του Θανάση Αναγνωστόπουλου

Αν δεν γνωρίζετε τον Στέφανο Μάνο και την πολιτική του διαδρομή, μάλλον κατά λάθος βρεθήκατε σε αυτή την ιστοσελίδα. Ο Στέφανος Μάνος είναι μια από τις εμβληματικές φιγούρες που εκπροσώπησαν τον ελληνικό φιλελευθερισμό τις τελευταίες δεκαετίες.

Στο ερωτηματολόγιο που στείλαμε σε όλους του βουλευτές πριν λίγους μήνες, όχι μόνο δέχθηκε να απαντήσει αλλά πήρε και τις πιο προωθημένες και προοδευτικές θέσεις από όσους απάντησαν. Αυτή την φορά δεν ζητήσαμε τις γενικότερες απόψεις του, αλλά την εκτίμησή του για την σημερινή πολιτική πραγματικότητα. Φίλοι και αντίπαλοι αναγνωρίζουν στον Στέφανο Μάνο ότι, όποια και να είναι η οπτική του στα πράγματα, η άποψή του δεν είναι ποτέ κοινότυπη.

Ε: Σε πρόσφατη συνέντευξη σας στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ είπατε ότι στις επόμενες εκλογές, μάλλον δεν θα είστε υποψήφιος. Γιατί;

Α: Αν είχα σοβαρές ενδείξεις ότι υπάρχει ένα τμήμα των παραδοσιακών ψηφοφόρων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που συνειδητοποιούν ότι τα κόμματά τους έχουν φθάσει στα όρια των ικανοτήτων τους, ότι δεν μπορούν να προσφέρουν περισσότερα, και για το λόγο αυτό αναζητούν μια διαφορετική πολιτική εκπροσώπηση που θα εγγυάται πραγματικά ριζοσπαστικές αλλαγές, τότε ασφαλώς θα ήμουν υποψήφιος.

Ε: Η απάντηση σας προκαλεί δύο ερωτήσεις. Τι εννοείτε όταν λέτε ότι η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έχουν φθάσει στα όρια των ικανοτήτων τους και τι έχετε στο μυαλό σας λέγοντας διαφορετική πολιτική εκπροσώπηση.

Α: Η Ελλάδα έχει μια σειρά από σοβαρά προβλήματα που όσο δεν αντιμετωπίζονται, συσσωρεύονται συμπιέζονται και κάποια μέρα θα προκαλέσουν έκρηξη. Αναφέρω μερικά όπως μου έρχονται στο νου, χωρίς ιεράρχηση:
-Το σύστημα της παιδείας αφήνει μεγάλους αριθμούς νέων ανθρώπων ανίκανους να αντιμετωπίσουν τις σημερινές προκλήσεις.
– Το ασφαλιστικό σύστημα έχει αναλάβει τεράστιες υποχρεώσεις στις οποίες είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί.
– Η δημόσια διοίκηση στο σύνολό της και σε όλες τις εκφράσεις της δεν είναι σε θέση να προσφέρει τις υπηρεσίες που είναι ο λόγος της ύπαρξης της. Σε αστυνομία, σχολεία, πολεοδομία, εφορία, πρωτοβάθμια υγεία, κλπ τίποτε δεν λειτουργεί ικανοποιητικά.
– Η ανταγωνιστικότητα φθίνει συνεχώς.

Όλα αυτά τα προβλήματα αναγνωρίστηκαν και από το ΠΑΣΟΚ και από τη ΝΔ. Για όλα εκπονήθηκαν προεκλογικά προγράμματα. Για όλα έγιναν προσπάθειες.

Για το ασφαλιστικό, με πρωθυπουργό τον κ. Σημίτη, έγιναν δύο απόπειρες, μια με τον κ. Σπράο και άλλη μια με τον κ. Γιαννίτση. Εγκαταλείφτηκαν όμως και οι δύο. Η ΝΔ έδειξε περισσότερη αυτογνωσία. Αναγνώρισε αμέσως ότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και το μετέθεσε για το μέλλον. Αλλά και το μέλλον, αν υπάρξει για τη ΝΔ, έχει υπονομευθεί από το σκάνδαλο των ομολόγων. Δεν νομίζω, λοιπόν, ότι είναι άδικος ο ισχυρισμός ότι σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό και τα δύο κόμματα έχουν φθάσει στα όρια των ικανοτήτων τους, δεν μπορούν να προσφέρουν περισσότερα. Οι πιστοί (οπαδοί του πίστευε και μη ερεύνα) ψηφοφόροι των δύο κομμάτων είναι ίσως πιο αισιόδοξοι για τις ικανότητες των κομμάτων τους. Ίσως πιστεύουν ότι είναι ‘μαγκιά’ η μετάθεση των προβλημάτων στο μέλλον. Ποιος ξέρει τι πιστεύουν; Το ερώτημα μου είναι αν μεταξύ των ψηφοφόρων των δύο κομμάτων υπάρχει ένας, μικρός έστω, αριθμός που παραδέχεται ότι ‘δεν πάει άλλο, κάτι πρέπει επιτέλους να γίνει’ και για το λόγο αυτό είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν κάτι καινούργιο.

Σε ό,τι αφορά την παιδεία, δεν έχουν φθάσει στα όρια τους ΠΑΣΟΚ και ΝΔ; Μεταρρύθμιση στη μεταρρύθμιση. Αρσένης, Ευθυμίου, Γιαννάκου. Και τι έγινε; Μια τρύπα στο νερό. Η παιδεία παραμένει στην υπηρεσία του κόμματος και των κομματικών μικροσυμφερόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το σκόρπισμα των σχολών, ενάντια σε οποιαδήποτε εκπαιδευτική λογική, σε ολόκληρη την επικράτεια.

Επανίδρυση του κράτους υποσχέθηκε η Νέα Δημοκρατία. Υποσχέθηκε όμως επίσης ότι θα μονιμοποιήσει 250.000 συμβασιούχους. Δηλαδή το βούλιαγμα του κράτους. Μηδέν λοιπόν στην επανίδρυση. Ένα κράτος που προσφέρει στοιχειωδώς σωστές υπηρεσίες στους πολίτες πρέπει να στελεχωθεί με καλά αμειβόμενους και καταρτισμένους δημοσίους υπαλλήλους, πρέπει να αξιολογείται συνεχώς, πρέπει να αποβάλλει όλους εκείνους που δεν χρειάζονται και δεν είναι κατάλληλοι. Υπάρχει ένας αριθμός παραδοσιακών ψηφοφόρων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που συνειδητοποιούν ότι τα κόμματα τους δεν πρόκειται να διορθώσουν τη δημόσια διοίκηση; Και αν ναι, είναι έτοιμοι να ρισκάρουν για να γίνει κάτι καινούργιο;

Διαφορετική εκπροσώπηση θα ήταν ένα κόμμα, ένας σχηματισμός, που δεν θα δίσταζε να περιγράψει με σαφήνεια και απόλυτη ειλικρίνεια τα προβλήματα και με εξ ίσου μεγάλη σαφήνεια και ειλικρίνεια να περιγράψει πως προτίθεται να τα αντιμετωπίσει. Θα ήταν ένα κόμμα που εγγυάται ριζοσπαστικές αλλαγές, που εγγυάται γρήγορη έξοδο από το τέλμα.

Ε: Μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι εσείς, ένας δηλωμένος φιλελεύθερος, δεν αναφέρατε ούτε μια φορά την ιδεολογία ή τον φιλελευθερισμό.

Α: Σας διαβεβαιώνω ότι παραμένω βαθύτατα φιλελεύθερος. Η πίστη στην ελευθερία και η απλή κοινή λογική θα αποδειχθούν ιδιαίτερα χρήσιμες όταν έλθει η ώρα να συζητήσουμε πως θα προσεγγίσουμε τα χρονίζοντα άλυτα προβλήματα. Για την ώρα το σημαντικό –τουλάχιστον έτσι πιστεύω- είναι να γίνει ευρύτερα κατανοητό ότι ούτε η ΝΔ ούτε το ΠΑΣΟΚ μπορούν να δώσουν περισσότερα στον τόπο. Είναι στα όρια των ικανοτήτων τους. Σε αυτή τη φάση, έστω. Μετά από 10 χρόνια μπορεί να αλλάξουν. Σε αυτή όμως τη φάση, και για το ορατό μέλλον, είναι στα όρια τους. Τώρα χρειάζεται αλλαγή.

Ε: Πιστεύετε ότι υπάρχουν αρκετοί οπαδοί του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ που θα ήσαν έτοιμοι να ρισκάρουν κάτι καινούργιο;

Α: Ελπίζω ναι, μολονότι φοβάμαι πως όχι. Είμαι βέβαιος ότι αρκετοί κατανοούν την αδυναμία της κυβέρνησης να κάνει κάτι παραπάνω. Είμαι βέβαιος ότι πολλοί είναι βαθιά απογοητευμένοι, αλλά να ρισκάρουν κάτι καινούργιο, το βλέπω δύσκολο. Ο ξέφρενος καταναλωτισμός, η ευημερία των περισσοτέρων, προκαλεί εφησυχασμό, αναβλητικότητα. Ποιος θέλει να σκέπτεται τα προβλήματα; Το καλοκαίρι του 1999 ποιος ήθελε να σκεφτεί ότι το χρηματιστήριο είναι φούσκα που μπορεί να σκάσει;

Σημαντικό και αισιόδοξο μήνυμα για το μέλλον θα ήταν αν άρχιζε να διαφαίνεται στις δημοσκοπήσεις, που συνεχώς γίνονται, ότι το άθροισμα της εκλογικής δύναμης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν θα ξεπεράσει το 75%. Αν δηλαδή 1 (ή και περισσότεροι) στους 4 Έλληνες έλεγε ότι στις επόμενες εκλογές, πάντως δεν θα ψηφίσει ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Αν 1 στους 4 ζητούσε πραγματική αλλαγή.

Σημαντικό και ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι πρόσφατα εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο η Φιλελεύθερη Συμμαχία. Ένα νέο πολιτικό κόμμα που δημιουργήθηκε από Έλληνες πολίτες που αποφάσισαν να καινοτομήσουν δημιουργώντας ένα πολιτικό κόμμα αξιόλογων, αλλά άγνωστων, στελεχών που καλύπτει όλη τη χώρα. Εύχομαι και ελπίζω η Φιλελεύθερη Συμμαχία να μπορέσει να συγκεντρώσει στις τάξεις της τους παραγωγικούς και δραστήριους Έλληνες που ασφυκτιούν στο περιβάλλον γενικευμένης στασιμότητας που διαμόρφωσαν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Ποιος ξέρει; Ίσως η Φιλελεύθερη Συμμαχία καταφέρει να βάλει σε κίνηση την Ελλάδα. Να γίνει ο καταλύτης βαθιών αλλαγών.

——————————————————————————

O Στέφανος Μάνος ήταν από τους πρώτους πολιτικούς που εκμεταλλεύτηκαν το διαδίκτυο με την πολύ πρωτοποριακή, για την εποχή της, σελίδα των Φιλελεύθερων. Σήμερα μπορείτε να παρακολουθήσετε τις παρεμβάσεις του Στέφανου Μάνου στη Βουλή μέσω YouTube.