Απειλή εξοβελισμού
Σεπ 1st, 2008 | Διονύσης Γουσέτης| Κατηγορία: Ελλάδα |
Email This Post
|
Print This Post
|
Το άρθρο μου της 12/7/2008 “Να μην κλείσει η Siemens” επέσυρε την οργή και καταγγελτικές επιστολές ορισμένων αριστερών. Δεν θέλω προς το παρόν να απαντήσω αναλυτικά, επιφυλασσόμενος ίσως για το μέλλον. Θέλω να επικεντρωθώ σε δυο σημεία που είναι κοινά στις επιστολές και αναδεικνύουν την κουλτούρα ανελευθερίας που αποπνέει μια κάποια αριστερά:
Το πρώτο είναι η χρήση χαρακτηρισμών στη θέση επιχειρημάτων. Αντί γι’ αυτά, ανάμεσα σ’ έναν ορυμαγδό αφορισμών, καταγγέλλομαι συνεχώς ως «νεοφιλελεύθερος», μια λέξη που στην αριστερή αργκό επέχει θέση πολιτικής βρισιάς, όπως για παράδειγμα η λέξη «σοσιαλφασίστας» της σταλινικής εποχής. Ένας μάλιστα απ’ αυτούς (Τάσος Αναστόπουλος) δικάζει τις προθέσεις μου, αναρωτώμενος αν προσβλέπω ειλικρινώς στο σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία. Πιθανόν αργότερα να μου ζητήσουν να υπογράψω και υπεύθυνη δήλωση του νόμου 105.
Δεν γνωρίζω αν είμαι νεοφιλελεύθερος, ούτε προβληματίστηκα να εντάξω (εγκλωβίσω) κάπου τις ιδέες μου, για κάποιες από τις οποίες μάλιστα έχω αμφιβολίες. Το ότι έχω αμφιβολίες με κατατάσσει αυτόχρημα στη δεξιά, αφού οι δικιάς τους κοπής αριστεροί δεν αμφιβάλλουν ποτέ για τίποτα. Ως «δεξιός» λοιπόν αναρωτιέμαι με τη σειρά μου: Τόσο πολύ φοβούνται τις νεοφιλελεύθερες απόψεις μου ώστε, αντί να τις συζητήσουν -έστω να τις αντικρούσουν- προτιμούν να τις ξορκίζουν, όπως οι πιστοί το διάβολο; Γιατί δεν αποκαλύπτουν με λογικά επιχειρήματα πόσο ολέθριες για τους εργαζόμενους είναι οι απόψεις που εκθέτω, συμβάλλοντας έτσι στο τσιμεντάρισμα των σωστών, ωφέλιμων γι’ αυτούς, απόψεων; Μήπως οι ούλτρα αριστερές κραυγές προσπαθούν να κρύψουν ένδεια επιχειρημάτων;
Το δεύτερο και πιο επικίνδυνο κοινό σημείο των καταγγελιών είναι η άρνηση του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση. Αφού είμαι νεοφιλελεύθερος, πρέπει να εξοβελιστώ από τις στήλες της «Αυγής», ίσως για να μη μολύνω τα αριστερά υγιή κύτταρα της κοινωνίας με την ασθένεια του νεοφιλελευθερισμού, που προφανώς μεταδίδεται δια της αναγνώσεως. Οι καταγγέλλοντες ζητούν, ποιος λίγο ποιος πολύ, να ξωπεταχτώ από αρθρογράφος της Αυγής.
Ο Παναγιώτης Πάντος (22/7/2008), ως ειδικός επί της αριστερότητας των απόψεων, αποφαίνεται ότι δεν δικαιούμαι να τις μετατρέπω σε καρικατούρες και οπωσδήποτε μου αρνείται το δικαίωμα να το κάνω σε μια εφημερίδα της αριστεράς. Οι Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος και Δημήτρης Παπανικολόπουλος (19/7/2008), εξαντλώντας το χιούμορ τους, προτείνουν να καταβάλλω 500 ευρώ στην εφημερίδα για κάθε λέξη που γράφω σε αυτή. Ο Τάσος Αναστόπουλος (28/8/2008) προτείνει να παίρνει θέση η «Αυγή» όποτε ξεπερνάω κάποια συγκεκριμένα όρια (χωρίς να τα διευκρινίζει).
Αυτά όμως ωχριούν μπροστά στις διατυπώσεις του Τάσου Κουράκη (15/7/2008). Κατ’ αυτόν, άρθρα σαν και τα δικά μου «τα βρίσκεις σε όλα τα ακραία νεοφιλελεύθερα έντυπα». Αλλά το σημείο που αποκαλύπτει τις προθέσεις και την ιδεολογία του είναι το επόμενο: «Ανάλογο κείμενο κατέθεσα και στην Π.Γ. του κόμματος ζητώντας να πάρει θέση, υπερασπίζοντας τόσο εμένα όσο και τον σ. Καλύβη, καθώς και τις αξίες και τις θέσεις του κόμματος μας. Άλλωστε η συζήτηση για την αναβάθμιση του ρόλου των μέσων ΜΜΕ του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο που διανύουμε, κάνει αρκούντως επίκαιρες (τουλάχιστον) τέτοιες επισημάνσεις».
Εδώ προσκαλείται ανοιχτά το κόμμα να παραβιάσει την με πολλούς κόπους κατακτημένη (από τον καιρό του ΚΚΕ εσωτερικού) αυτονομία της «Αυγής», απλώνοντας το μακρύ σιδερένιο χέρι του σ’ έναν από δεκαετίες καθημερινό αναγνώστη, μέτοχο, συνδρομητή και για μια δωδεκαετία τακτικό αρθρογράφο, προκειμένου μάλιστα να «αναβαθμίσει» με τον τρόπο αυτό τα ΜΜΕ του ΣΥΡΙΖΑ». Ανώτατο στάδιο αυτής της αναβάθμισης είναι ο σταλινικός «Ριζοσπάστης». Η απειλή γίνεται σαφέστερη αν κανείς λάβει υπ’ όψη του ότι οι καταγγέλλοντες είναι υψηλόβαθμα στελέχη του ΣΥΝ: άλλος βουλευτής, άλλος πανεπιστημιακός, άλλος μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Γραμματείας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, άλλος Γραμματέας Π.Κ.
Δεν συνηθίζω να απαντώ σε καταγγελίες που στερούνται επιχειρημάτων. Όμως, τούτες εδώ, αν και εκτοξεύονται εναντίον μου, δεν στοχεύουν αποκλειστικά εμένα. Το αποδεικνύουν οι σχετικές υποστηρικτικές επιστολές που δημοσιεύτηκαν στην «Αυγή». Στοχεύουν μια σχολή σκέψης, η οποία είναι υπαρκτή μέσα στην αριστερά, περιλαμβανομένου του ΣΥΝ. Αυτή η σχολή σκέψης φαίνεται ότι βάλλεται συντονισμένα, αν λογαριάσω και την υπόθεση του συστηματικού αποκλεισμού πανεπιστημιακών, μελών του ΣΥΝ, από τις συνεδριάσεις της κομματικής οργάνωσής τους επειδή συμμετέχουν στη «λάθος» συνδικαλιστική παράταξη (Αυγή, 9/7/2008). Έτσι, το σημερινό σημείωμα δεν αποτελεί προσωπική απάντηση. Εκφράζει, όπως το νιώθω, την αντίδραση μαζί και την αγωνία μπροστά σε μια προσπάθεια για επαναστατικό πισωγύρισμα σε εποχές που η επανάσταση, ως άλλος Κρόνος, έτρωγε τα παιδιά της. Θέλω να πιστεύω ότι η Π.Γ. του κόμματος θα φανεί σοφότερη από τους Ηρακλείς της.
———————————————————————–
Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 30/8/2008
Αγαπητέ κ. Γουσέτη,
Νιώθω την ανάγκη, ιδιαίτερα μετά τα παραπάνω, να σας εκφράσω αφενός την ειλικρινέστατη και απεριόριστη εκτίμηση μου στο προσωπό σας και αφετέρου την αλληλέγγυα στάση μου. Θεωρώ ότι η απόψεις σας, που βρίσκονται πάντα σε μια ανανεωτική και γνήσια προοδευτική κατεύθυνση και η ανυπόκριτη και συνεπής ευαισθησία σας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τιμούν τόσο την Αυγή, όσο και τον Συνασπιμό. Και είναι πολλοί, πιστέψτε με, αυτοί που θα προσυπέγραφαν όλα τα παραπάνω και αξίζει μάλιστα να σημειωθεί, ότι ανάμεσα σε αυτούς θα βρείτε και πολλούς που δεν ανήκουν στην Ανανεωτική Αριστερά.
Πάντως, δε θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με όσα γράφετε στην τελευταία σας παράγραφο. Το κακό με το ΣΥΝ είναι όλο και λιγότερο μοιάζει να συγκινείται από τις ιδέες και της αξίες της Ανανεωτικής Αριστεράς, όλο και λιγότερο αναφέρεται στο ΚΚΕ εσ. και την ΕΑΡ και όλο και λιγότερο ανεκτικός δείχνει σε ανανεωτικές αριστερές φωνές. Μάλλον έχει αρχίσει να θεωρεί πιο σημαντική τη σκέψη του Μάο από το πρόταγμα για σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία.. Δυστυχώς.
…το λινκ για τα σχόλια του κ. Κουράκη στην αυγή:
http://www.avgi.gr/cgi-bin/hwebpressrem.exe?-A=495315&-w=&-V=hpress_int&-P
ή δεν είναι το σωστό ή έχει πλέον διαγραφεί από το site (να υποθέσω, άν μή τι άλλο, τον “δαίμονα” του διαδικτύου;..)
…πάντως το αυταρχικό (“πατερούλικο”) σταλινικό στοιχείο φαίνεται πως ασκεί κάποιας μορφής ατταβιστική γοητεία σε πολλούς ακόμα και γι αυτό επιβιώνει και αναβιώνει στη χώρα μας.
Δεν διαβάζω αυγή… Δεν γνωρίζω τον κ. Γουσέτη….
… αλλά από τα γραφόμενα διαφαίνεται πως αποτελεί σπάνιο είδος αμερόληπτης και κρυστάλλινης δημοσιογραφικής πέννας. Εύγε.
Η λέξη “οβελός” σημαίνει “σούβλα”, έτσι δεν είναι ;
Οπότε θα έπρεπε να χαίρεται ο κύριος Γουσέτης που μερικοί θέλουν να τον εξοβελίσουν, να τον βγάλουν, δηλαδή, από την σούβλα στην οποία με την θέλησή του βρίσκεται σουβλισμένος επί μία δωδεκαετία. Οι κακές παρέες φθείρουν τα χρηστά ήθη.
Αυτά στα αστεία για τους μη κατ’ επάγγελμα φιλολόγους οι οποίοι είναι ευπρόσδεκτοι να ανοίξουν το λεξικό Μπαμπινιώτη για να ‘δουν το νόημα της λέξεως “εξοβελισμός”.
Και στα σοβαρά, όμως, ο φιλολογικός εξοβελισμός, ο χαρακτηρισμός, δηλαδή, απόψεων ως μη γνησίως απηχουσών θέσεις του κόμματος χωρίς, όμως οι απόψεις αυτές να αποσιωπώνται (μπαίνουν σε άγκιστρα [οβελούς] ή ,σπανιώτερα, με ανδρεοπαπανδρεϊκούς αστερίσκους) δεν είναι κάτι κακό. Και η επιβολή προστίμου 500 ευρώ ανά λέξη είναι πρόοδος σε σύγκριση με την συνηθισμένη σε άλλα χρόνια στην αριστερά κεφαλική ποινή για τους νομιζομένους αποστάτες. Μάλιστα θα είχε συνεισφέρει την αποτελεσματική χρήση του πεπερασμένου χώρου των εντύπων της αριστεράς και συμφωνεί με τις νεοφιλελεύθερες αρχές λειτουργίας της αγοράς για την κατανομή της χρήσεως των πόρων οι οποίοι ευρίσκονται σε στενότητα. Θα είχε απαλλάξει τον λόγο της αριστεράς από κάμποσες φλυαρίες.
Ο εύκολος τρόπος για να επιβιώσει ένα μαγαζί είναι να κολακεύει τους πελάτες του και να ικανοποιεί όλα τα γούστα τους για να μην κινδυνεύσει να τους χάσει. Ο δύσκολος είναι να κάνει ανοίγματα σε ένα νέο και μεγαλύτερο target group με κίνδυνο να αποξενώσει κάποιους από τους παλιούς, αλλά πρέπει να το παίξει σωστά για να κερδίσει τους νέους. Τώρα όπου μαγαζί βάλτε κόμμα (συγκεκριμένα o ΣΥΝ) και όπου πελάτες οι ψηφοφόροι, και είναι σαφές ποιον τρόπο διάλεξε το κόμμα για να επιβιώσει. Ο χρόνος θα δείξει το αποτέλεσμα, αλλά η εμπειρία μας έχει δείξει ότι όποιος ακολούθησε τον πρώτο τρόπο είναι καταδικασμένος σε στασιμότητα στην καλύτερη περίπτωση και σε μαρασμό στη χειρότερη.
Αγαπητέ κ. Γουσέτη,
Πριν πάρω θέση σε πολλά από αυτά που αναφέρεσθε, και έχω πολλά να πώ,
θα ήθελα να μου εξηγήσετε , αν βέβαια γίνεται, τι εννοείτε όταν αναφέρεσθε
και μάλιστα (3 φορές διαδοχικά, σε κείμενο σας, 1/9 ) στη “σχολή σκέψης”;
Παρακολουθώ όποτε έχω την ευκαιρία τα κείμενα του Διονύση Γουσέτη. Είναι μια από τις γενναιότερες φωνές της φιλελεύθερης Αριστεράς, χώρος που διαρκώς συμπιέζεται από τότε που ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να αναλάβει το ρόλο κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς.
Βρήκα το κείμενό του “Να μην κλείσει η Siemens” θαυμάσιο, ρηξικέλευθο και προκλητικό, στην καλύτερη παράδοση του φιλελεύθερου σκεπτικισμού. Αλλά περισσότερο, στο παραπάνω κείμενό του, μου άρεσε η φράση:
“Δεν γνωρίζω αν είμαι νεοφιλελεύθερος, ούτε προβληματίστηκα να εντάξω (εγκλωβίσω) κάπου τις ιδέες μου, για κάποιες από τις οποίες μάλιστα έχω αμφιβολίες. Το ότι έχω αμφιβολίες με κατατάσσει αυτόχρημα στη δεξιά, αφού οι δικιάς τους κοπής αριστεροί δεν αμφιβάλλουν ποτέ για τίποτα. ”
Ο Γουσέτης αμφιβάλλει, και αυτό σε μια “κινηματική” αριστερά που βήμα-βήμα εγκαταλείπει την ανεκτικότητα και εσωτερική πολυφωνία είναι έγκλημα καθοσιώσεως. Καλή δύναμη στη σύγκρουση με τα ορφανά του Μάο…
Ο Διονύσης Γουσέτης ανήκει σε εκείνο το σπάνιο είδος των σκεπτόμενων αριστερών – ανθρωποι με κοινωνιστικές αναφορές, κοσμπολιτικό ήθος, οικολογικές ευασισθησίες, και προσήλωση στην ανοιχτή κοινωνία. Δεν υπάρχει χώρος γι αυτούς τους ελεύθερα σκεπτόμενους αριστερούς στα φερώνυμα ελλαδικά κόμματα-στάνες. Είναι αξιοπρόσκετη η ιδεολογική χρήση του όρου “νεοφιλελευθερος” – ευθέως ανάλογη με την ιδεολογική χρήση των όρων “κομμουνιστής” και “συνοδοιπόρος” στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Προσωπικά δεν εκπλήσσομαι. Ο ΣΥΝ έχει ελάχιστη σχέση με το δημοκρατικό ήθος του ΚΚΕ Εσωτερικού (διοικείται άλωστε από πρώην Κνίτες). Υπάρχει όμως κάτι χειρότερο, εγγενές στοιχείο του ιδεολογικού λόγου που τόσο ευδοκιμεί στην αριστερά (και όχι μόνο): στο μέτρο που η αριστερά ορίζεται από ιδεολογίες και όχι από πρακτικές, στο μέτρο που οι αξίες εκφυλίζονται σε δόγματα, ο λόγος της θα εκπίπτει στον ξύλινο λόγο των κκ.Κουράκη και Σια. Η ιδεολογική αριστερά είναι μια ακόμη θρησκευτική σέχτα, η οποία δεν ανέχεται παρεκκλίσεις – όθεν και οι εκκλησεις των “πιστών” να καταδικαστεί ο “αιρετικός” ΔΓ. Υπάρχει ένα λεπτό νήμα που συνδέει την Ιερά Εξέταση και τους Αφορισμούς με τα Γκουλάγκ και την και την αριστερή ορθοφροσύνη. Σε άλλες, ταραγμένες, εποχές ο ΔΓ θα εθεωρείτο πολιτικά λεπρός, ίσως και να μη ζούσε…
Πριν χαρακτηρίσουμε κάποιον ως “αριστερό”, έστω και με κάποιο επιθετικό προσδιορισμό όπως “φιλελεύθερος”, “σκεπτόμενος”, “ανανεωτικός”, κτλ., μήπως πρέπει πρώτα να ορίσουμε και οριοθετήσουμε την έννοια της αριστεράς πολιτικής ιδεολογίας; Και αφού το κάνουμε να κρίνουμε αν αυτά που πρεσβεύει και γράφει ο Γουσέτης εντάσσονται σε αυτά τα πλαίσια, κάτι που σε τελική ανάλυση αποτελεί το σημείο της τριβής και των αντιδράσεων με άλλους “αριστερούς”.
Ισως, σε τελική ανάλυση, και ο ίδιος να μη θέλει να (ετερο)χαρακτηρίζεται ως αριστερός.
Συμφωνω με τον Ρεμπελ, οι αποψεις του Γουσετη ανηκουν πιο πολυ στο εκσυγχρονιστικο ΠΑΣΟΚ παρα στον ΣΥΝ, παρολα αυτα, χωρις να αμφισβητω το δημοκρατικο ηθος του ΚΚΕ εσωτερικου, πρεπει να πουμε πως ηταν ενα μειοψηφικο ρευμα στην Ελλαδα
Ενας ομοφυλόφιλος χριστιανός είναι πράγματι χριστιανός; Ενας καθολικός που αμφισβητεί τον Πάπα είναι όντως καθολικός χριστιανός; Ενας πατριώτης που πιστεύει στον κοσμοπολιτισμό είναι πράγματι πατριώτης; Ενας νεοφιλελευθερος που πιστεύει ότι χρειάζεται, υπό μια μορφή, το κράτος προνοιας, είναι πράγματι νεοφιλελευθερος; Ενας αριστερός που πιστεύει ότι, υπό όρους, η αγορά είναι επωφελής για τους αδύνατους, είναι πράγματι αριστερός; Ενας κομμουνιστής που δεν θεωρεί την κοινοβουλευτική δημοκρατία “δικτατορία της αστικής τάξης”, αλλά κατάκτηση ενός μακροχρόνιου χειραφετητικού κινήματος, είναι πράγματι κομμουνιστής;
Αντιλαμβάνεστε, ίσως, τι θέλω να πω: οι έννοιες δεν ορίζονται ουσιοκρατικά (δεν υπάρχει δηλαδή ένας αναλλοίωτος πυρήνας στις έννοιες και αξίες που πρεσβεύουμε), αλλά από τον τρόπο που τις χρησιμοποιούμε. Το νόημα των λέξεων, λεει ο Βιτγκεντστάιν, προερχεται από τη χρήση τους. Ο ΔΓ χρησιμοποιεί την έννοια της αριστεράς με διαφορετικό από τον κυρίαρχο αριστερό τρόπο. Κατά τούτο καλεί τους ομοιδεάτες του να προσέξουν πράγματα που παραδοσιακά δεν ενέπιπταν στο πεδίο του προβληματισμού τους (π.χ. ρόλος της αγοράς).
Ενας ουσιοκράτης αναρωτιέται: μα είναι αυτό αριστερός προβληματισμός; Ενας πραγματιστής (με τη φιλοσοφική έννοια του όρου) ρωτά: πως μπορώ να συνυφάνω αυτές τις νέες θεωρήσεις με τις μέχρι τώρα πεποιθήσεις μου; Οι ουσιοκράτες αλα Κουράκη εξανίστανται, όπως εξανίστανται οι θεμελιωτιστές της Ιεράς Συνόδου για το θέμα της συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών. Οι πραγματιστές (αλά Παπαγιαννάκη) προβληματίζονται και διαλέγονται.
Για τον σκεπτόμενο άνθρωπο οι έννοιες δεν είναι κλειστες και οριστικά καθορισμένες, αλλά ανοιχτές και υπό διαμόρφωση. Υποψιάζομαι ότι “τα ορφανά του Μάο”, κατά την έκφραση του Γ. Παγουλάτου, πιθανώς δεν ενδιαφέρονται για τέτοιες λεπτεπίλεπτες διακρίσεις…
Αν ο καθένας ερμηνεύει και χρησιμοποιεί έννοιες υποκειμενικά και αυθαίρετα [όπως ο ΔΓ ενδεχόμενα ορίζει και χρησιμοποεί την έννοια της αριστερής πολιτικής ιδεολογίας], τότε αυτές οι έννοιες χάνουν το περιεχόμενό και τη σημασία τους και δεν υπάρχει πλέον βάση επιστημονικής ανάλυσης, διαλόγου και συνεννόησης σε πολιτικά και ιδεολογικά θέματα. Οι έννοιες πρέπει να ορίζονται σε κάθε ιστορική φάση και να ερμηνεύονται και χρησιμοποιούνται εντός ενός κοινά αποδεχτού πλαισίου. Αυτό δεν αναιρεί την ιστορική εξέλιξη και διαμόρφωση τους.
Με την τρέχουσα και παγκόσμια αποδεχτή αντίληψη της αριστερής ιδεολογίας, ο ΔΓ δεν είναι αριστερός. Με την τρέχουσα και παγκόσμια αποδεχτή αντίληψη του νεοφιλελευθερισμού, τα γραπτά του ΔΓ (απόλυτα θεμιτά) εκφράζουν, έστω και προσεγγιστικά, νεοφιλελεύθερες απόψεις. Όπως τουλάχιστον εγώ κι ο περισσότερος κόσμος αντιλαμβάνονται την “αριστερά” και το νεοφιλελευθερισμό και τις ειδοποιές διαφορές τους.
Φίλε Rebel, ο όρος “αριστερός” δεν μπορεί να οριστεί με τρόπο που να μην αφήνει περιθώρια για βάσιμες αντιρρήσεις. Είναι αδύνατο και όποιος το επιχειρεί, απλά ματαιοπονεί. Αλλά δεν νομίζω ότι αυτό το γεγονός είναι και κάτι κακό.. Ποιό δηλαδή είναι το πρόβλημα του καθένα από αυτούς τους κυρίους, που καταφέρονται με τέτοιο μένος εναντίον του κ. Γουσέτη, αν ο αρθρογράφος της Αυγής κινείται εκτός του νοητού αριστερού τόξου που έχει χαράξει ο καθένας από αυτούς μέσα στο μυαλό του; Γιατί δηλαδή δεν μας αρκεί που ο κύριος Γουσέτης αυτοπροσδορίζεται ως αριστερός;
Ξέρεις, αυτή η αντίληψη περί κάποιων ορισμένων πεφωτισμένων κομματικών ινστρουτόρων, που εξαιτίας ίσως της εμβριθούς μελέτης κάποιων “ιερών” κειμένων, μπορούν με απόλυτη βεβαιότητα να αποφανθούν ποιός είναι αριστερός και ποιός είναι “σοσιλφασίτας”, προδότης, κεκαλυμμένος ταξικός εχθρός ή δεν ξέρω ‘γω τι άλλο είναι τρομερά επικίνδυνη. Και αυτό γιατί εκχωρεί σε κάποια κομματικά στελέχη άπειρη εξουσία και ισχύ και αναπόφευκτα οδηγεί τους εσωκομματικούς διαφωνούντες (και όχι μόνο) σε εκτελέσεις ή στην καλύτερη περίπτωση σε στρατόπεδα υποχρεωτικής εργασίας. Γιατί δηλαδή όλοι αυτοί οι κύριοι σπεύδουν να αμφισβητήσουν την αριστεροφροσύνη του κ. Γουσέτη και να του “κολλήσουν” την ταμπέλα του νεοφιλευθέρου (αλήθεια απο πού αντλούν το δικαίωμα να εκδίδουν πιστοποιητικά αριστεροφροσύνης;) και δεν μένουν στην ουσία αυτών που έγραψε, δηλώνοντας ενδεχομένως τη διαφωνία τους. Ας μην σπεύσουν να τα χαρακτηρίσουν, αλλά ας αποδείξουν που βρίσκεται η όποια αδυναμία τους. Ας αρθρογραφήσουν και αυτοί λέγοντας μια άλλη άποψη, ας πούν αυτή τη γνώμη στο κόμμα τους και ας διαμορφωθούν έπειτα οι όποιες εσωκομματικές πλειοψηφίες και μειοψηφίες. Γιατί δηλαδή θα πρέπει να απαιτήσουν τον κολασμό του συγκεκριμένου στελέχους, σηκώνοντας παράλληλα με αυταρχισμό το δάχτυλο και κατηγορώντας τον ότι απέκλινε των δογματικών αντινεοφιλελεύθερων αληθειών που κατέχουν; Συνάδει αλήθεια ο αυταρχικός “δημοκρατικός συγκεντρωτισμός” με τις ιδέες του ΣΥΝ, δηλ. ενός κόμματος που κομίζει την παράδοση της ανανεωτικής Αριστεράς; Πάντως ένα είναι σίγουρο, ότι οι πρώην σταλινικοί του ΣΥΝ και τα μέλη της Μαοικής συνιστώσας θα χαμογελούν ικανοποιημένα..
Ὁ Θουκυδίδης, πάντως, θὰ συμφωνοῦσε μὲ τὸν rebel. Θεωροῦσε παρακμή τὸ ὅτι :
«τὴν εἰωθυῖαν ἀξίωσιν τῶν ὀνομάτων ἐς τὰ ἔργα ἀντήλλαξαν τῇ δικαιώσει», δηλαδὴ ὅτι ἄλλαξαν τὴν σημασία τῶν λέξεων ὥστε νὰ σημαίνουν αὐτὸ ποὺ συνέφερε τήν κάθε μία ἀπὸ τὶς ἀντιμαχόμενες παρατάξεις νά σημαίνουν. Τοῦτ` αὐτὸ παρατηρεῖ καὶ ὁ Orwell στὸ δοκίμιό του “Politics and the English Language”.
Ἂς τὸ προσέξουν οἱ ἐκλεκτοὶ ἀρθρογράφοι μας μήπως καὶ πέσουν στὴν παγίδα αὐτὴ κινούμενοι ἀοὴ τήν «καλωσύνη τῶν ὁμοτέχνων». ὅπως προσφυέστατα τὴν ὁρίζει ἕνας ἐκ τῶν ἐξοχωτέρων ἐξ αὐτῶν.
Τὸν «σταλινισμό» τοῦ ΣΥΝ καὶ τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, δὲν μποποῦμε νὰ τὸν κρίνουμε ἀπὸ τὸ ὅτι δὲν ἐπιχειρηματολογοῦν οἱ κατήγοροι τοῦ κυρίου Γουσέτη. Ἡ πιθανώτερη ἑρμηνεία εἶναι ἡ ὀκνηρία. Ὡς ὀρθολογικῶς οἰκονομοῦντα ἄτομα ἐπιλέγουν τὴν δαιμονοποίηση τοῦ ἀντιπάλου ποὺ ἀποδίδει περισσότερο καὶ μὲ τὸν λιγώτερο κόπο. Καὶ στατιστικῶς νὰ τὸ δοῦμε, πολλοὶ περισσότεροι εἶναι οἱ τεμπέληδες ἀπὸ τοὺς σταλινιστές.
@charalambos kappa
Διαφωνώ με (και αποφεύγω) την απόδοση επιθέτων και χαρακτηρισμών σε πρόσωπα (πχ νεοφιλελεύθερος, δεξιός, κτλ.), ιδιαίτερα χωρίς την ανάλογη τεκμηρίωση. Η αντιπαράθεση πρέπει να γίνεται επί της ουσίας των απόψεων και των επιχειρημάτων που διατυπώνονται. Αφορμή για την τελευταία προστριβή μεταξύ ΣΥΝ (Κουράκη, κ.α.) και ΔΓ ήταν το πρόσφατο άρθρο “Να μην κλείσει η Siemens!”, που με μια προσεχτική ανάγνωση και ανάλυση του κάποιος διαπιστώνει εκφράσεις του νεοφιλελευθερισμού στο θέμα της Siemens και της αποβιομηχανοποίησης της Θεσσαλονίκης. Ίσως αυτό να έγινε και υποσυνείδητα.
Το παράδοξο και αντιφατικό στην περίπτωση του ΔΓ είναι ότι χρησιμοποιεί το βήμα της Αυγής, που καλώς ή κακώς (θέλει να) εκφράζει ένα αριστερό πολιτικό ρεύμα, για να διατυπώνει απόψεις όπως οι παραπάνω. Εγώ προσωπικά δεν θα τολμούσα, ούτε θα ήθελα, να δημοσίευα μαρξιστικές αναλύσεις και δοκίμια για το θέμα της αποβιομηχανοποίησης στο e-roosters. Θα αναζητούσα άλλους χώρους.
Πολύ όμορφα όλα αυτά, αλλά δεν θεωηρείται ότι όταν κάποιος σας στέλνει ένα email “προσωπικό” θα έπρεπε να μείνει σε αυτό το επίπεδο; Επίσης είναι κάπως “επικύνδινο” να κρίνεις ένα ολόκληρο κίνημα από 5-10 ανόητους “κολλημένους”. Υπάρχει αυτή η φανταστική ιστοσελίδα στην οποία μπορούν να γράψουν ένα άρθρο και να αντιπαραθέσουν τα επιχειρήματα τους. Το “μου είπαν αυτό, και τους είπα το άλλο” μου ακούγεται … σαχλό.
1. Να μην ξεχνάμε μερικά πράγματα. Ο ΔΓ επιλέγει την “Αυγή” για την πολιτική αρθρογραφία του όχι τώρα, αλλά τα τελευταία 12 τουλάχιστον χρόνια. Εχει μακρά θητεία στην ανανεωτική αριστερά (το ΚΚΕ εσωτερικού αρχικά). Αυτοτοποθετείται στον ανανεωτικό αριστερό χώρο εδώ και μερικές δεκαετίες. Με άλλα λόγια, ο ΔΓ δεν αναζητεί ένα χώρο για να φιλοξενήσει τις απόψεις του, αλλά καταθέτει τους προβληματισμούς του στο δικό του χώρο (την ανανεωτική αριστερά). Συμμετέχει στην ανανεωτική αριστερή αφήγηση όχι ως παρατηρητής ή ευκαιριακός σχολιαστής αλλά ως μέτοχος – η διαφορά είναι σημαντική. (Βλέπε περισσότερα για τη σχέση πολιτικής παράδοσης και αφήγησης στο άρθρο μου στο Βήμα, 10/8/2005 με αφορμή τους νεοφιλελεύθερους “εισοδιστές” στο ΠΑΣΟΚ).
2. Εύστοχες οι αναφορές του Γ. Γεωργάνα στο Θουκυδίδη και τον Οργουελ. Πράγματι τα άτομα (και συλλογικότητες) επανορίζουν ενίοτε τις έννοιες όπως τα βολεύει, κι όταν αυτό συμβαίνει οι συνέπειες είναι δυσμενείς. Το είδαμε και προσφατα στην επιστολή Βουλγαράκη στον πρόεδρο της Βουλής, με την οποία τον καλεί να προστατεύσει τον “πολιτικό πολιτισμό”. Ο κ.Βουλγαράκης επανορίζει την έννοια του “πολιτικού πολιτισμού” κατα πως τον βολεύει. Να ασχολούμαστε με τις εταιρίες ακινήτων του αποτελεί, κατ’ αυτόν, πράξη πολιτικού μη-πολιτισμού. Προσέξτε τώρα: Ο ουσιοκράτης εγκαλεί τον κ.Βουλγαράκη ότι παραβιάζει το νόημα της έννοιας “πολιτικός πολιτισμός”. Ο (Ντιουϊανός/Ρορτιανός) πραγματιστής κατανοεί τη ρευστότητα των εννοιών και προσπαθεί να δείξει ότι η συγκεκριμένη χρήση της έννοιας “πολιτικός πολιτισμός”, εκτός του ότι είναι αυτο-εξυπηρετική, δεν συνάδει με άλλες παρεμφερείς πολιτικές πεποιθήσεις μας (π.χ. ευθύνη των πολιτικών, διάκριση νομίμου και ηθικού, δημόσιο και ιδιωτικό συμφέρον). Με άλλα λόγια, ο πραγματιστής δεν εγκαλεί τον χρήστη μιας έννοιας για “άιρετική” ερμηνεία, αλλά προσπαθεί να πείσει τους συνομιλητές του ότι αυτή η συγκεκριμένη ερμηνεία, για τους λόγους που οφείλει να εκθέσει, δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή.
Το προβλημα, λοιπόν, με τους επικριτές του ΔΓ είναι ακριβώς η ουσιοκρατικής προελέυσεως “οκνηρία” που σωστά επισήμανε ο Γ. Γεωργάνας. Δεν εμπλέκονται στη συζήτηση προσπαθώντας να δείξουν τις αδυναμίες των επιχειρημάτων του ΔΓ, αλλά τον εγκαλούν, ουσιοκρατικά, ότι παραβιάζει τα ιερά δόγματα. Ο μη ουσιοκρατικά σκεπτόμενος αριστερός (αλα Ρόρτι) ενεργεί διαφορετικά: εμπλέκεται στη συζήτηση, ανατέμνει τις παραδοχές του ΔΓ, εξετάζει τα επιχειρήματά του, προσπαθεί να τα συνδέσει με το μέχρι τώρα αποδεκτό απόθεμα παρεμφερών εννοιών που ασπάζεται η ανανεωτική αριστερά, κοκ. Ο μη ουσιοκρατικά σκεπτόμενος άνθρωπος σκέπτεται και ενεργεί αναλόγως. Ο κ.Κουράκης και οι συν αυτώ κραυγάζουν.
Νομίζω ότι ο Κουράκης απάντησε επί του συγκεκριμένου άρθρου του ΔΓ και επί της ουσίας της κριτικής που το άρθρο αυτό άσκησε. Υπάρχουν και σχετικά links στην απάντηση του Κουράκη.
Να σημειωθεί ότι η επερώτηση για το θέμα της Siemens και άλλες ενέργειες απέναντι στο φάσμα της αποβιομηχανοποίησης και της ανεργίας στη Θεσσαλονίκη έδωσαν την αφορμή για το επίμαχο άρθρο και επέσυραν την κριτική του ΔΓ απέναντι στις πολιτικές ενέργειες του ΣΥΝ σχετικά με τα θέματα αυτά. Οι καταλογισμοί περί “κραυγών” και “τεμπελιάς” είναι άδικοι και μάλλον οφείλονται σε άγνοια (λόγω τεμπελιάς;) του ιστορικού της υπόθεσης.
Πρέπει να πως εξ’αρχής ότι δεν διαβάζω την Αυγή και δεν παρακολουθώ την αρθρογραφία του κ. Γουσέτη, εκτός κάποιων άρθρων του στο διαδίκτυο. Δεν μπορώ λοιπόν να εκφέρω ολοκληρωμένη άποψη για το αν είναι αριστερός ή (νεο)φιλελεύθερος. Αυτό πάντως για το οποίο μπορώ να εκφέρω άποψη είναι για το ότι η έννοια αριστερός (νεο)φιλελεύθερος διέπεται από λογική ανακολουθία. Και εξηγούμαι γιατί.
Η κλασσική φιλελεύθερη σκέψη (νεοφιλελεύθερη αν θέλετε) έχει κάποιες βασικές παραδοχές που διαπερνούν όλες τις εκφάνσεις αυτής της σκέψης. α) κυριαρχία του ατόμου ως δρώντος υποκειμένου, β) άρνηση του ρόλου των συλλογικοτήτων ως τέτοιων (δρώντων υποκειμένων), γ) αδιαπραγμάτευτο των βασικών ατομικών δικαιωμάτων: ζωής, ελευθερίας, ιδιοκτησίας, δ) άρνηση κάθε κεντρικού σχεδιασμού στην οικονομία, ε) άρνηση της παρέμβασης του κράτους στην οικονομία και κοινωνία (εδώ οι απόψεις ποικίλουν από μηδενικό κράτος έως μίνιμουμ κράτος)
Από την άλλη μεριά η αριστερή σκέψη (τα παιδιά του Μαρξ αν θέλετε) έχει κι αυτή κάποιες βασικές παραδοχές: α) κυριαρχία του συλλογικού έναντι του ατομικού, β) το ατομικό είναι νοητό μόνο μέσα από συλλογικούς προσδιορισμούς (πχ εργάτης ως μέλος της εργατικής τάξης, χριστιανός ως μέλος της χριστιανικής κοινότητας κλπ), γ) αναγνώριση ατομικών δικαιωμάτων αλλά όχι ως αδιαπραγμάτευτων (τα ατομικά δικαιώματα αναγνωρίζονται ως δικαιώματα του ατόμου αναλόγως της συλλογικότητας στην οποία ανήκει, πχ δεν έχει το ίδιο δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης ο καπιταλιστής και ο εργάτης ή ο κομμουνιστής εργάτης), δ) θεωρείται επιβεβλημένος ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας (ο βαθμός μπορεί να ποικίλλει, αλλά σίγουρα δεν είναι νοητή η πλήρης έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού), ε) θεωρείται επιβεβλημένος ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους στην οικονομία και κοινωνία (πάλι ο βαθμός μπορεί να διαφέρει αλλά η αρχή παραμένει).
Νομίζω ότι από την παραπάνω ανάλυση αβίαστα βγαίνει το συμπέρασμα ότι αριστερά και φιλελευθερισμός είναι ασύμβατοι όροι. Θα πρόσθετα δε ότι η μεγάλη διαφορά των δύο συστημάτων έγκειται στο ότι για την αριστερά υπάρχει ένας άλλος κόσμος καλύτερος στον οποίο πρέπει (ντετερμινισμός) να φτάσουμε ως συλλογικότητες, ενώ για τον φιλελεύθερο υπάρχει ένα καλύτερο μέλλον για τον ίδιο στο οποίο μπορεί να φτάσει.
Τώρα ως προς το Βιτγκενστάνιον επιχείρημα του κ. Τσούκα περί του νοήματος των λέξεων και της χρήσης τους με διαφορετικά νοήματα, ο Βιτγκενστάιν στο Philosophical Investigations δεν λέει πουθενά ότι οι λέξεις χρησιμοποιούνται με διαφορετικά νοήματα όπως αρέσει στον καθένα. Αυτό που λέει είναι ότι οι λέξεις έχουν διαφορετικό νόημα σε κάθε λεκτικό παιχνίδι (language game) το οποίο έχει τους δικούς του κανόνες (αυτοί οι κανόνες φυσικά μπορεί να μην είναι από την αρχή δεδομένοι αλλά να διαμορφώνονται στην πορεία του παιχνιδιού) Έτσι οι λέξεις αποκτούν το νόημα τους μέσα στο συγκεκριμένο λεκτικό παιχνίδι, ενώ σε ένα άλλο λεκτικό παιχνίδι μπορεί να έχουν διαφορετικό νόημα.
Αυτό ακριβώς το πρόβλημα έχουμε κι εδώ με τον κ. Γουσέτη (ή έχει ο κ. Γουσέτης στην αδυναμία συναντίληψης με τους συντρόφους του). Και οι δύο σχολές σκέψεις που προανέφερα (τα δύο λεκτικά παιχνίδια) χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις αλλά με διαφορετικό νόημα. Αλλιώς εννοούν τα ατομικά δικαιώματα πχ οι μεν κι αλλιώς οι δε.
Τώρα όσον αφορά στον Ρόρτιον πραγματισμό, μάλλον ο κ. Τσούκας αναφέρεται στην έννοια της ειρωνίας (ironism και ironist) στον Rorty. Πως ορίζει λοιπόν τον είρωνα (ironist). Ως κάποιον που έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
She has radical and continuing doubts about the final vocabulary she currently uses, because she has been impressed by other vocabularies, vocabularies taken as final by people or books she has encountered;
She realizes that argument phrased in her present vocabulary can neither underwrite nor dissolve these doubts;
Insofar as she philosophizes about her situation, she does not think that her vocabulary is closer to reality than others, that it is in touch with a power not herself.
– Richard Rorty, Contingency, Irony, and Solidarity. Cambridge University Press, Cambridge: 1989, p.73
Αλλά και πάλι εδώ δεν έχουμε σχετικοποίηση των εννοιών. Αυτό που ο Rorty θέλει να τονίσει, και που δανείζεται από την φιλελεύθερη σκέψη είναι η σημασία του διαλόγου (communication) για τον επαναπροσδιορισμό των εννοιών και της πραγματικότητας. Ο Rorty (όπως και οι μεταμαρξιστές) αναγνωρίζει ότι με τα δοσμένα από τον Μαρξ, και γενικότερα την αριστερή σκέψη, εννοιολογικά εργαλεία δεν μπορούν οι κοινωνίες να φτάσουν, κάτω από τις παρούσες συνθήκες, στο επιθυμητό για την αριστερά αποτέλεσμα: τον σοσιαλισμό. Γι’αυτό πρέπει να ανοίξει η αριστερά σε λέξεις (ή/και ιδέες) από άλλους χώρους ώστε να γίνει πιό ελκυστική. Αλλά οι βασικές παραδοχές της παραμένουν οι ίδιες. Το παιχνίδι λοιπόν του επαναπροσδιορισμού των εννοιών είναι “επικοινωνιακό”. Δεν σημαίνει επ’ουδενί αλλαγή των βασικών όρων του λεκτικού παιχνιδιού της αριστεράς. Και για να θυμηθούμe κάτι από τον Mises:
“Capitalism and socialism are two distinct patterns of social organization. Private control of the means of production and public control are contradictory notions and not merely contrary notions. There is no such thing as a mixed economy, a system that would stand midway between capitalism and socialism.” The Anti-Capitalism mentality, p. 64-65.
Αγαπητέ κε Γουσέτη, το πάλαι ποτέ ΚΚΕ εσωτ, το οποίο ανήκε στην Ελλάδα του διαφωτισμού, έχει δώσει τη θέση του σε ένα νεο-σταλικό κόμμα που η ενασχόληση μαζί του είναι χάσιμο χρόνου.