Τα αδιέξοδα των προτάσεων Ομπάμα

Δεκ 8th, 2008 | | Κατηγορία: Κόσμος, Οικονομικά | Email This Post Email This Post | Print This Post Print This Post |

Όταν εκδηλώνεται μία οικονομική κρίση σε παγκόσμια έκταση όπως η σημερινή αλλά και βάθους που ίσως να ξεπεράσει αυτή του 1929 αν ενεργήσουμε με βάση κρατικιστικά και Κεϋνσιανά, πεπαλαιωμένα και τετριμμένα πρότυπα, είμαστε υποχρεωμένοι να αντιτάξουμε τις σύγχρονες αρχές λειτουργίας των αγορών και να υποδείξουμε στις κυβερνήσεις τα τραγικά λάθη που πιθανόν να υποπέσουν. Όταν τελειώσουν τα 700 δις. Δολάρια του σχεδίου Πόλσον, θα καταλάβουμε πως ένα τόσο απίθανα μεγάλο ποσό, μόνο μία κυβέρνηση θα μπορούσε να το δαπανήσει με σχεδόν μηδενικό αποτέλεσμα. Μετά θα περάσουμε στο 1 τρις. Δολάρια του σχεδίου Ομπάμα που θα διοχετευθεί στις καταρρέουσες αυτοκινητοβιομηχανίες, στη πράσινη τεχνολογία, στη κοινωνική ασφάλιση, στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη, στους αναξιοπαθούντες και στα δημόσια έργα. Εν τω μεταξύ το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ θα έχει ξεπεράσει το 10% του ΑΕΠ, ο ισολογισμός της FED θα δείχνει πεντακάθαρα την θεαματική αύξηση φρέσκων τυπωμένων δολαρίων ενώ το υψηλότατο κόστος απαγκίστρωσης από το Ιράκ και της μεγαλύτερης εμπλοκής στο Αφγανιστάν, θα αποτελέσει την θρυαλλίδα για την έκρηξη του πιο μεγάλου οικονομικού ηφαιστείου που γέννησε η οικονομική ιστορία των ΗΠΑ.

Τίποτα από τους στόχους του σχεδίου Ομπάμα αλλά και γενικότερα της πολιτικής του δεν θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των ΗΠΑ. Θα είναι μία πορεία γεμάτη παλινωδίες από τα αδιέξοδα που θα συναντά στο κάθε της βήμα

Τίποτα από τους στόχους του σχεδίου Ομπάμα αλλά και γενικότερα της πολιτικής του δεν θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των ΗΠΑ. Θα είναι μία πορεία γεμάτη παλινωδίες από τα αδιέξοδα που θα συναντά στο κάθε της βήμα. Αν η μικρή Ελλάδα έχει το μέγα βάρος της Ολυμπιακής που θέλει να ξεφορτωθεί, ο Ομπάμα έχει σχεδιάσει να ρίξει πολλά δις δολάρια στις τρεις Ολυμπιακές του Ντητρόϊτ πολλών όμως μεγατόνων η κάθε μία. Άσκοπο αλλά πολύτιμο χρήμα, με την ελπίδα, χάριν της ρητορικής δεινότητας του Ομπάμα ότι κάποτε η Chrysler θα βγάλει μικρά και πράσινα αυτοκίνητα. Όπως ότι η GM θα ανασάνει άμα σταματήσει ή πουλήσει τα Hummer. Ρηχές αναλύσεις και επιφανειακές διαπιστώσεις. Οι τρεις νάνοι του Ντητρόϊτ, με βαριά διαρθρωτικά προβλήματα δεκαετίες τώρα, εκβιάζουν τον προϋπολογισμό σήμερα για να μην εκτιναχθεί στα ύψη η ανεργία ενώ θέλουν να απολαμβάνουν προνόμια και εισοδήματα που οι αγορές τους δείχνουν ότι δεν το αξίζουν.

Με τον ίδιο τρόπο ο Ομπάμα θα σκοντάψει στην ανάπτυξη της πράσινης τεχνολογίας που θέλει να την στηρίξει στις επιδοτήσεις αρμέγοντας από το 1 τρις. Θα σκορπίσει λεφτά για οφέλη που θα έρθουν πολύ αργότερα. Το κόστος ευκαιρίας των επιδοτήσεων στη πράσινη τεχνολογία σε ένα εκρηκτικό δημοσιονομικό περιβάλλον όπως το σημερινό είναι τεράστιο. Οι αγορές θα ενσωματώσουν σήμερα το υψηλό κόστος των επιδοτήσεων με δυσβάστακτες παγκόσμιες οικονομικές συνέπειες και θα αγνοήσουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη. Οι αγορές σήμερα, λόγω της βαθιάς κρίσης, διψούν περισσότερο από ποτέ για φθηνή ενέργεια προκειμένου να ανακάμψουν. Αν έπρεπε να επιδοτήσουμε την πράσινη τεχνολογία αυτό θα μπορούσε να γίνει άνετα την οκταετία Κλίντον που το πετρέλαιο κυμαινόταν μεταξύ 10 και 20 δολαρίων, η οικονομία κινείτο ανοδικά και τα δημόσια οικονομικά ήσαν σε ανθηρή κατάσταση. Όμως ο Κλίντον περί άλλα τύρβαζε. Το πάμφθηνο πετρέλαιο της εποχής του, δημιούργησε πολιτική μυωπία για το μελλοντικό κόστος της πετρελαϊκής ενέργειας και το μόνο που έπραξε, ήταν υποκριτικά να συνταχθεί με την συνθήκη του Κιότο. Υπ’ αυτήν την έννοια, προτιμώ το ενεργειακό θαύμα της Αλάσκα της Σάρα Πέϊλιν που το έχουμε άμεσα ανάγκη, για να κινηθούν φθηνά, οι μηχανές, τα αυτοκίνητα, τα φορτηγά, τα πλοία και τόσα άλλα παρά να ξοδεύω σε επιδοτήσεις που θα συνεισφέρουν κρίσιμα στο ενεργειακό σύστημα ίσως μετά από είκοσι και παραπάνω χρόνια. Ιδιαίτερα όπως θα το κάνει ο Ομπάμα, με μία ετοιμόρροπη οικονομία στα χέρια του που θα χειροτερεύει, αυξάνοντας τραγικά το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και τον αριθμό των φρεσκοτυπωμένων δολαρίων. Το μόνο που μας απάντησε σε όλα αυτά ο Ομπάμα δημόσια, είναι ότι πρέπει να τα ανεχθούμε για ένα ή δύο χρόνια μέχρι να ξεπεράσουμε την κρίση. Το εύλογο ερώτημα που εγείρεται αλλά και το πρόβλημα που αναδύεται είναι αν με όλα αυτά, είναι πιθανόν η κρίση να διαιωνισθεί και η παγκόσμια οικονομία με κύρια ευθύνη των ΗΠΑ, πέσει σε ένα οικονομικό έλος που ούτε βάρκα ούτε σχεδία δεν θα βρίσκουμε για να κινηθούμε.

Οι αγορές σήμερα, λόγω της βαθιάς κρίσης, διψούν περισσότερο από ποτέ για φθηνή ενέργεια προκειμένου να ανακάμψουν. Αν έπρεπε να επιδοτήσουμε την πράσινη τεχνολογία αυτό θα μπορούσε να γίνει άνετα την οκταετία Κλίντον που το πετρέλαιο κυμαινόταν μεταξύ 10 και 20 δολαρίων, η οικονομία κινείτο ανοδικά και τα δημόσια οικονομικά ήσαν σε ανθηρή κατάσταση. Όμως ο Κλίντον περί άλλα τύρβαζε

Παρόμοια είναι η κριτική μου για την κοινωνική ασφάλιση, την δημόσια υγειονομική περίθαλψη και τους αναξιοπαθούντες. Στις τρεις αυτές περιπτώσεις στις ΗΠΑ επικρατεί ένα χάος που ξεκινά από το Νιου Ντηλ του Ρούζβελτ. Ένα απολύτως γενναιόδωρο και πλουσιοπάροχο σύστημα για εργαζόμενους όπως αυτοί των τριών νάνων του Ντιτρόιτ και από εκεί και πέρα ένα πλήθος ανασφάλιστων νόμιμων ή παράνομων, ημιασφαλισμένων ή ιδιωτικά ασφαλισμένων και άλλων πολλών αναξιοπαθούντων υπό την προστασία ιδιωτικών κοινωφελών ιδρυμάτων ή κυβερνητικών πολιτειακών προγραμμάτων κοινωνικής δράσης. Αν ο Ομπάμα ξοδέψει τα χρήματα του 1 τρις σ’ αυτό το χάος, θα έχει μηδενικό αποτέλεσμα στην οικονομική μεγέθυνση, στη κίνηση των αγορών και στη κερδοφορία των εταιρειών. Αλλά όμως εμείς, όντας στο μάτι του κυκλώνα της πιο δεινής κρίσης που εμφανίστηκε, αυτά επιδιώκουμε και μάλιστα άμεσα και κατεπειγόντως. Δεν τα κατάφερε και σταμάτησε σχεδόν αμέσως η Χίλαρι Κλίντον, στη πρώτη τετραετία του ανδρός της, με τα ανθηρά οικονομικά και το σταθερό γεωπολιτικό και οικονομικό διεθνές περιβάλλον και θα επιδιώξουμε εμείς σήμερα που βρισκόμαστε πριν τα τάρταρα, με την αύξηση των κοινωνικών δαπανών να γυρίσουμε την οικονομία; Όνειρο θερινής νυκτός που καταλήγει σε εφιάλτη… Δεν συζητώ καθόλου τον τελευταίο στόχο του σχεδίου Ομπάμα για τα δημόσια έργα, πρώτον χάριν οικονομίας και δεύτερον διότι είναι τόσο μουχλιασμένη ιδέα να βάζεις την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ να φτιάχνει σήμερα δρόμους και γεφύρια αλλά και ακόμη πιο σύγχρονες υποδομές, για να μην αδικώ τους ευφάνταστους συμβούλους του νέου Προέδρου που θα ήταν καλύτερα να το αναθέσουν στον Paul Samuelson που συνεισέφερε στο Treasury με τον ίδιο ακριβώς τρόπο από το 1945 έως το 1952.

Όμως οι καιροί δεν είναι οι ίδιοι. Τα πράγματα είναι πολύ δυσκολότερα και η υιοθέτηση τέτοιων σχεδίων τύπου Πόλσον και Ομπάμα, θα κάνουν τα πράγματα πολύ χειρότερα με ελάχιστες πιθανότητες μιας άλλης θετικής εξέλιξης από αυτήν που περιγράφω. Είναι βέβαιο ότι οι πραγματικότητες της οικονομίας θα αλλάξουν πολλές φορές το σχέδιο Ομπάμα όπως άλλαξαν και αυτό του Πόλσον αλλά κάθε φορά θα ξεκινάμε από χειρότερη αφετηρία, έχοντας να αντιμετωπίσουμε μεγαλύτερο όγκο προβλημάτων. Αντί λοιπόν να παλινωδούμε αναστοχαζόμενοι το Κεϋνσιανό παρελθόν, ας ακολουθήσουμε άμεσα τις καθαρές καπιταλιστικές λύσεις του φιλελευθερισμού της αγοράς.

Πάνος Ευαγγελόπουλος

6 σχόλια
Leave a comment »

  1. κ. Ευαγγελόπουλε,

    Στο όνομα μιας ιδεατής ‘ελεύθερης αγοράς’ διεξάγετε ανέξοδη και ανώφελη κριτική στον κρατικό παρεμβατισμό. Θα ήθελα πολύ να μάθω τι εναλλακτικά σχέδια προτείνετε για την έξοδο από την κρίση; Να αφήσει το κράτος τις αυτοκινητοβιομηχανίες να καταρρεύσουν, να μην εξασφαλίσει τη ρευστότητα των τραπεζών, να παγώσει τις δαπάνες για κοινωνική πρόνοια και να παρακολουθήσει ως θεατής τις στρατιές των ανέργων να πληθύνονται; Το προτείνετε, επιτέλους;

  2. Θα σας πω εγω τι προτεινει κυριε μου. Προτεινει να αρθει η ιδιοτυπη νομικη προστασια που παρεχει η ομοσπονδιακη κυβερνηση στα συνδικατα και η οποια ειναι υπευθυνη για την καταρρευση της αμερικανικης αυτοβιομηχανιας. Αν ασχοληθειτε λιγο με το ζητημα και δειτε τι τρωνε τα συνδικατα η μοναδικη σας απορια θα ειναι πως αντεξανε οσο αντεξανε και δεν καταρρευσαν 30 χρονια πριν. Παρεπιπτοντως ο Obama εχει καταστησει ξεκαθαρο πως θα εισηγηθει νομοθεσια που θα ισχυροποιησει ακομα παραπανω τα συνδικατα. Ειναι η τυπικη σχιζοφρενικη συμπεριφορα της ομοσπονδιακης κυβερνησης: απο τη μια προσπαθει να λυσει ενα προβλημα και απο την αλλη το χειροτερευει.
    Προτειινει επισης να μειωσει αμεσα το παμφαγο κρατος τη φορολογια ατομων και επιχειρησεων, να της αφησει να ανασανουν ωστε να μην τρεχουν μετα αυτες χρεωκοπημενες να ζητανε ελεημοσυνες απο το κονγκρεσο. Ο Obama θελει να φορολογησει κι αλλο τις επιχειρησεις, να τα παρει με το ενα χερι ενω τα δινει με το αλλο με τα ανοητα προγραμματα του. Σχοζοφρενεια.
    Προτεινει επισης να σταματησει αμεσα ο πολεμος στο Ιρακ ΚΑΙ στο Αφγανισταν, να τελειωσει αυτο το θεατρο του παραλογου ωστε να εξυγιανθουν τα δημοσιονομικα της ομοσπονδιακης κυβερνησης και να σταματησει η FED να τυπωνει χρηματα λες και δεν υπαρχει αυριο.
    Προτεινει επισης να σταματησει το Κονγκρεσο να κλεβει τα λεφτα απο τις εισφορες των εργαζομενων για κοινωνικη ασφαλιση (το λεγομενο Social Security) αντι να σπαταλαει το πλεονασμα σε γενικες δαπανες του προυπολογισμου. Ο φιλος σας ο Obama δεν ειπε λεξη για αυτο το ζητημα στην προεκλογικη του καμπανια, δεν ζητησε ουτε μια φορα να σταματησει επιτελους το Κονγκρεσο να κλεβει τα λεφτα του κοσμου. Η λυση που προτεινει ειναι να ανεβουν και αλλο οι φορολογικοι συντελεστες (οι οποιοι επι Roosevelt ξεκινησαν με 2% περιπου και τωρα φτασανε 15%).
    Αυτο ομως που δυστυχως δεν αναφερει στο εξαιρετο αρθρο του ο κυριος Ευαγγελοπουλος ειναι πως δεν εχει καμια απολυτως σημασια αν τα λεφτα ο Obama τα ξοδεψει (invest οπως του αρεσει να λεει, ειναι εξαιρετος πολιτικος) σε πρασινες η κοκκινες τεχνολογιες η σε δρομους η λιμανια. Αν δεν ηταν αυτα θα ηταν κατι αλλο, οτιδηποτε βαζει τον κοσμο να “δουλευει”. Εν τελει και πυραμιδες θα τους εβαζε να χτιζουν αν δεν εβρισκε κατι αλλο.
    Η τραγικη αληθεια ειναι οτι οσο καλος ρητορας και δημαγωγος κι αν ειναι, δεν εχει ιδεα απο οικονομικα. Θα καταστρεψει τις ΗΠΑ, δεν υπαρχει καμια αμφιβολια για αυτο.

  3. Αγαπητέ κ .Ευαγγελόπουλε,

    εύλογος ο προβληματισμός σας στο σχέδιο Obama για την ανόρθωση της οικονομίας των ΗΠΑ. Όντως, υπάρχουν πολλά ερωτηματικά…
    Ωστόσο τα ερωτηματικά για τις “καθαρές καπιταλιστικές λύσεις του φιλελευθερισμού της αγοράς” όπως αναφέρετε είναι περισσότερα: Πιο συγκεκριμένα:

    1. Η πολιτική αυτή όταν εφαρμόσθηκε επί προεδρίας Hoover (1929-1933) ενίσχυσε την οικονομική κρίση και δημιούργησε βαθιά τραύματα στην κοινωνία των ΗΠΑ. Τότε η αυτορυθμιζόμενη αγορά, ισορρόπησε σε ένα σημείο όπου η οικονομία έπαψε να αναπτύσσεται (τα έχει αναλύσει ο Galbraith) ενώ παράλληλα μεγάλος μέρος των αμερικάνων ήταν οικονομικά εξαθλιωμένοι. Επίσης ας μην ξεχνάμε ότι η ίδια πολιτική επέβαλε τον προστατευτισμό, που είχε ως αποτέλεσμα τη βύθιση του διεθνούς εμπορίου τότε και την μετακύλιση της κρίσης σε όλο σχεδόν τον κόσμο.

    2. Παρόμοια πολιτική εφαρμόσθηκε στην Ιαπωνία κατά τις αρχές του ’90 με αποτέλεσμα την 15ετή ύφεση της οικονομίας.

    3. Η κεϋνσιανή πολιτική και το new deal του Φ. Ρούσβελτ αποκατέστησε οικονομικά μεγάλες ομάδες πληθυσμού και επανέφερε την οικονομία σε αποδεκτά επίπεδα (για να ξεπεραστεί η κρίση με την παραγωγική φρενίτιδα του β’ παγκοσμίου πολέμου)

    4. Οι “καθαρές καπιταλιστικές λύσεις του φιλελευθερισμού της αγοράς” τουλάχιστον όπως εφαρμόσθηκαν από τις αρχές του ’80 ως και τις μέρες μας έχουν προκαλέσει 4 μεγάλες κρίσεις (στασιμοπληθωρισμός, ταμιευτήρια ΗΠΑ, τεχνολογική φούσκα και τώρα η “μεγάλη μόχλευση), σημαντική επιβάρυνση του περιβάλλοντος, τεράστιες ανισότητες σε παγκόσμιο επίπεδο και εχθρότητα μεταξύ δυτικού κόσμου και Ισλάμ.

    Αν η πραγματικότητα και η ιστορία υποδεικνύουν ότι η αυτορυθμιζόμενη αγορά οδηγεί σε οικονομική και πολιτική αποτυχία, γιατί να επιμένουμε σε αυτό το ιδεολόγημα, όταν μάλιστα έχουμε διαπιστώσει ότι ο φιλελευθερισμός τύπου Φ. Ρούσβελτ και τα μικτά οικονομικά συστήματα της Ευρώπης έχουν δημιουργήσει κοινωνίες σταθερές, κράτη δικαίου και πρόνοιας;

    Από την άλλη, τα δεδομένα αλλάζουν και ίσως οι συνταγές του παρελθόντος να μην είναι πλέον αποδοτικές. Η συνταγή “καθαρές καπιταλιστικές λύσεις του φιλελευθερισμού της αγοράς” μάλλον όμως ανήκει στο παρελθόν.

    Φιλικά

  4. Η μεγάλη βόμβα για τις ΗΠΑ είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα. Ο Ομπάμα αδιαφορεί για αυτό (έχει δηλώσει ότι προέχει η κρίση και όχι η αντιμετώπιση του ελλείμματος) , και θα κινήσει την οικονομία με δανικά. Η χρεωκοπία των ΗΠΑ έρχεται όλο και πιο κοντά. Τελικά, η απαξιωτική για τον Ομπάμα κρίση του Τσόμσκυ μάλλον θα αποδειχθεί σωστή.

  5. το τελευταίο καιρό έχω παρατηρήσει μια συντονισμένη επίθεση για την λεγόμενη “δημοσιονομική βόμβα” της πράσινης τεχνολογίας. ετσι θεωρούνται οτι τα τυχόν οφέλη απο τα επιχορηγούμενα απο το κράτος υβριδικά αυτοκίνητα υστερούν από τυχόν οφέλη απο την φορολογική ελάφρυνση των πετρελαϊκών μονοπωλίων. ως υπέρμαχος των ελεύθερων αγορών θεωρώ την μη εφαρμογή της πολιτικής Obama ως κοντόφθαλμη υποστήριξη του status quo των αυτοκινητοβιομηχανιών,

    γιατί θεωρείτε a priori οτι η χρήση των κονδυλίων απο το Obama στη συγκεκριμένη αγορά θα είναι λανθασμένη; θεωρώ οτι η κρατική παρέμβαση είναι απαραίτητη για να εξασθενήσει την μονοπωλιακή παρέμβαση των πετρελαϊκών και αυτοκινητοβιομηχανικών κολοσσών. οι τελευταίοι λόγω μεγέθους έχουν τη δυνατότητα μέσω επιδοτήσεων να σταματήσουν την φυσική τάση της ελεύθερης αγοράς προς την πράσινη οικονομία.

  6. υπογράφω το σχόλιο του “spyros”.

Σχολιαστε