Οι μεγάλες ελπίδες που, υπερβολικά ίσως, είχαν επενδυθεί πάνω στον νέο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών αρχίζουν να ξεθωριάζουν. Κάποιοι σκεπτικιστές που είχαν έγκαιρα επισημάνει την αντιφατικότητα και το ανέφικτο κάποιων προσδοκιών σταδιακά δικαιώνονται. Και ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Τα ερωτηματικά για το μέλλον όχι μόνο παραμένουν αλλά και μεγεθύνονται. ο […]

“Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν τις υπόσχεσαι για τρίτη φορά” είπε πρόσφατα ο κ. Ανδρουλάκης στην τελεόραση. Στο μεταξύ μόνιμη σχεδόν επωδός σε όλες τις επιθέσεις της αντιπολιτεύσεως κατά του κ. Καραμανλή είναι ότι “δεν έκανε τίποτα από όσα υποσχέθηκε για πεντέμισυ χρόνια”. Το παράπονο αυτό θα ήταν δικαιολογημένο προερχόμενο από απογοητευμένους οπαδούς της ‘Νέας Δημοκρατίας’ αλλά […]

Πολλοί λένε ότι ο Κώστας Καραμανλής ήταν πολύ τυχερός όταν εκλέχθηκε το 2004. Όλα πήγαιναν καλά ή τουλάχιστον σχετικά καλά, επόμενος τότε, το 2004, ήταν η ευκαιρία για τον Κώστα Καραμανλή να κάνει όλα αυτά που επαγγέλλεται τώρα για άλλα μια φορά. Η αλήθεια είναι ότι ο Κώστας Καραμανλής είναι ο πιο άτυχος πολιτικός της μεταπολίτευσης. Εκλέχθηκε σε μια περίοδο όπου η κατανάλωση με δανεικά έφτασε στο ναδίρ της και όπου η οποιανδήποτε σοβαρή προσπάθεια για σημαντικές αλλαγές θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Είναι πάντοτε δύσκολο να πείσεις τους πολίτες ότι μια αλλαγή είναι αναγκαία και ειδικά όταν το σύστημα που πάσχει δείχνει να δουλεύει. Αυτή ήταν η πραγματικότητα το 2004. Παρά την κακή του τύχη ο κ. Καραμανλής, όπως και η μεγάλη πλειοψηφία των συμπολιτών του, δεν αντιλαμβανόταν την υποβόσκουσα κρίση. Αυτή η άγνοια της κρίσης για τον κ. Καραμανλή δεν ήταν τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής του εκπαίδευσης. Όποιος θέλει να δει από κοντά πως θα ήταν η πολιτική εκπαίδευση Καραμανλή δεν έχει παρά να συμμετάσχει σε μια πολιτική νεολαία του συγκεκριμένου ή παρόμοιου πολιτικού χώρου.

Ισχυρίζονται ορισμένοι ότι ο φιλελευθερισμός είναι ασυμβίβαστος με την «ελληνική πραγματικότητα», διότι η Ελλάδα δεν βίωσε την Αναγέννηση, τον Διαφωτισμό, αλλά ούτε, πολλώ μάλλον, τη Μεταρρύθμιση. Γενικεύσεις αυτού του είδους συγχέουν την γένεση των ιδεών με την εξάπλωση τους. Από τη στιγμή που μια νέα αντίληψη δεί το φως της ημέρας ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων συνθηκών και αιτίων, μπορεί να γίνει κτήμα οιουδήποτε. Η μακραίωνη ιστορία των Ιαπώνων δεν έδινε νύξεις για το «ιαπωνικό θαύμα» έως τη στιγμή που αυτό πραγματοποιήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Οι Γερμανοί εθεωρούντο —σχεδόν εθνοφυλετικώς— ως αμετανόητοι στρατοκράτες και κρατολάτρες, μέχρι που οικοδόμησαν μιαν εξαιρετικά σταθερή, ευημερούσα φιλελεύθερη δημοκρατία μετά τον πόλεμο. Οι λαοί της Νοτιοανατολικής Ασίας εθεωρούντο έως την ανάδειξη των τεσσάρων «τίγρεων» εσαεί αιχμάλωτοι της κομφουκιανής «αρμονίας» και στασιμότητας, οι Εβραίοι εθεωρούντο φτιαγμένοι για το ρόλο του θύματος, έως τη συγκρότηση του κράτους του Ισραήλ.

Η σκέψη του σπουδαίου αυστριακού διανοητή Φρίντριχ Χάγιεκ (1899-1992), του «Κάρολου Μαρξ του φιλελευθερισμού» σύμφωνα με τον γάλλο συγγραφέα Guy Sorman, παραμένει εν πολλοίς άγνωστη στη χώρα μας, αν και το τελευταίο διάστημα πραγματοποιούνται ορισμένες αξιόλογες προσπάθειες μελέτης και προβολής του έργου του . Γεγονός μάλλον παράδοξο καθώς σήμερα, οι «σπουδές Χάγιεκ» (hayekian studies) γνωρίζουν άνθηση στις κοινωνικές επιστήμες και το έργο του μελετάται ακόμη και σε κλάδους όπως οι νευρο-επιστήμες. Είναι προφανές πως, η περιθωριοποίηση του Χάγιεκ στην εγχώρια συζήτηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σύνδεσή του με το «νεοφιλελευθερισμό» και τις αρνητικές συνδηλώσεις του που συνοδεύουν αυτό το ρεύμα σκέψης στη πολιτική συζήτηση της χώρα μας. Αυτές ακριβώς τις πλευρές του έργου του «πολιτικού» Χάγιεκ επιχειρεί να προσεγγίσει, εν οίδει εισαγωγής, η παρούσα μελέτη. Σε κάθε περίπτωση, η σκέψη του Χάγιεκ αποστρέφεται το δογματισμό και τις ιδεοληψίες και το έργο του, ανοιχτό σε πολλαπλές αναγνώσεις , αποτελεί μία διαρκή πρόκληση για καθένα που επιθυμεί παρακολουθήσει τις περιδιαβάσεις της έννοιας της ελευθερίας στην ιστορία των πολιτικών ιδεών.

Σε μια προεκλογική εκστρατεία ο αέρας είναι γεμάτος λόγια. Μόνο που συνήθως και τα λόγια που ακούγονται είναι γεμάτα αέρα. Οσο αριστερότερα αναζητά κανείς προτάσεις στην πολιτική σκηνή τόσο περισσότερο εξωφρενικές και εξωπραγματικές είναι οι ιδέες που ακούγονται. Το ΚΚΕ είναι δεδομένο πως δεν έχει επαφή ούτε και ενδιαφέρεται για την πραγματικότητα και τον κόσμο […]

Όσοι εμπιστεύτηκαν την ενημέρωσή τους για τη μεταρρύθμιση του αμερικάνικου συστήματος υγείας στον ελληνικό Τύπο , είχαν τη τύχη να μεταφερθούν σε ένα συναρπαστικό εικονικό σύμπαν, που μοιάζει λες και βγήκε από χολυγουντιανό μπλοκμπάστερ ! Σε αυτό το παραμύθι ,που εκτυλίσσεται στις σελίδες των ελληνικών εφημερίδων, τα πράγματα είναι απλά και ξεκάθαρα. Υπάρχουν καλοί και κακοί, υπάρχουν οι Δυνάμεις του Φωτός που μάχονται με τις Δυνάμεις του Σκότους. Από τη μια μεριά, ο “προοδευτικός” και “πεφωτισμένος” πρόεδρος Barack Obama που καταβάλει ηρωικές προσπάθειες για να εισάγει και στις Η.Π.Α. το δημόσιο σύστημα υγείας. Από την άλλη, η Αυτοκρατορία του Κακού, οι “σατανικοί” και “αντιδραστικοί” Ρεπουμπλικάνοι, που με σύμμαχο τις αδίστακτες φαρμακοβιομηχανίες , έχουν εξαπολύσει μια ανελέητη προπαγανδιστική καμπάνια για να εμποδίσουν τους συμπολίτες τους να γίνουν κοινωνοί αυτού του…επίγειου παραδείσου, που ακούει στο όνομα ” κρατικό σύστημα υγείας”.

George Papandreou speaking in Thessaloniki on 13 September promised Greeks that if they make him Prime Minister he would increase spending on education to 5% of GDP and set aside an extra 1 billion euros for the sector in his first budget. Greek education, however, first needs reform and then money because otherwise George would […]

Το 1981 ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έφερε το κομματικό κράτος. Το κράτος στην Ελλάδα ήταν πάντοτε κομματικό. Επίσης το 81 δεν ήταν η χρονιά που για πρώτη φορά είχαμε κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία. Στην μεταπολεμική Ελλάδα ο κρατικός παρεμβατισμός θα είναι η υπερκομματικά αποδεκτή οικονομική πολιτική. Τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν καινούργια τον Οκτώβρη του 1981. Αυτό που συνέβη πριν από 28 χρόνια ήταν μια επανάσταση πολιτικών ηθών. Ότι πριν από το 81 θεωρόταν πάρεργο της πολιτικής , το 81 θα γίνει κεντρικό στοιχείο της. Η προσωπική και ομαδική τακτοποίηση στο δημόσιο ή από το δημόσιο, από ρουσφέτι γίνεται και εκλαμβάνεται ως ένα κοινωνικά αποδεκτό αίτημα. Έχουμε να κάνουμε με την μαζικοποίηση και την πλατιά κοινωνική αποδοχή μιας αποκλίνουσας πολιτικής κουλτούρας. Κατά κάποιο τρόπο η Ελλάδα είχε ανακαλύψει έναν νέο τρόπο ανάπτυξης. Σε οποιανδήποτε ανάγκη το κράτος όχι μόνο μπορούσε αλλά είχε και την ηθική υποχρέωση να παρέμβει προς όφελος του οιανδήποτε θεωρούσε τον ευατό του δικαιούχο της κρατικής θαλπωρής. Ο νέος μια σίγουρη θέση στο δημόσιο. Ο αγρότης επιδοτήσεις. Ο επιχειρηματίας πρόσβαση στις δημόσιες προμήθειες και ο επαγγελματίας δικαίωμα σε ένα κλειστό επάγγελμα.

H ανταγωνιστικότητα είναι πολύ μεγάλο πράμα. Είναι αυτή που τελικά διαμορφώνει το ύψος της ανεργίας, σε μια χώρα, τα κέρδη των επιχειρήσεων και τους μισθούς των εργαζομένων. Αυτά τα ξέρει η κυβέρνηση και γι’ αυτό ανακήρυξε το 2005 «έτος ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας». Βλέπετε είχε παραλάβει τη χώρα στην 35η θέση της παγκόσμιας κατάταξης και […]

Μάλιστα! Σε έναν μήνα από τώρα εκλογές. Τα πράγματα στη χώρα μας, κατά κοινή ομολογία πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο και το κλασικό ερώτημα που διατυπώνεται από όλο και περισσότερους, μόλις διαβούν την είσοδο της προεκλογικής περιόδου, είναι: Μπορούμε να ελπίζουμε δηλαδή σε κάτι καλύτερο; Σχεδόν αυθόρμητα, πάλι οι περισσότεροι, απαντούν με ένα ξερό ΟΧΙ!!! Τι συμβαίνει ακριβώς; Πως είναι δυνατόν να καλείται κάποιος να αυτενεργήσει, να επιλέξει, να απορρίψει και παρόλα αυτά να είναι σίγουρος για το ατυχές του συνολικού εγχειρήματος; Και πάνω απ’ όλα πως είναι δυνατόν να πηγαίνει κάποιος να ψηφίζει, ενώ είναι σίγουρος για την ανικανότητα του να επηρεάσει θετικά το αποτέλεσμα (για να μην μιλήσω για τη σιγουριά του, να το επηρεάσει αρνητικά!); Σε οποιαδήποτε άλλη έκφανση της ζωής μας, όταν είμαστε σίγουροι ότι θα τα κάνουμε μαντάρα σε κάποιο εγχείρημα, απλά δεν το επιχειρούμε καν!

Μια από τις πολλές ειρωνείες της ζωής είναι ότι αντιλαμβανόμαστε πληρέστερα τη σημασία γεγονότων, σχέσεων και προσώπων εκ των υστέρων, όταν εστιάζουμε την προσοχή μας σε αυτά, προσπαθώντας να διαυγάσουμε το νόημά τους. Οπως έγραψε ο Σοπενάουερ, τη ζωή τη ζούμε προς τα μπρος αλλά την κατανοούμε προς τα πίσω. Οταν ένας πολιτικός αναγγέλλει την […]

Η ευρύτερη κεντροδεξιά χρειάζεται ένα πιο έντονο, ξεκάθαρο και ανανεωτικό πολιτικό-ιδεολογικό στίγμα. Χρειάζεται μια στροφή στην πολιτική, έναν πολιτικό λόγο με περιεχόμενο και ιδέες, προτάσεις και αξίες που θα δώσουν ουσία στην ίδια την άσκηση της πολιτικής, η οποία δεν θα εξυπηρετεί απλά πρόσκαιρες επικοινωνιακές τακτικές. Μια πραγματιστική πολιτική που θα δώσει λύση στα καθημερινά προβλήματα του πολίτη ενώ παράλληλα θα συνδυάζει ένα πολιτικό όραμα που εμπνέει το λαό και κινητοποιεί τις μάζες προϋποθέτει την ύπαρξη ενός πολιτικού φιλοσοφικού περιεχομένου, τον οποίο η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας (εφόσον εκφράζει τον χώρο αυτό) πρέπει να αποσαφηνίσει για να μπορέσει να επικρατήσει ( και να αμυνθεί) στον πόλεμο των ιδεών που θα καθορίσει το μελλοντικό πολιτικό σκηνικό της χώρας. Πρόκειται για μια απαραίτητη εξέλιξη καθώς ο ευρύτερος χώρος της κεντροδεξιάς στην Ελλάδα έχει παραχωρήσει τον ιδεολογικό στίβο στους πολιτικούς της αντιπάλους χωρίς να προτάσσει τα ανώτερα ιδεολογικά «όπλα» τα οποία κατέχει.

Aν είχαν χιούμορ στο επιτελείο του ΠΑΣΟΚ θα ξαναέπαιζαν τις διαφημίσεις που παρουσίασε στις ευρωεκλογές η Νέα Δημοκρατία. Θα έδειχναν τα γνωστά παπαγαλάκια, κρεμώντας τους όμως νέες ταμπέλες, όπως «Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ», «Παγκόσμια Τράπεζα», «Ευρωπαϊκή Επιτροπή», «Διεθνής Διαφάνεια» κ. λπ. Θα ντουμπλάριζαν τις τσιριχτές φωνούλες των παλιών ψιττακών και θα τους έβαζαν να λένε «Θα […]

Επιμένουν πολλοί να επικρίνουν την κυβέρνηση της ΝΔ για νεοφιλελεύθερες επιλογές. Ο βουλευτής Μανώλης λ.χ. μετά την παραίτησή του από το Κοινοβούλιο πήρε σβάρνα τα κανάλια διατυμπανίζοντας την ανησυχία του μπας και τυχόν το κόμμα του καταληφθεί από οπαδούς του νεοφιλελευθερισμού. Αυτά όμως λέγονται απ’ όσους βρίσκονται σε πλήρες αδιέξοδο. Και τους πνίγει η πολιτική […]

Πρώτα το Συμβούλιο της Ευρώπης, μετά το Ευρωκοινοβούλιο και πρόσφατα ο ΟΑΣΕ ψήφισαν με μεγάλη πλειοψηφία κείμενα υπέρ των θυμάτων των ολοκληρωτισμών: του ναζισμού και του κομμουνισμού. Πριν 20 μέρες ο Ριζοσπάστης ανανέωσε τον αγώνα του για την αθώωση του κομμουνισμού με 589 υπογραφές κομμουνιστών από 23 χώρες, που «καταγγέλλουν την προσπάθεια εξίσωσης του Ναζισμού […]

Δύσκολα θα συναντήσουμε πολίτες διατεθειμένους να στηρίξουν μια κακή κυβέρνηση και, με την εξαίρεση ίσως των κομματικά μονόχρωμων συμπολιτών μας, δύσκολα θα συναντήσουμε και πολίτες διατεθειμένους να στηρίξουν μια κακή πολιτική. Οι περισσότεροι φαίνεται να συμφωνούμε με την ανάγκη ύπαρξης μιας καλής κυβέρνησης και, στις περισσότερες συζητήσεις, η έννοια αυτή φαίνεται να συμβαδίζει με τη βούληση για μεταρρυθμίσεις, εκσυγχρονιστικές παρεμβάσεις, και χρηστή διαχείριση. Αν και σχεδόν αυτόματα υπονοείται ότι όλοι συμφωνούμε με την ερμηνεία αυτών των όρων, μια πιο προσεκτική ματιά μπορεί να δείξει ότι όχι μόνο μια τέτοια συμφωνία δεν υπάρχει, αλλά και ότι δεν είναι δυνατή.

Τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά, η διαδικασία παραγωγής τους σύνθετη, αλλά η διάγνωση είναι απλή, σχεδόν τετριμμένη πλέον: ο πραγματικός εμπρηστής των δασών μας είναι το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα. Αυτό το σύστημα συντηρεί ένα, κατά περίπτωση, αποδιοργανωμένο, υποχρηματοδοτημένο, διεφθαρμένο, και κομματικοποιημένο κράτος, το οποίο αποτελεί το χρόνιο αντικείμενο πελατειακών σχέσεων μεταξύ εξαχρειωμένων πολιτών και εκμαυλιστών πολιτικών. […]

Ο Aποστόλης είναι 48 ετών και αγωνιά. Εχει μια μικρή επιχείρηση πληροφορικής. Τα έσοδά του συρρικνώνονται τον τελευταίο χρόνο. Κράτος και ιδιώτες πελάτες έχουν παγώσει τις πληρωμές. Η επιχείρηση του Αποστόλη είναι υγιής και παραγωγική. Ομως πρόσφατα προέκυψε ανταγωνιστής με προνομιακές προσβάσεις στον δημόσιο οργανισμό που αποτελεί τον μεγαλύτερο πελάτη του Αποστόλη. Ο Αποστόλης μπορεί […]

Η νομοκρατία ρυθμίζει κανόνες παιχνιδιού και αφήνει τους ανθρώπους ελεύθερους να στοχοθετούν κατά βούλησιν. Όταν το κράτος δεν έχει δικούς του σκοπούς να επιβάλει, αποκλείεται να εκφυλισθεί σε ολοκληρωτισμό. Η τελοκρατία, αντιθέτως, θέλει την πολιτεία εγγυητή και φύλακα της «μίας οδού και μόνης», με απόλυτη εξουσία επιβολής του «ορθού». Όταν όλοι υποχρεώνονται και να ενθουσιασθούν για το επίσημο «τέλος», η τελοκρατία εκφυλίζεται σε ολοκληρωτισμό. Όταν υποχρεώνονται απλώς να πειθαρχούν στις εντολές της χωρίς να τους ζητείται να συμμερίζονται την «ιδεολογία» των εξουσιαστών εμφανίζεται ως αυταρχισμός, τύπου χούντας. Σε ηπιότερες περιπτώσεις η τελοκρατική πολιτεία χρησιμοποιεί περισσότερο την πειθώ και λιγότερο τη βία. Οι «ενάρετες πολιτείες» πάντως είναι εκ καταβολής δυσανεκτικές διότι η λατρεία του ενός «ορθού» σκοπού αποκλείει να έχει κανείς δίκιο —και κατ’ επέκτασιν δικαιώματα— εφόσον αποκλίνει από αυτόν. Αναγνώριση δικαιωμάτων σε άτομα που απορρίπτουν τις επίσημες δεοντικές επιταγές θα σήμαινε εγκατάλειψη των φίλιων δυνάμεων, των μόνων δηλαδή που μπορούν να σώσουν το σύνολο.

Η θεσμική παρακμή μιας κοινωνίας αποτυπώνεται πρωτίστως στη γλώσσα με την οποία διεξάγεται η πολιτική επικοινωνία. Όπως προσφυώς παρατήρησε ο Τζώρτζ Όργουελ, όταν παρακμάζει η πολιτική ζωή διαστρέφεται η γλώσσα, κι όταν διαστρέφεται η γλώσσα διαφθείρεται η σκέψη. Στο Σύνταγμα της Ελλάδος ορίζεται ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το Σύνταγμα, όπως κάθε κείμενο, […]

Παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την συζήτηση που έχει ανοίξει από τις σελίδες της «Ε» για τις πραγματικές η όχι ευθύνες ΚΑΙ της Αριστεράς για την υπόθεση της Siemens. Αυτό που είναι από την αρχή ενοχλητικό είναι η αγιοποίηση. Η διαφθορά, προσπαθούν κάποιοι να μας πείσουν, εμφιλοχωρεί μοναχά στους χώρους της δεξιάς και των καπιταλιστικών κυκλωμάτων. […]

Τα περιαστικά δάση της Αθήνας κάηκαν γιά μία ακόμη φορά. Στα Μέσα Ενημέρωσης γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων γιά το τι έφταιξε γιά μία ακόμη φορά. Επειδή εμείς οι νομιμόφρονες πολίτες βαρεθήκαμε να ακούμε κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια αόριστα, γενικόλογα και “ανώδυνα” σχόλια γιά νομοθετικά μέτρα, κονδύλια, προσλήψεις και αρμοδιότητες και επειδή στο τέλος τίποτα δεν γίνεται επί δεκαετίες τώρα και επειδή κανείς δεν έχει το θάρρος να πεί την αλήθεια, εμείς λέμε τα εξής απλά, συγκεκριμένα και επώδυνα: Τα δάση καίγονται κάθε χρόνο επειδή οι δασοφύλακες δεν παίρνουν κάθε πρωΐ το αμάξι τους να βρούν άν κάποιος κτίζει παράνομα μέσα στο δάσος τους (το δάσος γιά το οποίο είναι υπεύθυνοι) και να υποβάλλουν τις σχετικές μηνύσεις (να κάνουν δηλαδή το κύριο καθήκον γιά το οποίο τους πληρώνουν από το υστέρημά τους οι Έλληνες πολίτες). Παρόλα αυτά οι δασοφύλακες στο τέλος του μήνα παίρνουν τον μισθό τους!