Πριν λίγο καιρό, οι ψηφοφόροι της Καλιφόρνια καταψήφισαν (σε δημοψήφισμα) νομοθετική πρωτοβουλία που θα νομιμοποιούσε τη χρήση, εμπορία και περιορισμένη καλλιέργεια της μαριχουάνας. Υπέρ: 54% Κατά: 46%

Η Πρόταση 19 ζητούσε τη νομιμοποίηση, για όλους τους πολίτες άνω των 21 ετών, της κατοχής μέχρι και 28.5 γραμμαρίων μαριχουάνας, τη χρήση της σε κλειστούς ιδιωτικούς χώρους (όπως κατοικίες και ειδικά καταστήματα), καθώς και την καλλιέργεια μαριχουάνας για προσωπική χρήση σε χώρο όχι μεγαλύτερο των 2.3 τετραγωνικών μέτρων. Αν και η πλειοψηφία των ψηφοφόρων αρνήθηκαν την έγκριση της Πρότασης 19, τα τριάμισι εκατομμύρια Καλιφορνέζων που υπερψήφισαν την πρόταση άνοιξαν πλέον το δρόμο για μια πιο ανοιχτή συζήτηση περί νομιμοποίησης και διεθνώς.

Η πολιτική της απαγόρευσης εφαρμόζεται για περισσότερα από 80 χρόνια. Έχω την αίσθηση ότι δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να υποστηρίξει ότι η πολιτική αυτή έχει επιτύχει. Από το πεδία μάχης του Μεξικού και της Κολομβίας, μέχρι τα στενά της εγκατάλειψης στις πρωτεύουσες των χωρών μας, η απαγόρευση οδηγεί καθημερινά στο έγκλημα, τη δυσοσμία του υποκόσμου και το θάνατο.

Πέρα από την εκκλησία, που αρνείται να επιτρέψει οτιδήποτε δεν επιτρέπεται ρητά από βιβλία ηθικής καθοδήγησης που γράφτηκαν πριν από 2000 χρόνια, και το εγκληματικό κύκλωμα εμπόρων και διακινητών που υπάρχει ακριβώς λόγω της απαγόρευσης, είναι ελάχιστοι αυτοί που επωφελούνται από τη διατήρηση της πολιτικής αυτής. (Στην Καλιφόρνια, οι ομοσπονδίες των αστυνομικών και των διακινητών μπύρας υπήρξαν από τους σημαντικότερους χρηματοδότες της καμπάνιας κατά της νομιμοποίησης.)

Μόνο στις Η.Π.Α., το καθεστώς της ποινικοποίησης διοχετεύει περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στον εγκληματικό υπόκοσμο, που οδηγούνται (αφορολόγητα) στις τσέπες μεγαλο-εγκληματιών, ελεγχόμενων από αυτούς πολιτικών και τρομοκρατικών οργανώσεων. Ο Jeffrey A. Miron, καθηγητής οικονομικών στο Harvard, υποστηρίζει ότι γίνονται σήμερα στις Η.Π.Α. 25%-75% περισσότεροι φόνοι από ότι θα γινότανε αν δεν υπήρχε το καθεστώς της ναρκωαπαγόρευσης.

Τα παραδείγματα της Ολλανδίας, με την πολιτική ανοχής που εφαρμόζει τα τελευταία 30 χρόνια, και της Πορτογαλίας, με την πλήρη νομιμοποίηση της χρήσης και κατοχής όλων των γνωστών τοξικοεξαρτητικών ουσιών, δείχνουν ότι μπορούν να υπάρξουν επιτυχημένες πολιτικές πέρα από την απαγόρευση.

Η απελευθέρωση της χρήσης, θα οδηγούσε σε καλύτερη πληροφόρηση και μεγαλύτερη διαθεσιμότητα, μειώνοντας έτσι τους κινδύνους της χρήσης και διευκολύνοντας τους χρήστες να επιλέξουν ουσίες και ποιότητες τέτοιες, που θα προκαλούσαν λιγότερες οικονομικές, κοινωνικές και υγειονομικές παρενέργειες. Η απελευθέρωση δε και της διακίνησης θα οδηγούσε το οργανωμένο έγκλημα σε τεράστιες οικονομικές απώλειες, μιας και τα ναρκωτικά θα μπορούσαν να πωλούνται από νόμιμες επιχειρήσεις σε συνθήκες ανοιχτής αγοράς. Θα οδηγούμαστε μ’ αυτόν τον τρόπο και σε πτώση των τιμών με ως άμεσο αποτέλεσμα τη δραστική μείωση του εγκλήματος που σχετίζεται με τον κόσμο των ναρκωτικών.

Συνήθως, τα επιχειρήματα κατά της νομιμοποίησης της μαριχουάνας συνοδεύονται από φοβικά σενάρια παρακμής της νεολαίας, μαζικής εξάπλωσης της χρήσης, κατάρρευσης κάθε κοινωνικής δομής. Ωστόσο, τα τελευταία 35 χρόνια, έχουμε αρκετά παραδείγματα χωρών που χαλαρώσανε τις πολιτικές τους χωρίς να οδηγηθούν στην καταστροφή. Η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Γερμανία, η Ισπανία (για να περιοριστούμε μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση) έχουν νομιμοποιήσει τη χρήση με μεγάλη επιτυχία απορροφώντας εύκολα και σύντομα τους όποιους κοινωνικούς κραδασμούς. Κανείς από τους φόβους που είχαν αρχικά διατυπωθεί, ούτε αυτός της εύκολης μετάβασης των καπνιστών μαριχουάνας σε «πιο σκληρά ναρκωτικά», δεν φάνηκε να επιβεβαιώνεται. Όλα τα μετρήσιμα στοιχεία συνηγορούν υπέρ της απελευθέρωσης. Αξίζει μόνο να σημειώσουμε ότι στην Ολλανδία είχαμε κατακόρυφη μείωση κατά 48% του αριθμού των εξαρτημένων από το σύνολο των ελεγχόμενων ουσιών από 35.000 το 1980 σε 19.000 το 1999.

Θα σκεφτεί ίσως κανείς ότι, στο βαθύτερο σημείο της οικονομικής κρίσης που βαρύνει τη χώρα μας, η νομιμοποίηση της χρήσης μαριχουάνας βρίσκεται πολύ χαμηλά στη λίστα με τις προτεραιότητες που έχουμε ως πολιτεία. Αν αναλογιστούμε όμως το μέγεθος του κόστους της πολιτικής της απαγόρευσης, ίσως να το ξανασκεφτούμε. Για την περίπτωση της Καλιφόρνια υπολογίστηκε ότι, μόνο από τη φορολόγηση του εμπορίου της μαριχουάνας, η πολιτεία θα είχε έσοδα περισσότερα του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως. Αν συμπεριλάβουμε σε αυτό το ποσό και τη μείωση των εξόδων που συνδέονται με την αστυνόμευση, τα δικαστήρια, τις φυλακές και τις υγειονομικές παρενέργειες της απαγόρευσης, το τελικό ποσό είναι μάλλον αρκετά μεγαλύτερο από ότι φανταζόμαστε.

Στην Ελλάδα, το ποσοστό του πληθυσμού που κάνει συχνή χρήση (last year use) μαριχουάνας εκτιμάται στο 4%. Έχουμε λοιπόν μπροστά μας μια επιλογή που θα βελτιώσει την κοινωνική και υγειονομική κατάσταση σημαντικής μερίδας των συμπολιτών μας, μειώνοντας ταυτόχρονα τις κρατικές δαπάνες και δημιουργώντας σημαντικά φορολογικά έσοδα. Επιμένουμε ακόμη στο να μη θέλουμε καν να τη συζητήσουμε;

Γιώργος Σαρηγιαννίδης