Ακόμα και για μια χώρα εθισμένη στην υπερβολή, η κοινωνική αναταραχή που προκάλεσε ο φόνος του εφήβου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από αστυνομικό, στα Εξάρχεια, ήταν πρωτοφανής. Πως εξηγείται; Δύο παράγοντες πρέπει να ληφθούν, κατ’ αρχήν, υπόψη: η δύναμη του τυχαίου γεγονότος και η ιστορική έλλειψη εμπιστοσύνης σε βασικούς κρατικούς θεσμούς, ιδιαίτερα την Αστυνομία. Ο καθένας θα […]

Ανεξάρτητα από το πώς αξιολογεί κανείς τις επιμέρους προτάσεις της επιτροπής του καθ. Θάνου Βερέμη για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το γεγονός είναι ότι οι προτάσεις παραμένουν στον χώρο της παραδοσιακής κρατοκεντρικής περί παιδείας αντίληψης. οι προτάσεις της επιτροπής Βερέμη δεν λύνουν κανένα από τα προβλήματα που έχουν οδηγήσει την παιδεία στην Ελλάδα στα σημερινά της […]

Το 2008 τελειώνει αφήνοντας πίσω μια πολύ στυφή γεύση για τα δημόσια πράγματα τις χώρας. Μια στυφή γεύση αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερης αναξιοπιστίας τους πολιτικού συστήματος, από την ατιμωρισία όλων των μεγάλων και μικρών σκανδάλων που είδαν το φως της δημοσιότητας, από την παρακμή του κρατικού μηχανισμού, την κατάρρευση 3 κρατικών ασφαλιστικών ταμείων, την έκπτωση […]

Ο δοµικός ρόλος της βίας στην κοινωνία µας επιβεβαιώνεται µε τρόπο τραγικό. Ο θανάσιµος τραυµατισµός ενός νέου ανθρώπου από αστυνοµικό στα Εξάρχεια αποτελεί αποκρουστική υπενθύµιση (6/12/2008), όπως αποκρουστικό ήταν και το κύµα βανδαλισµών που ακολούθησε το τραγικό συµβάν των Εξαρχείων. Λίγες ηµέρες νωρίτερα, παραλίγο να θρηνήσουµε άλλο νεκρό όταν η βίαιη εισβολή σε εκδήλωση τµήµατος του Πανεπιστηµίου Αθηνών είχε ως συνέπεια το σοβαρό τραυµατισµό του προέδρου του τµήµατος (27/11/2008). Τα πιο πρόσφατα από µια σειρά συχνών και – δυστυχώς – προβλέψιµων γεγονότων. Προβλέψιµων διότι η κοινωνία µας πάσχει από δυο θεµελιώδη ελλείµµατα: το έλλειµµα εµπιστοσύνης σε θεσµούς και διαδικασίες και το έλλειµµα σε νόρµες πραγµατισµού και αυτοσυγκράτησης. Είναι ίσως υπερβολικό να λέγεται ότι ορισµένοι πολιτικοί σχηµατισµοί υποθάλπουν τη βία. Αναµφίβολα όµως παρατηρείται ένας εθισµός στην προσµέτρηση της βίας ως ενός ακόµη παράγοντα που µπορεί να αξιοποιηθεί στο πολιτικό παιχνίδι. Άλλωστε επί δεκαετίες το πολιτικό σύστηµα λειτουργούσε υπό τη δαµόκλειο σπάθη της τροµοκρατίας: πολιτικοί, επιχειρηµατίες, δικαστές, ήταν ανάµεσα σε όσους στοχοποιήθηκαν. Η δολοφονική βία και η απειλή της είχαν καταστεί παράγοντες συν-διαµόρφωσης των υλικών, ιδεατών και ψυχολογικών συνθηκών άσκησης δηµοσίων λειτουργηµάτων. Το ίδιο ισχύει για τα πανεπιστήµια. Με δεδοµένο ότι η βία και η απειλή προσφυγής σε αυτή χρησιµοποιούνται συχνά και στα όργανα συλλογικής διοίκησης των ΑΕΙ (συγκλήτους, Γ.Σ. τµηµάτων), αντιλαµβάνεται κανείς πόσο άσχετη µε την πραγµατικότητα είναι η «διοικητική αυτοτέλεια» των ΑΕΙ που ευαγγελίζεται το Σύνταγµα. Ποια αυτοδιοίκηση µπορεί να λειτουργήσει όταν τα συλλογικά όργανα διοίκησης αποφασίζουν υπό την ψυχολογική απειλή της βίας των «αντιεξουσιαστών» και των συµπαραστατών τους;

Ποιές είναι οι αιτίες της εξέγερσης των μαθητών; Τα σκάλδαλα και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα; Το όραμα μιας καλλίτερης κοινωνίας; Η ανικανότητα της κυβέρνησης; Ποιός είναι ο στόχος των ξεσηκωμένων νέων; Αυτά κι άλλα πολλά ερωτήματα δημιουργούνται από την πανελλαδική εξέγερση των νέων στα γυμνάσια και τα λύκεια. Από τις απαντήσεις των ίδιων των παιδιών πάντως στους ρεπόρτερς των καναλιών προκύπτει ότι η αφορμή ήταν η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και οι αιτίες βρίσκονται μεταξύ άλλων στο ότι αμφισβητείται από κάποιους ο “δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας” της παιδείας, ότι το πολιτικό σύστημα είναι διεφθαρμένο, ότι το μέλλον τους δεν είναι εξασφαλισμένο κλπ. Αμφισβητώ σοβαρά, ότι οι μαθητές που ξεσηκώθηκαν δεν είναι υποκινούμενοι κι ότι οι κινητοποιήσεις τους είναι αποτέλεσμα αυθόρμητης διαμαρτυρίας και αυτοοργάνωσης. Το αποδεικνύουν οι δηλώσεις τους, η φρασεολογία και τα συνθήματά τους. Πίσω από μια φαινομενική φρεσκάδα διακρίνεις μια ξύλινη πολιτική ορολογία που συναντάται σε όλα τα αριστερά κινήματα διαμαρτυρίας και βίαιου ακτιβισμού της τρέχουσας δεκαετίας κατά της παγκοσμιοποίησης, του νεοφιλελευθερισμού κοκ.

Ένα πράγμα που εξοργίζει τους νέους, και ειδικά τους εφήβους, είναι η υποκρισία, ο φαρισαϊσμός. Όσο μεγαλώνουμε μαθαίνουμε να είμαστε πιο «πολιτικοί» και «κομψοί», να αποφεύγουμε τα δύσκολα ερωτήματα που αφορούν τελικούς σκοπούς και το νόημα των δραστηριοτήτων μας, να βλέπουμε τα μέσα που χρησιμοποιούμε κυρίως με χρηστικούς όρους. Οι νέοι, όμως, επιμένουν να ρωτούν […]

Kανείς στη Μασαχουσέτη των αρχών του 19ου αιώνα δεν θα πίστευε ότι ο ερημίτης της Κομητείας Κονκόρντ, ονόματι Χένρι Ντέιβιντ Θορό, θα γινόταν κάποτε επαναστάτης. Οπως και κανείς, πριν από τον Μαχάτμα Γκάντι, δεν έδωσε σημασία σε ένα μακροσκελές άρθρο με τον τίτλο «Αντίσταση στην πολιτική του κράτους» («Resistance to Civil Government») που δημοσιεύτηκε το […]

Η καταστροφική βία που ακολούθησε τη δικαιολογημένη έκρηξη νεανικής οργής είναι παιδί μιας διπλής αυθαιρεσίας, κρατικής και κοινωνικής. Η μεταπολίτευση μας κληροδότησε μια μεγάλη αυταπάτη: ότι μπορούμε να αντισταθμίσουμε το ιστορικό κατάλοιπο αυταρχισμού των προηγούμενων δεκαετιών με άφθονες δόσεις επιτρεπτικότητας. (Επιτρεπτικότητα: η κουλτούρα του όλα επιτρέπονται). Στην πραγματικότητα, αυταρχισμός και επιτρεπτικότητα εκβάλλουν σε μια κοινή […]

Αγαπητές αναγνώστριες και αγαπητοί αναγνώστες, τούτο είναι το τελευταίο σημείωμα της χρονιάς. Η «Αυγή» δεν θα κυκλοφορήσει το επόμενο Σάββατο. Η στήλη λοιπόν, πιστή στην χριστουγεννιάτικη παράδοσή της θα κλείσει τη χρονιά με ένα παραμύθι. Τα παραμύθια, όπως ξέρουμε, είναι κείμενα για προβληματισμό, ηθικό δίδαγμα και σχολιασμό. Τούτο το παραμύθι το έδωσε ο καθηγητής οικονομίας […]

Ας υποθέσουμε πως κάποιος τυπώνει ένα πλαστό χαρτονόμισμα των €500, το οποίο ρίχνει σε κυκλοφορία αγοράζοντας κάποιο αγαθό. Όντας πλαστό, δεν αποτελεί αντάλλαγμα σε κάποια εργασία του. Ο ίδιος ο πλαστογράφος, δεν αισθάνεται καμία τύψη, τουναντίον, αισθάνεται πως η πράξη του ωφελεί το κοινωνικό σύνολο, αφού, όπως λένε οι οικονομολόγοι, «μετά το Keynes, είναι καλό για την οικονομία να ρίχνεται χρήμα στην αγορά για να κινείται». Ωστόσο, ο πλαστογράφος τιμωρείται από το Νόμο. Σε παλαιότερους καιρούς μάλιστα, θα τιμωρούταν με θάνατο. Ας δούμε τώρα μια τράπεζα που κυκλοφορεί μια πιστωτική κάρτα, η οποία είτε δίδεται στον καταναλωτή από ένα συγκεκριμένο εμπορικό κατάστημα για να διευκολύνει τις αγορές του, είτε από την ίδια την τράπεζα με «bonus» αγορών από συγκεκριμένα εμπορικά καταστήματα. Η κάρτα μάλιστα αποτρέπει τον καταναλωτή από το να τράβα χρήματα από ATM με την χρέωση μεγαλύτερου επιτοκίου. Έτσι ο καταναλωτής χρησιμοποίει την κάρτα που τόσο γενναιόδωρα του δωρίσθηκε. Πλέον ο καταστηματάρχης είναι σίγουρος πως δεν θα λάβει πλαστό χαρτονόμισμα. Αγοράζει λοιπόν ο καταναλωτής από τα συμβεβλημένα μαγαζιά αγαθά, αξίας, ας πούμε, πάλι €500. Διαμέσου της κάρτας μεταφέρονται τα €500 από τον λογαριασμό που έχει ανοίξει επί πιστώσει η τράπεζα για τον καταναλωτή, στο λογαριασμό που διατηρεί στην τράπεζα το κατάστημα. Η τράπεζα καταγράφει τις παραπάνω ενέργειες στα λογιστικά της βιβλία. Αν παρατηρήσουμε προσεχτικά, η τράπεζα δεν έχει κυκλοφορήσει χρήμα, δηλαδή αυτό που έχει από τις καταθέσεις των πελατών της και το οποίο αντιπροσωπεύει πραγματικά κέρδη που αποταμιεύει ο κάθε καταθέτης. Η τράπεζα με την πιστωτική κάρτα, κυκλοφορεί χρήμα το οποίο δεν έχει και επιπλέον δύναται να κερδίση τόκο από αυτό.

Κάπως έτσι πρέπει να είναι η ζωή στη Βαγδάτη: αυθαίρετη βία, πυρπολήσεις, λεηλασίες, απουσία αίσθησης μιας ομαλής ζωής, να μην ξέρεις αν το παιδί σου θα γυρίσει ζωντανό στο σπίτι, αν θα βρεις το μαγαζί σου όπως το άφησες. Να ανησυχείς για το αύριο, να αισθάνεσαι παγιδευμένος, να μην μπορείς να ελπίζεις… Ένα διεφθαρμένο πολιτικό […]

Η κυβέρνηση ζήτησε επανειλημμένα συγγνώμη. Όχι για τους βανδαλισμούς της περιουσίας ανύποπτων πολιτών. Ούτε και για την αναστάτωση της ζωής στις πόλεις και για την αδράνεια της αστυνομίας. Ζήτησε συγγνώμη ξανά και ξανά μόνο για τον θάνατο του 15χρονου και για την συμπεριφορά αστυνομικού. Υποσχέθηκε μάλιστα και αυστηρές κυρώσεις. Για τους υπεύθυνους της απώλειας του […]

Το πρόβλημα είναι βαθύτατα πολιτικό. Η ελληνική κοινωνία είναι εξοργισμένη, θλιμμένη, απογοητευμένη. Η δολοφονία του 15χρονου μαθητή από αστυνομικό στα Εξάρχεια πυροδότησε μια σειρά αντιδράσεων που σιγοβράζουν εδώ και καιρό στην ψυχή του Έλληνα. Από πού πηγάζει αυτή η οργή; Από τη διεύρυνση των ανισοτήτων. Από τη διαπιστωμένη πλέον διαφθορά των πολιτικών όλων των αποχρώσεων. […]

Ήταν προφητικό το σημείωμά μου της περασμένης εβδομάδας. Μίλαγε για τις τραγωδίες που επιφυλάσσει στα παιδιά της η κατακερματισμένη καθυστερημένη κοινωνία, που δεν έχει ούτε συνοχή ούτε συνολικό στόχο. Το Σάββατο παίχτηκε στην καρδιά της πρωτεύουσας, αλλά και άλλων μεγάλων πόλεων, η γνωστή τραγωδία. Αστυνομικός που δεν συμπεριφέρθηκε ως όργανο της τάξεως, αλλά ως τσαμπουκαλής, […]

Αν παρακολουθήσει κανείς τη συζήτηση με αφορμή τον φόνο του μικρού Αλέξη πρέπει να καταλήξει σε απογοητευτικά συμπεράσματα και σε ένα ερώτημα: εδώ δεν μπορούμε να οργανώσουμε ένα διάλογο της προκοπής για όσα συμβαίνουν, ελπίζουμε ότι θα οργανώσουμε ορθολογικά την κοινωνία; Ετσι στον δημόσιο χώρο διακινούνται περισσότερα φαντάσματα από πληροφορίες και περισσότερες ιδεοληψίες από θεωρίες. […]

Ένα χαρακτηριστικό δείγμα της κρίσης που περνάμε είναι η κραυγαλέα ανεπάρκεια των ηγετών μας. Αν δυσκολευόμαστε να δούμε φως στο στην άκρη τη σήραγγας είναι γιατί, μεταξύ άλλων, δεν διαθέτουμε ηγεσίες να μας εμπνεύσουν με το φωτεινό παράδειγμά τους. Αντιπαρέρχομαι τις εικονικές παραιτήσεις της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών ή την παντελή ανυπαρξία του Αρχηγού […]

When Greece’s conservative New Democracy party came to power in March 2004 it promised three things: to “reinvent” the state, to eliminate corruption and to initiate much-needed educational reform. Four years later, the situation remains unchanged: The state is still a tool for bestowing benefits and favors, corruption in the public sector is still rampant, […]

Αν ζητούσαμε από έναν Αναγεννησιακό Ανθρωπιστή να μας αποδώση τα αίτια της σημερινής Κρίσης θα μας απαντούσε κοφτά, «μα, η έλλειψη Virtù» ή αλλιώς «η κατίσχυση της Τύχης». Η Αναγεννησιακή διανόηση είχε κατορθώσει να τυποποιήση σε ένα εννοιολογικό δίπολο την ουσία της ανθρώπινης δράσης. Τι ονομάζουμε όμως Virtù ή Virtus; Εκείνο που αντιτίθεται στη θεά Fortuna. Εκείνο που στην έλλειψή του οδηγούνται σε παρακμή οικογένειες, ηγεμονίες και πολιτισμοί. Εκείνο στο οποίο σκοπεύει η Τέχνη και η ανθρώπινη Διάνοια. Εκτεταμένη ανάλυση της έννοιας της Virtù δίδουν δυο σύγχρονοι μελετητές του Niccolò Machiavelli, o Quentin Skinner και ο J.G.A. Pocock. Το διάβασμα του έργου του δευτέρου «The Machiavellian Moment. Florentine Political Thought & the Atlantic Republican Tradition» (Princeton, 1975) μπορεί να μας δώσει να καταλάβουμε πώς τα δυο χαρακτηριστικά των «Νεότερων Χρόνων», η Αστικοδημοκρατική Πολιτεία και ο Καπιταλισμός, εγκολπώνονται αυτό το δίπολο κάνοντας τον χρονικό ορίζοντα να παρουσιάζεται περισσότερο σπειροειδής παρά γραμμικός. Επίσης μας δείχνει πώς στην Βρετανία των αρχών του 18ου αι. μια παρόμοια κρίση με τη σημερινή δημιούργησε την πρώτη φιλελεύθερη συνείδηση.

Να σταματήσουν πλέον τα παιχνίδια. Τα αθώα «παιδάκια» με τα καδρόνια, τα στυλάρια, τις βόμβες Μολότωφ και τις κοτρόνες που στοχεύουν αστυνομικά τμήματα, όργανα της τάξης, καταστήματα και αθώους περαστικούς δεν είναι άδολα οργισμένα νιάτα. Αποτελούν συμμορίες αντιδραστικών και συνήθως καλοβολεμένων βλαστών μεσοαστικών, και σπανιότερα λαικών, οικογενειών που στοχεύουν στην λεηλασία, τους βανδαλισμούς και το […]

Σύμφωνα με έναν ερασιτεχνικό ορισμό, «έλλειμμα είναι όταν δεν έχεις όλα όσα είχες όταν δεν είχες τίποτα». Η διαχρονική αποτυχία της οικονομίας μας να συμμαζέψει τα ελλείμματά της όταν ακόμα μπορούσε, στερεί τώρα τη δυνατότητα δραστικής επεκτατικής πολιτικής προκειμένου να αποτραπεί το σοκ μιας απότομης επιβράδυνσης. Οι αποτυχίες στην πολιτική γεννούν συνέπειες, αναπαράγονται, κληρονομούνται από […]

Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για να περιγραφεί το περιστατικό της 6ης Δεκεμβρίου. Μια εν ψυχρώ δολοφονία ενός αθώου παιδιού που βρέθηκε σε λάθος στιγμή σε λάθος σημείο. Από κάποιον που δυστυχώς λέξεις για να τον χαρακτηρίσουν, όπως κτήνος, έχουν παραφθαρεί στη γλώσσα μας από την υπερβολική άσκοπη χρήση, ώστε να έχουν νόημα τώρα που χρειάζονται. […]

Ο Μαρκ Τουαίν και ο Τσαρλς Ντίκενς είναι ίσως οι γνωστότεροι κλασσικοί που περιέγραψαν τα παιδικά τραύματα από έλλειψη οικογενειακής στοργής. Δεν γνωρίζω όμως κλασσικό συγγραφέα να έχει περιγράψει τα τραύματα από την υπερβολική και καταπιεστική οικογενειακή στοργή. Ίσως επειδή τα τραύματα αυτά δεν συγκινούν τους ρομαντικούς. Ίσως επειδή αυτό το φρούτο δεν φυτρώνει έξω […]

Όταν εκδηλώνεται μία οικονομική κρίση σε παγκόσμια έκταση όπως η σημερινή αλλά και βάθους που ίσως να ξεπεράσει αυτή του 1929 αν ενεργήσουμε με βάση κρατικιστικά και Κεϋνσιανά, πεπαλαιωμένα και τετριμμένα πρότυπα, είμαστε υποχρεωμένοι να αντιτάξουμε τις σύγχρονες αρχές λειτουργίας των αγορών και να υποδείξουμε στις κυβερνήσεις τα τραγικά λάθη που πιθανόν να υποπέσουν. Όταν τελειώσουν τα 700 δις. Δολάρια του σχεδίου Πόλσον, θα καταλάβουμε πως ένα τόσο απίθανα μεγάλο ποσό, μόνο μία κυβέρνηση θα μπορούσε να το δαπανήσει με σχεδόν μηδενικό αποτέλεσμα. Μετά θα περάσουμε στο 1 τρις. Δολάρια του σχεδίου Ομπάμα που θα διοχετευθεί στις καταρρέουσες αυτοκινητοβιομηχανίες, στη πράσινη τεχνολογία, στη κοινωνική ασφάλιση, στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη, στους αναξιοπαθούντες και στα δημόσια έργα. Εν τω μεταξύ το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ θα έχει ξεπεράσει το 10% του ΑΕΠ, ο ισολογισμός της FED θα δείχνει πεντακάθαρα την θεαματική αύξηση φρέσκων τυπωμένων δολαρίων ενώ το υψηλότατο κόστος απαγκίστρωσης από το Ιράκ και της μεγαλύτερης εμπλοκής στο Αφγανιστάν, θα αποτελέσει την θρυαλλίδα για την έκρηξη του πιο μεγάλου οικονομικού ηφαιστείου που γέννησε η οικονομική ιστορία των ΗΠΑ.

Αν έπρεπε να συνοψίσω με μια λέξη τι χαρακτηρίζει τη σημερινή Ελλάδα θα έλεγα «αναχρονισμός». Τα θέματα που μας απασχολούν, ο τρόπος που τα συζητούμε (και γενικότερα αντιδρούμε), καθώς και οι λύσεις που συνήθως δίνουμε, δεν θυμίζουν τόσο μια ανεπτυγμένη χώρα της ΕΕ, στον 21ο αιώνα, όσο είτε μια αναπτυσσόμενη τριτοκοσμική χώρα, είτε μια πρώην […]

Youth policy will be a significant policy issue at the next EP mandate, as well as the role of young people in the European societies and their empowerment to address the future challenges of economy, environment and globalization. In this aspect we strongly believe that EP elections will be a milestone in youth – related matters. At the same time, current and future European and national youth policies in Europe will face severe challenges and will need to address true needs of both young people and societies in general. Next EP mandate will have to discuss and push for policies that address the ongoing challenges of youth in the fields of education, unemployment, social cohesion, sustainable development and environment. More and more young people, as well as youth organizations all over Europe, in all levels (local, regional, national and European) are struggling to put their needs and wishes to the main political agenda. We feel that the time has come. European societies in general see the urgent need to do more for their young people. More and pore people recognize that there is a clear and present danger for young people, never faced before in EU history: the next youth generation might live in much worse conditions, in every aspect, than its parents. And everybody wants this danger to be avoided, as soon as possible.

Βεβαίως και πρέπει να δεχόμαστε σαν χώρα την απόλυτα ελεύθερη άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων. Οφείλουμε όμως να εντάξουμε στην άσκηση της καθημερινής κυβερνητικής πρακτικής αλλά και να εμπεδώσουμε στην πολιτική μας κουλτούρα την αντίληψη πως τα δικαιώματα συνεπάγονται και υποχρεώσεις. Και πως η άσκηση δικαιώματος δεν μπορεί να εκτείνεται πέραν του σημείου όπου θίγει τα […]