του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Προκαλεί κατάπληξη η γενικότερη κοινωνική αδιαφορία για την κατάντια της Ανωτάτης Παιδείας [1]. Συνδικάτα, επιχειρηματικοί και κοινωνικοί φορείς και κόμματα αντικρύζουν το πρόβλημα με την ίδια ανοχή και ψυχραιμία όπως τις αυξήσεις στις συλλογικές συμβάσεις, το μέλλον της κοινωνικής ασφάλισης και την κατάσταση των ξενοδοχειακών μονάδων της χώρας. Ελάχιστοι δείχνουν να αντιλαμβάνονται πως το χάλι των Πανεπιστημίων (και μετά τις άτολμες κυβερνητικές παρεμβάσεις) χτυπάει στην καρδιά της επιβίωσης της χώρας και της κοινωνίας μας.
Από χρόνια η ανωτάτη παιδεία της χώρας είχε πάρει την κατρακύλα. Τα ελληνικά πανεπιστήμια – με ελάχιστες είναι η αλήθεια εξαιρέσεις – ήταν αδύνατον να συγκριθούν και με τα μέτρια ακόμη ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού – και της Ευρώπης ειδικότερα. Για τα αντίστοιχα των ΗΠΑ δεν θα μπορούσε να γίνει σοβαρός λόγος, και λόγω διαφορετικών υποδομών αλλά και λόγω συγκλονιστικά μεγαλύτερης χρηματοδότησης.
Το ζήτημα που προκύπτει δεν είναι θεωρητικό. Ούτε και έχει απλά να κάνει με το επίπεδο των σπουδών και τις ανάγκες καθηγητών και φοιτητών. Το πρόβλημα συνδέεται με τις προοπτικές της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και με την θέση που αυτή θα ήθελε να διεκδικήσει στην διεθνή κλίμακα παραγωγικής δυναμικής αλλά και εθνικής σημασίας. Κανένας σήμερα δεν παίρνει στα σοβαρά χώρες με αδύναμη οικονομική βάση. Όταν η ανωτάτη παιδεία βρίσκεται όμως σε άθλιο επίπεδο η πορεία της χώρας είναι προς την κατεύθυνση της εξαθλίωσης και της παρακμής.
Το πράγμα γίνεται σαφέστερο αν κάποιος λάβει υπ όψιν το γεγονός πως η παρηκμασμένη εκπαιδευτική υποδομή οδηγεί σε χαμηλού επιπέδου πτυχιούχους που στη συνέχεια δεν είναι σε θέση να επανδρώσουν επιχειρήσεις με φιλοδοξίες και αναπτυξιακή δυναμική. Σημειώνεται ήδη στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης το φαινόμενο παλιάς νοοτροπίας και υποδομών πανεπιστήμια να υποχρεώνουν το δημιουργικότερο κομμάτι της ιδιωτικής οικονομίας να επιδιώκει την μετακίνηση και μετεγκατάστασή του στο εξωτερικό, (Ανατ. Ευρώπη / Ασία) ώστε να ανευρίσκει ευκολότερα υψηλής ποιότητας στελεχιακό δυναμικό.
Στην Ευρώπη εργοδότες, πρυτάνεις αλλά και συνδικαλιστές αγωνιούν και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Οι Times του Λονδίνου παρουσίασαν το θέμα πρωτοσέλιδα στις 21 Μαίου [2]. Οι Έλληνες δημοσιογράφοι όμως, από την άλλη μεριά, ψάχνουν νυχθημερόν για το πότε θα γίνουν εκλογές. Οι πανεπιστημιακοί κόπτονται για να μην γίνουν αξιολογήσεις των επιδόσεών τους. Ενώ οι συνδικαλιστές κυνηγούν αποκλειστικά σχεδόν τα ομόλογα (αποκρύπτοντας βέβαια το γεγονός πως και οι δικοί τους αντιπρόσωποι ενέκριναν την αγορά τους)!! Οι δε εργοδότες φροντίζουν να τα έχουν καλά με το γκουβέρνο και πολλοί απ’ αυτούς χρηματοδοτούν ΜΜΕ που εξευτελίζουν την λογική της επιχειρηματικής δράσης !!
Μέσα σ’ αυτή την ειδυλλιακή εικόνα ο τόπος βαδίζει σε αδιέξοδα. Η άθλια παιδεία θα μεγαλώνει την ανεργία. Η καινοτομία και οι νέες ιδέες θα είναι μαγική εικόνα. Επιχειρήσεις θα κλείνουν και θα μεταφέρονται στο εξωτερικό. Οι κοινωνικές εντάσεις θα μεγαλώνουν ενώ το ασφαλιστικό σύστημα θα φυλλορροεί μια και η μείωση της απασχόλησης θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στα έσοδα του κοινωνικού προϋπολογισμού. Ο Μάρτιν Ρήντ, γενικός διευθυντής της Βρετανικής Εταιρίας LogicaCMG [3], που εξειδικεύεται σε υψηλής τεχνολογίας συστήματα λογισμικού που παρακολουθούν και στηρίζουν τους λογής δορυφόρoυς και που απασχολεί 40.000 εργαζόμενους σε ολόκληρο τον κόσμο, διατυπώνει ανησυχίες για την αδυναμία της χώρας του να ανταγωνισθεί σε αριθμό ποιοτικών πτυχιούχων την Ινδία και την Κίνα. «Δεν μπορούμε να δουλέψουμε σε βάθος χρόνου στην Αγγλία» επισημαίνει «διότι υπάρχει αδυναμία στην παραγωγή καινοτομίας ενώ οι αριθμοί των υψηλού επιπέδου πτυχιούχων σε τομείς όπως η μηχανολογία, η ηλεκτρονική τεχνολογία και τα μαθηματικά είναι ανησυχητικά μικροί».
Όταν ανησυχούν στην Βρετανία όπου τα κορυφαία της πανεπιστήμια, η Οξφόρδη [4] και το Καίμπριτζ [5], βρίσκονται ανάμεσα στα 50 καλύτερα του κόσμου (οι ΗΠΑ έχουν στην κατάσταση αυτή 37, ενώ ορισμένα τεχνολογικά ιδρύματα της Κίνας και της Ινδίας βελτιώνουν συνεχώς την θέση τους) γίνεται στον καθένα κατανοητό πως εμείς θα έπρεπε να έχουμε ήδη αρχίσει να τραβάμε τα μαλλιά μας. Αντίθετα, η σχετική μακαριότητα κυριαρχεί στη χώρα. Ας είναι καλά η Γιουροβίζιον [6], τα περιοδικά κοινωνικού κουτσομπολιού και τα …μπάνια του λαού!!
Ανησυχούμε βέβαια. Για το πότε θα γίνουν εκλογές. Αν θα μπει στις λίστες ο Κουλούρης [7]. Κι αν το Μαξίμου υπονομεύει την Μπακογιάννη [8] η ο Καραχάλιος τον Ρουσσόπουλο. Κατά τα υπόλοιπα, το μέλλον είναι καταδικό μας…