Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, στα τελευταία πεντέμισι χρόνια που η «φιλελεύθερη» «Νέα Δημοκρατία» κυβέρνησε την Ελλάδα, γίναμε μάρτυρες του θριάμβου του μεγάλου και σπάταλου κράτους. Ιδρύθηκαν πάνω από 350 νέοι δημόσιοι οργανισμοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι ξεπέρασαν για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού έθνους το μισό εκατομμύριο, οι δαπάνες του δημόσιου τομέα αυξήθηκαν από 39% του ΑΕΠ το 2003 σε 42% του ΑΕΠ το 2009 και η συνολική φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση μιας μέσης Ελληνικής οικογένειας αυξήθηκε από 39,5% το 2004, στο 42,7% το 2008. Σαν αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης. Το δημόσιο χρέος οδεύει προς το ιλιγγιώδες 120%, ενώ το έλλειμμα αγγίζει το ποσοστό ρεκόρ του 12,5%. Στις εκλογές του Οκτωβρίου, η «Νέα Δημοκρατία» τιμωρήθηκε με το χαμηλότερο ποσοστό της ιστορίας της.

Ύστερα από αυτά τα …λαμπρά επιτεύγματα , θα περίμενε κανείς πως στην προεκλογική εκστρατεία για την ανάδειξη νέου αρχηγού του κόμματος , θα θίγονταν ζητήματα όπως: Ποιο πρέπει να είναι το ιδεολογικό στίγμα του κόμματος στον κρίσιμο τομέα της οικονομίας; Ποιός πρέπει να είναι ο ρόλος του κράτους; Tί συνέβη και η «Νέα Δημοκρατία» κυβέρνησε σαν μια μεταμοντέρνα εκδοχή του ΠΑΣΟΚ της «ηρωικής» περιόδου 1981-1985.; Μια τέτοια συζήτηση δε φαίνεται να γίνεται. Κάθε φορά που οι υποψήφιοι αρχηγοί αγγίζουν το φλέγον ζήτημα της οικονομίας, ο λόγος τους χαρακτηρίζεται από γενικόλογες αναφορές και επιτηδευμένη ιδεολογική ασάφεια. Η πολύ καλή ιδέα της ΟΝΝΕΔ Παλαιού Φαλήρου να απευθύνει ένα ερωτηματολόγιο με 23 συγκεκριμένα ερωτήματα, στους υποψήφιους αρχηγούς , σε συνδυασμό με παλαιότερες δηλώσεις τους, ίσως μας επιτρέψει να ρίξουμε κάποιο, έστω αχνό, φώς στις απόψεις τους για την οικονομία.

Η «φιλελεύθερη» Ντόρα

Την Ντόρα Μπακογιάννη την ακολουθεί η ρετσινιά της «φιλελεύθερης». Σε μια χώρα, όμως όπου ο κρατισμός κάθε μορφής αποτελεί την κυρίαρχη ιδεολογία, μια τέτοια ρετσινιά δεν φέρνει ψήφους. Οπότε η κυρία Μπακογιάννη κάνει ότι μπορεί για να απαλλαγεί από αυτήν, και όπως θα δούμε από τις απαντήσεις της στο ερωτηματολόγιο, τα καταφέρνει πολύ καλά. Η πρώην Δήμαρχος Αθηναίων είναι λοιπόν υπέρ της απελευθέρωσης των κλειστών επαγγελμάτων. Στο ασφαλιστικό, τάσσεται υπέρ ενός μικτού συστήματος όπου οι ασφαλισμένοι θα καταβάλλουν υποχρεωτικά ένα ποσοστό εισφορών για τη διασφάλιση του αναδιανεμητικού χαρακτήρα και μιας ελάχιστής εγγυημένης σύνταξης , αλλά ως προς το υπόλοιπο θα μπορούν να επιλέξουν μεταξύ ενός δημοσίου ή ιδιωτικού προγράμματος κεφαλοποιητικού χαρακτήρα. Και κάπου εδώ τελειώνουν οι φιλελεύθερες εκλάμψεις της. Η Ντόρα Μπακογιάννη τάσσεται εναντίον της άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και αποφεύγει να επιλέξει μεταξύ ενός φορολογικού συστήματος που θα βασίζεται στον ενιαίο φορολογικό συντελεστή (που συνήθως υποστηρίζουν οι φιλελεύθεροι), και ενός συστήματος που θα βασίζεται στον προοδευτικό συντελεστή (που υποστηρίζουν οι σοσιαλδημοκράτες), τονίζοντας πως το μείζον ζήτημα στην Ελλάδα είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής. Στο καίριο ερώτημα αν προτιμάει ένα φιλελεύθερο μοντέλο περιστολής κρατικών δαπανών και τόνωσης ανταγωνιστικότητας ή ένα κεϋνσιανό μοντέλο αύξησης δημοσίων δαπανών, τόνωσης ρευστότητας και δημιουργίας υποδομών, η πρώην Υπουργός Εξωτερικών επιλέγει έναν τρίτο δρόμο, αφού όπως διευκρινίζει «η οικονομική κρίση απέδειξε ότι αυτό που χρειάζεται είναι ευελιξία και δημιουργικότητα, όχι δογματισμοί». Ο «νερωμένος» (στην καλύτερη περίπτωση) φιλελευθερισμός της Ντόρας Μπακογιάννη δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει. Πέρυσι τέτοια εποχή, η «φιλελεύθερη», κατά τ’ άλλα, πολιτικός ανακάλυπτε την κρυφή γοητεία του κρατισμού και έβρισκε τη λύση για τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας στο ακόμη περισσότερο κράτος. Σε ομιλία της στη συνεδρίαση της Νομαρχιακής Συνέλευσης Βόρειας Αττικής της ΝΔ , το Νοέμβριο του 2008, δήλωνε μεταξύ άλλων : « Η παράταξη μας δεν ήταν ποτέ οπαδός της αχαλίνωτης οικονομικής δραστηριότητας…Η ανεξέλεγκτη κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με ισχυρή πολιτική και κρατική παρέμβαση…Οι κυβερνήσεις έχουν τον πρώτο λόγο για να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές επιπτώσεις της πλήρους αποτυχίας του μοντέλου αυτού , της ασύδοτης ανάπτυξης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος και της επακόλουθης κατάρρευσης των χρηματιστηριακών αγορών.» Αναρωτιέται βέβαια κανείς σε τί διαφέρει η παραπάνω “φιλελεύθερη” ανάλυση από τις αριστερίστικες κορώνες του κύριου Αλαβάνου ή τον κεϋνσιανισμό του Γιώργου Παπανδρέου.

Ο…μαθητής του Γκαλμπρεϊθ

Οι απαντήσεις του Αντώνη Σαμαρά κινούνται πάνω κάτω στο ίδιο ιδεολογικό πλαίσιο με τις απαντήσεις της Ντόρας Μπακογιάννη. Είναι μεν υπέρ της εισαγωγής στοιχείων κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα στο ασφαλιστικό σύστημα αλλά πιστεύει πως δεν πρέπει να ανοίξουν όλα τα κλειστά επαγγέλματα. Είναι υπέρ ενός διττού φορολογικού συστήματος (και με ενιαίο και με προοδευτικό συντελεστή) ενώ αποφεύγει να απαντήσει στο θέμα της άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων («απαιτεί μελέτη» ). Όταν τον καλούν να επιλέξει μεταξύ κευνσιανού και φιλελεύθερου μοντέλου, απαντάει κι αυτός «άλλο». Προφανώς, μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου που αναζητούσε τον τρίτο δρόμο προς το σοσιαλισμό, εν έτει 2009 οι υποψήφιοι για την αρχηγία της «Νέας Δημοκρατίας» αποφάσισαν να αναζητήσουν το δικό τους τρίτο δρόμο προς το…φιλελευθερισμό. Και οι απαντήσεις του Αντώνη Σαμαρά, γνήσιου τέκνου της παραδοσιακής κρατικίστικης ελληνικής Δεξιάς, είναι αναμενόμενες. Εξάλλου είναι ο πολιτικός που ανέτρεψε μια κυβέρνηση , εξαιτίας της αντίθεσης του στην ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ. Ο Αντώνης Σαμαράς, παρότι δηλώνει υπερήφανος για τις ιδέες της κεντροδεξιάς που θριαμβεύουν παντού , είναι ίσως ο μοναδικός πολιτικός συντηρητικού ή φιλελεύθερου κόμματος παγκοσμίως που θεωρεί σαν ιδεολογικό μέντορα του τον εκλιπόντα οικονομολόγο και γκουρού της αμερικάνικης Αριστεράς Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ. Σε πρόσφατες δηλώσεις του, επίσης , έχει ταχθεί υπέρ ενός κράτους ρυθμιστή σε αντίθεση με το «κράτος-νυχτοφύλακα» των φιλελεύθερων και το «κράτος-επιχειρηματία» των σοσιαλιστών. Μάλιστα σε πρόσφατο άρθρο, του στην «Ημερησία», έδωσε και ένα εθνικιστικό …άρωμα στον οικονομικό παρεμβατισμό του, αφού αναφέρθηκε με επαινετικά λόγια στην κρατική στήριξη για λόγους εθνικού συμφέροντος που παρείχαν η Μέρκελ και ο Σαρκοζί στις εγχώριες επιχειρήσεις κατά την οικονομική κρίση.

Ο μεταρρυθμιστής Παναγιώτης Ψωμιάδης!

Και ποιος θα μου το λέγε πως θα ερχόταν κάποτε η ώρα, να πω καλά λόγια για τον Παναγιώτη Ψωμιάδη! Και όμως, όσο και αν δεν το πιστεύετε, ο Νομάρχης Θεσσαλονίκης είναι ο πιο φιλελεύθερος από τους τρείς υποψήφιους ! Είναι ο μόνος που πιστεύει σε ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που θα στηρίζεται στην περικοπή δαπανών και ενίσχυση ανταγωνισμού (προσθέτοντας βέβαια πως η δημιουργία υποδομών είναι επίσης απαραίτητη σε πάρα πολλούς τομείς). Επιπλέον, είναι ο μόνος που υποστηρίζει την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων («αλλά από εδώ και πέρα», όπως τονίζει, «ώστε να αποφευχθεί η κοινωνική αναταραχή.») Τέλος, είναι υπέρ της εισαγωγής στοιχείων κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα στο ασφαλιστικό σύστημα. Την γενικά φιλελεύθερη εικόνα του θολώνει η θέση του εναντίον της απελευθέρωσης των κλειστών επαγγελμάτων.

Το άλλο πρόσωπο του ελληνικού κρατισμού

Σε μια εποχή όπου χρειάζονται ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, για να ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα που δημιούργησε η λογική του μεγάλου και σπάταλου κράτους, οι δύο κύριοι υποψήφιοι για την αρχηγία της ΝΔ αδυνατούν να πάρουν ξεκάθαρες και τολμηρές θέσεις ακόμη και σε θέματα για τα οποία συμφωνεί μια μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας, όπως η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων ή άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Εγκλωβισμένοι σε μισόλογα , γενικότητες και …τρίτους δρόμους, που συνήθως είναι άλλοθι για την απόλυτη απραξία , δε φαίνεται να έχουν διδαχθεί τίποτε από την αποτυχία της κυβέρνησης Καραμανλή και αδυνατούν να προσφέρουν μια φιλελεύθερη εναλλακτική λύση στον νέο-κεϋνσιανισμό του Γιώργου Παπανδρέου . Είτε με την «φιλελεύθερη» Ντόρα Μπακογιάννη στο τιμόνι της, είτε με τον «πατριώτη» Αντώνη Σαμαρά, η «Νέα Δημοκρατία», φαίνεται πως θα εξακολουθήσει να αποτελεί την άλλη πλευρά στο υποτιμημένο νόμισμα του ελληνικού κρατισμού.

Τηλέμαχος Χορμοβίτης

————————————————————————-

Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στη Metropolis Weekend στις 20-22/11/2009