχολήθηκαν με την τοποθέτηση, λειτουργία, ελέγχους κτλ του συστήματος και υπέγραψαν, δεν ήξεραν?
Τα συλληπητήριά μου στην οικογένεια.
Απαράδεκτο!
H έλλειψη παιδείας σε θέματα ασφάλειας είναι το ένα σκέλος του προβλήματος (όπως σωστά θέτουν οι προλαλλήσαντες).
Το άλλο (και ίσως σημαντικότερο) είναι η έλλειψη θεσμοθετημένων εγχειριδίων ασφάλειας για κάθε είδους κατασκευή, μηχανισμό ή χειρισμό μηχανημάτων με ενδεχόμενους κινδύνους, και ο εκ μέρους των αρμοδίων φορέων συνεπής και τακτικός τους έλεγχος (θυμάται μήπως κανείς τον αρχικό λόγο για το οποίο ιδρύθηκαν τα αμαρτωλά ΚΤΕΟ; -πριν δηλαδή καταλήξουν σε χρηματομηχανές για το κράτος και τους εκεί απασχολούμενους;)
Το πρόβλημα είναι ότι οι μελέτες οι οποίες γίνονται για να βγει η οικοδομική άδεια δεν εφαρμόζονται κατά την κατασκευή. Αυτό φυσικά συμβαίνει για 2 λόγους:
1. Η πολεοδομία δεν ελέγχει ποτέ τα κτίρια για τα οποία εκδίδει άδειες
2. Κάποιοι ιδιοκτήτες – εργολάβοι σκέφτονται πρώτα πως να γλιτώσουν χρήματα και μετά πως να εξασφαλιστούν οι στοιχειώδεις συνθήκες άνεσης (όπως αυτές ορίζονται από το νόμο).
Όπως πάντα στην Ελλάδα ανακαλύπτουμε την Αμερική αφού βυθιστεί το καράβι στις ακτές της.