Νομοκρατία κατά τον Μ. Oakeshott δεν είναι το κράτος του νόμου γενικώς αλλά του διαδικαστικού νόμου ειδικώς, που προϋποθέτει την ουδετερότητα της πολιτείας και εξασφαλίζει πλήρως τα δικαιώματα στοχοθεσίας των πολιτών. Τελοκρατία, αντιθέτως, επικρατεί όταν η πολιτεία έχει ιδίους σκοπούς, ίδιον «τέλος» το οποίο προσπαθεί να επιβάλλει με το μονοπώλιο της βίας που διαθέτει. Η νομοκρατική εκδοχή προϋποθέτει κράτος δικαίου, όχι κράτος δικαίων («βασιλικών ανδρών» ή «ελέω Θεού» βασιλέων) ούτε δίκαιο κράτος που εμφορείται από ιδίαν αντίληψιν περί του δικαίου, του σκεπτέου και του ορθού. Το κράτος δικαίου είναι σαν ένα σύστημα τροχαίας που ρυθμίζει την κυκλοφορία κάθε είδους οχημάτων, όχι απλώς με σηματοδότες και με παραινέσεις αλλά και με ποινές. Υπό καθεστώς νομοκρατίας το άτομο δεσμεύεται μόνον από τους κανόνες του πολιτειακού παιχνιδιού που διασφαλίζουν την ελευθερία όλων, δηλαδή και των άλλων.

Ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω και ας πάμε στο 1998. Την ίδια χρονιά που πεθαίνει ο Φρανκ Σινάτρα, ο “Τιτανικός” σπάει ταμεία και κυκλοφορεί το Βιάγκρα, οι Η.Π.Α. συγκλονίζονται από το σκάνδαλο Μόνικα Λεβίνσκι και όλος ο πλανήτης αναρωτιέται αν ο λεκές στο φόρεμα της ευτραφούς υπαλλήλου του Λευκού Οίκου, οφείλεται σε …εκσπερμάτωση του Μπιλ Κλίντον. Και ενώ η αμερικάνικη Θρησκευτική Δεξιά βγάζει πύρινα κηρύγματα εναντίον της… ανηθικότητας του προέδρου, αριστεροί διανοούμενοι και δημοσιογράφοι καταγγέλλουν αυτό το ιδιότυπο κυνήγι μαγισσών και επικρίνουν τη σεμνοτυφία και τον πουριτανισμό των αντιπάλων του Κλίντον. Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η, πιο χαλαρή σε θέματα σεξουαλικών ηθών, Ευρώπη παρακολουθεί απορημένη τις εξελίξεις στην Αμερική . “Α, όχι”, συμφωνούν όλοι, ” κάτι τέτοιο δε θα μπορούσε ποτέ να συμβεί στην Γηραιά Ήπειρο!

Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Ντίνος Ρόβλιας, στον όρκο που έδωσε δεσμεύθηκε να τηρεί πιστά «το Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους». Στις 22 Ιουλίου, ωστόσο, προωθώντας τη γραμμή του κόμματός του για εκλογές με ευκαιρία την ψήφιση από τη Βουλή του Προέδρου της Δημοκρατίας έκανε μια πολύ περίεργη δήλωση. «Σαφώς» είπε «το εθνικό συμφέρον […]

Πώς τακτοποιείς τους λογαριασμούς σου με το παρελθόν; Οταν κοιτάς πίσω και βλέπεις, ή έστω υποψιάζεσαι, τα λάθη που έκανες, πώς ενσωματώνεις αυτήν την αποτίμηση στη σημερινή αυτοεικόνα σου; Αν υποτίθεται ότι αναγνωρίζεις τα λάθη σου, πώς φαίνεται αυτό στη συμπεριφορά σου; Οχι, δεν χρειάζεται να είσαι ψυχαναλυτής για να θέσεις τέτοια ερωτήματα, ούτε αυτά […]

Εχω κουρασθεί πλέον να επιχειρηματολογώ απέναντι σε άκριτα και συχνά ανεγκέφαλα δημοσιεύματα. Που φορτώνουν τα αίτια της οικονομικής κρίσης, την (όποια) φτώχεια υφίστανται οι πληθυσμοί των καπιταλιστικών χωρών αλλά και γενικότερα κάθε δυσκολία η δυστυχία που εμφανίζεται στον κόσμο στον καπιταλισμό και την οικονομία της αγοράς. Με τυφλά τα μάτια, κλειστά τα αυτιά και τα […]

Tο μήνυμα που εξέπεμψε ο «Κουρουπητός» από τα Χανιά στα μέσα της δεκαετίας του ’80 δεν έγινε αντιληπτό, με αποτέλεσμα σταδιακά σε αρκετές περιοχές της χώρας να εμφανιστούν σοβαρά προβλήματα στην διαχείριση στερεών αποβλήτων (σκουπίδια). Το γνωστό Σύνδρομο NIMBY (Not Ιn Μy Βack Υard, ελληνιστί «όχι στην πίσω αυλή μου») αφού μέχρι σήμερα δεν πολεμήθηκε […]

Aυτή την εβδομάδα πέρασαν τρία νομοσχέδια από τη Βουλή. Το ένα είναι σαφώς αντισυνταγματικό (η απαγόρευση δημοσίευσης δημοσκοπήσεων δεκαπέντε μέρες πριν από τις εκλογές), το δεύτερο αντιφιλελεύθερο (το φακέλωμα γενετικού υλικού ακόμη και σε υπόπτους για πλημμελήματα) και το τρίτο σχετικά με τις κάμερες στους δρόμους, το οποίο αν μη τι άλλο χρειαζόταν περισσότερη κουβέντα […]

Ο νεοφιλελευθερισμός είναι, υποτίθεται, μία ακραία φιλελεύθερη ιδεολογία που έχει σαν στόχο (για τους φίλους του) την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς και της κοινωνίας από την κρατική παρέμβαση ή (για τους εχθρούς του) την πλήρη κυριαρχία της αγοράς και των συμφερόντων των πολυεθνικών εταιριών, που ανασκουμπώθηκαν για να πάρουν πίσω όσα προνόμια έχασαν κατά τη διάρκεια του μεταπολεμικού κεϋνσιανού consensus. Υποτίθεται επίσης ότι η ιδεολογία αυτή κυριαρχεί πλέον παγκοσμίως, έχοντας ως κύρια ερείσματα τον παγκόσμιο καπιταλισμό και τις Η.Π.Α., αλλά και αρκετούς σοσιαλδημοκράτες Ευρωπαίους πολιτικούς με χαρακτηριστικότερο εκπρόσωπο τον Tony Blair. Θεωρήθηκε λοιπόν ότι ο νεοφιλελευθερισμός αντικατέστησε τον κλασσικό φιλελευθερισμό, είναι σαφώς περισσότερο δογματικός και χαρακτηρίζεται από άκρατο οικονομισμό και άκαρδο ρεαλισμό. Ήταν λοιπόν αναμενόμενο να θεωρηθεί η επίσημη ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης. Άλλωστε, πολλοί θα υποστήριζαν ότι το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης ήρθε σαν αποτέλεσμα της ιδεολογικής κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού, τουλάχιστον στις τάξεις των οικονομικών ελίτ.

Πριν ένα περίπου χρόνο, όταν το άρθρο 16 του Συντάγματος για τα Πανεπιστήμια ερχόταν στη βουλή για αναθεώρηση, η πρωτεύουσα συγκλονιζόταν από απεργίες, διαδηλώσεις, πορείες, καταλήψεις, καταστροφές. Το άρθρο δεν αναθεωρήθηκε. Έκτοτε παραβιάζεται συνεχώς και μεθοδικά, με την ωμή επέμβαση στις ακαδημαϊκές ελευθερίες. Tο άρθρο 16 ορίζει ρητά ότι «η επιστήμη, η έρευνα και η […]

Δύο είναι οι πυλώνες του κράτους δικαίου: Σκοπός είναι η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και μέσον το κρατικό μονοπώλιο της βίας. Τούτο δεν υπήρξε πάντοτε αυτονόητο στην Ελλάδα. Είναι προφανές ότι δικαιώματα χωρίς φορέα δεν νοούνται και είναι ιστορικώς βεβαιωμένο ότι η ανάδυση της έννοιας «δικαιώματα του ανθρώπου» συνδέθηκε στενά με την επανανακάλυψη του […]

Αν και οι μεσο-μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν επακριβώς στη παρούσα χρονική στιγμή, μπορούμε ωστόσο με σχετική βεβαιότητα να υποστηρίξουμε πως τα κατώτατα όρια της έχουν παρέλθει καθώς ήδη έχουν φανεί τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης στις αναπτυγμένες οικονομίες. Έτσι, σύμφωνα με τη μηνιαία έκθεση του Κέντρου για την Έρευνα […]

Το κεντρικό αξίωμα του φιλελευθερισμού, ως αναδύεται σε κάθε κεφάλαιο αυτού του πονήματος, είναι το πρωτείο τον ατόμου. Το εγώ νοείται ως φορέας αξιών, ως το βουλευόμενο και βουληφόρο άτομο, ως το θεμέλιο και ο λόγος ύπαρξης της πολιτείας. Οι θεσμοί νομιμοποιούνται στο μέτρο που προστατεύουν το άτομο τόσο από άλλα άτομα όσο και από την ίδια την πολιτεία, κατοχυρώνοντας έτσι την ανεμπόδιστη επιδίωξη και υλοποίηση των σκοπών του εν ειρήνη και ασφαλεία, δηλ. τα δικαιώματα του. Η ακριβής εξιχνίαση αυτής της οντότητας, που την αποκαλούμε πρόσωπο, άτομο, εαυτός ή, επί το αμεσότερον, εγώ, έχει απασχολήσει τον άνθρωπο από τότε που μίλησε και εκστόμισε συνειδητώς την αντωνυμία σε πρώτο πρόσωπο.

Εχουμε σίγουρα χάσει την στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα. Κι’ αδιαφορούμε για τα πραγματικά προβλήματα που μας περιστοιχίζουν. Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον μας στα ασήμαντα και τα επικοινωνιακά εντυπωσιακά. Εγιναν εκλογές για την Ευρώπη και οι έλληνες αναλώθηκαν σε ανούσιες παπαγαλομαχίες για σκάνδαλα, μίζες και κομματικά προγράμματα γνωστά μοναχά στους ειδήμονες και τους φανατικούς. Ουδείς ενδιαφέρθηκε […]

Το athens. indymedia είναι ένας δικτυακός τόπος όπου συχνάζουν αναρχικοί, αριστεριστές και άλλοι πικραμένοι (συνήθως από τη ζωή, αλλά οι ίδιοι λένε από το σύστημα). Κατηγορήθηκε πολλάκις ότι είναι το κέντρο συντονισμού των εκδηλώσεων οι οποίες μονίμως καταλήγουν σπασίματα, εμπρησμούς κ. λπ., κάτι που είναι ανόητο: σιγά μη γίνεται ο συντονισμός σε δημόσια θέα, όταν […]

Πάει, τρελάθηκε ο καιρός! Ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας! Ακραία καιρικά φαινόμενα! Ο ήλιος χειροτερεύει μέρα με τη μέρα! Τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος αυξάνονται δραματικά! Βαδίζουμε ολοταχώς προς ερημοποίηση της Ελλάδας. Άλλαξαν οι εποχές! Το φαινόμενο του θερμοκηπίου! Η τρύπα του όζοντος μεγαλώνει! Κλιματική Αλλαγή! Τα ίχνη που αφήνουν στον αέρα τα αεροπλάνα ενισχύουν σημαντικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου! Η παραπάνω φρασεολογία είναι ενδεικτική των συζητήσεων με θέμα τον καιρό και το κλίμα, τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Την αναπαράγουν όλοι, πλην των ειδικών περί του κλίματος και της ατμόσφαιρας. Οι ειδικοί πάνω σε αυτά τα θέματα είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί αλλά και μετριοπαθείς στις διατυπώσεις τους. Πως φτάσαμε όμως στο σημείο να γίνει η ανωτέρω ορολογία κτήμα του κάθε Έλληνα, από τον καφενειακό μέχρι και τον διανοούμενο;

Δεν θα προκαλέσει σοκ στους αναγνώστες η διαπίστωση ότι η πολιτική δεν είναι ακριβώς ο στίβος όπου ακτινοβολεί η αλήθεια και ξεδιπλώνεται το ενάρετο αγώνισμα της ειλικρίνειας. Η Χάνα Αρεντ είχε χαρακτηρίσει τα ανώτερα κλιμάκια της πολιτικής ως έναν κόσμο αποσυνδεδεμένο από την πραγματικότητα (defactualized world), στον οποίον το ψεύδεσθαι είναι ένα μόνιμο φαινόμενο. Κάθε […]

Η εκρηκτική λειτουργική σύζευξη μεταξύ πληροφορίας και διαδικτυακής τεχνολογίας ενέχει διαστάσεις καθημερινής κοινωνικής επανάστασης. Η τεράστια και ανεξάντλητη δύναμη των blogs (ελληνιστί ιστολόγια) κυριολεκτικά γονάτισε και συνέτριψε τη στατική και μονόδρομη λογική της τηλεόρασης. Τα blogs δυνητικά αποσταθεροποιούν την κοινωνία. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρώπινης επικοινωνίας, το «ακροατήριο» αυτονομείται, απο-μαζικοποιείται, εξατομικεύεται και κινητοποιείται/ενεργοποιείται, κατά τρόπο διαλογικό/διαδραστικό, γνήσια δημοκρατικό και ουσιαστικά συμμετοχικό. Τώρα πλέον πολλοί επικοινωνούν με πολλούς, κι όχι ένας με έναν (π.χ. τηλέφωνο), ή ένας με πολλούς (π.χ. ραδιόφωνο, τηλεόραση): «Το διαδίκτυο δεν είναι μεγάφωνο, είναι συζήτηση» (J. D. Lasica). Το κλασσικό δίπολο πομπός-δέκτης καταργείται, εφόσον όλοι μας γινόμαστε πομποί και δέκτες ταυτόχρονα.

Δύσκολες στιγμές περνάει ο Καραμανλής. Μετά τις ευρωεκλογές τις οποίες έχασε, η κοινή γνώμη και πολλοί μέσα στο κόμμα του τον πιέζουν «να κάνει κάτι». Οι καλοκαιρινές ζέστες δεν έχουν αποπολιτικοποιήσει τους ψηφοφόρους οι οποίοι θέλουν να δουν να παίρνονται αποφάσεις έστω και… «εν θερμώ». Το περίεργο είναι ότι μεταξύ αυτών που κατηγορούν τον Καραμανλή […]

Eίναι μεγάλη επιτυχία των διωκτικών αρχών η εξάρθρωση της συμμορίας των απαγωγέων του εφοπλιστή κ. Παναγόπουλου. Τους αξίζουν συγχαρητήρια διότι απ’ όσο δείχνουν οι πρώτες πληροφορίες, δεν είχαν να κάνουν με το συνηθισμένο έγκλημα. Εξάρθρωσαν μια καλά οργανωμένη ομάδα, που συντόνιζε τις ενέργειές της εντός κι εκτός των φυλακών και δραστηριοποιείτο σε κάθε τομέα ανομίας. […]

Τα τελευταία οικονομικά στοιχεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν πως η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που ακολούθησε ο Πρόεδρος Ομπάμα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης δεν φέρνει αποτελέσματα. Οι γιγαντιαίες δημόσιες δαπάνες, οι κρατικές επενδύσεις στην ανάπτυξη (ακόμη κι αν αυτή είναι «πράσινη») και η ροή των χρημάτων των φορολογουμένων προς κάθε κατεύθυνση για την […]

Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σύνθετο, αλλά οι κυρίαρχες γλώσσες περιγραφής του απλοϊκές. Από τη μια μεριά είναι οι επαγγελματίες εθνοκάπηλοι, από την άλλοι οι αφελείς διεθνιστές. Και στη μέση, οι χρονίως αμήχανοι κυβερνήτες (τωρινοί και μελλοντικοί). Η διαχείριση της παράνομης μετανάστευσης μπορεί να ήλθε συγκυριακά στην επικαιρότητα, αλλά είναι ένα πρόβλημα με ζωή τουλάχιστον 20 […]

Υπάρχουν ορισμένες αξίες που έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε «αυτονόητες» για την κοινωνία μας. Η ελευθερία της έκφρασης ας πούμε, είθισται να θεωρείται κυρίαρχο έννομο αγαθό , θωρακισμένο από τις επεμβάσεις του κράτους και των υπηρετών του..Η 3η ελληνική δημοκρατία ,όπως μας διαβεβαιώνουν οι διαχειριστές της εξουσίας, είναι αν μη τι άλλο μια «ανοιχτή και φιλελεύθερη» […]

Εάν ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Γιώργος Σανιδάς χρησιμοποιούσε υπολογιστή προφανώς δεν θα επαναλάμβανε τον αείμνηστο Δημήτρη Μαρούδα, ο οποίος στις τεχνολογικές προκλήσεις της εποχής του είχε απαντήσει με το αφοπλιστικό: «θα καταρρίψουμε τους δορυφόρους». Ή έστω μπορούσε να ρωτήσει συναδέλφους του δικαστικούς, οι οποίοι κατά καιρούς επιχείρησαν να άρουν την ανωνυμία κάποιων blogs […]

Ένα χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς (ατομικής, οικογενειακής, κοινωνικής αλλά και πολιτικής) είναι ότι στις δύσκολες στιγμές «τελειώνουν τα ψέματα» κατά το κοινώς λεγόμενον. Έτσι στην Ιρλανδία π.χ. όπου οι ψηφοφόροι έπαιξαν « εν ου παικτοίς» και απέρριψαν με δημοψήφισμα τη Συνθήκη της Λισαβώνας, τώρα που βουλιάζει η οικονομία τους και συνειδητοποίησαν πόσο ανάγκη έχουν την […]

Η αναβίωση των φιλελευθέρων ιδεών κατά τον φθίνοντα 20ό αιώνα απέδειξε στους κυνικούς, πρώτον ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να σκέπτονται και όχι απλώς να ορέγονται, να καταναλώνουν και να αδιαφορούν και δεύτερον ότι το πρωτείο του ατόμου που διακηρύχθηκε στη Δυτική Ευρώπη εδώ και τρισήμισι αιώνες δεν υπήρξε φευγαλέο σκίρτημα αλαζόνων διανοουμένων καλλιτεχνών και πολιτικών που ήθελαν να απαλλαγούν από την κηδεμόνευση της Καθολικής Εκκλησίας. Εκείνοι που λένε ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι πρόσφατη ανακάλυψη και επομένως υπολείπονται των μεγάλων θρησκειών που αριθμούν χιλιάδες χρόνια και της ιστορικής ή βιολογικής νομοτέλειας που υπερκαθορίζει τον άνθρωπο συγχέουν τη γνώση με το αντικείμενο της. Η θεωρία του Νεύτωνος είναι πρόσφατη αλλά η κίνηση των ουρανίων σωμάτων όχι. Μικρόβια υπήρχαν προ του Παστέρ, άτομα της ύλης πολύ πριν από τον Δημόκριτο και βεβαίως έλλογα άτομα-αποφασιστές πριν από την Αναγέννηση. Η φιλελεύθερη ιδεοπονία δεν υπήρξε κονστρουκτιβιστική, δεν κατασκεύασε έννοιες, τις ανακάλυψε και τις ξεκαθάρισε.

Ο βουλευτής Αργολίδας Μανώλης έκανε μιά δήλωση κι’ έστειλε μιά επιστολή στον Αρχηγό του Κόμματός του και Πρωθυπουργό. Κάτι διόλου σπάνιο σε μιά κοινοβουλευτική δημοκρατία. Εν τούτοις εδώ ξέσπασε περίπου πολιτική καταιγίδα. Ανοήτως, η κυβέρνηση έδειξε να πανικοβάλλεται και ο εκπρόσωπός της άρχισε τις διαρροές για ενόχληση του κ. Καραμανλή και για ενδεχόμενη διαγραφή του […]