Πανεπιστήμια και Αγορά
Απρ 3rd, 2006 | Πάνος Ευαγγελόπουλος| Κατηγορία: Ελλάδα, Παιδεία |
Email This Post
|
Print This Post
|
Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο στη δεκαετία του ’60 βρισκόταν στο μεταίχμιο της αλλαγής. Η κυριαρχία της έδρας, η αυθεντία του καθηγητή, το αυστηρό των παρακολουθήσεων, η αγωνιώδης προσπάθεια του φοιτητή για το πτυχίο. Από την άλλη πλευρά οι νέες ιδέες. Τα πρακτικά αιτήματα 10% για την παιδεία, δωρεάν βιβλία, αύξηση των θέσεων των νεοεισερχομένων μαζί με τη διεκδίκηση για την καθιέρωση της δημοτικής, εξάντλησαν το βάθος του περιεχομένου της αλλαγής. Το 10% ποτέ δεν δόθηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό για την παιδεία και ούτε είναι ποτέ δυνατό να δοθεί από καμία κυβέρνηση. Άρα πρέπει να βρεθούν άλλοι τρόποι χρηματοδότησης.
Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και η δικτατορία μεταχειρίστηκε μεθόδους με “βαθιά κοινωνική αντίληψη” που θα ζήλευε και η πιο σοσιαλιστική κυβέρνηση. Πιο πριν από την δικτατορία, η Ενωση Κέντρου ενσωμάτωσε την γενιά του 114 της οποίας ο απύθμενος ιδεαλισμός οδήγησε, στην πιο άκαρπη και αδιέξοδη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Η περίοδος της μεταπολίτευσης χρωματίστηκε στην πρώτη της φάση από μια συγκρατημένη και αδύναμη για ριζικές λύσεις συντηρητική κυβέρνηση, η οποία συνεχώς οπισθοχωρούσε μπροστά στο κύμα βίαιων αντιδράσεων του ελεγχόμενου από την Αριστερά φοιτητικού συνδικάτου και στην δεύτερη φάση της από μία σοσιαλιστική κυβέρνηση που στο όνομα της δημοκρατικής συμμετοχής και της αλλαγής των θεσμών ισοπέδωσε την αξιοκρατία και την ανεξαρτησία του πανεπιστημίου.
Αυτό είναι σήμερα το Πανεπιστήμιο. Ένα πανεπιστήμιο γεμάτο προκαταλήψεις. Κάθε λόγος και κάθε επιχείρημα για μία νέα και ριζική ρύθμιση συναντά ένα τοίχο προκαταλήψεων. Η αναβάθμιση των σπουδών σημαίνει εντατικοποίηση στην υπηρεσία του καπιταλισμού, η συνεργασία με ιδιωτικές επιχειρήσεις σημαίνει την υποταγή της γνώσης στο κεφάλαιο και οι οργανωμένες μεταπτυχιακές σπουδές σημαίνει άσκοπη εξειδίκευση και πλήθος άλλων θεωριών που φανερώνουν το σημερινό τέλμα στην ανώτατη εκπαίδευση.
Μία άλλη οπτική γωνία για τη λύση του προβλήματος προσφέρει η προσέγγιση της αγοράς. Αυτή στηρίζεται στον εξορθολογισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να λειτουργήσει στην πράξη η διάκριση των δύο υποκειμένων της εκπαίδευσης. Του καταναλωτή που την ζητά (φοιτητής) και του παραγωγού που την προσφέρει (Πανεπιστήμιο). Με βάση αυτή την διάκριση η ανταλλαγή που θα προκύψει θα θέσει τα δεδομένα του τρόπου οργάνωσης των εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Το κράτος θα περιοριστεί αυστηρά στον εποπτικό και ελεγκτικό του ρόλο.
Το Πανεπιστήμιο θα αποκτήσει έναν αυτόνομο ρόλο διότι η χρηματοδοτική εξάρτηση από το Κράτος θα είναι περιορισμένη. Οι πόροι του θα είναι τόσο τα δίδακτρα όσο και συμφωνίες της διοίκησης με επιχειρήσεις για ερευνητικά προγράμματα. Σε πρόσθετους έκτακτους πόρους δεν πρέπει να αποκλείσουμε δωρεές, εισπράξεις από εκδηλώσεις, εκμετάλλευση της φήμης του μέσα από διαφημίσεις και ότι άλλο υπαγορεύει ένα επιτυχημένο μάνατζμεντ. Η διάκριση μάλιστα μεταξύ διοικητικού και εκπαιδευτικού έργου θα απαλλάξει τους καθηγητές από ασχολίες που τους στερούν την έμπνευση και το πάθος για την επιστήμη, στοιχεία που είναι απαραίτητα για κάθε πνευματική εργασία. Από την πλευρά του Κράτους θα ελαφρύνει το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ ταυτόχρονα θα αποδυναμώσουν τα συντεχνιακά συμφέροντα που ασκούνται πάνω του και συνεχώς το επιβαρύνουν.
Από την πλευρά του φοιτητή το κόστος που θα φέρει θα τον αναγκάσει να εξορθολογίσει τη συμπεριφορά του. Θα ανεβάσει το επίπεδο καλλιέργειας και κατάρτισης του διότι μόνον έτσι θα αποσβέσει γρήγορα το κόστος όταν αρχίσει να κερδίζει χρήματα από την άσκηση του επαγγέλματος του. Το επιχείρημα για το φτωχό φοιτητή δεν οδηγεί σε αδιέξοδο όταν λειτουργεί η αγορά. Το Πανεπιστήμιο θα δίδει υποτροφίες στους καλλίτερους φοιτητές και αυτό όχι σαν αγαθοεργία αλλά σαν άμεση ανάγκη για ποιοτικό δυναμικό φοιτητών.
Η υλοποίηση της λύσης της αγοράς δεν είναι δύσκολη. Απαιτεί μόνο σύνεση και επιδέξιο χειρισμό ιδιαίτερα στην Ελληνική κοινωνία που είναι εχθρική σε κάθε έννοια επιχειρηματικότητας ειδικά όταν αυτή κατευθύνεται προς την παραγωγή καθιερωμένων κοινωνικών αγαθών. Τα μη κρατικά πανεπιστήμια μπορούν να ενσωματώσουν στη λειτουργία τους τα αποτελεσματικά στοιχεία οργάνωσης της αγοράς και να βελτιώσουν και τις επιδόσεις των κρατικών πανεπιστημίων μέσω του ανταγωνισμού.
—————————————————–
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Κέρδος» στις 1/4/2006
Η αγορά θα τα φτιάξει όλα μόνη της έλεγαν οι τύποι της ENRON για την απελευθέρωση της ενέργειας και να που κατέληξαν…
Ένας φίλος μου είπε κάποτε ότι οι φιλόλογοι είμαστε άχρηστοι για την Αγορά. Πώς λοιπόν μπορεί ένας νέος που θέλει να σπουδάσει αυτό το “αχρηστο” αντικείμενο να είναι υπέρ μιας τέτοιας πρότασης; Δεν αποκλείονται σχεδόν αμέσως όλες οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες; Να ένας λόγος γιατί η Αγορά θεωρείται απάνθρωπη.
@ φιλόλογος:
Είναι λίγο πρόχειρη η παρατήρηση. Ζήτηση για φιλολόγους υπάρχει στην αγορά, είτε ως καθηγητές πρωτο-δευτερο βάθμιας εκπαίδευσης, είτε σε επιχειρήσεις με διάφορες δραστηριότητες όπως εκδοτικοί οίκοι κ.ά.
Δεν καταλαβαίνω όμως το σχόλιο σου. Δηλαδή αν για κάποιο υποθετικό Χ επάγγελμα δεν υπάρχει καμία ζήτηση στην αγορά, πρέπει να μεριμνήσει το κράτος και να δημιουργεί σχολές με τελικό αποτέλεσμα να παράγει ανέργους; Πώς είναι αυτή η πράξη “ανθρώπινη” σε σχέση με την “απάνθρωπη” αγορά ;
τι σημαινει απανθρωπη? ή να το πω αλλιως, τι σημαινει ανθρωπινη?
πρεπει οι αλλοι να πληρωνουν επειδη εσεις αποφασισατε να σπουδασετε κατι που δεν ενδιαφερει κανεναν? (υποθετικα μιλαω, νομιζω οι φιλολογοι εχουν καποια ζητηση, ισως χαμηλοτερη βεβαια της προσφορας). απο ποτε ειναι ανθρωπινο να πληρωνουν καποιοι σαν βλακες για τα γουστα των αλλων? Δηλαδη εγω που ηθελα να σπουδασω μελετη των αποφασεων των μεθυσμενων και δεν θελει κανεις να με χρηματοδοτησει εχω δικαιωμα να ζητω “πιο ανθρωπινη” κοινωνια που να πληρωνει ο,τι θελω εγω να κανω?
που κατεληξαν? το οτι στις ΗΠΑ επεσε μια τοσο μεγαλη εταιρεια χωρις να διαταραχτει σχεδον στο παραμικρο η προσβαση των νοικοκυριων στην ενεργεια, ειναι ενα κατορθωμα πρωτου μεγεθους που οφειλεται στις ελευθερες αγορες. Αν ειχε χρεοκοπησει η ΔΕΗ, η Ελλαδα απλα δεν θα ειχε ρευμα. Τελεια.
και για να μεινουμε λιγο στο θεμα:
πραγματικα ποτε δεν καταλαβα τι σημαινει εντατικοποιηση. κακο ειναι να γινουν πιο εντατικες οι σπουδες? οι ελληνες φοιτητες πρεπει να ειναι οι πιο τεμπεληδες στην ΕΕ σημερα!
Τρέμω και μόνο στην ιδέα τι θα γίνει αν διαβάσουν οι γνώριμοι κρατικιστές το παραπάνω- σωστότατο- άρθρο του κ. Ευαγγελόπουλου…
Οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς όχι μόνο θα επιτρέψουν την αξιολογική επανατοποθέτηση του ελληνικού συστήματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο ευρωπαϊκό/παγκόσμιο στερέωμα, αλλά θα βοηθήσουν και τη δημιουργία μιας ικανής αντιστοιχίας ανάμεσα στα αντικείμενα του πτυχίου και τις ανάγκες των εταιρειών που θα στελεχωθούν στο μέλλον απ’τους απόφοιτους.
Φιλόλογε,
Συμμερίζομαι αυτά που σου είπαν παραπάνω, αλλά νομίζω πως δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείς, αν κρίνω από το τι συμβαίνει στις ΗΠΑ. Αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ, λοιπόν, είναι ότι τελικά τα Humanities κλπ όχι μόνο συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά συχνά μαζεύουν και περισσότερους φοιτητές από ό,τι τα engineering/science-oriented τμήματα.
Το γιατί συμβαίνει αυτό, είναι δύσκολο να στο εξηγήσω ολοκληρωμένα. Κάπως απλοϊκά σου λέω ότι οι εφαρμοσμένες σχολές είναι μερικά επίπεδα δυσκολίας παραπάνω στις ΗΠΑ, οπότε οι περισσότεροι φοιτητές δεν τα βγάζουν πέρα και καταλήγουν στα Humanities. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι οι φοιτητές διαλέγουν επιστήμη στο δεύτερο έτος, οπότε αν το πανεπιστήμιο δεν έχει αξιοπρεπές humanities, παίρνει το ρίσκο να χάσει τους φοιτητές που δεν έχουν ακόμα αποφασίσει. Και τέλος, τα εφαρμοσμένα τμήματα χρειάζονται περισσότερα λεφτά για να λειτουργήσουν σωστά.
Οπότε, αν κρίνω από το τι συμβαίνει εκεί, μην ανησυχείς για το τι θα συμβεί σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Ακόμα και σε επίπεδο εργασίας, οι φιλόλογοι δε θα χάσουν, απλώς οι υπόλοιποι θα κερδίσουν. Αλλά αυτό συμβαίνει ήδη.
ελληνες φοιτητες πρεπει να ειναι οι πιο τεμπεληδες στην ΕΕ σημερα!
υπερβάλλεις. Υπάρχουν σχολές στην Ελλάδα με υψηλό επίπεδο απαιτήσεων και αυτό φαίνεται από τους αποφοίτους που πηγαίνουν για μεταπτυχιακές σπουδές σε ιδρύματα του εξωτερικού και δεν πέφτουν σε άλλο πλανήτη. Αλλά μάλλον εσύ απευθύνεσαι στο φαινόμενο των αιώνιων φοιτητών.
Είναι αλήθεια ότι ο φοιτητικός συνδικαλισμός ελέγχεται από ένα πολύ συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας. Θυμάμαι όλα αυτά τα συνθήματα στα αμφιθέατρα : δουλειά για όλους, διδακτορικά για όλους, έξω οι βιομηχανίες .
Θυμάμαι ένα φοιτητοπατέρα να δηλώνει ότι το Πολυτεχνείο δεν πρέπει να εξυπηρετεί τους σκοπούς της αγοράς ,αλλά να προσφέρει ανώτερη μόρφωση!!!!!!!!!
Από την άλλη βέβαια το ακαδημαϊκό κατεστημένο που εμφανίζει αλλεργικό σοκ στη λέξη “αξιολόγηση”. Αλλά τι περιμένεις , μπορεί να είναι καταρτισμένοι και πολύ μορφωμένοι στο αντικείμενό τους αλλά δεν ξεφεύγουν και από τη νοοτροπία του δημόσιου υπαλλήλου.
Παρόλα αυτά υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι και από φοιτητές και από καθηγητές (ιδιαίτερα όσοι έχουν δουλέψει έξω) που θέλουν και την αξιολόγηση και το ranking και πιο πολλά projects από ιδιώτες. Αλλά οι μεν φοιτητές προσκρούουν στην τρομοκρατία του αριστερού όχλου και των ΚΝΑΤ ,οι δε καθηγητές στο σκληροπουρηνικό κατεστημένο ,που είναι και αυτό που θα σου δώσει την επόμενη βαθμίδα μην ξεχνάμε. Για αυτό η μόνη λύση που δίνεται στις μέρες μας είναι κάθε φοιτητής που δε θέλει να βγει από μία σχολή πιο άσχετος από όταν μπήκε να την ψάχνει μόνος του πως θα κρατήσει επαφή με τη δουλειά του πριν πάρει το πτυχίο.
Επειδή έχω δουλειά, απευθυνόμενος και στους καθηγητάδες που εκ του πονηρού ούτε καν βρε αδερφέ συζητούν για αξιολόγηση και μη κρατικά (έστω ιδιωτικά) πανεπιστήμια έχω να ρωτήσω το εξής: Ναι κύριοι, αφού είστε τόσο καλοί και τα πανεπιστήμια σας είναι πρώτα όχι απλά στην Ευρώπη αλλά στο ηλιακό σύστημα, τότε τι φοβάστε και βάζετε συνεχώς τα αγαθά και απονήρευτα μειράκια να κάνουν επαναστατική γυμναστική; Και καλά εσείς μετά από χρόνια δουλειάς και κατάθεσης διαπιστευτηρίων στο σύστημα που υπηρετείτε, καταφέρατε και “βολευτήκατε”, καλά είσαστε, να πεινάσετε υπό τις παρούσες συνθήκες μάλλον αποκλείεται.
Τί γίνεται όμως με τους διδασκόμενους σας;
Γνωρίζουν αυτά τα παιδιά ότι εάν δεν “εντατικοποιήσουν” λίγο το ρυθμό τους και εάν δεν “εξειδικευθούν” θα πουλάνε μια ζωή κινητά υποχρεωμένα να “φοράνε” συνεχώς χαμόγελο Colgate; Γνωρίζουν αυτά τα παιδιά την ανατριχίλα της επαγγελματικής συνέντευξης όταν ακόμα και για θέση “συμβούλου πωλήσεων” σε κατάστημα θα τους κάνει ο ερωτών την απλή ερώτηση “καλά, πως μπήκατε στο Πανεπιστήμιο στα 18 σας και ΄τελειώσατε στα 25 ενώ δε δουλέυατε κάπου. Πόσα χρόνια θέλατε για να τελειώσετε το Πανεπιστήμιο. Τέσσερα; Πέντε; Τα υπολοιπα τι κάνατε“;
Εκείνη την κρίσιμη στιγμή που θα είσαστε εσείς κύριοι καθηγητές; Ποιος θα τα προσλάβει όλα αυτά τα παιδάκια που ντοπαρετε και κλείνουν δρόμους, ενοχλούν και εμποδίζουν τα κορόϊδα που τρέχουν να βγάλουν ένα κομμάτι ψωμί, ενώ τα πιό “αντιεξουσιαστικά” από αυτά σπάνε μέσα στην καλή χαρά (μαστούρα το λέγανε κάποτε) και καμμιά τράπεζα για να περνάει η ώρα.Ποιός θα τα προσλάβει κύριοι; Εσείς; Χαχαχαχαχα…..
Σίγουρα, το να αναγάγουμε τα φαιδρά “Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών” σε πανεπιστήμια είναι αστείο αλλά τι θα κάνετε αν κάποιος επώνυμος επιχειρηματίας φέρει Ελληνες καθηγητές του εξωτερικού που δημοσιεύουν σε journals που με το κυάλι τα βλέπετε, και αρχίσει να κάνει κάποιο πανεπιστήμιο/ ερευνητικό κέντρο; Θα του πείτε να φύγει να μην σας “ταράττει τους κύκλους”;
Πάρτε το απόφαση για το καλό σας, το καλό μας και το καλό της κοινωνίας και των σε βύθια άγνοια τελούντων φοιτητών σας που σουλατσάρουν σε οδοστρώματα: Το Πάρτι τελείωσε
Από εδώ και εμπρός δεν κάνετε κακό ούτε στα “μονοπώλια” (γιατι εσείς τί είστε; ) ούτε στην “αγορά”, κάνετε κακό στη χώρα που σας γέννησε σας μόρφωσε, σας τάϊσε και εδω και χρόνια την εκθέτετε με τις αγκυλώσεις σας και τον οπισθοδρομισμό σας.
Το πρόβλημα είναι πως οι Έλληνες δεν ταξιδεύουν για να δουν τι γίνεται στο εξωτερικό. Σε όλα τα ανεπτυγμένα κράτη υπάρχει ΑΜΕΣΗ σύνδεση της παραγωγής και της παιδείας, στην Ελλάδα αν το πεις αυτό σε κάποια φοιτητική συνεδρίαση, το λιγότερο να σε γιουχάρουν…
Εδώ δεν έχουν μάθημα ΣΕΠ στα σχολεία, τι να λέμε τώρα. Ποιος περιμένουν δηλαδή να κάνει τον επαγγελματικό προσανατολισμό; Ο Γονιός; Λυπάμαι…
Στην σχολή μου (Μάρκετινγκ,[Α]ΤΕΙ) κάθε χρόνο μια πολυεθνική εταιρεία ανακοίνωνε τον ετήσιο διαγωνισμό κατάρτισης marketing plan και καλούσε τους σπουδαστές να πάρουν μέρος. Όταν ένας καθηγητής προέτρεπε (προς τιμήν του) τους σπουδαστές να πάρουν μέρος η γνώμη ενός σπουδαστή ήταν (με ύφος “προοδευτικό”): “Αυτό το κάνουν για να βρούνε εργαζόμενους για την εταιρεία τους!”. Τι να λέμε τώρα…
Εάν ο εν λόγω φοιτητής θέλει να βρεί δουλειά σε παλαιού τύπου “κολχόζ” του “(αν)υπαρκτου” σοσιαλισμού ας πάει. Στα μέρη μας, στο χωριό μου, “where I come from” που λένε, οι απόφοιτοι σχολών Μάρκετινγκ συνήθως ψάχνουν δουλειά σε ιδιωτικές έταιρείες (όχι ότι είναι έυκολο, και πολλές φορές το δέχομαι ότι παίζει ρόλο και το “δόντι” εκτός από τα προσόντα) και συνήθως, όταν τη βρίσκουν χαίρονται, για να μην πω ότι όταν είναι και καλή κάνουν και κωλοτούμπες…
Ξέρω γω, εκτος αν στην σύγχρονη Ελλάδα υπάρχει καμμιά μάυρη τρύπα οπότε το χωροχρονικό συνεχές διαστρεφεται, έστω και στα μυαλά ορισμένων…
Θου κύριε…
Πάνο, συσσωρεύεις με ακρίβεια τις δομικές αδυναμίες του ελληνικού Πανεπιστημίου με μια πολυεπίπεδη ανάλυση που απονομιμοποιεί ένα σαρθρό σημερινό status quo.
Με εκτίμηση,
Μεταξάς Σωκράτης.
Σύμφωνα με το άρθρο, απο το 60 και μετά όλοι οι καθηγητές χάλια-όλα τα ιδρύματα υπο διάλυση-όλα τα τμήματα οπισθοδρομικά-όλοι στο ίδιο τσουβάλι. Το ζήτημα είναι περισσότερο πολύπλοκο απο την ιστοριούλα που διαβάσαμε. Το αόρατο χέρι θα λύσει όλα τα προβλήματα μονοκοντυλιά και μετά ζήσαμε όλοι καλύτερα. Ας ρίξουμε μια ματία στις ΗΠΑ και Μ.Βρ. που τα πανεπιστήμια πνίγονται στα προβλήμτα και περιμένουν τους ασιάτες να τους σώσουν και ας προβληματιστούμε πριν φανατιστούμε. Η αγορά δεν είναι ο superman ούτε και το άλογο που θα κέρδισει αν…Η αγορά είμαστε εμείς και εμείς πρέπει να προσπαθούμε να αναλύουμε το πολύπλοκο και οχι να υπεργενικεύουμε.
Τι έγινε με τον f. fukuyama?
Κάποιος έγραψε παραπάνω:
Το σχόλιο αυτό εδράζεται στην πεποίθηση οτι έχουμε υποχρέωση να ξοδεύουμε, ως μέλη μιας κοινότητας, μόνο για αυτά που επιθυμούμε εμείς οι ίδιοι να ξοδεύουμε.
Αυτή η ελευθεριακή (libertarian) πεποίθηση είναι, μου φαίνεται, ψευδής, για τον απλό λόγο οτι έχουμε υποχρεώσεις να πληρώνουμε για πολλά πράγματα που δεν επιθυμούμε να πληρώνουμε, όπως για δημόσια αγαθά σαν την ασφάλεια, για την περίθαλψη άπορων συνανθρώπων μας, για τη στοιχειώδη εκπαίδευση των νέων από κατώτερα και κατώτατα κοινωνικά στρώματα, κλπ.
Η απάντηση αυτή εγείρει βέβαια το ερώτημα αν έχουμε υποχρέωση να επιδοτούμε τις σπουδές κάποιου που αποφάσισε να σπουδάσει θεωρία της όπερας. Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη, αλλά νομίζω οτι οφείλουμε να τις επιδοτούμε, ως κοινωνία, αν του παρέχουν εχέγγυα για να ζήσει μια καλή ζωή και στο βαθμό που δεν στερεί αυτή τη δυνατότητα από εμάς τους υπόλοιπους.
Τίποτα από αυτά που λέω παραπάνω δεν είναι εναντίον της ιδιωτικής παιδείας, την οποία μάλιστα υποστηρίζω. Αλλά δεν πιστεύω οτι μπορεί να δικαιολογηθεί ηθικά η ‘μη-επιδότηση’ των νέων, ή η απόλυτη εμπιστοσύνη στις διανεμητικές συνέπεις της απελευθέρωσης της αγοράς. Η παιδεία είναι από τα πιο βασικά ‘all-purpose means’ -όπως θά’λεγε ο Rawls- και έχουμε καλούς λόγους να συνεισφέρουμε σε αυτήν ως πολίτες και ως μέλη μιας φιλελεύθερης κοινότητας.
Αγαπητε Νικολα,
για την ασφαλεια δεν ειμαστε υποχρεωμενοι να ξοδευουμε για κατι που δεν μας αρεσει, θελουμε να ξοδευουμε καθως ολοι θελουμε ασφαλεια. Τυχαινει τωρα σε αγορες που υπαρχουν εξωτερικοτητες να προσπαθουν μερικοι να γινουν λαθρεπιβατες (ή δωρεαν επιβατες κατα τον Φωτη). Ετσι στην αγορα ασφαλειας, αν ηταν εθελοντικες οι πληρωμες, ολοι θα ειχαμε τα οφελη του εθνικου στρατου αλλα πολλοι δεν θα ηθελαν να τα πληρωσουν (αν ενα ατομο μονο του σταματουσε να πληρωνει φορους, ο στρατος θα συνεχιζε να υπαρχει) οχι ομως επειδη δεν θελουν τον στρατο. Γιαυτο οι φοροι για την ασφαλεια ειναι υποχρεωτικοι για ολους, ενα χοντροκομμενο μεσο για να αποφευγουμε τους λαθρεπιβατες.
Στην παιδεια, μενει να αποδειξεις οτι ισχυει κατι παρομοιο. Δεχομαι οτι εχω καποιες ελαφριες θετικες εξωτερικοτητες οταν καποιος σπουδαζει πχ αρχιτεκτονικη (γιατι θα ομροφυνει η χωρα και θα αισθανομαι καλυτερα). Δεν βλεπω καμμια εξωτερικοτητα οταν καποιος σπουδαζει κατι που ενδιαφερει μονο αυτον και δεν βλεπω απολυτως κανεναν λογο επιδοτησης του. Αλλα ακομα και οπου υπαρχουν εξωτερικοτητες (οπως στην αρχιτεκτονικη) βρισκω πιο αποτελεσματικη μια ευθεια επιδοτηση της δραστηριοτητας που τις προκαλει (ας πουμε να επιδοτουμε τα ομορφα κτιρια) οχι των σπουδων που ισως διευκολυνουν την δραστηριοτητα.
Τα φτωχα παιδια ειναι αλλη ιστορια, και εκει εχω δηλωσει οπαδος γενναιων υποτροφιων.
Και βεβαια ας σημειωθει οτι μιλαμε για ΑΕΙ, οχι για σχολεια. Το σχολειο οντως ειναι κατι που χρειαζεται στον καθε πολιτη και βελτιωνει την χωρα, μια περιεργη αχρηστη σχολη σε ενα μυστηριο ΑΕΙ ομως οχι.
Γιαννη, τι εγινε με τον Φουκουγιαμα? Το τι θα λυσουν τα ιδιωτικα ΑΕΙ και τι οχι, το εχουμε συζητησει διεξοδικα σε αρκετα αρθρα εδω μεσα. Μπορεις να γινεις λιγο πιο συγκεκριμενος στην κριτικη σου?
Σωτήρη, δεν νομίζω οτι το κράτος δικαιούται να υποχρεώνει τους πολίτες του να πληρώνουν μόνο στη περίπτωση αγαθών που έχουν εξωτερικότητες.
Για παράδειγμα, μπορεί να μην επωφελούμαι καθόλου από τα φανάρια των δρόμων (μπορεί να μην ταξιδεύω βράδυ) αλλά να έχω υποχρέωση να πληρώσω, όχι επειδή είμαι ελεύθερος καβαλάρης (free rider), αλλά επειδή (αναγνωρίζω οτι) κάποιοι τα έχουν ανάγκη (viz. οι συμπολίτες μου που κυκλοφορούν νύχτα).
To ίδιο ισχύει, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, όσον αφορά τις υποχρεώσεις μας στην παιδεία και στην υγεία. Εγώ μπορεί να μην επωφεληθώ ποτέ από το ελληνικό πανεπιστημιακό σύστημα. Μπορεί, επίσης, να μην μου καίγεται καρφί αν θα ζω σε μία χώρα με διανοούμενους και σε μια χώρα με αμόρφωτους (έτσι απορρίπτω το πρόβλημα του free rider). Ωστόσο έχω καθήκον να χρηματοδοτήσω τουλάχιστον κάποια προγράμματα (μπορεί όχι θεωρία της όπερας, αλλά σίγουρα αρχιτεκτονική, παιδαγωγική κ.ο.κ.) που θα βοηθήσει κάποιους ανθρώπους να φτιάξουν τη ζωή τους.
Μία τελευταία σημείωση: κάνεις μία παραχώρηση στο τέλος, όταν μιλάς για υποτροφίες. Πώς μπορείς να δικαιολογήσεις εκτενές σύστημα υποτροφιών απευθυνόμενος, για δικαιολόγηση, μόνο σε εξωτερικότητες της αγοράς; Νομίζω οτι δεν μπορείς, γιατί οι εκτενείς υποτροφίες μάλλον δεν θα καλύπτουν το εύρος της εξωτερικότητας.
Η τελευταία σου παραχώρηση είναι, πιστεύω, θανάσιμη για το επιχείρημά σου.
το θεμα δεν ειναι αν σε ενοχλουν οι αμορφωτοι αμεσα αλλα και τι επιδραση εχουν στον μισθο σου. Ισχυριζομαι οτι το γενικο μορφωτικο επιπεδο μιας χωρας επηρεαζει τον μισθο σου, μεσω της παραγωγικοτητας σου (εσυ μπορει να δουλευεις καλα, αλλα αν ας πουμε οι υπαλληλοι σου ή γενικοταρα οι δημοσιοι υπαλληλοι ειναι αστοιχειωτοι η δουλεια σου σπαταλειται).
που το βασιζεις αυτο το καθηκον?
Εγω τις υποτροφιες σε φτωχους οντως δεν ειμαι σιγουρος οτι μπορω να τις αιτιολογησω με εξωτερικοτητες (αν και οπως ειπα δεν το θεωρω εντελως αδυνατο). Αλλα για τους πολυ φτωχους θα χρησιμοποιουσα ενα Ρωλσιανο επιχειρημα που να εδειχνε οτι πρεπει να τους βοηθαμε με υποτροφιες. Δεν βλεπω ομως που εφαρμοζεται ενα τετοιο επιχειρημα οταν παιδι μεσοαστικης οικογενειας θελει να σπουδασει ξερω γω ρυμοτομια των πολεων στην Σαχαρα…
Σωτήρη, δεν (χρειάζεται να) έχω καμία διαφωνία για το παιδί μεσοαστικής οικογένειας που θέλει να σπουδάσει αφρικανική παραδοσιακή ρυμοτομία -αν και πιστεύω οτι ο ίδιος ο Rawls θα προσυπέγραφε καθήκοντα παροχής ευκαιριών και για αυτό το άτομο.
Μάλιστα ο Rawls θα αποδεχόταν καθήκοντα παροχής σε κάθε άνθρωπο, όσο ανεύθυνος κι αν ήταν, στον βαθμό που κάτι τέτοιο θα τον βοηθούσε να ζήσει ένα ‘ορθολογικό πλάνο ζωής’, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τους άλλους ανθρώπους -και τον εαυτό του- με σεβασμό.
εκει ειναι που διαφωνω με τον Ρωλς. Δεν βλεπω πως πισω απο το πεπλο της αγνοιας θα δεχομασταν οι ανευθυνοι να γινονται βαρος στην υπολοιπη κοινωνια…
εξαρταται βεβαια αν η ανευθυνοτητα ειναι γενετικο ή επικτητο χαρακτηριστικο…
Είσαι οξύνους που το παρατηρείς αυτό.
Ο Rawls θα έδινε χρήματα στον ανεύθυνο, ακόμα κι αν αυτός είχε επιλέξει να είναι ανεύθυνος. Θυμίσου την αρχή της διαφοράς: οι ανισότητες δικαιολογούνται αν, και μόνο αν, αποβαίνουν προς το συμφέρον των λιγότερο προνομιούχων (viz. ακόμα κι αν αυτοί είναι ανεύθυνοι).
αυτο ειναι λιγο θεμα ορισμου του προνομιουχου δεν ειναι? Ειχα διαβασει καποτε (στο βιβλιο του Ρομερ Theory of distributive justice) για εναν φιλοσοφο που ειχε ψαξει αρκετα βαθια το ποια πραγματα μπορουμε να εξισωνουμε (αν δεχομασταν τον εξισωτισμο) και ειχε φτασει σε περιεργα συμπερασματα.
Δηλαδη αν καποιος γεννηθει τεμπελης πρεπει να εξισωνουμε το εισοδημα του με καποιον που κατα τα αλλα ειναι ακριβως ιδιος αλλα γεννηθηκε δουλευταρας?
Το προνομιουχος δεν θα επρεπε να περιλαμβανει μονο χαρακτηριστικα που δεν μπορεις να αλλαξεις?
Αν ρωτάς τι εννοεί ο Rawls με το ‘προνομιούχος’, τότε θα σου έλεγα οτι εννοεί αυτόν που βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση έναντι άλλων, ακόμα και αν αξίζει να είναι προνομιούχος. Νομίζω, δηλαδή, οτι ο Rawls θα απαντούσε ‘όχι’ στην τελευταία σου ερώτηση.
Ο Cohen (και ο Roemer) αντιμετωπίζουν τον προνομιούχο ως αυτόν που απλά έχει προνόμια τα οποία δεν μπορείς να αλλάξεις και άρα απαντούν ‘ναι’ στην τελευταία σου ερώτηση.
Αν σε ενδιαφέρει το ζήτημα του ‘προνομίου’ (με την έννοια του ‘advantage’), τότε μπορεί να ενδιαφέρει το βιβλίο του Joe Wolff Disadvantage (Oxford 2006).
Όσο ανόητοι είναι αυτοί που καταγγέλουν την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων άλλο τόσο είναι και αυτοί που την με σθένος την υποστηρίζουν. Για ποιόν λόγο; Κανένας δεν απαγορεύει την ίδρυση οποιουδήποτε εκπαιδευτικού κέντρου! Ιδρύματα που προσφέρουν προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές πανεπιστημιακού τύπου μάλιστα ήδη λειτουργούν στην Ελλάδα (ΑLBA π.χ.). Συνεπώς το όλο ζήτημα είναι αν το δημόσιο θα αναγνωρίσει ή όχι τις σπουδές απο ιδιωτικούς φορείς (ο ιδιωτικός τομέας εξ’ορισμού ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την ποιότητα των γνώσεων). Η αναγνώριση των ιδιωτικών πανεπιστημίων συνεπώς δεν είναι πανάκεια αφού: 1.Οι απόφοιτοι κρατικών πανεπιστημίων είναι σίγουρα ικανοί να καλύψουν τις γραφειοκρατικού τύπου ανάγκες του δημοσίου τομέα 2. Η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων προσανατολισμένων σε παραγωγή δημοσίων υπαλλήλων σίγουρα δεν θα παρείχε τις προσδοκώμενες ωφέλειες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και την Ελληνική οικονομία.
When my father entered NY City College in 1953 it was considered the
Harvard of the Poor. (He had attneded Anotati Emboriki before he was drafted
for the civil war.) During the 1960s, I know anecdotally, because my 1976
chemistry teacher told me he had to, the NY City University required students
take the SPECIALISED GRE in their major subject to graduate.
First, let me avoid confusion by telling you the GRE has a CORE
part which is math and verbal and then a separate part which is like a
final exam for the baccalaureate. It is give in Chemistry, Psychology,
Engineering, and so on. The only use it was for me was for scholarship
applications.
Now, let me tell you about how the USA does a lot of testing. There are
two non-profit companies, ETS in Princeton and ACT in Iowa which compete in
testing. But together, they act like the Central Bank of Education. Now,
under Clinton there was a “recentering” devaluation and I am not happy.
Now, her ein the USA we have all sorts of tests (as you do in Greece) for
different professions. For Engineering in Greece you take the eight hour exam
and get your licence, but here you take one exam, work four years and then
take another exam. Now one state (I think Louisiana) lets people take the
second exam before they work because they might forget. I think the exams are
great. But a lot of things are barriers to entry. If you take an exam, why do
you need the degree? In finance we have the CFA. Again, some good exams, but
some other obstacles that maybe are silly.
However, I think you can save yourselves a lot of trouble and use those
exams. In fact, I’ll tell you one better. Deregulate delivery and standardise
the tests. Grant degress only by the test. If the student learns by class,
tutor, or electrodes in his brain, the result is the same. What beter
equaliser. What greater spur for innovation? (Of course, the self-propogating
cabal of educators will object furiously!)
Και μια ερώτηση κρίσεως:
Που φοίτησε η κόρη του Κυρίου Ευθυμίου, πρώην υπουργού Παιδείας επί ΠΑΣΟΚ;
Για να μην ξεχνιώμαστε…