Η δικαιοκατανομή βρίσκεται στα γονίδιά μας;
Οκτ 27th, 2007 | Τάκης Μίχας| Κατηγορία: Επιστήμες |
Email This Post
|
Print This Post
|
Δύο σημαντικές έρευνες που κυριολεκτικά θέτουν σε νέες βάσεις τις αντιλήψεις για το αίσθημα της δικαιοκατανομής, είδαν το φως της δημοσιότητας την περασμένη εβδομάδα. Οι έρευνες αυτές δεν προέρχονται από τον χώρο της νομικής, της φιλοσοφίας του δικαίου ή των κοινωνικών επιστημών. Αντίθετα, προέρχονται από τον χώρο της εξελικτικής βιολογίας, δηλαδή της επιστήμης που μελετάει, μεταξύ άλλων, την ατομική και κοινωνική συμπεριφορά των ανθρώπων με άξονα αναφοράς τους γενετικούς μηχανισμούς, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν στη διαδικασία της ανθρώπινης εξέλιξης.
Όπως είχαν δείξει παλαιότερες έρευνες, κάθε άνθρωπος έχει μια αίσθηση δικαιοκατανομής που υπερισχύει του αισθήματος μεγιστοποίησης του ατομικού του συμφέροντος. Η τεκμηρίωση αυτή -που κυριολεκτικά ανατρέπει τις καθιερωμένες αντιλήψεις της κλασικής μικροοικονομίας- προέρχεται από ένα πείραμα που είναι γνωστό ως το «παίγνιο του τελεσίγραφου». Στο παιχνίδι αυτό μετέχουν δύο άτομα, ο Προτείνων και ο Αποδέκτης. Τα δύο αυτά άτομα θα πρέπει να μοιραστούν ένα αντικείμενο -χρήματα ή μία τούρτα. Ο Αποδέκτης έχει το δικαίωμα είτε να αρνηθεί είτε να αποδεχθεί την πρόταση που θα του κάνει ο άλλος παίκτης. Αν αρνηθεί, τότε αμφότεροι δεν παίρνουν τίποτα -χρήματα ή τούρτα.
Σύμφωνα με την κλασική οικονομική ανάλυση, αν ο Αποδέκτης είναι ένα ορθολογικό άτομο, δηλαδή προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το συμφέρον του, τότε θα αποδεχτεί ό,τι του προσφέρει ο Προτείνων -διότι σε κάθε περίπτωση θα είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση από ό,τι πριν. Όμως τα πειράματα έχουν δείξει ότι στην πράξη αυτό δεν συμβαίνει. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις ο Αποδέκτης αρνείται να δεχθεί την προσφορά αν κρίνει ότι αυτή είναι «εξευτελιστικά» μικρή -συνήθως κάτω του 20%- παρά το γεγονός ότι με αυτό τον τρόπο κινδυνεύει να μην πάρει τίποτα! Το παίγνιο του τελεσίγραφου έχει πείσει πολλούς αναλυτές ότι υπάρχει ένα αίσθημα δικαίου όσον αφορά την κατανομή του πλούτου που, στην προκειμένη περίπτωση, υπερισχύει της μεγιστοποίησης του ατομικού συμφέροντος. Οποιαδήποτε προσφορά κάτω του 20% θεωρείται «άδικη» παρά το γεγονός ότι βελτιώνει οικονομικά την κατάσταση του Αποδέκτη.
Ένα νέο πείραμα που έγινε αυτή την εβδομάδα έδειξε ότι αυτή η αίσθηση του δικαίου είναι ανθρώπινο φαινόμενο και δεν το βρίσκουμε στους στενούς μας συγγενείς, τους χιμπατζήδες. Δύο επιστήμονες από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ Εξελικτικής Ανθρωπολογίας δοκίμασαν το «παίγνιο του τελεσίγραφου» σε δύο χιμπατζήδες. Εβαλαν δύο χιμπατζήδες σε δύο κλούβες, τη μία δίπλα στην άλλη, και μπροστά τους τοποθέτησαν δύο δίσκους, έκαστος των οποίων περιείχε 10 σταφύλια κατανεμημένα σε δύο μπολ με διαφορετικό τρόπο (π.χ. 8-2, 6-4 κ.λπ.). Ο ένας χιμπατζής που είχε το ρόλο του Προτείνοντος πρόσφερε έναν από τους δίσκους στον άλλο χιμπατζή σέρνοντάς τον με ένα σχοινί πολύ κοντά του -σχεδόν σε απόσταση επαφής. Αν ο δεύτερος χιμπατζής δεχόταν την προσφορά, τραβούσε με μια βέργα τον δίσκο προς το μέρος του. Αν ο χιμπατζής αρνιόταν να τραβήξει τον δίσκο προς το μέρος του, τότε κανείς από τους δύο δεν έπαιρνε σταφύλια.
Σε αντίθεση με το προηγούμενο πείραμα με τους ανθρώπους, οι χιμπατζήδες δέχονταν οποιαδήποτε προφορά όσο μικρή και αν ήταν αυτή. Δεν τους ενδιέφερε η «δίκαιη» κατανομή, αλλά απλά να «τσεπώσουν» ό,τι τους έδινε ο Προτείνων. Απ’ αυτή τη σκοπιά δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι τα εγχειρίδια μικροοικονομικών που διδάσκονται οι φοιτητές έχουν γραφεί για χιμπατζήδες και όχι για ανθρώπους!
Το δεύτερο πείραμα, το οποίο δημοσιεύτηκε στα Πεπραγμένα της Εθνικής Ακαδημίας των Η.Π.Α. την περασμένη εβδομάδα, δείχνει ότι η αίσθηση της δικαιοκατανομής όχι απλώς είναι ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό, αλλά ότι επιπλέον έχει γενετική βάση! Προκειμένου να απομονώσουν τους γενετικούς παράγοντες από τους περιβαλλοντικούς και τους κοινωνικούς, οι Σουηδοί επιστήμονες χρησιμοποίησαν ως «πειραματόζωα» 258 ζευγάρια ομοζυγώτες διδύμους (που έχουν δηλαδή τα ίδια γονίδια) και 71 ζευγάρια ετεροζυγώτες (που μοιράζονται τα μισά γονίδια). Κάθε δίδυμος από ένα ζευγάρι έπαιξε το παίγνιο του «τελεσίγραφου» εκτελώντας τον ρόλο τόσο του Προτείνοντος όσο και του Αποδέκτη. Στην περίπτωση των ομοζυγωτών διδύμων υπήρχε ένας υψηλός συσχετισμός μεταξύ τόσο των προτάσεων όσο και των αποδεκτών προσφορών. Αντίθετα, μεταξύ των ετεροζυγωτών δεν παρατηρήθηκε τέτοιος συσχετισμός.
Το πείραμα λοιπόν έδειξε ότι η αίσθηση της δικαιοκατανομής έχει μια ισχυρή γενετική βάση στον βαθμό στον οποίο είναι περίπου η ίδια μεταξύ ατόμων που μοιράζονται τα ίδια γονίδια -και διαφέρει μεταξύ αυτών που διαφέρουν γονιδιακά. Παρεμπιπτόντως, το πείραμα αυτό δείχνει επίσης ότι πολλές οικονομικές αποφάσεις που παίρνουμε (π.χ. πόσο θα αποταμιεύσουμε ή θα δαπανήσουμε) ίσως να επηρεάζονται από κληρονομικούς παράγοντες.
—————————————————————–
[…] Ενα ενδιαφέρον άρθρο του Τάκη Μίχα στο e-rooster για την γενετική βάση στον άνθρωπο της αίσθησης της δίκαιης κατανομής αγαθών, η οποία είναι περισσότερο ισχυρή μεταξύ ατόμων που μοιράζονται τα ίδια γονίδια. Δεν ξέρω πόσο είναι σοβαρές οι έρευνες που αναφέρονται, αλλά με κέντρισε. Ελπίζω δε να διατυπώνω σωστά το περιεχόμενο της έρευνας […]
Αγαπητέ κ. Μίχα,
έχω γίνει τακτικός αναγνώστης σας, μετά από όσα διάβασα για τον Νόαμ Τσόμσκυ (που γράψατε αλλού).
Πολλοί δεν έχουν κατανοήσει ότι φιελευθερισμός και σοσιαλισμός συνδυάζονται με μία ΠΟΛΥ απλή μέθοδο:
Να αποφεύγει κανείς να κάνει παρέα (ή να πολιτεύεται) με… καθυστερημένους ανθρωποπιθήκους – χιμπατζήδες.
Ελπίζω ότι δεν αδίκησα τα… θαυμαστά γονίδιά σας. 🙂
Πάντως οι πίθηκοι υπερτερούν σε αριθμό και εκλέγουν μάλιστα και κυβερνήσεις. Είναι πίθηκοι ελεύθερης Αγοράς και ελεύθερης βοσκής και μας τρώνε όλες τις… μπανάνες.
Καιρός να κάνουμε κάτι, εμείς οι ΑΝΘΡΩΠΟΙ ! 🙂
Αυτή την πρότασή σας, θα την κάνω… σλόγκαν. 🙂
Αχ αυτο το παιχνιδι του τελεσιγραφου ως ποτε θα μας βασανιζει. Πολλες ερευνες πανω σε αυτο το παιχνιδι γονονται συνεχως και αυτες που παρουσιζονται εδω ειναι απο τις ενδιαφερουσες. Το κειμενο φυσικα εχει υπερβολες, τα εγχειριδια μικροοικονομικων βεβαιως και δεν περιγραφουν χιμπατζηδες μονο και μονο επειδη δεν λειτουργει η κλασικη θεωρια παιγνιου σε μια ακραια περιπτωση ενος παιχνιδιου!
Το one shot ultimatum game ειναι μια ακραια περιπτωση που ξεγελα τα ενστικτα των ανθρωπων. Τετοιες ακραιες περιπτωσεις εχουμε βρει πολλες και θα συνεχισουμε να βρισκουμε οσο υπαρχουν πειραματικα οικονομικα, αλλα αυτο δεν σημαινει οτι η οικονομικη θεωρια ειναι αχρηστη! Δεν σημαινει καν οτι η θεωρια παιγνιου ειναι αχρηστη. Σημαινει ομως οτι οταν αναλυουμε ενα παιχνιδι (ή μια αγορα) δεν φτανει απλα να υπολογιζουμε μια ισορροπια Νας, χρειαζεται αρκετα περισσοτερη δουλεια.
Κατα τα αλλα οτι η συμπεριφορα σε ενα οικονομικο πειραμα φαινεται να εχει ριζα και στα γονιδια μας δεν ειναι κατι νεο ή περιεργο. Πολλες οικονομικες συμπεριφορες φαινεται να ειναι καλωδιωμενες στον εγκεφαλο μας.
Μαλιστα η πιο ενδιαφερουσα εξηγηση για την αποστροφη στην ανισοκατανομη (inequity aversion) αλλα και αλλες ανορθολογικες τασεις, οπως αποστροφη στο ρισκο, ισχυριζεται οτι ολα αυτα τα φαινομενα εχουν να κανουν με την εξελιξη του ανθρωπινου ειδους και με τις συνθηκες ζωης πριν πολλαααα χρονια. Λογω διαφορων παραγοντων οι ανθρωποι που επιβιωσαν στην αρχη της ιστοριας μας ηταν ανθρωποι που προτιμουσαν την συνεργασια, αποστρεφοντουσαν τις μεγαλες ανισοκατανομες κτλ Αυτο εχει μεινει στα γονιδια μας.
Η ερωτηση ειναι τι πρεπει να κανουμε σημερα με αυτα τα ενστικτα που μας εχουν μεινει απο αλλες εποχες…
@SG: Δεν βλέπω τι άλλο μπορούμε να κάνουμε παρά να εκτιμήσουμε τον βαθμό που επηρεάζουν την συμπεριφορά μας (σε σύγκριση με άλλους παράγοντες) και να τα συμπεριλάβουμε στην συλλογιστική μας όταν σχεδιάζουμε ή προτείνουμε οικονομικά και πολιτικά συστήματα ή επιμέρους λύσεις.
Δύο παρατηρήσεις:
α) Όπως έχει πολλές φορές διατυπωθεί στην κριτική τέτοιων θεωρητικών καταστάσεων με διάφορα “διλήμματα”, η ορθολογική συμπεριφορά φαίνεται όταν τα παίγνια παίζονται πολλές φορές (και όχι μια) και οι παίχτες γνωρίζουν ότι θα τα παίξουν πολλές φορές.
β) Αν δειχθεί ότι έχουμε ένα κληρονομικό ορμέμφυτο να αποστρεφόμαστε την ανισοκατανομή, αυτό κάνει περισσότερο ή λιγότερο δικαιολογήσιμη την κρατική παρέμβαση στην κοινωνία για τον περιορισμό της;
Χαίρομαι ιδιαίτερα όταν διαβάζω κείμενα που προσεγγίζουν θέματα των Νευροοικονομικών. Το άρθρο του Τάκη Μίχα δείχνει πως τα συμπεράσματα που βγαίνουν απ’τις Νευροεπιστήμες σήμερα μπορούν να εξηγήσουν σε μεγάλο βαθμό την «φύση των επιλογών» του [σύγχρονου] ανθρώπου σε διάφορες συνθήκες.
Όμως έχω να κάνω μια σημαντική παρατήρηση… Η ίδια η επιλογή του όρου «δικαιοκατανομή» δείχνει- κατά την ταπεινή μου γνώμη- επιφανειακή κατανόηση του Ultimatum Game και των συμπερασμάτων που βγαίνουν απ’αυτό. Είναι πολύ σημαντικό όταν διαβάζουμε ένα επιστημονικό άρθρο και προσπαθούμε να το ερμηνεύσουμε να ΜΗΝ χρωματίζουμε τη γλώσσα μας με λέξεις οι οποίες δυνητικά μπορεί να μας συνδέσουν με πολιτικοϊδεολογικές τοποθετήσεις. Κύριε Μίχα, λυπάμαι, αλλά η επιλογή της λέξης «δικαιοκατανομή» προδίδει τις αριστερίζουσες (ΠΑΣΟΚ, Ελευθεροτυπία, σοσιαλισμός, κλπ) καταβολές σας. Δεν είναι απαραίτητα κακό φυσικά όταν σχολιάζουμε ένα άρθρο, αλλά είναι άκρως επικίνδυνο όταν ερμηνεύουμε ερευνητικά αποτελέσματα. Είναι νομίζω η κλασική παγίδα αποτυχίας διαχωρισμού της είδησης απ’το σχόλιο.
Το Ultimatum Game δεν αποδεικνύει καμία «δικαιοκατανομή». Το UG δείχνει πως ο άνθρωπος έχει αναπτύξει νευροβιολογικά μια ανάγκη να τιμωρεί τους κλέφτες (cheaters). Αν ο άνθρωπος στο UG ή σε άλλα ψυχομετρικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται κατά καιρούς απ’τους Νευροοικονομολόγους μπορούσε να κλέψει και να τη βγάλει καθαρή να είστε σίγουροι πως θα το έκανε. Το UG δείχνει απλά ότι ο άνθρωπος δέχεται να μην κερδίσει ΚΑΝΕΙΣ ώστε να τιμωρηθούν οι cheaters ή λαθρεπιβάτες (free loaders) που δυνητικά και μακροπρόθεσμα καταστρέφουν την κοινωνική ισορροπία της ομάδας στην οποία βρίσκεται, κάτι που ασυνείδητα μπορεί να τον οδηγήσει σε μια αναπαραγωγικά μειονεκτική θέση.
Με άλλα λόγια, κι αν διαβάσετε το άρθρο αναλυτικά ή παλιότερες μελέτες, το UG καταδεικνύει μια μορφή «δικαιοσύνης» και ουχί «δικαιοκατανομής». Βέβαια, όπως και με την έννοια του «αλτρουισμού» υπάρχει πρόβλημα κατά τον ορισμό αυτής της λέξης. Όπως ο αλτρουισμός υπάρχει και αναγνωρίζεται ως μακροσκοπικό-κοινωνικό φαινόμενο, αν πάμε να τον αναλύσουμε στη μονάδα («μικροσκοπικά»), ήτοι στο άτομο, χάνει την αξία του… ουσιαστικά τα κάνουμε όλα για την πάρτη μας (για τα γονίδιά μας όπως θα έλεγε ο Dawkins).
Το ίδιο λοιπόν και με τη «δικαιοσύνη» που πηγάζει απ’το Ultimatum Game. Εξ’αποστάσεως φαίνεται πως γίνεται για την δίκαιη κατανομή των εφοδίων, όπως ενστερνίζεται ο κύριος Μίχας, όμως αν την αναλύσουμε νευροβιολογικά- όπως προσπαθούν να κάνουν τα άρθρα και αποτυγχάνει να δει ο Μίχας- η «δικαιοσύνη» αυτή υπάρχει για την εξυπηρέτηση των προσωπικών μας σκοπών…
Είναι αυτό απαραίτητα κακό; Όχι φυσικά. Όπως και με τον αλτρουισμό, πολλές από τις πράξεις δικαιοσύνης μας καθημερινά γίνονται υποσυνείδητα, και αυτό είναι που φαίνεται παραέξω και έχει σημασία. Αλλά το UG και οι μελέτες που αναφέρεται ο Τάκης Μίχας απέχουν παρασάγγας απ’την απόδειξη μιας ανάγκης του ανθρώπου για «δικαιοκατανομή».
Έχω την εντύπωση πως η επιλογή αυτού του λεξιπλαστικού όρου έγινε ακριβώς γιατί η έννοια «κατανομή» (κάποιος να μοιράζει τον πλούτο!) βρίσκει συχνά-πυκνά χρήση στο λεξιλόγιο των σοσιαλιστών που πιστεύουν πως- βάσει πάντα δικών τους κριτηρίων δικαιοσύνης που καμία σχέση δεν έχουν με την ανθρώπινη βιολογία- πρέπει να υπάρχει ένας δερβέναγας από πάνω να διαμοιράζει τα κοινωνικοοικονομικά εφόδια στον κοσμάκη από κάτω. Στο κάτω κάτω, δεν θα παραπονιούνται… είναι στο DNA τους!!
Δε μπορώ παρά να διαφωνήσω με μια τέτοια αντιεπιστημονική ερμηνεία…
Μάλλον υπάρχει το κληρονομικό ορμέμφυτο να “συνδεόμαστε” και να “μοιραζόμαστε” ακόμα και πολλές φορές εις βάρος του προσωπικού μας συμφέροντος, κι αυτό διότι τα γονίδια εξασφαλίζουν με τις συμπεριφορές αυτές την επιβίωση και τη διαιώνισή τους.
@ Φώτης Περλικός: Νομίζω ότι αυτό κάνει λιγότερο δικαιολογήσιμη την κρατική παρέμβαση, αφού μεγάλο μέρος αυτής, μπορεί να “αντικατασταθεί” από την έμφυτη ανάγκη μας για αξίες όπως η αλληλεγγύη, η συνεργασία, ο αυτοσεβασμός, κτλ.
Σπυρο εγω εννοουσα πιο πολυ να δουμε τι θα κανουμε σε φιλοσοφικο επιπεδο, οχι σε πρακτικο. Δηλαδη μενει να δουμε ποσο ευθυνονται οι ανθρωποι για τα λαθη τους (αν υπαρχουν γενετικες διαφορες στην προδιαθεση μας για καποιες συμπεριφορες, οπως τζογος, αδυναμια αποταμιευσης κτλ), τι γινεται με διαφορα ηθικα προβληματα κτλ
Δεν μπορω να μπω σε λεπτομερειες, αλλα νομιζω οτι αυτες οι παρατηρησεις οδηγουν σε ενδιαφεροντα συμπερασματα και ανατρεπουν ενα μερος της παραδοσιακης σκεψης (ετοιμαζω ενα κειμενο σχετικα).
Φωτης
δεν ξερω αν μπορω να συμφωνησω ευκολα με αυτο. Οι πειραματικοι οικονομολογοι συνηθως αποφευγουν τα επαναλαμβανομενα παιχνιδια οπως ο διαολος το λιβανι για εναν απλο λογο: εχουν παρα πολλες θεσεις ισορροπιας (συχνα απειρες). Σε αυτες τις περιπτωσεις ειναι πολυ δυσκολο να μιλησεις για ορθολογισμο, ολες οι στρατηγικες μπορει να ειναι ορθολογικες!
Αυτο που ειναι σιγουρο ειναι οτι πρεπει να αποφυγουμε την φυσιολατρικη πλανη. Οτι ορμεμφυτα και να εχουμε, αυτα δεν πρεπει να επηρεαζουν το τι θεωρουμε καλες και χρησιμες πραξεις ή στρατηγικες. Αν το ενστικτο μας λεει οτι πρεπει να σκοτωνουμε τον γειτονα, αυτο δεν το κανει λιγοτερο ανεπιθυμητη πραξη.
Κων/νος
αν και συμφωνω με το πνευμα του σχολίου σου, εδω κανεις λαθος. Υπαρχει μια απλη εκδοση του τελεισγραφου, το παιχνιδι του δικτατορα. Εκει ο αποστολεας στελνει οσα λεφτα θελει και ο δεκτης δεν εχει καμμια επιλογη να απορριψει, τα δεχεται αναγκαστικα. Αυτο που συμβαινει ειναι οτι παρα την απουσια δυνατοτητας τιμωριας, και παλι πολλοι αποστολεις “δικτατορες” δεν κρατανε 100% για τον εαυτο τους! Αυτο ακριβως το αποτελεσμα οδηγησε στις θεωριες αποστροφης στην ανιση κατανομη, του στυλ Fehr/Schmidt 1999 (ενα πεηπερ με παρα πολλες citations στις κοινωνικες επιστημες, υπερβολικα πολλες για μενα).
Πέστα, χρυσόστομε.
Σχετικα με τις αντιρρησεις του Κ.Μιχαηλιδη:Τον ορο “δικαιοκατανομη” (fairness) τον δανεισθηκα απο το αρθροι του Economist που αναφεροτυαν και αυτο στις ιδιες ερευνες.Να υποθεσω οτι το Economist ικανοποιει τους κανονες της “ιδεολογικης ορθοτητας” η μηπς και αυτο εχει “αριστεριζουσες ριζες”;
Σωτήρης Γεωργανάς
Σωτήρη, αυτό όμως δε συμβαίνει απαραίτητα γιατί κρύβουν βαθιά μέσα τους ένστικτα «δικαιοκατανομής» (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό από βιολογική σκοπιά!) αλλά γιατί μπορεί να φοβούνται μια μελλοντική τιμωρία (αντίποινα ίσως;) όταν και αν αντιστραφούν οι ρόλοι. Στο κάτω κάτω, όλοι στην ενήλικη ζωή μας είμαστε αρκετά primed απ’τις κοινωνικές μας εμπειρίες να ξέρουμε πως αργά ή γρήγορα μπορεί να βρεθούμε σε μια μειονεκτική θέση.
Κανένα άρθρο δεν απορρίπτει αυτήν την εκδοχή.
Μα εννοείται το παραπάνω. Γι’αυτό εγώ προσωπικά αναγνωρίζω την έννοια του αλτρουισμού, αν και γενετικά μπορεί να μην είναι τίποτα παραπάνω από ένα εγωιστικό κατάλοιπο…
Δεν είμαστε ζώα. Η ανθρωπότητα βασίζεται στην κοινωνική ζωή και τους ηθικούς κανόνες που με την εξέλιξη (βιολογική και κοινωνική) αναπτύξαμε και συνεχίζουμε ν’αναπτύσσουμε. Τους κανόνες του σωστού και του λάθους, του καλού και του κακού τους πλάθουμε καθημερινά και είναι διαφορετικοί για κάθε κοινωνική ομάδα. Υπάρχουν φυσικά και κάποιοι πανανθρώπινοι κανόνες που όπως φαίνεται έχουν εφαρμογή σε όλες τις κοινωνίες (πχ το εμπειρικό «μην κάνεις κάτι που δεν θα ήθελες να σου κάνουν»), άσχετο αν εν τέλει όλοι μας- όταν μας δίνεται η ευκαιρία κι αυτό είναι το σημαντικό- λίγο πολύ τους παραβιάζουμε.
Απλά οφείλουμε να μελετάμε και τη βιολογική μας βάση, το «ερπετικό» μας μυαλό.
Τάκης Μίχας
Κύριε Μίχα, αν πραγματικά πιστεύετε πως fairness μεταφράζεται σε «δικαιοκατανομή» τότε τι να πω… ίσως είναι καιρός να αγοράσετε καινούργιο λεξικό.
Πάντως είναι άδικο να είστε ειρωνικός απέναντί μου. Βρίσκω το άρθρο σας καλογραμμένο και ειλικρινές. Το πρόβλημα πηγάζει κυρίως απ’την χρήση του όρου «δικαιοκατανομή» που επηρεάζει και διαστρεβλώνει τα συμπεράσματα.
Στα υπόλοιπα συμφωνούμε.
Ο όρος fairness στα αγγλικά, αναφέρεται στην τίμια συναλλαγή, όπου κανείς δεν αδικείται. ΤΟΣΟ συναλλαγή, ΟΣΟ και δικαιοσύνη παίζουν σε αυτό. It’s not fair = είναι άδικο. Μερικές φορές βέβαια το fairness αναφέρεται σε καταστάσεις πέραν της συναλλαγής, αρκεί να υπάρχει θέμα κρίσης (συνήθως από τρίτο ή ανώτερο) για μία κατάσταση (πολλών εμπλεκόμενων).
Ιδιαίτερα εν όψει του γεγονότος ότι το πείραμα αφορούσε απολαβές και συγκρίσιμες κατανομές απολαβών, η μετάφραση του κ. Μίχα είναι απολύτως δικαιολογημένη. Δίκαιη κατανομή απολαβών δηλαδή, απολύτως ταυτόσημη με τη δίκαιη κατανομή ή δικαιοκατανομή (μία λέξη).
Καθένας μπορεί ακολουθεί να την πολιτική ορθότητά του, αλλά… ήμουν κατασκευαστής ηλεκτρονικών λεξικών και… επίσης δίγλωσσος στα αγγλικά-ελληνικά. Η απόδοση της λέξης στα Ελληνικά του κ. Μίχα είναι απολύτως… δίκαιη, δηλαδή fair (για όλα της τα συμφραζόμενα0.
κ. Μιχαηλίδη, ναι, είναι καιρός να αγοράσετε λεξικό. Καλύτερα όμως να εντρυφήσετε στο Εννοιολογικό Δίκτυο και το Semantic Web (όπου κοιτάμε την ΟΥΣΙΑ των λέξεων και τις συνδέσεις ανάμεσά τους).
Τέλος, το ότι υπάρχουν άνθρωποι με ΕΜΦΥΤΑ μεγαλύτερη κατεργαριά ή αδιαφορία για τις ανάγκες των άλλων είναι ήδη γεγονός, εξακριβωμένο. Π.χ. ένας ορισμός της ψυχοπάθειας είναι και η πλήρης αδιαφορία για τις ανάγκες των άλλων, μερικές φορές (τώρα πια) κληρονομική. ΔΥΝΑΣΤΕΙΕΣ μιλάμε… 🙂
Δε συμφωνώ με την παραπάνω ανάλυση αλλά τη σέβομαι ως διαφορετική γνώμη.
Προς πληροφόρησή σας, γνωρίζω πολύ καλά τη σημασιολογία των λέξεων στα συμφραζόμενα γιατί μόλις πριν λίγες μέρες βρέθηκα στην σπαζοκεφαλιά του πώς μεταφράζεις το “integrative” στα ελληνικά: που είναι κάτι ανάμεσα σε ενοποιητικό, ολοκληρωτικό (ολοκληρωμένο!), και συνθετικό.
Semantics-wise, λοιπόν, και διαβάζοντας τις εργασίες αναλυτικά (μιας που έχω ιδιαίτερο προσωπικό-επαγγελματικό ενδιαφέρον γι’αυτό το γνωστικό αντικείμενο) νομίζω η επιλογή-μαγείρεμα της λέξης fairness σε δικαιοκατανομή, κρύβει τα ορμέφυτα και την ιδεολογική παιδεία του κύριου Μίχα.
Κακό αυτό; Φυσικά και όχι. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι επιστημονικά ορθή ερμηνεία τόσο του προβλήματος όσο και των πορισμάτων.
Όσο για το UG μην επιμένετε, omadeon, δε μελετά μόνο ποσοτικά πόσα κουκιά θα δώσει και θα πάρει ο καθένας (την «κατανομή» του Μίχα), αλλά γενικότερα τις δυναμικές πίσω απ’τη δικαιοσύνη θέλουν να αποδώσουν οι «παίκτες» που παίρνουν μέρος σ’αυτά τα εργαλεία. Γι’αυτό και τ’αποτελέσματα αλλάζουν ανάλογα πόσο primed είναι.
(όσο για το λεξικό, να’στε καλά, ανάγκη δεν το έχω, συμφωνώ με τις πρώτες μεταφράσεις που βρίσκω και που η λέξη «δικαιοκατανομή» δεν έχει θέση)
χμμ…. μήπως όμως κρύβει πολύ περισσότερο τις ΠΡΟΒΟΛΕΣ του Νου των… αναγνωστών του, τα δικά τους ορμέμφυτα και τη δική τους ιδεολογική παιδεία.
Θα σας πω κάτι άλλο, μπας και σας… πείσω.
1) Βρείτε μία ΑΛΛΗ λέξη, που να ταιριάζει. Οχι φράση ή περίφραση, αλλά ΜΙΑ ενιαία λέξη. Κομμάτι-δύσκολο, στα Ελληνικά. Μάλλον στα ελληνικά, η ΙΔΙΑ Η ΓΛΩΣΣΑ εκφράζει τα… νεοελληνικά ορμέμφυτα (π.χ. του Ελληνα που αισθάνεται και ΠΟΛΥ ΜΑΓΚΑΣ όταν απλούστατα ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΘΟΛΟΥ “FAIRNESS”).
Είμαι δίγλωσσος, ΚΑΤΙ έχω προσέξει (χεχε)
2) Επίσης, για να σας… πείσω αν είστε φιλελεύθερος, ΜΗΝ ξεχνάτε ότι “δικαιοκατανομή” ΔΕΝ σημαίνει ΚΑΘΟΛΟΥ απαραίτητα… σοσιαλισμό ή κράτος (διάολο με λιβάνι κλπ) αλλά μπορεί ΕΞΙΣΟΥ κάλλιστα να σημαίνει δύο φιλαράκια που μοιράζονται μεταξύ τους ένα… παγωτό, ή και… έναν έμφυτα δίκαιο επιχειρηματία, που μόλις δουλέψει σκληρά ο υπάλληλος και αποδώσει κέρδος, λέει “παιδιά πάρτε αυτό το πριμ”, οπότε κάνει κι αυτός δικαιοκατανομή.
Ο κ. Μίχας είναι -τέλος- ΑΠΟΛΥΤΩΣ ελεύθερος να σας… την πέφτει ολίγον διακριτικώς, διότι -μεταξύ άλλων- η σπουδή που έχει κάνει για τον Noam Chomsky βασίζεται σε φιλελεύθερη προσέγγιση, η οποία όμως είναι ΚΑΙ αρκούντως… δικαιοκατανομική ώστε να επισημαίνει στο έργο του Τσόμσκυ την κριτική κατά της ΜΗ-ελεύθερης αγοράς του σημερινού μερκαντιλισμού.
ΔΕΝ χρειαζόμαστε κράτος ή εφορία κύριε Μιχαηλίδη, για να έχουμε καλύτερη δικαιοκατανομή. Δικαιότερους επιχειρηματίες χρειαζόμαστε, αλλά και υπαλλήλους που… αν κρίνουν ότι δεν αμοίβονται δίκαια, να σχηματίσουν κάποια δική τους, δικαιονομικότερη εταιρεία (ομαδικής συμμετοχής).
Fairly, sincerely yours 🙂
Ειλικρινά με διασκεδάζει το όλο ηθικοϊδεολογικό κήρυγμα που μου κάνετε με αποκορύφωμα την τελευταία παράγραφο που μιλάτε για επιχειρηματίες, εταιρείες, και άλλα [άσχετα] τινά.
Διαφώνησα πουθενά εγώ με τα παραπάνω; Δε νομίζω…
Στο μόνο που διαφώνησα είναι στον όρο «δικαιοκατανομή». Οπότε στο (1) απαντώ με την έννοια που έχω ήδη δώσει παραπάνω για το fairness και είναι απλά η λέξη δικαιοσύνη. Τίμια, ουδέτερη, γενική, ευγενής λέξη… χωρίς κατανομές, αναδιανομές και άλλες επαναστάσεις.
Και το σημαντικότερο; Στο ιδεολογικά ουδέτερο πνεύμα του UG!
Όσο για το (2) είστε εντελώς offside. Δεν είμαι καθόλου πολέμιος του σοσιαλισμού. Είμαι πολέμιος της κακής εφαρμογής του. Αλλά περισσότερο είμαι πολέμιος των κακών συμπερασμάτων ιδιαίτερα σε ευαίσθητα αντικείμενα όπως η ερμηνεία ερευνητικών αποτελεσμάτων και προβληματισμών, συγκεκριμένα στη σφαίρα των Νευροεπιστημών που τυγχάνει να διαβάζω μανιωδώς.
Τέλος, σχετικά με την εκτίμηση που τρέφω για τις συγγραφικές ικανότητες του κύριου Μίχα είναι κάτι το προσωπικό και δε νομίζω να χρειάζεται να απολογηθώ. Το βιβλίο που συνέγραψε με τον Δημήτριο Σκάλκο πάντως αποτέλεσε για μένα σταθμό στη συμφιλίωση πολλών ιδεών που θεωρούσα αγεφύρωτες. Μέχρι φυσικά να διαβάσω την τελευταία παράγραφο με την απροκάλυπτη υποστήριξη του ΓΑΠ… 🙁
Δε νομίζω να μου «την πέφτει διακριτικώς» πουθενά. Η λέξη που επέλεξε στο άρθρο του ήταν κατ’εμέ λανθασμένη και επιχειρηματολόγησα νομίζω επαρκώς. Τώρα, όποιος θέλει ας βγάλει τα συμπεράσματά του.
Well, justice (=δικαιοσύνη) is not fairness.
Δικαιοσύνη ΔΕΝ είναι δικαιοσύνη-εκεί-όπου-υπάρχουν-μερίδια.
έκανε τέτοιο πράμα; It’s NOT fair!!!
Comprehension problem, I think.
Just kidding! 🙂
Στην πραγματικότητα, καλύτερα είναι να βάλουμε στο Ελλάντα την ουρά στα σκέλια, να φάμε τις… μπανάνες μας, και να παραδεχτούμε το ΟΛΟΦΑΝΕΡΟ:
Στην ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΗ “ανώτερη γλώσσα της Γής” (Ελληνική),
η έννοια “FAIRNESS” ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ. ΕΞ ΟΡΙΣΜΟΥ.
Ξεσκεπαστήκαμε. Let’s have another banana!
omadeon, δεν ξέρω πραγματικά αν είστε δίγλωσσος ή απλά αφασικός… πάντως δεν έχω ούτε διάθεση ούτε χρόνο να πάρω μέρος στο παραλήρημά σας.
Δεν έψαχνα μια ΑΠΟΛΥΤΗ μετάφραση του fairness στα ελληνικά. Όπως είπατε κι εσείς εξάλλου
.
Μια πιο ακριβής (στα συμφραζόμενα του κειμένου) μετάφραση του όρου fairness για τις ανάγκες ουδετερότητας του UG είναι η δικαιοσύνη, και όχι «δικαιοκατανομή».
—
Σας αφήνω να βάλετε τον επίλογο. Έναν «δικαιοκατανεμημένο» παρακαλώ! 🙂
Μα… τώρα πια ΕΙΣΤΕ ΣΟΒΑΡΟΣ με τη… σοβαρότητά σας, κ. Μιχαηλίδη μου; “Παραλήρημα” θα βγάλουμε ΚΑΙ το γέλιο; Θα τρελαθούμε τελείως με αυτή τη σοβαρότητα (να μην πω σοβαροφάνεια).
Κι εγώ επαναλαμβάνω, επειδή ΔΕΝ είμαι “αφασικός” αλλά ΠΟΛΥφασικός και ΔΙγλωσσος, ότι έχω βαθιά γνώση των διαφορών ανάμεσα στην ελληνική λέξη “δικαιοσύνη” και στην αγγλική λέξη “fairness”, και ότι (όπως συμβαίνει πολύ συχνά) εσείς προτείνετε μία απλή ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, την πλησιέστερη δηλαδή λέξη κατά τη γνώμη σας.
Ο κ. Μίχας επέλεξε μία άλλη λέξη, που θεωρώ ακριβέστερη, διότι εκφράζειν τόσο τη δικαιοσύνη όσο και την ύπαρξη συγκρίσιμων μεριδίων (ή κατανομών) που δεν είναι απαραίτητα “άνωθεν” αλλά είναι κάτι που αφορά τη σύγκριση μεταξύ τους. ΑΥΤΟ σημαίνει fairness, αυτό που λένε και τα παιδάκια όταν αγοράζουν στην Αγγλία γλυφιτζούρι: “one for you, one for me. This is FAIR”.
Εγώ δεν θυμάμαι να λένε ποτέ τα Ελληνόπαιδα (πριν πάω να ζήσω στην Αγγλία βέβαια) “είναι δίκαιο”, διότι ακούγεται πάρα πολύ βαρύ το “δίκαιο” σαν έννοια, έχει κάτι νομικό ή και μεγαλίστικο πάνω του, ενώ η ΟΜΟΡΦΗ λέξη “fairness” πραγματικά ΑΠΟΥΣΙΑΖΕΙ ΕΝΤΕΛΩΣ από το ΒΑΡΒΑΡΟ λεξιλόγιο της ελλαδιστανικής.
Μου φαίνεται πρέπει να έρθει ο… j95 να σας φτιάξει το κέφι, γιατί εγώ παντελώς απέτυχα. And it’s not fair! 🙂
Η καλύτερη απόδοση που έχω βρει σε ελληνική μετάφραση του όρου είναι μάλλον ακριβοδικία.
omadeon, στην αρχή συμφωνούσα μαζί σου, δηλαδή διαφωνούσα με την μεγάλη σημασία που έδωσε ο Κώστας Μιχαηλίδης στην λεκτική επιλογή του κ.Μίχα. Βρήκα υπερβολική την αντίδραση του κ. Μιχαηλίδη. Eπειδή είμαι και εγώ δίγλωσσος (με μητρική τα αγγλικά) καταλαβαίνω πολύ καλά αυτά που λέγατε ότι δεν υπάρχει πάντα ταυτόσημη λέξη και επίσης συμφωνώ ότι «δικαιοκατανομή» είναι αποδεκτό στον τίτλο αυτού του άρθρου ως μετάφραση του «fairness». Δηλαδή κατά το φυσικό γλωσσικό μου ένστικτο:
fairness ~ δίκαιοκατανομή
Όμως το κουράσατε το ζήτημα όταν δεν δεχτήκατε το, για μένα προφανές, ότι:
fairness ~ δικαιοσύνη (~ justice φυσικά)
πόσο μάλλον όταν χρησιμοποιείται σε φράσεις του στυλ «he has fairness in his blood», «he’s a fair person», «this is a fair deal», «be fair» όπου για μένα οι προφανείς μεταφράσεις είναι «έχει την δικαιοσύνη στο αίμα του», «είναι δίκαιος άνθρωπος», «αυτή είναι μια δίκαιη συμφωνία» και «να είσαι δίκαιος». Επίσης δεν υπάρχει τίποτα στο «fair» που να το περιορίζει σε περιπτώσεις κατανομής αγαθών όπως καταλαβαίνουμε από την φράση «it was only fair that she cheated on him».
Μου φαίνεται δηλαδή ότι όπως ο κ. Μιχαηλίδης ήταν υπερβολικός στην κριτική της λεκτικής επιλογής του κ. Μίχα και εσείς είσαστε απλά λάθος στην κριτική της εναλλακτικής επιλογής του κ. Μιχαηλίδη. Μάλιστα μου φαίνεται πιο προφανής η μετάφραση «fairness in our genes ~ δικαιοσύνη στα γονίδια μας» παρά η μετάφραση του κ. Μίχα, χωρίς να θεωρώ την τελευταία αναγκαστικά λανθασμένη. Και αυτό δεν είναι απλά υποκειμενικό γιατί η λέξη «δικαιοκατανομή» είναι σχεδόν ανύπαρκτη στη καθημερινή χρήση ούτε τα λεξικά ούτε το google τεκμηριώνουν ουσιαστικά την χρήση της. Η φράση «αυτό είναι δίκαιο» είναι η πιο ξεκάθαρη μετάφραση του «this is fair», ακόμα και όταν μιλάμε για κατανομές αγαθών και όχι γενικά για το συναίσθημα του δικαίου. Δεν είναι «βαριά» όπως λέτε και χρησιμοποιείται αδιάλειπτα από τον Πλάτωνα μέχρι τις μέρες μας, ακόμα και αν τα παιδάκια δεν λένε συχνά «πάρε το γλυφιτζούρι γιατί είναι δίκαιο» (λένε πιο συχνά «αυτό είναι άδικο» βέβαια).
Το πραγματικό ζήτημα, το οποίο και πιστεύω θα κρίνει εάν ο κ. Μίχας καλά έκανε και διάλεξε την εξεζητημένη λέξη «δικαιοκατανομή», είναι εάν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι το θέμα του άρθρου αφοορά πράγματι τις κατανομές καθ’εαυτές και όχι απλά την δυναμική των μεταξύ των ανθρώπων που δημιουργεί τα λεγόμενα δικαιώματα. Δηλαδή ορίζεται κάπου, ίσως στο ανθρώπινο DNA ότι κάποιες κατανομές (έστω 4080) είναι «άδικες»; Ή μήπως ανάλογα με τις περιστάσεις και τους εμπλεκομένους μπορεί και μια κατανομή 20-80 να θεωρηθεί δίκαιη; Εάν ισχύει το πρώτο τότε η λέξη «δικαιοκατανομή» είναι καλύτερη περιγραφή του θέματος από την πιο γενική λέξη «δικαιοσύνη». Εάν όμως δεν ισχύει τότε η λέξη «δικαιοκατανομή» δεν έχει κάποιο πλεονέκτημα και προσωπικά θα την απέρριπτα για λόγους στυλ. Διαβάζωντας πάντως το άρθρο δεν βλέπω κάποιον λόγο για τον οποίο να υποθέσω ότι το ποσοστό της κατανομής είναι το ουσιαστικό στην υπόθεση και όχι η γενικότερη δυναμική που δημιουργείται μεταξύ δύο ανθρώπων. Συνεπώς δεν βλέπω γιατί να μην είχε χρησιμοποιηθεί η πιο φυσιολογική λέξη «δικαιοσύνη» στην θέση της «δικαιοκατανομής».
Εγώ πάντως… συγχαίρω το Φώτη Περλικό που ΒΡΗΚΕ μια σωστότερη λέξη, την οποία είχα ξεχάσει. ΑΚΡΙΒΟΔΙΚΙΑ.
Καταρχάς… το ότι είναι κάποιος «δίγλωσσος» δε σημαίνει ότι δε μπορεί να κάνει λάθος και στις δύο έννοιες ή να τις έχει μπερδεμένες στο μυαλό του.
omadeon, το παραλήρημα σας το καταλόγισα μετά τον «ιδεατικό αχταρμά» που τα βάλατε με τις επιχειρήσεις, τον φιλελευθερισμό, την επιχειρηματικότητα… μέχρι και την γλώσσα των Ελ!
Κι όλα αυτά γιατί- είμαι σχεδόν σίγουρος- επειδή είδατε πιθανώς ένα μεγάλο Φ-σύνδεσμο στο ιστολόγιό μου. Βέβαια, εγώ ήμουν πνευματικά ειλικρινής στο βαθμό του να επιλέξω μια ουδέτερη ιδεολογικά λέξη… γιατί η επιστήμη και τα πορίσματά της οφείλουν να είναι ουδέτερα! Μετά στα σχόλια ας πούμε ό,τι θέλουμε, αλλά όταν εκλαϊκεύουμε την επιστήμη ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να είμαστε ουδέτεροι.
Η μετάφραση του όρου fairness είναι πιο κοντά στην δικαιοσύνη και ευθυδικία, και για τον τρόπο που χρησιμοποιείται σ’αυτές τις μελέτες είναι πολύ κοντά στην εντιμότητα. Ο όρος «δικαιοκατανομή» είναι κατά φαντασίαν όρος. Να πω την αλήθεια, δεν πολυσυμφωνώ και με το «ακριβοδικία» του Φώτη που ίσως είναι φορτισμένο απ’την… ανάποδη.
Ο omadeon με κατηγόρησε πως justice δεν είναι fairness, όμως σ’αυτήν την περίπτωση οι δύο έννοιες είναι σχεδόν ταυτόσημες. Και αυτό έρχεται σε συμφωνία με τη σημασιολογία και τα συμφραζόμενα που ο ίδιος επιθυμούσε.
Μπορεί κάποιος, κατά προτίμηση «δίγλωσσος», πώς μεταφράζεται η λέξη “equidistribution”; 🙂
Ας μην ξεχνάμε ότι το εννοιολογικό σύμπαν γύρω σπό κάθε λέξη διαφέρει, όχι μόνο ανάμεσα σε γλώσσες ή λαούς, αλλά και ανάμεσα σε ανθρώπους.
Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι δεν είναι ακριβώς αντιστρέψιμη μια μετάφραση. Δηλαδή fairness -> δικαιοσύνη δεν είναι το ίδιο ακριβώς με δικαιοσύνη -> fairness.
Αν είναι μητρική γλώσσα σας τα Αγγλικά, κ. Κουκόπουλε, είναι φυσικό να θεωρείτε τη Δικαιοσύνη πιο κοντά στο fairness, από όσο αντίστροφα. Γιατί η δικαιοσύνη είναι υπερσύνολο. Το fairness είναι υποσύνολο και συγκεκριμμενοποίηση. Και είναι επόμενο κάθε φορά που βλέπετε τη συγκεκριμμένη έννοια δικαιοσύνης που υποδηλώνει fairness να μεταφράζετε “δικαιοσύνη”. Το αντίστροφο δεν ισχύει. Στη γλώσσα που είναι μητρική λείπει κάτι, όταν πηγαίνουμε από το συγκεκριμμένο στο γενικό (στη μετάφραση).
Σας μπέρδεψα και σας κούρασα και ζητώ συγνώμη. Αυτό όμως έχει και πολές αστείες πλευρές. Ακόμη και αν είχε 100% δίκιο ο κ. Μιχαηλίδης, πάλι αυτό θα έπρεπε να το δούμε από την αστεία του πλευρά. Γιατί; Μα γιατί απλούστατα οι προκαταλήψεις πολιτικής ορθότητας βρίσκονται πρωτίστως στον αναγνώστη και αντανακλούν τη δική του γλώσσα, ενώ το άρθρο του κ. Μίχα είναι σαφές ανεξάρτητα από τέτοιες σχολαστικές ερμηνείες.
I rest my case
Υ.Γ.
equidistribution = ΙΣΟκατανομή.
Και για να… γελάσετε λίγο τώρα (να περνάμε και καλά)
ΔΙΚΑΙΟΚΑΤΑΝΟΜΗ = FAIR DISTRIBUTION
ΜΟΝΟ στο μυαλό σας φίλε κ. Μιχαηλίδη, έγινε αυτό.
Πιστεύω βαθιά στην επιχειρηματικότητα, αρκεί να είναι FAIR.
Και επίσης στο φιλελευθερισμό αρκεί να είναι… αριστερός.
Αν θέλετε ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ παραληρήματα, ελάτε στο Φανταστικό βλογ
http://futurepolitics.wordpress.com
ΕΚΕΙ σας θέλω Κάβουρα, να περπατάτε σε ελεύθερα κάρβουνα! 🙂
Άρα… για να γελάσουμε ακόμα καλύτερα…
Μιας που Δικαιοκατανομή = Fair Distribution και Δικαιοκατανομή = Fairness
=>
Fair Distribution = Fairness o_O
Απ’τη στιγμή που το μπουζούκι είναι όργανο και ο αστυνομικός είναι όργανο… ο αστυνομικός είναι μπουζούκι!
Αν είναι ν’αποκτήσω τέτοια λογική, καλύτερα λοιπόν που μεγάλωσα μονόγλωσσος κι έμαθα εκ των υστέρων τις υπόλοιπες ξένες γλώσσες…
—
Αγαπητέ omadeon,
εγώ προηγουμένως τις λέξεις «αφασικός» και «παραλήρημα» τις χρησιμοποιήσα αυστηρά εντός των νευρολογικών τους ορίων. Βέβαια μετά απ’αυτό που γράψατε, πως είστε «ΠΟΛΥφασικός», αρχίζω να ανησυχώ ότι όντως μπορεί να βάλατε το χέρι σας σε κάποια πρίζα… 🙁
Δε σας ικανοποίησε το γεγονός ότι απέρριψα ως εξίσου ιδεολογικά φορτισμένη, απ’την άλλη πλευρά, την λέξη «ακριβοδικία»;
Απ’τη στιγμή που υπάρχει μια ασφαλέστερη και πιο ουδέτερη λέξη, όπως η δικαιοσύνη γιατί να μην την επιλέξουμε; Όταν μάλιστα και σημασιολογικά ταιριάζει πιο πολύ στη συγκεκριμένη περίπτωση του UG και των νευροοικονομικών πειραμάτων.
Και εντάξει, υπάρχουν ορισμένες λέξεις που πλέον είναι τόσο γραφικές που χαρακτηρίζουν μια πολιτική θέση ανεξάρτητα απ’τις προκαταλήψεις του αναγνώστη. Λέξεις όπως «ιμπεριαλισμός», «προβοκάτσια».
Ο κύριος Μίχας μπήκε στον κόπο να πλάσει μια καινούργια λέξη: τη «δικαιοκατανομή», απορρίπτοντας πάμπολλες άλλες πρώτες ερμηνείες της λέξης fairness. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι πως είμαι ύποπτος πως αυτή η επιλογή δεν ήταν τυχαία, αυτό έγραψα στο αρχικό μου post.
Το σωστό είναι
Δικαιοκατανομή => Fair Distribution και
Fairness => Δικαιοκατανομή
Οι συνεπαγωγές δεν είναι ισότητες.
Δεν ισχύει πάντα η αντιμεταθετικότητα, και η μετάφραση είναι ΠΑΝΤΑ συνεπαγωγή, δεν είναι όμως ΠΑΝΤΑ ισότητα.
Mε ανησυχεί πάντα η έλλειψη χιούμορ, καθώς και η προβολή αυθαίρετων φανταστικών ή υποθετικών καταστάσεων σε άλλους.
Με την ίδια ευκολία που αποδώσατε πολιτικά κίνητρα στην εύλογη επιλογή μιας λέξης (από τον κ. Μίχα) μιλήσατε και “νευρολογικά” για τα αστεία μου και τις θέσεις μου. ΟΚ, εντάξει, ό,τι πείτε!
κ. Μιχαηλίδη, βάλτε ΚΑΙ εσείς το χέρι σας στην πρίζα.
Δεν θα πάθετε τίποτα. 12 βολτ, το πολύ! Ενέργεια θα σας δώσει. 🙂
Π.χ. εδώ:
http://www.omadeon.com/sourcecode/expertquiz1grk.html#%282%29
Κείμενο του Τάκη Μίχα:
Nομίζω ότι είναι προφανής και εύλογη η επιλογή της ΝΕΑΣ λέξης:
Κατανεμημένα με δίκαιο τρόπο = δικαιοκατανομημένα (κατά Μίχα).
Κανονικά ΕΠΡΕΠΕ να δημιουργούμε δεκάδες νέες λέξεις κάθε μέρα.
Ισως και το κάνουμε, μια μέρα. Να μιλάμε μια extended human dialect που να δέχεται instant enhancements. Νομίζω ότι εν μέρει
αυτό συνέβαινε στην αρχαία Ελληνική, καθώς και στη γλώσσα των Ινκας. Αλλά σε προγραμματιστές Η/Υ συμβαίνει πολύ περισσότερο.
Κάποτε ο κώδικας και η ανθρώπινη γλώσσα μάλλον θα ενωθούν.
Πάσο! Άλλο απ’την τρελόσουπα δεν τρώω…
δικαιοκατανομή, δικαιοφροσύνη, δικαιοχιμπατζήδες… καλέστε το [επι]φαινόμενο της fairness όπως θέλετε, αλλά έλεος με τα παρελκόμενα…
θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος, ότι στο «παίγνιο του τελεσίγραφου» δεν μετέχουν δύο άτομα, αλλά προεχόντως δύο αντίπαλοι, δύο “εχθροί”. Αυτό που προέχει γι’ αυτούς δεν είναι κανένα αίσθημα δικαιοσύνης, αλλά κατά το δυνατόν η επιβολή επί του άλλου και η δίψα για αναγνώριση.
Όπως γράφει ο Μέγας Χάντιγκτον στο “Who Are We”, “…σε πολλές καταστάσεις οι άνθρωποι επιλέγουν να θυσιάσουν τα απόλυτα οφέλη προκειμένου να επιτύχουν σχετικά. Προτιμούν να έχουν λιγότερη απόλυτη ευημερία αντί σχετικά μεγαλύτερη συγκρινόμενοι με κάποιον που θεωρούν αντίπαλο, παρά να έχουν μεγαλύτερη ευημερία με απόλυτους όρους αλλά να μην είναι στο ίδιο επίπεδο με τον αντίπαλο…Προς αμηχανία των οικονομολόγων, οι Αμερικανοί λένε ότι θα προτιμούσαν να ήταν σε χειρότερη οικονομική κατάσταση, αλλά να προηγούνται των Ιαπώνων, παρά να είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση και να έπονται των Ιαπώνων”.
Υ.Γ. Οι βιολόγοι καλά θα κάνουν να περιοριστούν προεχόντως στην καταπολέμηση ασθενειών, παρά να αυτοαναγορεύονται, όπως παρατηρείται εσχάτως (βλ. Dawkins), ως οι μόνοι αυθεντικοί και έγκυροι ερμηνευτές των κοινωνικοπολιτικών φαινομένων. Μονιστικές προσεγγίσεις για την εξήγηση και κατανόηση των τελευταίων είναι σε κάθε περίπτωση απαράδεκτες και αντιεπιστημονικές.
ήμαρτον ρε παιδιά! το έχετε διαλύσει το thread και έχετε ξεφύγει εντελώς από το θέμα. Διαδικτυακή παιδία μηδέν 🙂 (τώρα κάνω και εγώ ημι-χιούμορ)
Θα πω όμως τα εξής: είπα είμαι δίγλωσσος αλλά ότι η μητρική μου γλώσσα είναι τα αγγλικά γιατί αγγλικά μίλαγα με τη μητέρα μου ενώ τα ελληνικά από τότε που γεννήθηκα τα μιλάω με όλο τον άλλο κόσμο.
επίσης το γεγονός ότι το πείραμα περιελάμβανε κατανομή δεν σημαίνει ότι τα αποτελέσματα του είναι ενδεικτικά του αισθήματος “δικαιοκατανομής” περισσότερο απ’ότι τα αποτελέσματα του πειράματος του Young που περιλαμβάνει φως να διαπερνά ένα χαρτόνι είναι ενδεικτικά της “συμβολής-φωτονίων-μέσω-χαρτονιού”.
επίσης η λέξη fair δεν έχει τίποτα το συγκεκριμένο και η γενικότητα της είναι της ίδιας “ταξης μεγέθους” με την λέξη δικαιοσύνη στα ελληνικά. Το παράδειγμα μου νομίζω θα έπρεπε να αρκεί: “it’s only fair that she cheats on him”
τέλος ξεχάστε τη λογική, τις συνεπαγωγές και την σημασιολογία μεμονωμένων λέξεων. Οι λέξεις από μόνες τους δε λένε τίποτα αν δεν βρίσκονται σε προτάσεις. Τυχαίνει λοιπόν ότι η πρόταση “fairness is in our genes” και “η δικαιοσύνη είναι στα γονίδια μας” είναι εξαιρετικές μεταφράσεις η μία της άλλης γιατί καταλαβαίνει και ο Έλληνας και ο αγγλόφωνος ότι ουσιαστικά αναφερόμαστε σε μια ανθρώπινη ιδιότητα/αίσθηση και όχι σε κάτι εξωτερικό από τους ανθρώπους. Συγκεκριμένα ο σωστός μεταφραστής, με αίσθηση της γλώσσας, δεν θα μετέφραζε το “η δικαιοσύνη είναι στα γονίδια μας” ως “justice is in our genes” γιατί η λέξη δικαιοσύνη στην πρόταση αποκτά διαφορετικό νόημα απ’ότι αποκτά η λέξη justice στην αντίστοιχη αγγλική. Αντίθετα το fairness (που από μόνο του δεν έχει νόημα να συζητάμε αν είναι ή όχι η δικαιοσύνη) συμπεριφέρεται στη αγγλική πρόταση το ίδιο όπως συμπεριφέρεται και η δικαιοσύνη στην ελληνική. Τώρα όσον αφορά το νόημα της πρότασης “η δικαιοκατανομή είναι στα γονίδια μας” σηκώνω τα χέρια γιατί η λέξη “δικαιοκατανομή” μου φαίνεται εντελώς άκομψη. Εξαρτάται από τον κόσμο τι καταλαβαίνει όταν την ακούει. Εάν καταλαβαίνει ο κόσμος ότι ο άνθρωπος έχει μια εγγενή τάση να κατανέμει τα αγαθά με δίκαιο τρόπο τότε αυτό απλά δεν συνεπάγεται από το πείραμα οπότε θα έλεγα ότι είναι λάθος η χρήση της. Εάν ο κόσμος καταλαβαίνει το ίδιο με αυτό που καταλαβαίνει ο άγγλος όταν ακούει την φράση “fairness is in our genes” τότε πάω πάσο.
Γεια!!!
Παρακολουθώ που και που αυτο το βλογκ αλλά δεν παρεμβαίνω…
Αυτό που μου έκανε εντύπωση πάντως είναι η όλη φασαρία για την έννοια δικαιοκατανομή ή όπως αλλιώς θέλει να το πει ο καθένας.
Εχω τα εξής ερωτήματα.
1.Γιατί τόσο φασαρία για το αν μια έρευνα προσδίδει στον σοσιαλισμό κάποια βάση??
2.Πόσο υποκειμενικό είναι η έννοια του δικαίου?
ΤΟ πρώρο ερώτημα ας αναρωτηθεί αυτός που άρχισε την συζήτηση περι αριστερίζουσες καταβολές κτλ(Σαν πολυ προκατάληψη δεν νομιζετε???)
Για το δευτερο θέλω να πω ότι το αίσθημα του δικαίου είναι άκρος υποκειμενικό με βάση την ιδεολογία του κάθε ατόμου.
Οι μαρξιστές θα μιλούσαν για υπεραξία κτλ και εσείς θα λέγατε φαντάζομε για τις ικανότητες και την εργατικότητα του κάθενος κτλ.
Αυτό πυο θέλω να πω είναι ότι ΚΑΝΕΝΑ απο τις 2 εξηγήσειςδεν αποκλυει την άλλη απλώς την ίδια λέξη οι μεν την χρησιμοποιούν με μια έννοια ενώ οι άλλοι με διαφορετική.
Συμφωνώ με τον xamogelo παραπάνω. Εξάλλου ακόμα και εάν μια έρευνα έδινε στον σοσιαλισμό μια «φυσικότητα» αυτό δεν θα τον έκανε κατανάγκη καλό (beware of the naturalist fallacy). Πάντως η χρήση της μίας ή της άλλης λέξης δεν έχει να κάνει με την έννοια του δικαίου per se (και την ιδεολογία που συνοδεύει την μία ή την άλλη άποψη περί δικαίου) αλλά με την αναφορά ή όχι στην έννοια της κατανομής. Γιατί νομίζω πως στην λέξη «δικαιοκατανομή» η έννοια της δικαιοσύνης είναι υποβιβασμένη στην έννοια της κατανομής, που είναι το ουσιαστικό της φράσης «δίκαιη κατανομή». Συνεπώς όταν κανείς λέει «δικαιοκατανομή» ουσιαστικά προσδιορίζει την κατανομή και όχι την αίσθηση του δικαίου. Συνεπώς όταν λες η «δικαιοκατανομή» είναι ένα χαρακτηριστικό ενός μηχανισμού αυτό είναι πολύ διαφορετικό με το να πεις ότι η «δικαιοσύνη» είναι ένα χαρακτηριστικό του. Στην μεν πρώτη περίπτωση λες ότι τα αποτελέσματα της κατανομής που χαρακτηρίζει τον μηχανισμό είναι δίκαια (ότι και αν σημαίνει αυτό) ενώ στην δεύτερη περίπτωση λες ότι ο μηχανισμός ο ίδιος είναι δίκαιος (πάλι, ότι και αν σημαίνει αυτό). Επομένως, όποια ιδεολογία και αν έχεις και όποια άποψη περί του τι είναι δίκαιο και τι όχι, λες δύο διαφορετικά πράγματα με τις δύο λέξεις. Δεν κρίνω εάν η πρώτη ή η δεύτερη λέξη είναι η κατάλληλη στο συγκεκριμένο άρθρο, απλά λέω ότι επιλέγοντας να πει «δικαιοκατανομή» ο κ. Μίχας υποθέτει κάτι παραπάνω από αυτά που είναι προφανή για μένα, συγκεκριμένα ότι οι κατανομές που τείνουν να κάνουν οι άνθρωποι θα είναι δίκαιες (ότι και αν σημαίνει αυτό) ενώ η σύμπτωση δικαιοσύνης και κατανομής στο συγκεκριμένο πείραμα εξηγείται και ως προϊόν των τεχνικών επιλογών των ερευνητών. Το αίσθημα της δικαιοσύνης που θεωρούμε ότι επιδυκνείουν τα υποκείμενα του πειράματος δεν είναι αναγκαίο να «πυροδοτείται» από την ανάγκη κατανομής κάποιων αγαθών (ώστε να μπαίνει σε λειτουργεία το κέντρο «δικαιοκατανομής»), μπορεί να προκαλείται από την ηθική σχέση που αντιλαμβάνονται ότι έχουν μεταξύ τους τα υποκείμενα.
Επελεξα τον ορο “δικαιοκατανομη” διοτι ετσι αποδoθηκε στα ελληνικα ο ορος “fairness” στο πονημα του Rawls “Justice as Fairness”.
Προς τον φίλο xamogelo: μπορεί να φαντάζει υπερβολική ή περί όνου σκιάς η συζήτηση για την ακριβή απόδοση των λέξεων. Θυμίσου τι έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες όμως: “Αρχή σοφίας, ονομάτων επίσκεψις”
Γιατί, αν τα ονόματα δεν έχουν καμιά αξία, δίδεται τόση σημασία στην διένεξη με την γειτονική FYROM, αν θα λέγεται Μακεδονία ή όχι; Μια λεξούλα δεν είναι κι αυτή;
Η άποψη για τη δύναμη των ονομάτων είναι αρχαία, και διασώζεται και στην χριστιανική ονοματοδοσία, αφού το όνομα του ατόμου δηλώνει την αποστολή του. Ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης αποκαλύπτει το όνομά του στον Μωϋσή ως εκλεκτό του και ο Άβραμ αλλάζει όνομα και γίνεται Αβραάμ, όταν αλλάζει αποστολή.
Στο Μεσαίωνα η κύρια φιλοσοφική διένεξη που ταλάνιζε τους φιλοσόφους ήταν η διαμάχη νομιναλισμού-ρεαλισμού, αν τα ονόματα έχουν υπόσταση ή όχι.
Στην σύγχρονη εποχή έχουμε φιλοσόφους όπως τον Wittgenstein, που ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει φιλοσοφία, παρά μόνο αυτή που προκύπτει από το παιχνίδι με τις λέξεις. Αλλά και τα σημαντικότατα έργα των μετα-στρουκτουραλιστών. Αν ακολουθήσουμε τις ιδέες των μετα-στρουκτουραλιστών, εδώ υπάρχει μια δυαδική αντίθεση που υποκρύπτεται κάτω από το δίπολο δικαιοσύνη/δικαιοκατανομή που είναι σοσιαλισμός/φιλελευθερισμός και κάθε λέξη όταν χρησιμοποιείται έχει διαφορετικό κυρίαρχο στο δίπολο, άρα κάθε άλλο παρά αθώα είναι η χρήση των λέξεων.
@Ευάγγελο Πολυμερόπουλος. Κοίτα δεν είπα ότι δεν έχει καμιά σημασία τι λέξη χρησιμοποιείς… απλώς είπα ότι η ίδια λέξη στο σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον ένα και διαφορετικα για τον άλλο. Για την FYROM δεν βρίσκω νόημα για αυτή την διαμάχη την θεωρώ ανούσια…αυτά.Όσους τουλάχιστον ρώτησα δεν μου είπαν κάποια σοβαρή απάντηση…
Α και κάτι που ξέχασα… είναι αντιμαρξιστικό να μιλάμε για φύση του ανθρώπου και να του βάζουμε την έννοια της δικαιοκατανομής σαν εμφυτο χαρακτηριστικό του.(Τουλάχιστον στο βαθμό που το έχω ψάξει αυτό αντιλαμβάνομε) Μάλλον η θεώρηση για δικαιοκατανομή ταιριάζει περισότερο στον κροπότκιν παρά στον Μαρξ.Μιας και ο κροπόρκιν πίστευε κάτι τέτοιο.
Νομίζω η απάντηση του κ. Μίχα θα έπρεπε να μας καλύψει όλους όσον αφορά τους λόγους που επέλεξε αυτή τη λέξη, μια εξήγηση που είναι πολύ πιο απλή και κατανοητή από μετα-στρουκτουραλιστικές ιδέες περί δίπολων που υποβόσκουν από κάτω από τις λέξεις. Θα έλεγα, αντηχώντας ίσως τον Popper, ότι η χρήση των λέξεων και όχι οι λέξεις οι ίδιες είναι ύποπτες. Και επειδή όταν μιλάμε με κάποιον πρέπει να ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας ο κ. Μίχας δεν θα πρέπει να θεωρείται ύποπτος που χρησιμοποίησε μια λέξη μόνο και μόνο επειδή μπορούμε να φανταστούμε ότι κάτι μπορεί να υποκρύπτεται πίσω από αυτή του την επιλογή. Επίσης η συνεχής ενασχόληση με το εάν οι λέξεις μας είναι «σωστές» μας αποσπά (όπως και συνέβει σε αυτό το thread) από το να κριτικάρουμε τις θεωρίες μας, είτε είμαστε φιλελέυθεροι, αναρχικοί ή σοσιαλιστές. Αντί λοιπόν να συζητάμε για το κεντρικό ερώτημα του άρθρου, που θα μπορούσε να ξεκαθαριστεί το ίδιο καλά χρησιμοποιόντας το λεξιλόγιο του κ. Μίχα ή αυτό του κ. Μιχαηλίδη, καθόμαστε να διυλίζουμε τον κόνωπα σαν «μετα-στρουκτουραλιστές» 😛
[Επελεξα τον ορο “δικαιοκατανομη” διοτι ετσι αποδoθηκε στα ελληνικα ο ορος “fairness” στο πονημα του Rawls “Justice as Fairness”.]
Τώρα μάλιστα! Μάλλον θα μπερδευτούν ακόμα περισσότερο τα πράγματα.
Καταρχάς ο ορος “fairness” αποδόθηκε επιπλέον στα ελληνικά ως “ακριβοδικία” στο “A Theory of Justice” και στο “The Law of Peoples” και ως “επιείκεια” στο “Political Liberalism”.
Αν ο Rawls είχε γράψει μόνο το “A Theory of Justice” θα συμφωνούσε με τη διατύπωση του άρθρου ότι “κάθε άνθρωπος έχει μια αίσθηση δικαιοκατανομής που υπερισχύει του αισθήματος μεγιστοποίησης του ατομικού του συμφέροντος”.
Όμως ο Rawls του “Political Liberalism” και του “The Law of Peoples” θα διαφωνούσε και θα διατύπωνε, νομίζω, την παραπάνω πρόταση ως εξής: “θα ευχόμουν κάθε άνθρωπος να έχει μια αίσθηση του εύλογου που να υπερισχύει του ορθολογικού”.
Όπως χαρακτηριστικά γράφει στο “Political Liberalism”: “Τα ορθολογικά δρώντα υποκείμενα γίνονται σχεδόν ψυχοπαθή, όταν θεωρούν ως συμφέροντά τους μόνο εκείνα τα συμφέροντα που ευνοούν αποκλειστικά τον εαυτό τους”.
Μήπως το αίσθημα της δικαιοκατανομής οφείλεται στο αίσθημα της ασφάλειας που θέλει να νιώθει ο κάθε άνθρωπος με το να ζει σε μια δικαιη κοινωνία; Δηλαδή ο άνθρωπος αισθάνεται μεγαλύτερο ίσως εξελικτικό πλεονέκτημα με το να ζει σε μία δικαιη κοινωνία από το πρόσκαιρο όφελος μίας οικονομικής απολαβής. Είναι ίσως το ”γονίδιο” του ακτιβισμού για το κοινό καλό. Αυτό που οδηγεί τους ανθρώπους να έχουν την εξελικτικα οφέλιμη αλτρουιστική συμπεριφορά (βλ Το εγωιστικό γονιδιο Richard Dawkins)
Dhladh twra pou oloi apodeiksate tis glosikes sas ikanotites kerdisate kati? Apomakrinthikate pisteuw entelws apo tin ousia tou keimenou tou kiriou Mixa kai asxolithikate me to poso kala xeirizeste thn eliniki glwsa gia na kerdisete ton throno tou e-rooster… Kerdisame kati emeis oi ipolipoi pou parakolouthoume to thread? Autoi pou den parakolouthoun, ofelithikan se kati (realistikes eksagoges tis gnosis pros tin koinonia) me tin epimoni sas na dosete tin kaliteri apodosi tis leksis “fairness”? Telika mipos to e-rooster metatrepetai apo tous “pantognostes ipopsifious filologous”
se psifiako askitari? ELEOS! Dhladh an akouga ton kirio Mixa se mia dialeksi sxetika me to keimeno auto tha sikona to xeri na rotiso ti
enoei me tin leksi fairness kai an iporita diloni tin ideologia tou? Kai an apo edw kai sto eksis trwte tetoia kolimata, kalitera na briskeste se mia bibliothiki, na fernete kai ta leksika sas, na proskaleite kai ton kirio Babinioti kai na epidideste se lektiko orgio.
Mia filiki simbouli gia tin biosimotita tou e-rooster. Gia na minoun kai kapoioi sto telos…
Μήπως όμως δεν οφείλεται εκεί;
Στάθη και εγώ συμφωνώ ότι είμαστε εκτός θέματος (το έγραψα και στο σχόλιο #33) αλλά τι να κάνουμε, έτσι είναι τα ανοικτά φόρουμ. Αφού οι μόνοι που είχαν κάτι να σχολιάσουν τους αφορούσε τόσο πολύ αυτό το γλωσσικό αυτό θέμα τότε αυτό θα συζητηθεί, τι να κάνουμε. Το κόλλημα δεν το έφαγε το «e-rooster» αλλά ορισμένοι σχολιαστές του. Δεκτή η κριτική σου αλλά νομίζω ότι αφού ενδιαφέρεσαι, όπως και ενδιαφερόμαστε οι διαχειριστές του, για την βιωσιμότητα του e-rooster τότε μπορείς και εσύ το ίδιο εύκολα με εμάς να συνεισφέρεις προς αυτή την κατεύθυνση όπως το νομίζεις καλύτερα. Στο συγκεκριμένο άρθρο όμως ούτε και εσύ σχολίασες κάτι «επί της ουσίας».
Emena poly apla me anisixi i gnosi tou na siberiferomaste stin dianomi tou ploutou me basi ta gonidia mas. An isxii auto tote pos tha xrisimopiithi apo kapoious politikous px? Anisixo gia tis proektaseis autis tis anakalipsis. Tha ekmetaleutoun oi “Proteinontes” tous “Apodektes” sinexizontas na prosferoun ligo panw apo to 20%? Auto to paixnidi dhladh stin koinonia eniparxi? O Protinon kai o Apodektis stis oikonomies mas einai diakritoi roloi?
En teli ti sinepagetai auti i biologiki anakalipsi gia tis oikonomikes sxeseis?
Ο Ευάγγελος Πολυμερόπουλος είπε κάτι πολύ σωστό:
Dhladh twra pou oloi apodeiksate tis glosikes sas ikanotites kerdisate kati? Apomakrinthikate pisteuw entelws apo tin ousia tou keimenou tou kiriou Mixa…
Ακριβώς! Κάποιος είπε “The map is not the territory” (νομίζω ο Robert Anton Wilson). Επίσης, σε έναν άλλο πολιτισμό, τον Κινέζικο, ο Λάο Τσε έγραψε επιγραμματικά στο Tao Teh Ching
“The Tao that can be NAMED, is not the REAL Tao”.
Η ουσία έχει σημασία, και όχι η γλωσσολογία.
I rest my case (for real, this time).
Egw to eipa auto… :PPP
Δεν το είπα εγώ, αλλά ο κύριος Κάσσιος.
Μπορούμε αντίθετα να πούμε αυτό που λένε οι γερμανοί, που βρίσκονται στην αντίθετη άκρη των νταρμικών θρησκειών:
ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.
omadeon, και η γλωσσολογία (ως επιστήμη) έχει ουσία και το θέμα του άρθρου έχει ουσία, απλά καλό είναι να μην ξεφεύγουμε από το θέμα προς συζήτηση για να καταλήξουμε σε κατανόηση κάπου καλύτερα απ’όπου είμαστε τώρα.
Στάθη, δεν ανησυχώ πάρα πολύ γιατί οι άνθρωποι με το λογικό τους είναι ικανοί να χτίζουν και να στηρίζουν θεσμούς που προστατεύουν τα συμφέροντα τους ακόμα και αν το γονιδίωμα τους δεν τους βοηθάει σε αυτό πάντα. Στο συγκεκριμένο θέμα, η βιολογική αυτή ένδειξη (δεν θα την ονόμαζα ανακάλυψη κιόλας) δεν συνεπάγεται ούτε το αναπόφευκτο της κάποιας βιολογικής συμπεριφοράς ούτε το ορθό και αγαθό της. Στην χειρότερη περίπτωση μας αναδυκνείει το βιολογικό τοπίο στο οποίο καλούμαστε να πλοηγηθούμε ώστε να επιτύχουμε αυτά που εμείς, και όχι τα γονίδια μας, επιθυμούμε.
[…] Μεταφραστικά προβλήματα του 21ου αιώνα σε πείραμα με πιθήκους και Homo Sapiens/Sapious Published December 2, 2007 Γενετική , Δημιουργική Κριτική , ΚΟΙΝΩΝΙΑ , ΛΟΓΙΚΗ , Μελλοντολογία , Μετάφραση , Χιούμορ Βρήκε λιγάκι τον μπελά του ο κ. Τάκης Μίχας, γράφοντας ένα άρθρο για πρόσφατο επιστημονικό πείραμα: Ένα πείραμα που απέδειξε ότι είναι έμφυτη και κληρονομική η αίσθηση της δίκαιης μοιρασιάς, ή “δικαιοκατανομής” (όπως την ονόμασε). Κι αυτό γιατί γράφοντας για το πείραμα (που έγινε σε ανθρώπους αλλά και σε πιθήκους) χρησιμοποίησε τη νέα λέξη “δικαιοκατανομή”, αντί για την (γενικότερη) έννοια “δικαιοσύνη” ή την (σπανιότερη) “ακριβοδικία”. Του αποδόθηκαν λοιπόν (από κάποιον φιλελεύθερο) στην επιλογή της λέξης, πολιτικά (δηλαδή σοσιαλιστικά ή αριστερά) κίνητρα, από σχολιαστή του φιλελεύθερου ιστολογίου “e-rooster” (εδώ). […]