Φαντάζεστε να μαθευόταν ότι ο Τζον ΜακΚέιν είχε λάβει μέρος σε μια πανηγυρική εκδήλωση υπέρ του μακαρίτη δικτάτορα της Χιλής Πινοσέτ; Είναι σίγουρο ότι το γεγονός αυτό θα είχε γίνει κύριο θέμα στα αμερικανικά ΜΜΕ και οπωσδήποτε θα επηρέαζε τις εκλογικές του προοπτικές. Και βέβαια, θα είχε προβληθεί από τους Δημοκρατικούς και τον υποψήφιό τους, […]

Η αφορμή για να γραφτεί αυτό το άρθρο δόθηκε από την εμφάνιση στον Ελεύθερο Τύπο της 17ης Ιουλίου 2008 του άρθρου του κ. Μελετόπουλου με τίτλο «Οικονομικός φιλελευθερισμός και κοινωνικό κράτος» το οποίο στη συνέχεια αναδημοσιεύθηκε και στον δικτυακό τόπο της «Προοδευτικής πολιτικής». Το άρθρο αυτό ξεκινά με τη σωστή διαπίστωση ότι, «όπως όλες οι ιδεολογικού χαρακτήρα συζητήσεις στη χώρα μας, έτσι και η συζήτηση περί του βέλτιστου οικονομικού συστήματος χαρακτηρίζεται από υπερβολές, αγκυλώσεις, στερεότυπα και διαστρέβλωση των εννοιών.» Δυστυχώς όμως η συνέχεια του άρθρου επιβεβαιώνει τον κανόνα αυτό και ο συγγραφέας του υποκύπτει στις υπερβολές, τις αγκυλώσεις, τα στερεότυπα και τη διαστρέβλωση των εννοιών που ο ίδιος θέλησε να αποφύγει. Υποκύπτει δηλαδή στα στερεότυπα που κυριάρχησαν τις τελευταίες δεκαετίες και που θέλουν τον φιλελευθερισμό και τους Έλληνες εκπροσώπους του να διακατέχονται από (α) αδιαφορία για το εθνικό συμφέρον (β) εξιδανίκευση της αγοράς ως ενός τέλεια αυτορρυθμιζόμενου συστήματος και (γ) μία ολοκληρωτική απόρριψη της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Το 1976 το ρεπουμπλικανικό κόμμα των ΗΠΑ, βυθισμένο στην απαξίωση, έχανε τις εκλογές. Η Αμερική ήταν σοκαρισμένη από τη διαφθορά της κεντρικής εξουσίας. Για την ακρίβεια ολόκληρη η ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος ήταν βουτηγμένη στα σκάνδαλα. Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο ένας πρόεδρος παραιτήθηκε για να αποφύγει την παραπομπή του σε δίκη για συνωμοσία. […]

Δεν καταπολεμιέται η διαφθορά με ευχολόγια. Ούτε και με προσπάθειες ουσιαστικής συγκάλυψης γεγονότων και πραγμάτων. Η αλήθεια είναι πικρή. Στο σύστημα της συναλλαγής είναι οι περισσότεροι μέχρι τον λαιμό χωμένοι. Κι όσοι φωνάζουν περισσότερο για κάθαρση είναι συνήθως εκείνοι με την πιο λερωμένη γωνιά. Η υποκρισία χτυπάει κόκκινο. Κανένας δεν δέχεται να αντικρύσει την αλήθεια […]

Δεν ξέρω τι θα συζητούν οι υψηλοί προσκεκλημένοι στη λεγόμενη Γιορτή της Δημοκρατίας, το βράδυ της 24ης Ιουλίου, κάνοντας βόλτες στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου με μια σαμπάνια στο χέρι. Μπορώ να υποψιαστώ, όμως, μερικά θέματα. Οι επαγγελματίες πολιτικοί θα μπορούσαν να συγκρίνουν τις επιδόσεις τους στη συγκέντρωση «δώρων» από προβεβλημένες επιχειρήσεις – πόσα πιστωτικά […]

O ηθοποιός Josh Holloway περιγράφοντας την πρόσφατη ενοπλη ληστεία σε βαρος της οικογένειας του έκανε ένα εύστοχο σχόλιο: «όταν βρεθείς μπροστά σ ένα πιστόλι και επιζήσεις» δήλωσε, «τότε, κάτι έχεις κάνει σωστά». Στο πεδίο της αγοράς, η παραπάνω φράση θα μπορούσε να αποτελέσει τον θεμελιώδη κανόνα του καπιταλισμού: όταν ένας επιχειρηματίας βρεθεί απέναντι στο πελατειακό […]

«Δεν υπάρχει πουθενά το Χρυσόμαλλο Δέρας. Μα υπάρχει το ταξίδι της Αργώς.» Γ. Θεοτοκάς, Αργώ Εάν κάτι εντυπωσιάζει τον ουδέτερο παρατηρητή των εξελίξεων της πολύχρονης διελκυστίνδας γύρω από την ονομασία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, τούτο είναι σίγουρα πως η επιχειρηματολογία της ελληνικής διπλωματίας αρθρώνεται γύρω από ιστορικά «δίκαια» και «δικαιώματα» και λιγότερο γύρω […]

Το δίκαιο και τα οικονομικά είναι δύο επιστήμες με μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Η σημαντικότερη από αυτές τις διαφορές είναι το αντικείμενό τους. Τα οικονομικά είναι μια εμπειρική επιστήμη. Μελετά ατομικές συμπεριφορές αλλά και κοινωνικά φαινόμενα. Η νομική είναι μια δεοντολογική επιστήμη. Το αντικείμενό της είναι οι κανόνες δικαίου, μια σειρά από «πρέπει». Στόχος του δικαίου είναι η ρύθμιση της κοινωνικής ζωής, ενώ των οικονομικών η περιγραφή της. Παρά τις διαφορές αυτές, μεγάλοι οικονομολόγοι, φιλόσοφοι και κοινωνικοί επιστήμονες ασχολήθηκαν στο έργο τους με τον οικονομικό ρόλο των θεσμών και ιδιαίτερα του δικαίου αλλά και με την επιρροή της οικονομίας στην εξέλιξη των θεσμών. Από τον Adam Smith μέχρι τον Karl Marx και τον Max Weber, η διαπλοκή δικαίου και οικονομίας ήταν προφανής. Όμως παρά τις ενδιαφέρουσες και πάντα επίκαιρες ιδέες τους κανείς από αυτούς δεν μπόρεσε να προσφέρει μια πειστική θεωρία που να συνδέει τις δύο επιστήμες. Αντιμετώπιζαν την οικονομία αλλά και το δίκαιο ως κοινωνικά φαινόμενα που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, χωρίς όμως να μπορέσουν να προχωρήσουν πέραν μιας (όχι πάντα τόσο πειστικής) περιγραφής.

Ενα ανθρωπολογικό γνώρισμα της εξουσίας είναι ενίοτε η υποτίμηση του κινδύνου. Στο απόγειο της ισχύος τους οι άνθρωποι της εξουσίας αισθάνονται παντοδύναμοι. Φταίει η αδρεναλίνη που απελευθερώνεται στον εγκέφαλο. Βοηθά και το σκηνικό περιβάλλον: απαστράπτοντα γραφεία, παχιές μοκέτες, στρατιές γραμματέων και παρατρεχάμενων. Τότε ορισμένοι άνθρωποι της εξουσίας δρουν τυχοδιωκτικά, υποτιμώντας το ενδεχόμενο να βρεθούν μια […]

Με δέος παρακολουθούμε την εξέλιξη της δεινούς διεθνούς οικονομικής κρίσεως, αφενός μεν να επιμηκύνεται αφετέρου δε να δραματοποιείται, τόσο όσον αφορά τα τυπικά μακροοικονομικά χαρακτηριστικά όσο και τα θεμελιώδη και ουσιαστικά στοιχεία της φάσης του οικονομικού κύκλου που διανύουμε. Κάθε κρίση εμφανίζεται αναπάντεχα και ξαφνιάζει, παρά το γεγονός ότι μερικοί, έστω ελάχιστοι, την είχαν προβλέψει. Ομως όταν ξεσπάει η κρίση παρασύρει όλους, ακόμη και τους προνοητικούς και έτσι η προσπάθεια για τη λύση της κρίσης και για την απάντηση του αινίγματος που φέρει γίνεται επιτακτική. Για παράδειγμα η μεγαλύτερη Κασσάνδρα του 2007 ήταν η Royal Bank of Scotland, αλλά αυτό δεν έσωσε ούτε την ίδια από τις γιγαντιαίες απομειώσεις ενεργητικού αλλά και τις χαμένες πιστώσεις. Φαίνεται σαν ο προφήτης της καταστροφής, που δεν είχε την πρόνοια να περισώσει τον εαυτό του. Αλλά αυτή είναι η μαγεία των αγορών, να μην αφήνουν κανένα, όσο κραταιός και αν είναι, να εφησυχάζει. Σοφός, προφήτης ή πλούσιος, αν εκδηλωθεί η κρίση θα παρασυρθεί στη δίνη της με τον ίδιο ή και χειρότερο τρόπο. Η παρούσα λοιπόν κρίση που διανύουμε, πρώτα από όλα τιμώρησε τους χρηματοπιστωτικούς παγκόσμιους πρωταγωνιστές, αφού αφάνισε τις μαμούθ κεφαλαιοποιήσεις τους και αρκετές, όπως τη φημισμένη Bear Stearns, τις οδήγησε στο χείλος της απόλυτης καταστροφής.

Εννέα στις δέκα (μην πω εννενηνταεννιά στις εκατό) περιπτώσεις που ακούμε από πολιτικούς ή τα ΜΜΕ να καταγγέλεται η ακρίβεια στην αγορά, ο προφανής στόχος είναι οι ασυνείδητοι κοινωνικά κερδοσκόποι που χρεώνουν υπέρογκα τα αγαθά που πωλούν ή τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Για την ευκολία της κουβέντας ας αγνοήσουμε την πραγματικότητα και ας υποθέσουμε ότι […]

Η αλήθεια είναι ότι η Νέα Δημοκρατία δεν κέρδισε τις εκλογές του 2004 καταθέτοντας κάποια σοβαρή πολιτική πρόταση. Ούτε κάποιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα αλλαγής του τόπου. Σιμά – κοντά τις ίδιες προτεραιότητες με το απερχόμενο ΠΑΣΟΚ είχε. Δεν είχε καν τα εχέγγυα της αποτελεσματικότητας. Ελειπε χρόνια από την εξουσία και οι πολίτες γνώριζαν ότι θα υπάρξει […]

Η χώρα μας βρίσκεται σε τέλμα. Σε όποιον τομέα του δημόσιου βίου κι αν κοιτάξει κανείς δύσκολα θα δει εξελίξεις που να του δίνουν ελπίδες. Τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα που συγκλονίζουν το δημόσιο βίο δείχνουν ότι κάτι πολύ σάπιο υπάρχει στην Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία. Τριάντα τέσσερα χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση η χώρα δίνει συχνά την εντύπωση […]

Μου έρχονται δάκρυα όταν διαβάζω στην εφημερίδα την απελπισία των συμπολιτών που βλέπουν να χάνουν τη δουλειά τους, ξέροντας ότι δεν θα μπορέσουν να την αντικαταστήσουν. Το φάσμα της μόνιμης ανεργίας είναι μια από τις χειρότερες ανθρώπινες τραγωδίες. Δεν είναι μόνο η έλλειψη του οικονομικού πόρου. Είναι και η κοινωνική υποβάθμιση και απομόνωση. Ο άνεργος αποφεύγει τις παρέες. Όχι μόνο γιατί δεν έχει να πληρώσει το ρεφενέ του καφενείου, ούτε μόνο επειδή ντρέπεται για την κατάντια του. Είναι και που δεν έχει πια τι να συζητήσει με τους φίλους. Εκείνοι συζητούν την καθημερινότητά τους στη δουλειά, στον κόσμο που συναλλάσσονται. Εκείνος δεν έχει καθημερινότητα, πέρα απ’ το να τσακώνεται με τη γυναίκα του που, όσο περισσότερο περιφρονεί τον εαυτό του, τόσο περισσότερο τη μισεί. Τσακώνεται για το φαγητό που είναι άνοστο, το σκόρδο που δεν του αρέσει, τα φώτα που δεν κάνει οικονομία, το θόρυβο που κάνει και την ξυπνάει. Λίγο λίγο, τον κόβουν και οι φίλοι. Παύουν να του τηλεφωνούν. Τι να του πουν άλλωστε;

Οπως έχουμε αναφέρει και σε άλλα σημειώματα, οι σκανδιναβικές χώρες βιώνουν μια εκπαιδευτική επανάσταση στον χώρο της δευτεροβάθμιας παιδείας. Οι παλιές αντιλήψεις για διαχωρισμό μεταξύ π.χ. ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων έχουν υποχωρήσει και έχουν δώσει τη θέση τους σε νέα σχήματα που καθιστούν τη διαφοροποίηση ανενεργή. Ετσι π.χ. στη Σουηδία το κράτος παρέχει ετησίως ένα […]

Γκαρδιακά χαροποιήθει και του Βάσιγκτον η γη, και τα σίδερα ενθυμήθει που την έδεναν κι αυτή. Διονυσιος Σολωμος, «Υμνος προς την Ελευθερία» (1823) Ξημερώματα της 4ης Ιουλίου του 1826, ακριβώς πενήντα χρόνια μετά τη διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας, ο μεγάλος φιλελεύθερος στοχαστής και πολιτικός Τόμας Τζέφερσον άφηνε την τελευταία του πνοή. Ταυτόχρονα όμως άφηνε πίσω […]

Γιατί το δικαίωμα που διεκδικούν τα ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα δεν είναι ένα επίδομα ή μια φοροαπαλλαγή. Ζητούν να τα αντιμετωπίζει ο νόμος με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει τα ετερόφυλα ζευγάρια. Ζητούν να αναγνωρίσει τη σχέση τους το ελληνικό κράτος. Δεν ξέρω γιατί είναι τόσο σημαντικό να αναγνωρίσει ένα κράτος μία προσωπική σχέση που βασίζεται στην αγάπη και στην αφοσίωση. Υπάρχουν βέβαια σημαντικές έννομες συνέπειες σ’ αυτή την αναγνώριση και πολλές από αυτές είναι και οικονομικής φύσης. Αυτές θα μπορούσαν να καλυφθούν με ένα απλό σύμφωνο συμβίωσης. Όμως αυτό, προφανώς, δεν είναι αρκετό και ο λόγος είναι απλός: καθιστά τις σχέσεις μεταξύ των ομόφυλων ζευγαριών σχέσεις δεύτερης κατηγορίας. Ο νόμος σηματοδοτεί στην κοινωνία το ίδιο μείγμα φιλελεύθερης αυτοϊκανοποίησης με λανθάνοντα ρατσισμό που κρύβει η φράση «έχω κι εγώ φίλους που είναι ομοφυλόφιλοι και τους εκτιμώ πολύ»: Έχουμε και στην Ελλάδα ομοφυλόφιλους και με το σύμφωνο συμβίωσης θα κάνουμε το φιλελεύθερό μας καθήκον.

Tι μάθαμε μέχρι σήμερα (τουλάχιστον επίσημα) για τη Siemens; Μάθαμε ότι πήρε ένα εκατομμύριο μάρκα ο κ. Θόδωρος Τσουκάτος. Και αυτό το ξέρουμε μισό: δεν γνωρίζουμε αν τα κράτησε ο ίδιος ή αν τα έδωσε στο ΠΑΣΟΚ. Επίσης δεν ξέρουμε αν τα έδωσε όλα στο ΠΑΣΟΚ ή κράτησε κάτι «για τον κόπο του». οι ελληνικές […]

The ‘Siemens’ affair has at long last convinced many Greeks, including politicians, to look afresh at the way political parties raise money in Greece. The existing situation borders on the insane. According to Law 3023 which was published in the ‘Official Gazette’ No 146 on the 25th of June 2002, the State covers the running costs of all the parliamentary parties and also the extra ones incurred during elections. The law goes into incredible detail about who gets what, how much, when and also precisely how this is checked and cross-checked every step of the way. Special state funds are provided for the research and educational activities of the party. Of especial interest is article 7 that forbids any financing of Greek political parties by persons who don’t hold Greek citizenship; legal persons (i.e. corporations) either public or private; Local Government authorities; and owners of national newspapers or radio and TV stations

Η επικοινωνιακή στρατηγική είναι παλιά και δοκιμασμένη: όταν επιλήψιμες – ανήθικες, αντιδεοντολογικές – πρακτικές συνδεθούν με έναν οργανισμό, η πρώτη γραμμή άμυνας είναι η άρνησή τους, μέχρις ότου αδιάσειστα στοιχεία έρθουν στο φως. Όταν αυτό συμβεί, τότε οι επιλήψιμες πρακτικές χαρακτηρίζονται «μεμονωμένα περιστατικά», ενοχλητικές εξαιρέσεις. Οι φορείς τους θεωρούνται λίγα «σάπια μήλα» τα οποία πρέπει […]

Τα έχω πει και γράψει επανειλημμένως. Εδώ και πολύ καιρό, σε ανύποπτους χρόνους. Οι τελευταίες εξελίξεις με ωθούν ωστόσο να επανέλθω και να καταγράψω τόσο τις σκέψεις μου περί διαπλοκής, όσο και 6 ΒΗΜΑΤΑ για το ξακαθάρισμα της υπόθεσης Siemens. Θα θυμάστε ασφαλώς όλοι την περίφημη υπόθεση Πάχτα. Εκείνην την «επαίσχυντη» τροπολογία που ο τότε […]