Αποκλειστική συνέντευξη με τον Milton Friedman

Σεπ 21st, 2006 | | Κατηγορία: Συνεντευξεις | Email This Post Email This Post | Print This Post Print This Post |

Ο νομπελίστας καθηγητής Milton Friedman δεν χρειάζεται συστάσεις. Η προσφορά του και στα οικονομικά ως επιστήμη αλλά και στην πολιτική φιλοσοφία είναι τέτοια, που οι προσφορές λίγων άλλων διανοητών του 20ο αιώνα μπορούν να συγκριθούν μαζί της. Μαζί με τον Friedrich Hayek ήταν από τους πλέον βασικούς υπεύθυνους στην δημιουργία των θεμελίων για την επανάκαμψη των αρχών και των ιδεών του κλασικού φιλελευθερισμού στον 20ο αιώνα. Η αποκλειστική συνέντευξη που ακολουθεί είναι αποτέλεσμα ενός διαλόγου μαζί του μέσω email για τον σκοπό αυτό, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου. Επίσης διαβάστε και τα άρθρα του Δημήτρη Σκάλκου και του Χάρη Πεϊτσίνη, γραμμένα ειδικά για την περίσταση αυτή.

Ασφαλώς όσοι διατηρούν επαφή με τις κατά καιρούς δημόσιες παρεμβάσεις δεν θα βρουν κάτι που να τους εκπλήξει. Κάθε όμως δημόσια τοποθέτησή του δεν παύει να είναι μια πρόκληση για προβληματισμό. Τα πιο ενδιαφέροντα σημεία είναι για μένα τα τελευταία, τα οποία είναι και πιο επίκαιρα ζητήματα. Η υποστήριξη του περιβαλλοντικού κινήματος της ελεύθερης αγοράς (κάτι εντελώς άγνωστο στη χώρα μας όπου η προστασία του περιβάλλοντος έχει ταυτιστεί με τον κρατικό κεντρικό σχεδιασμό), η ξεκάθαρη θέση ότι ο φιλελευθερισμός και η σοσιαλδημοκρατία δεν μπορούν να συγχωνευτούν (αντίθετα με πολλά εγχειρήματα στην Ευρώπη) και η αρνητική στάση του απέναντι στο γραφειοκρατικό οικοδόμημα των Βρυξελλών και την περαιτέρω ενίσχυσή του. Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η αρνητική τοποθέτησή του στο ζήτημα της υιοθεσίας του ευρώ ως κοινού νομίσματος, με τον τρόπο που έγινε.

Φώτης Περλικός

“There are many Nobel Prize winners in economics, but few have achieved the mythical status of Milton Friedman.”
Alan Greenspan

Ο Milton Friedman απαντάει:
Η συνέντευξη του Milton Friedman στα ελληνικά(GR)
Η συνέντευξη του Milton Friedman χωρίς την παρεμβολή μετάφρασης (ΕΝ)

Γράφουν για τον Milton Friedman.
Τα παρακάτω κείμενα γράφηκαν από τους αρθρογράφους μας με ευκαιρία την συνέντευξη:
Με τη Δύναμη των Αριθμών και τη Δύναμη των Ιδεών – Δημήτρης Σκάλκος.
Για μια ενοποιημένη θεωρία Ελευθερίας: Το κληροδότημα Friedman και ο επίκαιρος χαρακτήρας του στην αυγή του 21ο αιώνα. – Χάρης Πεϊτσίνης

Διαβάστε ακόμα:
Το συγγραφικό του έργο
Ένα σύντομο σημείωμα

Εξωτερικές συνδέσεις:
Το Ίδρυμα Friedman
Milton Friedman Biography
Wikipedia – Milton Friedman
H συνέντευξη στο PBS


*Τα σχόλιά σας για τη συνέντευξη μπορείτε να τα προσθέσετε στην παρούσα σελίδα.*

43 σχόλια
Leave a comment »

  1. Great interview. Thanx Roark and e-rooster.

    Some first comments on MFs answers:

    -He believes that market and green policies not only mix, but the green movement will be more efficient by using market-friendly mechanisms

    -He insists that the euro will breakdown sooner or later

    -He tolerates patches of social democracy in a liberal society (“indeed require”!)

  2. Απίστευτο! 😀 Εύγε παίδες!
    Πάω να την διαβάσω.

  3. Θα σταθώ στο σημείο για την σχέση φιλελευθερισμού και οικολογίας. Ο Friedman μας δείχνει ότι η ταύτιση οικολογικού κινήματος και Αριστεράς είναι αυθαίρετη. Μια ταύτιση, που νομίζω ότι θεωρείται δεδομένη από πολλούς Έλληνες, σε όποιον πολιτικό χώρο και να ανήκουν.
    Ενδεχομένως να μην είναι δυνατόν, αλλά και χρήσιμο, να εκμηδενισθεί ο ρόλος του Κράτους στο πεδίο του περιβάλλοντος. Θέτει γενικούς κανόνες και ελέγχει την ορθή εφαρμογή τους. Όμως, δεν προσφέρει πολλά ασκώντας καθολική περιβαλλοντική πολιτική. Αυτή θα πρέπει να αποκεντρωθεί για να είναι επιτυχής Εννοώ το εξής: καθολική περιβαλλοντική πολιτική είναι, π.χ. να ορίζεται επ’ακριβώς και σε όλη την επικράτεια η διαχείριση των δασών. Νομίζω ότι οι πιθανότητες αποτυχίας είναι μεγάλες, διότι άλλα τα δεδομένα των δασών της Πελοποννήσου, αλλά της Θράκης και άλλα της Ηπείρου κλπ. Η αποκέντρωση, όμως, επιτρέπει να λειτουργήσει ορθότερα το σύστημα βάσει των τοπικών συνθηκών

  4. Συγχαρητήρια! Τελικά, “το πληκτρολόγιο είναι πράγματι πιο αποτελεσματικό από την πένα”.

  5. Συγχαρητήρια!Πολύ ενδιαφέρουσα και η συνέντευξη και τα άρθρα που τη συνοδεύουν!

  6. Ποιός θα το πίστευε;!!!

    Απλά,

    Συγχαρητήρια!!!

  7. Θα σταθώ στο σημείο που ο Friedman αναφέρεται στο Ευρώ και τον προκρούστιο ρόλο του στα οικονομικά των χωρών μελών της ΕΕ ανεξαρτήτως οικονομικών συνθηκών της κάθε χώρας. Πολύ σωστη παρατήρηση right on the spot. Επίσης η αναφορά στό διευθυντήριο των Βρυξελλών είναι ορθή. Το πρόβλημα της ΕΕ είναι η σοσιαλίζουσα φιλοσοφία του κεντρικού ελέγχου -αντί συντονισμού- από τον έλεγχο εναερίας κυκλοφορίας μέχρι κι’ εγώ δεν ξέρω τι. Η περίπτωση της Ελλάδος είναι ακόμα χειρότερη, εφόσον, καπάκι στον έλεγχο και τους περιορισμούς του Αλμούνια, έχεις και μια δήθεν “φιλελέυθερη” και άνευρη κυβέρνηση η οποία κυβερνά και προσπαθεί να λύσει φλέγοντα ζητήματα (παιδεία, στρεβλός ανταγωνισμός) με θείτσες (θεία Φάνη, θεία Μαριέττα) και “κουμπάρους” και φυσικά, στραγγαλίζει -ακόμα- την όποια επιχειρηματική πρωτοβουλία όταν αυτή δεν σχετίζεται με τους 5 “προαγωγούς” που ανέφερε ο κος Καραμανλής τους οποίους ακόμα να αγγίξει (πολύ βαρύ το φαγητό του Μπαϊτακτάρη ακόμα να χωνευτεί). Αποτέλεσμα: Και η Κυβέρνηση δεν παράγει τίποτα (και που να παράγει εφόσον το 90$ των δημοσίων υπαλλήλων είναι πασόκοι και την σαμποτάρουν ανοικτά), αλλά και δεν αφήνει και άλλους να παράγουν (ηλίθιες νομοθεσίες, φορολογίες, έλλειψη οράματος, εκβιαστικές “συνάφειες” και 3665 πιστοποιητικά, μέχρι και από τον παπά της ενορίας σου σε λίγο, για να ανοίξεις κρεπερί ) και ο χωρός καλα κρατεί.

    Επίσης πρέπει να σταθουμε -ξανα, γιατι πολλοί φίλοι αλλά και εγώ έχουμε κάνει παρατηρήσεις πάνω σε αυτό το θέμα- στο θέμα των “οικολόγων” και του άκρατου αρνητισμού τους. Φυσικά, για την αριστεροκρατούμενη Ελλάδα όπου οι αιγιαλοί και οι βουνοκορφές τσιμεντοποιούνται αλλά κυνηγάμε το Βωβό μη χτίσει 8 πατώματα σε κεντρικές λεωφόρους 6 και 8 λωρίδων, αυτά είναι ψηλά γράμματα.

    Αραγε είναι η απόλυτη ελευθερία το μέτρο εκείνο που θα σώσει το περιβάλλον; Μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν συνωμοσιολογικές θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες η εν ψυχρώ σύντηξη ΕΙΝΑΙ δυνατή αλλά οι πετρελαιάδες δεν αφήνουν τη σχετική τεχνολογία να εμφανιστεί, και όλοι γνωρίζουμε ότι το 90% των περιβαλλοντικών ρύπων σχετίζεται με προϊόντα εσωτερικής κάυσης, οπότε; Και καπάκι σε όλα αυτά εχεις και τους “οικολόγους” οι οποίοι ωρύονται και επιθυμούν την επιστροφή σε ένα λίγο high-tech τρωγλοδυτισμό. Μήπως όλα αυτά παρά τα όσα κραυγάζουν οι ορκισμένοι εχθροί της προόδου, απλά απηχούν την έλλειψη ελευθερίας αντί της ύπαρξης ασυδωσίας όπως ευαγγελίζονταί;

    Συμπέρασμα: Ελευθερία λοιπόν, ακόμα περισσότερη ελευθερία…

  8. Πριν τη διαβάσω, συγχαρητήρια , είναι επιτυχία η συνέντευξη αυτή καθ΄αυτή, ασχέτως αν συμφωνείς ή όχι μαζί του

  9. Συγχαρητήρια παιδιά!

    Ίσως η αδογμάτιστη και λογική ματιά του Friedman να προβληματίσει κάποιους που ακολουθούν τη λογική “δυο πόδια κακό, τέσσερα πόδια καλό”.

    Και μάλλον είναι ένα παράδειγμα που οι φιλελεύθεροι αξίζει να κρατήσουμε, όταν υπερασπιζόμαστε τις ιδέες μας.

  10. Πολύ ενδιαφέρον!

    Η μόνη μου ένσταση εδώ: Το Ευρωσύνταγμα θα είχε καθιερώσει ένα πολύ συγκεντρωτικό, αντιδημοκρατικό πολιτικό σώμα, το οποίο θα είχε υπολογίσιμη εξουσία επί των κατοίκων της Ευρωπαϊκής ένωσης, αυθαίρετη εξουσία η οποία δεν θα υπόκειτο σε αποτελεσματικό έλεγχο και εξισορρόπηση.

    Αυτό ήταν λίγο υπερβολή, κατά τη γνώμη μου. Το ΕυρΣ θα κατοχύρωνε τα όργανα της Ένωσης που ήδη λειτουργούν… Από που κι ως που «αντιδημοκρατικό πολιτικό σώμα»…

  11. Συγχαρητήρια.
    1. Η συνέντευξη αξίζει να αναδημοσιευθεί σε όσο το δυνατό περισσότερα sites.
    2. Το επιχείρημα του Friedman “Σε θεμελιώδη ανάλυση κανένας δεν ξοδεύει τα χρήματα κάποιου άλλου τόσο προσεκτικά όσο ξοδεύει τα δικά του. Μια οικονομία που οργανώνεται έτσι ώστε κάποιοι άνθρωποι να ξοδεύουν τα χρήματα άλλων ανθρώπων είναι απίθανο να έχει τον οποιοδήποτε βαθμό ευημερίας ή πολύ ελευθερία.” επειδή ακριβώς θα γινόταν κατανοητό ακόμη και από αμετανόητους Έλληνες σοσιαλιστές αξίζει συχνής, σε κάθε ευκαιρία, επανάληψης.

  12. “Μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν συνωμοσιολογικές θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες η εν ψυχρώ σύντηξη ΕΙΝΑΙ δυνατή αλλά οι πετρελαιάδες δεν αφήνουν τη σχετική τεχνολογία να εμφανιστεί, και όλοι γνωρίζουμε ότι το 90% των περιβαλλοντικών ρύπων σχετίζεται με προϊόντα εσωτερικής κάυσης,” όπως το είπες ,συνωμοσιολογικές ας μη δίνουμε λοιπόν ιδιαίτερη βάση.
    Συμφωνώ με το Friedman για την ΕΕ. Kensai ίσως να μην το εννούσε έτσι , ναι οι χαρακτηρισμοί του παραπέμπουν σε ολοκληρωτκά καθεστώτα κάπως αλλά πιθανώς να εννοούσε ότι το Ευρωσύνταγμα δε θα φέρει επιπλέον ελευθερίες όπως θα έπρεπε, αντίθετα θα αυξήσει τους περιορισμούς. Τώρα για το μέλλον του Ευρώ είναι αβέβαιο ,μόνο που δε μας έδωσε μια εκτίμηση για το πότε θα είναι το sooner or later.

  13. Καλημέρα,
    Ως προς το ευρώ έχω ακούσει και την άποψη ότι ειδικά για την Ελλάδα, όπου είχε απαξιωμένο νόμισμα, πως η υιοθέτησή του ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να μας συμβεί, όπως και η αποδέσμευση των Κεντρικών Τραπεζών από τον έλεγχο του Κράτους.
    Παλαιότερα υπήρχε Χ εθνική παραγωγή και οι Κυβερνήσεις-σύμφωνα με αλλότρια κριτήρια-έδιναν εντολή στην Κεντρική Τράπεζα να τυπώσει επιπελέον χρήμα. (Προφανώς για να φανεί ότι υπάρχει μεγαλύτερη παραγωγή).
    Σήμερα που δεν συμβαίνει αυτό πρέπει να μάθουμε αλλιώς και επιτέλους να εξορθολογισθούμε. Να δαπανούμε, επενδύουμε κλπ με βάση αυτά που έχουμε (όχι να φαντασιωνόμαστε πλούτους με χρήμα που δεν έχει αντίκρυσμα κάπου)και, εάν θέλουμε περισσότερα κλπ, οφείλουμε αντιστοίχως να παράγουμε περισσότερα.

    Ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα. Σίγουρα δεν είναι τέλεια, αλλά δεν μπορεί να αποτελεί τον αποδιοπομπαίο τράγο του επί μέρους εθνικού πολιτικού προσωπικού.
    Εάν στην έννοια της “γραφειοκρατίας” περιλαμβάνεται και το πλήθος του προσωπικού, τότε θα πρέπει να σημειωθεί ότι η των Βρυξελλών είναι μικρότερη και από αυτήν δήμων των Κρατών μελών.
    Το σύστημα ελέγχων και ισορροπιών υπάρχει μεταξύ των θεσμών, οι εφαρμοζόμενες πολιτικές είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων μεταξύ τους και δεν υπάρχει κανένα διευθυντήριο, που να υπαγορεύει, τί πρέπει να κάνει το κάθε Κράτος-Μέλος.
    Βέβαια, στην Ελλάδα όπου η μόνη παρουσίαση της Ε.Ε από τα ΜΜΕ έχει να κάνει με τις επιδοτήσεις (θα μειωθούν;Θα αυξηθουν;), οδηγεί σε στρεβλή κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της

  14. Bitacle Blog Search Archive – Αποκλειστική συνέντευξη με τον Milton Friedman…

    […] Ο νομπελίστας καθηγητής Milton Friedman δεν χρειάζεται συστάσεις. […]…

  15. Κατ’ αρχήν πολλά συγχαρητήρια!

    Για το Ευρωσύνταγμα:
    Αυτό έλειπε να μιλάει για ελευθερία και να ισχυρισθεί ότι δεν είναι “καλή” η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ απόρριψή του.

    Τώρα για την ελευθερία την ίδια:
    “Γι’ αυτό ένας κόσμος όπου η οικονομία οργανώνεται έτσι ώστε κάποιοι άνθρωποι να ξοδεύουν τα χρήματα άλλων ανθρώπων είναι απίθανο να έχει τον οποιοδήποτε βαθμό ευημερίας ή πολύ ελευθερία.”

    Πιστεύει κανείς ότι οι πολυεθνικές δεν κάνουν αυτό ακριβώς! Ο ίδιος φαίνεται πως όχι!
    “Η εμφάνιση του αποτελέσματος αυτών των δράσεων εμποδίζεται από ειδικά συμφέροντα, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις ελέγχουν το πολιτικό σύστημα διαφόρων χωρών”

    Άλλωστε όπως διαπιστώνει
    “Οι φιλελεύθερες ιδέες σήμερα προωθούνται ξεκάθαρα. Αν δεις τα τελευταία τριάντα χρόνια, έχουν γίνει παγκόσμια προσπάθειες για να προωθηθούν οι φιλελεύθερες ιδέες και πολιτικές. Το Ίδρυμα Atlas πχ, μια παγκόσμια οργάνωση δεξαμενών σκέψεων ελεύθερης αγοράς με περισσότερα από 150 δεξαμενές σκέψης συνδεδεμένα σ’αυτό.”
    “Πολλά τα λεφτά Άρη” που έλεγε και ο Καλογήρου στον Κούρκουλο…

    Όσο για την οικολογία:
    Αμφιβάλλω αν ο γιγαντισμός που προωθείται μέσω του φιλελευθερισμού συνάδει με την πράσινη πολιτική.

    Σημαντικό άρθρο για όλα αυτά σήμερα!!! στο Άρδην με τίτλο Η κρίση της Παγκοσμιοποίησης. (καλά τηλεπάθεια έχετε μεταξύ σας;)

  16. @βουλευτή κ. Στ.Μάνο,
    2. Το επιχείρημα του Friedman “Σε θεμελιώδη ανάλυση κανένας δεν ξοδεύει τα χρήματα κάποιου άλλου τόσο προσεκτικά όσο ξοδεύει τα δικά του. Μια οικονομία που οργανώνεται έτσι ώστε κάποιοι άνθρωποι να ξοδεύουν τα χρήματα άλλων ανθρώπων είναι απίθανο να έχει τον οποιοδήποτε βαθμό ευημερίας ή πολύ ελευθερία.”@

    Φυσικά συμφωνείτε ότι με το επιχείρημα του Φρίντμαν δεν ισχύει και στο Χρηματιστήριο, στις υπερδανειζόμενες εταιρίες, στις πτωχεύσεις, στις επενδυτικές εταιρίες και γενικά στο εμπόριο και το χρηματοπιστωτικό σύστημα που κινείται με τα χρήματα άλλων.
    Αυτός που ξοδεύει τα “δικά” του χρήματα, αν υφίστανται τέτοια, θεωρείται έρμαιο των επιτήδειων και απροστάτευτος, ενώ συνήθως αυτός που διαχειρίζεται χρήματα τρίτων προστατεύεται απο αυτούς, εξ αυτού ίσως παρέλκει η ρήση ,”καλύτερα να χρωστάς παρά να σε χρωστάνε”.
    Αραγε ποιό είναι το κίνητρο του καθενός; το χρήμα, η δόξα, η εξουσία; Οπότε ανάλογα ξοδεύει το χρήμα απ όπου και αν προέρχεται.
    Ατυχής η επίκληση του Φρίντμαν, καλός οικονομολόγος για αρκετούς, αλλά Μόνο οικονομολόγος. Η σύγχρονη πραγματικότητα έχει ανάγκης φιλοσόφων κατά την Πλατωνική έννοια.

    Υ.Γ. Τελικά αυτοί που κατηγορούν τον Μπούς για θρησκόληπτο, τί λένε για τον Τσάβες που “προσευχόμενος” τον κατηγόρησε για θρησκευτική ασέβεια;

  17. gb: μπορεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα να κινείται με τα χρήματα άλλων, όμως τουλάχιστον ο καθένας που δίνει τα λεφτά του σε αυτό το σύστημα το κάνει με γνώμονα το ίδιο του συμφέρον. Επίσης αυτός μπορεί ανά πάσα στιγμή να μεταφέρει τα χρήματα του αλλού αν κρίνει αναποτελεσματική την διαχείριση τρίτων. Αντίθετα το κράτος ξοδεύει τα χρήματα όχι μόνο αυτών που ψήφισαν την κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία αλλά όλων των πολιτών. Γιατί λοιπόν να είναι προσεκτικό το κράτος με τα χρήματα όσων δεν τον ψήφισαν; Έτσι υπάρχει ακόμα λιγότερος έλεγχος επί των χρημάτων του πολίτη από το αν τα είχε εμπιστευτεί σε έναν επαγγελματία του χρηματοπιστωτικού συστήμα.

  18. @κουκ, ο Σκάλκος λέει σε μία παράγρ.
    “Πέρα όμως από τα παραπάνω, σήμερα περισσότερο παρά ποτέ άλλοτε, οι πολιτικοί σχηματισμοί που ευαγγελίζονται τον «μεταρρυθμισμό» χρειάζονται ένα νέο πολιτικό πρόταγμα για μία δίκαιη κοινωνία- με την έννοια που την πραγματεύεται ο John Rawls- που θα θέτει στο κέντρο της προσοχής της την προστασία των πλέον ασθενέστερων στρωμάτων που βρίσκονται εκτός συστήματος (the excluded), μέσα από την επιδίωξη του στόχου της πλήρους απασχόλησης. Μία συνεκτική δέσμη ιδεών που θα επιχειρήσει να ανατρέψει την ιδεολογική ηγεμονία της κυρίαρχης ιδεολογίας της προσοδοθηρίας”

    Προφανώς η συνέντευξη Μ.Φρίντμαν κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση “σύντηξης” φιλελευθερισμού-σοσιαλισμού.

    Διότι άν ώς Προσοδοθηρία κατανοούμε τον Λαικισμό, που “ενώνει” όλα τα κόμματα, τότε ώς σοσιαλισμό εννοούμε την επιβίωση των αποκλεισμένων-escluded οι οποίοι έχουν ανταλλάξει κατ ανάγκη την επιβίωση τους με τα δικαιώματα στην άσκηση ελευθερίας έκφρασης,γνώμης,μόρφωσης κ.ά. Η ανταλλαγή αυτή πιθανόν να βελτιωθεί από κουπόνια που ανταλλάσει ο δικαιοπάροχος σε περιβάλλον θεμιτού ανταγωνισμού αντί της κρατικής πρόνοιας.
    Η ιδεολογική ηγεμονία του Προσοδοθηρισμού όμως δεν παραχωρεί τη θέση του και αναπαρ΄γει τον Λαικισμό.
    Οταν τα ανθρώπινα πολιτικά δικαιώματα θα κοστολογούνται ώς τα ακριβότερα περιουσιακά στοιχεία του ατόμου και το κράτος αναλαμβάνει να εγγυηθεί γι αυτά σε κάθε δημόσιο λειτουργό και πολίτη, μέχρι τότε μπορούμε να συζητάμε για σύντηξη φιλελευθερισμού,ως πολιτική έννοια και όχι ώς οικονομίστικη, με τον σοσιαλισμό για την επιβίωση αποκλεισμένων και όχι ώς λαικισμό.
    ΑΑλλωστε η σύντηξη δεν θεωρείται αριθμητικό άθροισμα των μερών, των οποίων το μεγαλύτερο μέρος μετατρέπεται σε σκουπίδια και βαρίδια, αλλά σε καινοτόμες ιδέες ικανές να αντεπεξέλθουν στη μετάβαση απο τη βιομηχανική εποχή στην ηλεκτρονική και ταυτόχρονα με νέες ενέργειες.

  19. Αν όλοι οι άνθρωποι ήταν τόσο προσεκτικοί και κυρίως ικανοί στο “ξόδεμα” των χρημάτων τους , δεν θα υπήρχαν κατασχέσεις περιουσιών λόγω χρεών.

    ‘Αλλο ζήτημα είναι η ικανότητα και άλλο το δικαίωμα να διαχειρίζεσαι τα οικονομικά σου , ακόμη και κάνοντας λάθος.

    Επειδή όμως αποδεδειγμένα δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ικανοί ή προσεκτικοί, το πρώτο μέρος της συνθήκης παύει να ισχύει.

  20. Αν όλοι οι άνθρωποι ήταν τόσο προσεκτικοί και κυρίως ικανοί στο “ξόδεμα” των χρημάτων τους , δεν θα υπήρχαν κατασχέσεις περιουσιών λόγω χρεών.

    Μισό λεπτό… για φαντάσου όμως τις καταστροφικές προεκτάσεις που έχει η κατάσταση τούμπαλιν: όταν κυβερνήσεις νομίζουν ότι είναι προσεκτικές και κυρίως ικανές στο «ξόδεμα» των χρημάτων άλλων, και κάνουν άθλιες επιλογές που μακροπρόθεσμα τους κάνουν όλους φτωχούς, εξαιρουμένων μονάχα των Γραμματέων, Αρχικομματοσκύλων, και άλλων Υψηλά Ισταμένων…

    Τουλάχιστον αν γίνω φτωχός- στην πρώτη περίπτωση- θα ξέρω ότι έκανα ΕΓΩ το λάθος, όχι κάποιος γραφειάς ή άλλος «κεντρικός σχεδιαστής».

  21. kensai δεν λες κάτι που δεν είπα κι εγώ.Είπα

    “‘Αλλο ζήτημα είναι η ικανότητα και άλλο το δικαίωμα να διαχειρίζεσαι τα οικονομικά σου , ακόμη και κάνοντας λάθος.”

    Αλλά το “επιχείρημα ” του καθηγητή δεν είναι ηθικό. Είναι πρακτικό.
    Και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.Δηλαδή ακόμη και ο πιο Liberal δέχεται πως υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τα χρήματά σου.

    Και είμαι μαζί σου εναντίον των γραμματέων, αρχικομματόσκυλων κλπ. Αλλά μη επεκτείνουμε την ελληνική εμπειρία σε όλες τις χώρες.
    Υπάρχουν πολλά ζητήματα που αναδύονται. Η διαχείριση της δύναμης, οι μορφές εξουσίας , η μέριμνα για ανθρώπους με πραγματικά προβλήματα ένταξης στην οικονομική διαδικασία.
    Και μην ξεχνάς, όποιος έχει μια θεωρία στο μυαλό του και πιστεύει πως η εφαρμογή της θα σώσει τον κόσμο, παρά τις αντιδράσεις των πολλών ΕΙΝΑΙ κεντρικός σχεδιαστής.
    Όταν ακούω από το 0,7% του ελληνικού πληθυσμού πως όλοι οι υπόλοιποι δεν βλέπουν το συμφέρον τους, θυμάμαι απλά το ΚΚΕ.Που είχε και ένα 5-8% αλλά πίστευε πως ” όταν ξυπνήσουν οι μάζες…” κλπ κλπ

  22. Ξαναγράφω μία φράση που από λάθος που έκανα σε ένα κόμμα μπορεί μα οδηγήσει σε παρανόηση:

    Και μην ξεχνάς πως όποιος έχει μια θεωρία στο μυαλό του και πθστεύει πως η εφαρμογή της θα σώσει τον κόσμο παρά τις αντιδράσεις των πολλών , ΕΙΝΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΣ

  23. @Στέφανος Μάνος

    Σας ευχαριστούμε για το σχόλιο. Επιδίωξή μας είναι οι συζητήσεις αυτές να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή απήχηση. Για αυτό και οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται έχει την άδειά μας να αναδημοσιεύσει ολόκληρη ή αποσπάσματα της συνέντευξης αρκεί να αναφέρεται η αρχική πηγή και να μην παραποιηθεί το κείμενο.

  24. […] Ο διάσημος οικονομολόγος Milton Friedman παραχωρεί αποκλειστική συνέντευξη στο e-rooster.gr! ‘nough said! […]

  25. Στάθη, όταν είσαι προσεκτικός έχει μεγάλη σημασία τι ακριβώς είναι αυτό που προσέχεις. Έτσι ένας μέσος άνθρωπος μπορεί να μην είναι πάντα το ίδιο προσεκτικός και σίγουρα το ίδιο ικανός όσο ένας άνθρωπος με phd αλλά τουλάχιστον ξέρουμε ότι αυτό που προσέχει είναι η δική του ευημερία (είτε long term είτε short term). Για αυτό τον λόγο και εμπιστεύεται κανείς τα λεφτά του στους ειδικούς επειδή είναι πεπεισμένος ότι θα ωφεληθεί. Ουσιαστικά επενδύει τα λεφτά του σε έναν ειδικό που εμπιστεύεται. Είναι και αυτό μια πράξη διαχείρησης, μια ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα. Απεναντίας όταν δια νόμου υποχρεώνεται ένας πολίτης να εμπιστευτεί τα λεφτά του σε έναν ειδικό ο οποίος δεν εξαρτάται από αυτόν παρά ελάχιστα (μονάχα μια ψήφος στα δέκα εκατομμύρια τους συνδέει) τότε παύει να ισχύει ο συνδετικός κρίκος των συμφερόντων που ενθαρρύνουν την προσεκτική (και ικανή) οικονομική διαχείρηση.

    Τέλος περί κεντρικού σχεδιασμού, η φιλελεύθερη οπτική κατά βάση δεν απαιτεί εφαρμογή κάποιας θεωρίας αλλά άρση της υποχρεωτικής εφαρμογής κάποιων πρότερων θεωριών. Έτσι δεν είναι κατά π.χ. της αναδιανομής του εισοδήματος ούτε έρχεται να επιβάλλει το δόγμα “μην αναδιανέμεται το εισόδημα”. Απλά λέει ότι αν κάποιος θέλει να αναδιανέμει το εισόδημα του μπορεί να το κάνει αρκεί να μην αναδιανέμει με το ζόρι το εισόδημα άλλων. Άλλο παράδειγμα είναι η μέριμνα προς τους αποκλεισμένους, ο φιλελευθερισμός είναι απόλυτα συμβατός με κάτι τέτοιο όπως σε κάθε περίπτωση που ένας συμπολίτης μας ατυχήσει, τον βοηθάμε.

  26. kouk η θεωρία του Friedman όμως έχει μία υπόθεση και ένα συμέρασμα. Η υπόθεση πως ό κάθε άνθρωπος ξοδεύει -καλύτερα επενδύει-με τον καλύτερο τρόπο τα χρήματά του είναι λάθος , άρα το συμπέρασμα είναι τουλάχιστον επισφαλές.
    Επίσης η φράση “μία ψήφος στα δέκα εκατομμύρια” είναι επιπόλαιη. Γιατί έτσι παραγνωρίζονται οι κοινωνικές ζυμώσεις. Φοβάμαι πως άθελά σου αρνείσαι με τη φράση αυτή την ουσία της δημοκρατίας.
    Πάντως ούτε ο Friedman υποστηρίζει την παντελή εξάλλειψη των κυβερνητικών δαπανών, ούτε την πλήρη κατάργηση των φόρων.Και από την άλλη πλευρά ούτε κι εγώ ούτε κανένας λογικός άνθρωπος είναι υπέρ της τεράστιας φορολογίας και των τεράστιων κρατικών δαπανών. Άρα αυτό που έχει αξία να συζητούμε είναι η διαχείριση και το ποσοστό της κρατικής, της κοινωνικής προτιμώ , παρέμβασης. Ένα ποσοστό “αναδιανομής” που θα εξασφαλίζει την επιβίωση των ασθενέστερων θα υπάρχει, ή θα πρέπει να υπάρχει πάντα.
    Και αυτό το ποσοστό θα ρυθμίζεται από νόμους. Αυτό που λές “με το ζόρι” . Είσαι υπέρ της ανυπαρξίας νόμων; Έχεις κάποια άλλη πρόταση; Δηλαδή κάποια άλλη μορφή κοινωνικής οργάνωσης από αυτή της συμμετοχικής δημοκρατίας;

  27. Όπως το λάδι με το νερό δεν αναμειγνύονται έτσι δεν μπορούν και ο κολεκτιβισμός με την ελευθερία. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι μια φιλελεύθερη κοινωνία δεν μπορεί να ανεχθεί, και μάλιστα να έχει ανάγκη από μπαλώματα σοσιαλδημοκρατίας.

    Αυτό είναι μεγάλη αλήθεια και με βρίσκει εκατό τα εκατό σύμφωνο. Ναι στη Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία αν είναι σε αναλογίες 90-10% προς την πρώτη με απλά «μπαλώματα» κοινωνικής δικαιοσύνης για τους αποδεδειγμένα ασθενείς.

  28. […] Συνέντευξη του Milton Friedman στο e-roosters. […]

  29. […] ���������� ��� ���������� ������������� Milton Friedman ��� �� e-rooster.gr. […]

  30. Υποθετω οτι ειδατε την αναπαραγωγη μερους της συνετευξης στην Ελευθεροτυπια της Δευτερας
    Τακης

  31. Ναι Τάκη, έκανες καλά που την έβγαλες σε έντυπο μέσο (χωρίς καμία παραποίηση και με αναφορά στην αρχική πηγή)!

  32. Φιλελευθερος Φονταμενταλισμος.

    Η θεωρια των κοινονικα αποκλεισμενων χτυπαει φορολογικα την μεσαια ταξη η οποια πληρωνει τα σπασμενα των φτωχων.

    Δευτερον τα χρηματοπιστωτικα ιδρυματα δεν χρησιμοποιουν καταναγκην τα χρηματα που εχουν στην διαθεση τους αλλα δανειζονται τα λεφτα που καταθετει ο αλλος ητοι κανουν leverage. Και οταν το LTCM εκανε πολυ leverage και κατερρευσε ο φορολογουμενος πληρωσε την νυφη με το να το σωσει το αμερικανικο δημοσιο για να μαζεψει τα ασυμαζευτα. Κοινωνικοποιηση της ζημιας αλλα ιδιωτικοποιηση του κερδους. Κατι λεγατε για ειδικα συμφεροντα? Και επι παραδειγματι το μονοπωλιο Microsoft εγινε με κρατικη παρεμβαση?
    Γενικα οι οικονομολογοι ειναι οι δημοσιογραφοι των αγορων, θεωρητικολογουν και γινονται κουραστικοι. Ολο μιλανε για συμμετρια στην πληροφορηση, για ορθολογικοτητα και γενικα ολη αυτην την ροζ θεωρια η οποια απεχει απο την πραξη. Με λιγα λογια δωσε σε ενα οικονομολογο να διαχειριστει ενα hedge fund με κλασσικη θεωρια και αν δεν σκισει τα PhD του να μην με λενε Νικο.

    Κρατικοφοβια. Σορρυ αλλα δεν φοβαμαι οτι το κρατος ειναι τοσο διεφθαρμενο ωστε να φοβαμαι να δωσω τα χρηματα μου για εργα κοινης ωφελειας. Αυτο δεν σημαινει οτι δεν πρεπει να επαγρυπνουμε και οτι δεν θα πρεπει να δινουμε λευκη επιταγη στο κρατος να κανει οτι θελει τα χρηματα μας.

    Συνωμοσιολογια. Ειδικα συμφεροντα και η υπαρξη μια καλης Κοινωνιας αθωας και ασπιλης την οποια απεργαζονται τρωκτικα οργανωμενα σε οργανωσης, εκτος βεβαια και αν αυτες οι οργνανωσεις απαρτιζονται απο αλιεν και οχι απο μελη της Κοινωνιας.

    Αυτα αποκλαω φιλελευθερες απατες, οποτε καλος ο Φριντμαν αλλα και επιφυλαξη σε καποια απο αυτα που λεει.

  33. Ζητω συγγνωμη διορθωνω στο κομματι της κρατικοφοβιας εννοω πως δεν πρεπει να δινουμε λευκη επιταγη στο κρατος να κανει τα χρηματα οτι θελει. Και οσον αφορα παλι για τις financial markets εν γενει εχει δικιο ο Φριντμαν οτι καθενας ξοδευει καλυτερα τα λεφτα του και τα επενδυει καλυτερα (αλλωστε πρεπει να δεχθουμε το δικαιωμα καποιος να κανει λαθος στην επενδυση του η να μην του βγει η επενδυση) απο την αλλη το οσυσιαστικο προβλημα ειναι η χρηστη χρηση των χρηματων και κατα ποσο δικαιουνται πραγματικα ειδικα συμφεροντα (και οχι τα συνηθη που κατεγγελονται) οπως κερδοσκοποι να παιζουν παιχνιδια με την διεθνη χρηματοοικονομικη ισορροπια με τα λεφτα των αλλων. Τα δικα μου, τα δικα σας κλπ

  34. Με λιγα λογια δωσε σε ενα οικονομολογο να διαχειριστει ενα hedge fund με κλασσικη θεωρια και αν δεν σκισει τα PhD του να μην με λενε Νικο

    έχεις ακουστά τον Σάνφορντ Γκρόσμαν? Τρομερός οικονομολόγος, καταπληκτική καριέρα, έχει εταιρεία σήμερα που διαχειρίζεται 5 δις δολλάρια.

  35. εξαιρεσις 🙂

  36. Έσβησε ο Friedman… 🙁
    http://www.businessweek.com/ap/financialnews/D8LEE6T00.htm

  37. Μια στημενη συνεντευξη ειναι χειροτερη απο την απολυτη σιωπη…
    Ακομα και στην απολυτη σιωπη , μπορει να λειπουν εντελως τα ηχητικα μηνυματα , αλλα η φαντασια μπορει να δουλευει…
    Στην συνεντευξη αυτη ειναι εκδηλο οτι δεν υπηρχαν ΣΚΟΠΙΜΑ βασικα ερωτηματα οπως ….
    1] Η ελευθερια του ατομου εξαρταται απο την παιδεια που αποκτα στην ζωη του…Ποσο καλα πληροφορημενοι ειναι λοιπον οι Αμερικανοι για το τι κανουν οι μυστικες υπηρεσιες της Χωρας τους στον υπολοιπο κοσμο και γιατι πρωην και νυν συνεργατες τους οπως ο Φιντελ Καστρο ο Σανταμ Χουσειν και ο Μπεν Λαντεν αλλα και η υπολοιπη οικογενεια Λαντεν ειναι καλοι φιλοι της οικογενειας Μπους η οποια , την ημερα της 9/11 φυγαδευτικαν μυστικα εκτος ΗΠΑ , την ωρα που επεφταν οι πυργοι στη Ν.Υ
    2] Πως συμβιβαζεται μια Χωρα που υπερασπιζεται την ατομικη ελευθερια να ειναι σημερα υπολογη σε ολο τον πλανητη για τον εμφυλιο πολεμο που σπαραζει την Παλαιστινη, το Ιρακ και το Αφγανισταν, αλλα και αρκετες Αφρικανικες χωρες….
    Ο προεδρος Μπους επισημως παραδεχθηκε οτι ειχε λαθος πληροφοριες για το πυρηνικο οπλοστασιο του Ιρακ…
    Ο Σανταμ Χουσειν με συνοπτικες διαδικασιες που δεν αρμοζουν σε ελευθερα κρατη θανατοθηκε χωρις στην ουσια να περασει απο δικη που να αντεχει σε μετρα και σταθμα δυτικων Κρατων και εννοιας δικαιου…
    Σε μια πραγματικα ελευθερη δημοκρατια δεν εχει βρεθει κανεις να ανρωτηθει αν θα επρεπε να περασει απο δικη και ο Προεδρος Μπους για τοσες χιλιαδες νεκρους Αμερικανους, σε μια ληστρικη οπως αποδεικνυεται επιθεση κατα μιας ξενης Χωρας….
    3] Τι πιστευει ο κυριος Φορμαν για την δημιουργια της ζωης στον πλανητη…Στον θεο η στον Δαρβινο και τη θεωρια της εξελιξης…
    Αν ο ανθρωπος ειναι εξελιξη των ζωων , τοτε η σημερινη Πολιτεια που επικαλειται, ειναι εξελιξη της ζουγκλας και του νομου του ισχυροτερου…
    Πως θα μπορουσε να εξασφαλιστει η ισονομια και η ισοπολιτεια οταν εχει καποιος απεναντι του ενα ισχυρο ολιγαρχη που ελεγχει και εξαγοραζει συνειδησεις δικαστων….
    Χωρις Πολιτεια και κρατος δικαιου , μηπως σιωπηλα γυρναμε πισω στο νομο του Λυντς και της ζουγκλας οπου ο ισχυροτερος φτιαχνει νομους και μετρα προς οφελος αυτων που τον στηριζουν και ας ειναι μειοψηφια…

  38. paidia akoma k se auti ti diskoli sigiria gia tin oikonomia(dn ti thewrw diskoli gia ton kapitalismo k eiami diatethimenos na to sizitisw me opoion thelei)tha ithela kapoios pu kserei peran tu freedom and capitalism na mu pei kapoio vivlio to opoio sibiknwnei tis politikes oikonomikes idees tu friedman

  39. Κρατάω μόνο την τελευταία φράση απο το άρθρο σας

    ….άλλαξε ολόκληρο τον κόσμο «δίχως ούτε μια τουφεκιά»…

    Και σας προτρέπω να διαβασετε το Δόγμα του ΣΟΚ

  40. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΣΩΣΤΕΣ.!ΣΥΜΦΩΝΩ ΩΣ ΠΡΟ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΕΥΡΩ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΣΕΙΕΤΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΕΙ.ΠΩΣ ΟΜΩΣ ΘΑ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ?ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ?ΑΠΟ ΠΟΥ ΛΟΙΠΟΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑΠΟΡΕΥΤΟΥΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΤΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΑΓΚΥΛΩΣΗ ?

  41. Oταν ο Φρίντμαν μιλά για Οικονομία με αντιΚεϋνσιανή ορολογία πιθανότερα έχει δίκαιο. Οταν ομιλεί για κράτος ή μη, ή όταν ομιλεί για άλλους θεσμούς, αξίζει να υιοθετεί την διάκριση παραδοσιακής ή χαρισματικής εξουσίας.

  42. Μια υποσημείωση μόνον, σε αυτό τον εξαιρετικό τρόπο σκέψης, σχετικά με το εξής σημείο.

    Ο κ. Φρίντμαν, λέει: “Δεν πιστεύω ότι μπορεί να υπάρξει καθαρή σύντηξη. Το φιλελεύθερο ιδανικό στηρίζεται στην ατομική ελευθερία και την ατομική ευθύνη. Το ιδανικό της σοσιαλδημοκρατίας στηρίζεται στην συλλογική ευθύνη.”

    Διαβαζοντας το, προκύπτει ο εξής προβληματισμός. Εαν υποθέσουμε οτι η ατομική ελευθερία και ευθύνη, στην υγειή εξελιξή τους οδηγούν στην συλλογική ευθύνη και φυσικά και το αντίθετο (η συλλογική στην ατομική), έαν το ένα είναι ο καθρέφτης του άλλου, μήπως τότε η σύντηξη υπάρχει, σε ένα τρίτο σημείο,? θα τολμουσα να πώ στο σημείο της χρυσής τομής.
    Μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά.

  43. Milton Friedman

    http://www.scribd.com/doc/174884594/%CE%A3%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%A3%CE%B9%CE%BA%CE%AC%CE%B3%CE%BF%CF%85-%CE%9C%CE%AF%CE%BB%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%A6%CF%81%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%BC%CE%B1%CE%BD

Σχολιαστε