Πριν χρόνια είχα επισημάνει πως η έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής και η αλλοπρόσαλλη στάση του ελληνικού κράτους απέναντι των μουσουλμάνων κατοίκων της χώρας θα οδηγήσει σε αναταράξεις και κοινωνικές συγκρούσεις. Δυστυχώς, οι φόβοι μου για μια ακόμη φορά άρχισαν να επαληθεύονται. Βασική αιτία των προβληματικών εξελίξεων είναι η έλλειψη συγκροτημένης και ικανής να εφαρμοσθεί μεταναστευτικής πολιτικής. […]

Θα ασχοληθώ με την ιστορία του φόρου εισοδήματος στις ΗΠΑ, μιας από τις τελευταίες καπιταλιστικές χώρες που καθιέρωσαν το φόρο το 1913. Προηγούμενες προσπάθειες επιβολής άμεσης φορολογίας με τη μορφή φόρου εισοδήματος προσέκρουσαν στο πρώτο άρθρο του συντάγματος, που με τους περιορισμούς που έθετε στην άμεση φορολογία καθιστούσε ουσιαστικά αδύνατη την επιβολή του φόρου. Με την συνταγματική αναθεώρηση του 1909 άνοιξε ο δρόμος για την επιβολή του φόρου. Πως πείστηκε η κοινή γνώμη ότι ο καινούργιος αυτός φόρος ήταν καλή ιδέα; Πριν από το 1913 η κύρια πηγή εισοδήματος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν μια ταρίφα σε διάφορα εισαγόμενα προϊόντα, ένα κόστος το οποίο προστιθέμενο στην τελική τιμή των προϊόντων έπληττε όλους τους καταναλωτές, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Ο φόρος εισοδήματος θα επέτρεπε υποτίθεται την πτώση της ταρίφας σε χαμηλότερα επίπεδα, και τα οικονομικά βάρη του κράτους θα μετατίθονταν σε μεγάλο βαθμό στους πλούσιους. Οι Νότιες και Δυτικές πολιτείες υποστήριξαν με ενθουσιασμό την ιδέα, κοιτάζοντας με φθόνο τον πλούτο των βιομηχάνων των Βορειοανατολικών πολιτειών. Ο πρώτες κλίμακες του καινούργιου φόρου ξεκινούσαν με 1% και ανέβαιναν εως το 7%. Συνολικά μόνο 2% του πληθυσμού πλήρωσε το φόρο μεταξύ 1913-15.

Mετά τη διαμαρτυρία των μουσουλμάνων μεταναστών την Παρασκευή, ένας από τους εκπροσώπους των (από εκείνους που δεν ξέρουμε ούτε ποιους, ούτε πόσους εκπροσωπούν) δήλωσε εμφανώς αγανακτισμένος ότι «μπορεί να μας σκοτώσεις και να μην αντιδράσουμε, αλλά μην μας πειράξεις το Κοράνι! Είναι για εμάς ιερό». Η σωστή απάντηση γι’ αυτό σε μια δυτική χώρα είναι: […]

Το άρθρο 85 του ν. 2238/94 προβλέπει με σαφήνεια το φορολογικό απόρρητο. Αντιγράφω για την οικονομία της συζήτησης. «Οι φορολογικές δηλώσεις… οι πράξεις προσδιορισμού αποτελεσμάτων, τα φύλλα ελέγχου, οι αποφάσεις του προϊστάμενου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας και κάθε στοιχείο του φακέλου που έχει σχέση με τη φορολογία ή άπτεται αυτής είναι απόρρητα και δεν επιτρέπεται […]

Οι πόλεμοι, οι επιδημίες, οι σοβαρές τρομοκρατικές επιθέσεις, και αναμφίβολα, στο μέλλον, οι οικολογικές κρίσεις είναι όλες σε θέση να διαλύσουν το λεπτά συντονισμένο σύγχρονο οικονομικό σύστημα. Ο κυβερνητικός πανικός και η ασύνετη δραστηριότητα των τελευταίων έξι μηνών, εντούτοις, έχουν καταστήσει ένα πράγμα απόλυτα σαφές: ο κόσμος χρειάζεται επειγόντως ένα καλύτερα σχεδιασμένο παράδειγμα για την […]

Βιέννη, καλοκαίρι του 1919. O Karl Popper, νεαρός κομουνιστής, παρακολουθεί τρομοκρατημένος τη βαρβαρότητα της αστυνομίας που πυροβολεί το άοπλο πλήθος με αποτέλεσμα το θάνατο νεαρών σοσιαλιστών και κομουνιστών εργατών. Οι πυροβολισμοί ξεσπάνε όταν, με την υποκίνηση των κομουνιστών, η διαδήλωση μετατρέπεται σε προσπάθεια απελευθέρωσης μιας ομάδας συντρόφων τους από τα κρατητήρια του κεντρικού αστυνομικού τμήματος της πόλης. Ο Popper, μόλις 17 ετών, αισθάνεται ότι, ως Μαρξιστής, φέρει μέρος της ευθύνης για την τραγωδία – «τουλάχιστον επί της αρχής» – μιας και η θεωρία που υποστήριζε απαιτούσε την εντατικοποίηση της πάλης των τάξεων ώστε να επιταχυνθεί ο ερχομός του σοσιαλισμού.

Η τελευταία σκηνή του θεατρικού έργου «Περιμένοντας τον Γκοντό» κλείνει με τον ένα ήρωα να προτρέπει τον άλλο: «Λοιπόν, πάμε;». «Λοιπόν, πάμε;», επαναλαμβάνει λίγο αργότερα ο άλλος. «Ναι πάμε», απαντά ο πρώτος. Οδηγίες σκηνοθέτη: κανείς δεν κινείται… Οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα παραπέμπουν κατά καιρούς στο συγκεκριμένο διάλογο –με παρόμοιες σκηνοθετικές οδηγίες. Από την «αλλαγή» στον […]

Οι εκλογές για την ανάδειξη των εκπροσώπων των ευρωπαίων πολιτών στο Ευρωκοινοβούλιο βρίσκουν την Ευρωπαϊκή Ένωση στο μέσο μιας διπλής κρίσης- οικονομική κρίση και κρίση νομιμοποίησης. Με το κοινοτικό ΑΕΠ να συμπληρώνει ένα χρόνο συνεχούς συρρίκνωσης και τις προοπτικές ανάκαμψης να καθυστερούν περισσότερο από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ, απαιτούνται γενναίες πολιτικές παρεμβάσεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο […]

Αν κάποιος Αμερικανός κοιτάξει τα ποσοστά αποχής που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις για τις ερχόμενες ευρωεκλογές πρέπει να σκάσει στα γέλια. Εμείς δεν ήμασταν ο πιο πολιτικοποιημένος λαός του κόσμου, που χλεύαζε τους απολιτίκ «Γιάνκηδες» επειδή δεν ψηφίζουν για την εκλογή Προέδρου; Εμείς δεν κουβαλούσαμε από την εποχή του Περικλέους το δημοκρατικό γονίδιο που μας έστελνε […]

Η καταβύθιση του ελληνικού πολιτικού συστήματος στο αποκρουστικό τέλμα της διαφθοράς δεν είναι δυσεξήγητη. Σχεδόν από γεννησιμιού του το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα έχει τις πόρτες ανοιχτές στην συναλλαγή και τις προσωπικές εύνοιες. Για χρόνια μιλάμε για τις διαστάσεις της ρουσφετολογίας στην πολιτική μας ζωή. Ελάχιστοι όμως φρόντισαν να επισημάνουν πως το πελατειακό λεγόμενο σύστημα δεν […]

Μετά από 50 χρόνια ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης οι πολίτες της Ευρώπης είναι αντιμέτωποι με μια τριπλή κρίση, κρίση ταυτότητας, κρίση σκοπού και κρίση μέσων. Οι πολίτες της Ευρώπης θέτουν επιτακτικά τα ακόλουθα ερωτήματα: ποιοι είμαστε; ποιοι είναι οι στόχοι μας; πώς θα ξεπεραστεί η κρίση; τι μέσα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για να βγούμε από το τέλμα; […]

Επί τέλους!! Η διεθνής ακαδημαική κοινότητα αποφάσισε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αναζητήσει τα πραγματικά αίτια της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Εδώ και μήνες επιμένω πως την κρίση δεν την προκάλεσαν οι ασύδοτες, υποτίθεται, ελεύθερες αγορές. Αλλά οι παράλογες και αμελέτητες κινήσεις του δημοσίου. Βρήκαν ευκαιρία όμως οι χρεοκοπημένοι ακαδημαικά και ιδεολογικά κρατιστές […]

Σε μια απολαυστική γελοιογραφία του ΚΥΡ στο «Βήμα» (22/3/2009), απεικονίζονται δυό νέοι, πιθανότατα φοιτητές, με τα βιβλία υπό μάλης, να περπατούν παρέα μπροστά από τα προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών. Λέει ο ένας στον άλλο: «Δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας! Η θα γίνουμε αντιεξουσιαστές να σπάμε ή θα γίνουμε εξουσιαστές να κλέβουμε». Υπερβολικός ο αφορισμός αλλά […]

Bρε, τι έπαθαν οι φουκαράδες οι Ιρλανδοί! Η δική τους μείωση του ΑΕΠ είναι πολλαπλάσια της δικής μας. Είναι να τους λυπάται κανείς με το -9% που θα καταγράψουν το 2009, ενώ εμείς είμαστε στο -0,9%. Είναι να μην τους κλαίνε οι ρέγγες – την αλιεία των οποίων άφησαν για να ασχοληθούν με τους πιο […]

Oσο επιδεινώνεται η οικονομική κατάσταση της χώρας τόσο πληθαίνουν τα παράδοξα, με κορυφαίο να υπάρχουν μεν οι απαντήσεις, αλλά να μην τίθενται καν τα ερωτήματα πώς αυτή θα αντιμετωπιστεί. Παράδοξο πρώτο: Το πρώτο τετράμηνο τα κρατικά έσοδα όχι μόνο δεν αυξήθηκαν, αλλά για πρώτη φορά έπειτα από πολλές δεκαετίες έχουν αρνητική μεταβολή (-0,5%) σε σχέση […]

Αν κάποιος Αμερικανός κοιτάξει τα ποσοστά αποχής που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις για τις ερχόμενες ευρωεκλογές πρέπει να σκάσει στα γέλια. Εμείς δεν ήμασταν ο πιο πολιτικοποιημένος λαός του κόσμου, που χλεύαζε τους απολιτίκ «Γιάνκηδες» επειδή δεν ψηφίζουν για την εκλογή Προέδρου; Εμείς δεν κουβαλούσαμε από την εποχή του Περικλέους το δημοκρατικό γονίδιο που μας έστελνε […]

Η πολιτική ιστορία της χώρας μας βρίβει από αντιθέσεις και διχασμούς. Σχεδόν η δημιουργία του ελληνικού Κράτους στηρίζεται άμεσα κι έμμεσα σε διχαστικές τάσεις που δεν έπαψαν να ταλανίζουν τους επαναστατημένους Έλληνες. Από μικροί ανατραφήκαμε με την ιδέα πως η διχόνοια κατέστρεψε τους Έλληνες αλλά η ομόνοια ήταν ο καλύτερος σύμμαχός τους για την επίτευξη ανώτερων σκοπών. Κι όμως σήμερα στην πιο σύγχρονη έκφανση της μικροπολιτικής μας ζωής, ισχυρίζομαι, ότι δεν πάσχομε τόσο από ουσιαστικές διχογνωμίες όσο από αλληλοκαλύψεις θέσεων και πολιτικών πρακτικών μεταξύ των δύο αστικών κομμάτων δηλ. της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Μάλιστα θεωρώ ότι αυτή η αλληλοκάλυψη δίνει μεν στα κόμματα εξουσίας μια ασφάλεια και σιγουριά όσο αφορά τη διαδοχή τους στη διακυβέρνηση της χώρας σε βάρος όμως δυστυχώς σε αναθεωρητικές ή μεταρρυθμιστικές (εκσυγχρονιστικές) επιλογές. Η όσμωση των δυο κομμάτων ,(κατά την περίφημη πρόβλεψη του Anthony Downs, «Οικονομική Θεωρία της Δημοκρατίας», Παπαζήσης, Αθήνα, 1997), βαίνει αργά αλλά σταθερά τροχοπέδη στον εκσυγχρονισμό της πολιτικής μας μεσοπρόθεσμα.

Η διεθνής κρίση μας βρίσκει στο μεταίχμιο δύο «γενεών» προβλημάτων. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες συζητούν πώς θα βάλουν το κράτος να χαλιναγωγήσει τις αγορές. Δίπλα στο ‘αόρατο χέρι’ της αγοράς εγκαθιστούν την ‘ορατή γροθιά’ του κράτους. Εμείς όμως παλεύουμε ακόμα να φτιάξουμε αυτό το κράτος. Ο σύγχρονος καπιταλισμός εξελίχθηκε μέσα από δύο μεγάλους, περίπου τριακονταετείς κύκλους. […]

Τώρα και αρκετά χρόνια λέω τι ο μεγαλύτερος εχθρός της Ελληνική οικονομίας και της Ελλάδος γενικά είναι το ΙΚΑ. Από την μια διότι πληρώνουμε πάρα πολλά λεφτά και δεν παίρνουμε τίποτα, και από την άλλη είναι η αιτία που έχουμε τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη. Μπορεί οι καθαρές αποδοχές των Ελλήνων εργαζομένων να είναι στο 60% του μέσου όρου στην ΕΕ, αλλά όσο αναφορά το μέσο κόστος ανά εργαζομένου, αυτό είναι στο 94% του μέσου εργαζομένου στην ΕΕ. Γιατί ενώ το μέσο κόστος ανά εργαζομένου στην Ελλάδα είναι στο 94% της ΕΕ, ο μέσος Έλληνας εισπράττει μόνο το 60%; Διότι η διαφορά πάει στο ΙΚΑ.

Με πρόσφατες δηλώσεις του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε το 5% του προϋπολογισμού να διατίθεται για την παιδεία. Δηλαδή ζήτησε από τους Έλληνες φορολογούμενους να πληρώσουν παραπάνω, σε απόλυτους αριθμούς, 1,2 δισεκατ. Ευρώ για το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι πόσο τόπο θα πιάσουν τα χρήματα αυτά –τα οποία, βεβαίως δεν περισσεύουν- για να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες της ελληνικής παιδείας και όχι κάποιοι απρόσωποι διεφθαρμένοι και δαιδαλώδεις γραφειοκρατικοί μηχανισμοί. Αξίζει, συνεπώς, τον κόπο να ξεχάσουμε για λίγο δημαγωγικές διακηρύξεις και άτολμες προσπάθειες και να δούμε χωρίς παρωπίδες ποιά είναι η πραγματική κατάσταση στην ελληνική εκπαίδευση.