Μήπως αδίκησε ο Μαρξ το όπιο; (παρομοιάζοντάς το με την θρησκεία…)
Νοέ 24th, 2006 | Τάκης Μίχας| Κατηγορία: Γενικά, Επιστήμες |
Email This Post
|
Print This Post
|
Του Τάκη Μίχα*
Ο Μαρξ, όπως είναι γνωστό, παρομοίαζε συχνά τη θρησκεία με το όπιο. Η φράση του «Η θρησκεία είναι το όπιο των λαών» είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο διάσημους φιλοσοφικούς αφορισμούς.
Για το Γερμανό φιλόσοφο, η θρησκεία, όπως και το όπιο, δημιουργεί ευχάριστες παραισθήσεις στα άτομα που τα εμποδίζει αφ’ ενός να δουν τη σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης και αφ’ ετέρου να εξεγερθούν εναντίον των καταπιεστικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν. Με άλλα λόγια και τα δύο αποχαυνώνουν.
Ομως σύγχρονες επιστημονικές έρευνες των κοινωνικών επιπτώσεων της θρησκείας δείχνουν ότι ο Μαρξ μάλλον αδίκησε το όπιο, παρομοιάζοντάς το με τη θρησκεία. Διότι, ενώ το όπιο, πέρα από τις καταστροφικές του συνέπειες, περιέχει και συστατικά τα οποία έχουν θεραπευτικές ιδιότητες, το ίδιο δεν συμβαίνει με τη θρησκεία: Αυτή δεν φαίνεται να έχει καμιά θετική πτυχή.
Το θέμα δεν είναι απλά ότι η κοσμοαντίληψη την οποία προβάλλουν οι διάφορες θρησκείες (ισλάμ, χριστιανισμός κ.λπ.), δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Αυτό το γνωρίζουν οι περισσότεροι, όμως ανέχονται την ύπαρξη της θρησκείας, διότι πιστεύουν ότι έχει ορισμένες θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία.
Οι περισσότεροι γονείς, π.χ., γνωρίζουν ότι η βιβλική θεωρία της Δημιουργίας, τα «θαύματα», η παρθενογένεση, η μεταθανάτιος ζωή κ.λπ. είναι απλά παραμυθάκια, όμως δεν εξεγείρονται όταν τα παιδιά τους υφίστανται χρόνια «πλύση εγκεφάλου» στο σχολείο για να τα μάθουν. Η στάση τους οφείλεται τις περισσότερες φορές στο γεγονός ότι πιστεύουν πως η θρησκεία είναι ένα «κοινωνικά χρήσιμο ψέμα»: Κάνει τους ανθρώπους πιο δίκαιους, πιο φιλεύσπλαχνους και πιο ηθικούς. Με άλλα λόγια, πιστεύουν ότι υπάρχει ένας θετικός συσχετισμός μεταξύ της έντασης του θρησκευτικού συναισθήματος σε μια χώρα και της «ηθικής υγείας» της χώρας.
Όμως την άποψη αυτή ανατρέπει μια πρόσφατη επιστημονική έρευνα 18 ανεπτυγμένων χωρών, η οποία δείχνει ότι δεν υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της θρησκευτικότητας του πληθυσμού και της «ηθικής υγείας» της χώρας. Αντίθετα, η έρευνα δείχνει ότι ισχύει το αντίστροφο: σε χώρες όπου υπάρχει έντονη θρησκευτικότητα, υπάρχουν και έντονα φαινόμενα ηθικής δυσλειτουργικότητας, δηλαδή φόνοι, αυτοκτονίες, υψηλή παιδική θνησιμότητα, αφροδίσια νοσήματα, αμβλώσεις σε νεαρές κοπέλες κ.λπ. (η έκθεση που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Religion and Society» έχει τον τίτλο «Cross-National Correlations of Quantifiable Societal Health with Popular Religiosity and Secularism in the Prosperous Democrasies»).
Η έρευνα επικεντρώνεται σε ευημερούσες Δημοκρατίες, διότι εκεί υπάρχουν τα πιο λεπτομερή στοιχεία για τη θρησκευτικότητα του πληθυσμού, καθώς και λεπτομερείς δείκτες κοινωνικής λειτουργικότητας. Επίσης η πολιτισμική και οικονομική ομοιότητα αυτών των χωρών καθιστά τη σύγκριση πιο εύκολη.
Ένα από τα ευρήματα της έρευνας είναι η ύπαρξη υψηλού συσχετισμού μεταξύ των φόνων σε μια κοινωνία και της θρησκευτικότητας του πληθυσμού. Στις δύο πρώτες θέσεις βρίσκονται οι ΗΠΑ και η Πορτογαλία, δηλαδή χώρες όπου το θρησκευτικό συναίσθημα είναι ιδιαίτερα ισχυρό. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Σουηδία ή η Ιαπωνία και η Νορβηγία, όπου το ποσοστό των άθεων και των μη εκκλησιαζομένων είναι πολύ υψηλό, οι φόνοι είναι πολύ λιγότεροι.
Το ίδιο ισχύει και για τις αμβλώσεις μεταξύ κοριτσιών ηλικίας 15-19. Ο αριθμός είναι πολύ υψηλότερος σε μια «θεοκρατική δημοκρατία», όπως οι ΗΠΑ και πολύ χαμηλότερες σε (συγκριτικά) αθεΐστικες ή αγνωστικιστικές κοινωνίες, όπως η Ιαπωνία, η Γαλλία και η Δανία. Τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάζονται σε 9 πίνακες. Το γενικό συμπέρασμα το οποίο μπορεί να εξαγάγει κανείς είναι ότι υπάρχει υψηλός στατιστικός συσχετισμός μεταξύ της πίστης σε ένα Παντοκράτορα Θεό και φόνων, νεανικής θνησιμότητας και παραβατικότητας, αφροδισιακών νοσημάτων και πρόωρων αμβλώσεων στις ανεπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης.
Φυσικά «υψηλός συσχετισμός» δεν σημαίνει αιτιακή σχέση. Το μεγάλο ποσοστό θρησκευομένων σε μια κοινωνία δεν είναι κατ’ ανάγκη η «αιτία» του μεγαλύτερου αριθμού φόνων. Μπορεί να ισχύει και το αντίστροφο: Επειδή υπάρχουν πολλοί φόνοι υπάρχουν πολλοί θρησκευόμενοι.
Όμως είτε οδηγεί σε κοινωνική δυσλειτουργικότητα ή απλά ανθεί σε δυσλειτουργικό περιβάλλον, τα συμπεράσματα της έρευνας δεν είναι καθόλου κολακευτικά για τη θρησκεία. Διότι, αν ισχύει το πρώτο, τότε προφανώς η θρησκευτική πίστη δεν οδηγεί σε ηθική ανύψωση του ατόμου. Αν πάλι ισχύει το δεύτερο, τότε αυτό αποδεικνύει ότι η θρησκεία δεν μπορεί να σταθεί φραγμός στα φαινόμενα δυσλειτουργικότητας σε μια κοινωνία.
Φυσικά αυτή είναι απλά μια μελέτη και δεν μπορούμε να εξαγάγουμε τελικά συμπεράσματα. Όπως άλλωστε γράφει ο συγγραφέας της μελέτης, Γκρέγκορι Πολ, «πρόκειται για μια πρώτη ματιά σε ένα θέμα το οποίο έχουν κυριολεκτικά αγνοήσει μέχρι τώρα οι κοινωνικές επιστήμες».
Όμως μπορούμε να αρχίσουμε να αμφισβητούμε την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι κοινωνίες με ισχυρή θρησκευτικότητα είναι πιο υγιείς ηθικά ή πιο δίκαιες. Δεν υπάρχει καμιά έρευνα που να οδηγεί σε αυτό το συμπέρασμα. Αντίθετα, από τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχουμε, φαίνεται ότι κοινωνίες με υψηλή θρησκευτικότητα, όπως οι ΗΠΑ, μπορεί να εμφανίζουν έντονα προβλήματα κοινωνικής δυσλειτουργικότητας, σε αντίθεση με κοινωνίες όπου επικρατούν ο αθεϊσμός και η αποδοχή της δαρβινικής αντίληψης της ανθρώπινης εξέλιξης.
—————————————————————-
*www.tmichas.wordpress.com
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» στις 21/11/2006
Ola kala alla tha protimousa thn allagh ths frashs “entonh thriskeutikothta” me authn ths “arwstimenhs thriskeutikothtas”.
Exw gnwrisei kathhghtes teologias me entonh thriskeuthkothta kai parallhla orthologistes kai diaugei pneumata.Den kserw giati alla diaisthanomai pws poloi dexontai thn yparksh twn 2 aytwn stoixeiwn (thriskeuthkothta kai orthologismos)otan ta ekfrazei kapoios pou akolouthei ta hype twn anatolikwn thrhskeiwn (teleutaia einai sth “moda”)enw den mporei na katanohsei pws einai dynaton na yparksoun se thrhskeies pio conventional opws thn orthodoxia ton katholikismo h akomh kai to islam.
Kalws h kakws se polous h anangh gia thriskeuthkothta den mporei na vrei ypokatastato peran apo thn pisth se kapoia trhiskeia.Oi thrhskeies omws ekfrazomenes mesa apo tis yparxouses ekklhsies den einai kai toso dogmatikes oso pisteuoume.Oi ekklhsies einai zwntanoi organismoi kai synhthws allazoun tis dogmatikes tous apopseis analoga me thn piesh pou dexonta apo ta melh.(fainetai paralogo to na allazei ena dogma alla einai etsi-apla allazei me tropo pou na mh xreiazetai na zhththei sygnwmh gia to aysthro parelthon).Ta teleutaia xronia omws me thn mazikh eksodo twn politwn apo thn idiothta tou pistou mellous mia ekklhsias to swma twn pistwn antiproswpeuetai apo tous poio fanatikous-integralists.Tha sas fanei paralogo alla oi dromoi gia to mellon einai 2:
H odhgoumaste se olikh riksh pistwn-apistwn kai pistwn-pistwn (enas polemos metaksy orthologismou kai dogmatismou hdh ton viwnoume),
H kai edw einai to paralogo kai asteio, epistrefoume oloi mas -milaw se sas fileleuthera pneumata-sthn aggalia ths ekklhsias mas me stoxo na thn epanaferoume sto swsto dromo.Sthn ousia na synexisei na einai nai opio tou laou alla me austhra elegxomenh dosologia wste na mh pethanoume kai apo kanena overdose.Isws etsi se 20 30 xronia na pantreuonntai kai gay papades kai na polemame p.x. gia to dikaiwma tous sto deutero diazygio…plaka tha eixe.
Elpizw na mhn eriksa kai poly to epipedo ths syzhthshs,(o skopos mou htan sovaros alla panta kapou pros to telos olo mou ksefeugei pros to asovaro)kai na synexisw na mporw na kanw kai sto mellon pou kai pou kanena comment.
A kai kati allo.Exete entono ma entono entono complex me tis hnwmenes polities.Oti grafete les kai exei apotero skopo na xthphsei tous amerikanous.To asteio vevaia einai pws akomh kai oi meletes pou eseis parathetete einai amerikanwn.Epipleon kleisate me tropo teleiws ma teleiws paidikhs propagandas:
“Αντίθετα, από τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχουμε, φαίνεται ότι κοινωνίες με υψηλή θρησκευτικότητα, όπως οι ΗΠΑ, μπορεί να εμφανίζουν έντονα προβλήματα κοινωνικής δυσλειτουργικότητας, σε αντίθεση με κοινωνίες όπου επικρατούν ο αθεϊσμός και η αποδοχή της δαρβινικής αντίληψης της ανθρώπινης εξέλιξης”
H APODOXH THS DARVINIKHS ANTILHPSHS?????????Ma peirate ena deigma ths amerikanikhs koinwnias kai to exete anagagei se kanwna!!!!Telos pantwn ypothetw pws p.x. oi angnwstes ths eleutherotypias tha to vroun yperoxo.
Είναι γεγονός ότι οι θρησκείες διαμορφώνουν πολύ περισσότερα από όσα εκτιμούμε. Δεν έχω πρόχειρες μελέτες -και ό,τι έχω στο lapi είναι μεγάλο- αλλά έχει φανεί ότι η βία που εμπεριέχουν πολλές θρησκείες στον ιδεολογικό τους ιστό επηρεάζουν τους οπαδούς ακόμα και στην περίπτωση που εκείνοι δεν το συνηδειτοποιούν άμεσα. Ο χριστιανικός και ισλαμικός μισογυνισμός, η αντιπαλότητα με κάθε άλλη θρησκεία ως η μόνη σωστή και εσωτερική σύγκρουση των αιρέσεων και ο αφορισμός τους αυξάνουν όλα τα ζωώδη στοιχέια σε κάποιον και τη βία. Σε αυτά συνδυάζεται και ο φανατισμός που κλείνει κάθε άλλη οπτική.
Σε αυτά μπορούμε να πούμε πάρα πολλά. Αξίζει να συμπληρώσω ότι οι θρησκείες έχουν ταυτιστεί με τους ακροδεξιούς χώρους όπου η βία και ο φανατισμός είναι ακόμα πιο έντονοι και το μίσος προς τον έτερο.
Στις αναφερόμενες του post χώρες να πω ότι η βία δεν οφείλεται βέβαια στη θρησκεία, αλλά κι εκείνη σωστά τονίζεται δεν κάνει κάτι για να τις μειώσει. Η θρησκεία δεν ξέρω αν είναι όπιο, ωστόσο είναι ένα απόστημα στην ανθρώπινη κοινωνία που πρέπει κάποτε να σπάσει. Είναι δυνατόν το θρησκευτικό απόστημα να διαπνέεται από ηθικά και μάλιστα να την μονοπωλεί, ενώ εμείς οι άθεοι να είμαστε συλλήβδην ανήθικοι;
Δυστυχώς η θρησκευτικότητα, είτε δυτικού τύπου είτε όχι, είναι μια αποχώρηση από τον ορθολογισμό. Δεν σημαίνει ότι ένας θρησκευόμενος δεν μπορεί να δράσει ορθολογικώς σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά ότι όταν δρα με θρησκευτικό τρόπο δρα μη-ορθολογικά. Δεν μπορείς να είσαι παράλληλα θρησκευόμενος και ορθολογιστής, μόνο με διακοπές του ενός και του άλλου. Δεν θα υπήρχε θέμα βεβαίως αν η θρησκευτική πράξη ήταν αυστηρά προσωπική. Όμως η θρησκευτικότητα εππηρεάζει τις σχέσεις των ανθρώπων με τρόπο τουλάχιστον αμφίβολο.
Επίσης δεν πιστεύω ότι υπάρχει “ανάγκη για θρησκευτικότητα” όπως είπε προηγούμενος σχολιαστής. Δυστυχώς δεν έχει δωθεί ακόμα στους ανθρώπους η ευκαιρία, μέσω της παιδείας και της ενημέρωσης, να επιλέξουν μία καλύτερη εναλλακτική από την ιστορικά επιβαλλώμενη θρησκευτικότητα.
“Είναι δυνατόν το θρησκευτικό απόστημα να διαπνέεται από ηθικά και μάλιστα να την μονοπωλεί, ενώ εμείς οι άθεοι να είμαστε συλλήβδην ανήθικοι;”
Exei na kanei me to oti i kathe thrhskeia exei ena sxetika sygkekrimeno ideologiko stigma.Dhlwneis p.x. xristianos kai kateuthrian kapoios mporei na kentrarei meses akres to hthiko sou profil.Dysthxws to idio de symvainei otan dhlwneis atheos,opou malista opws swsta les oi perissoteroi to tautizoun me to anhthikos.Pithanon auto sth xwra mas(p.x. sth Gallia den yparxei h tautish atheia-anhthikothta)na ofeiletai sth mikrh xronikh paradwsh pou exei.Edw ws prin ligo kaname polemo gia na mh vgei to thrhskeuma apo tis tautothtes.Thimamai otan phga na kanw thn dikh mou kai eipa sthn astynomo na grapsei atheos xamogelase.Otan meta phra thn tautothta sta xeria mou eida na grafei xristianos orthodoksos.Pithanon to eixe thewrhsei paidiko kapritsio(hmoyn 15 xronwn-gia thn astynomo pithanon to atheos sthn tautothta na htan san na zhtousa na kanw ena tatoo pou de tha enekrinan oi dikoi mou).
Gia th Gallia omws prepei na sas kanw mia erwthsh:Pws ekshgeite oti oi Galloi analytes thewrhsan pws to gegonos oti sth Massalia yphrksan dysanaloga liges eksegerseis newn stou dromous(th stigmh pou parish kai lyon kaigotan)ofeiletai sto oti sthn polh auth den epivaletai to laiko kratos stis thrhskeutikes eleutheries twn musulmanwn?P.X.sthn ypoloiph gallia to kyrhgma ginetai anagkastika sta gallika kai ypokeitai se austhro elegxo se oti afora to periexomeno tou.Epishs xarakthristiko paradeigma einai h apagoreush ths xrhshs ths mantilas sta sxolia pou sth massalia sxedon den isxyei.
To agglosakswniko montelo apenantias afhnei apleth eleutheria sth xrhsh glwssas kai ws prin tis 11/9 kai sth xrhsh periexomenou.(ektote o elegxos afora sxedon mono tous musulmanous).
Proswpika de thewrw kanena apo ta dyo modella lanthasmena.Einai logiko sth gallia na symvainei auto logw th isxhrhs jacovinikhs paradoshs kai logiko se agglosakswnikes xwres na symvainei kati allo.Kai sta 2 modella exoun na antimetwpisoun ta dika tous diaforatika provlhmata kai xreiazetai na parthoun diaforatika metra.Epipleon to oti sth Gallia yparxoun poloi atheoi den ofeiletai sthn uiotherhsh tou modellou autou alla se mia pio grammikh kai makroxronia istoria.Oi hnwmnenes politeies ws prin liga xronia dexotan ordes thrhskolyptwn eurwpaiwn h mh metanastwn.Auto pou me liga logia thelw na pw einai pws tha htan krima na thewrhsoume oti einai to modelo pou efarmozetai auto pou dhmiourgei polites apagkistrwmenous apo thrhskeutikes ideolypsies.
Ναι, δυστυχώς η θρησκεία είναι γενικότερα μια μεγάλη αυταπάτη. Ενδιαφέρον τίτλος για τα Χριστούγεννα (no pun intended!) για σας και αυτούς που αγαπάτε είναι το The God Delusion του Richard Dawkins.
“Επίσης δεν πιστεύω ότι υπάρχει “ανάγκη για θρησκευτικότητα””
Kai olous autous tous orthologistes ypshlhs ekpaideushs kai eukola prosvasimous sthn opoia plhroforhsh pou to rixnoun sto joga (me olo tou to pneumatiko mandya-oxi pshxra ws askhsh swmatos)to dialogismo ,ta pneumatika taksidia sto thibet, kabala,ktl pws ta ekshgoume?
Θα παραπέμψω στο παρόμοιο post μου.
Ωραίο post, μας έκανε γνωστή μία έρευνα που καταρρίπτει κάποιους μύθους….
Αν και πάντα μου άρεσε να λέω πως η φυλακή είναι γεμάτη με “πιστούς”…
Δε διάβασα τη μελέτη αλλά από την περιγραφή και μόνο μου φαίνεται ότι υπάρχει κι ένα άλλο πρόβλημα πέρα από το αναφερόμενο θέμα μιας πιθανής αντίστροφης αιτιότητας. Αυτό είναι το ποιες και πόσες άλλες μεταβλητές περιλαμβάνονται στην εξίσωση ώστε να δούμε την πραγματική “συνεισφορά” της θρησκευτικότητας στην εγκληματικότητα (όταν, δηλαδή, θα έχουμε λάβει υπόψη όλους τους άλλους πιθανούς παράγοντες που επηρεάζουν την εγκληματικότητα). Για παράδειγμα, θα μπορούσα να υποθέσω ότι η υψηλότερη ανισότητα στις ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που εξηγεί την υψηλότερη εγκληματικότητα. Αν τον έβαζα στην εξίσωση μαζί με τη θρησκευτικότητα θα μπορούσε πιθανώς να εξαφάνιζε όλη τη φαινομενική συσχέτιση μεταξύ επιπέδου θρησκευτικότητας και εγκληματικότητας. Οι απλές μονομεταβλητές παλινδρομήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε παρανοήσεις.
http://www.templeton.org/newsroom/press_releases/060407step.html
The Largest Study of Third-Party Remote Intercessory Prayer Suggests Prayer Not Effective in Reducing Complications Following Heart Surgery
Αυτό βέβαια μπορεί εύκολα να χτυπηθεί από την πλευρά της χριστιανικής θρησκείας: “Μην βάζεις το Θεό σε πειρασμό”
Δηλαδή, σιγά μην κάθεται ο Θεός να παίζει με τους επιστήμονες και τα πειράματα τους.
Νομίζω πώς όποιο πείραμα περιλαμβάνει την συνειδητοποίηση των ανθρώπων περί των συνεπειών της ύπαρξης ή όχι του Θεού είναι εκ των προτέρων καταδικασμένο στην αποτυχία.
Τώρα αν δεχθείς ότι ο Θεός είναι πλάσμα της φαντασίας ορισμένων ανθρώπων και θες να δεις ποιές είναι οι συνέπειες της φαντασίωσης τους στην ζωή τη δική τους και των άλλων έχεις κάποια ελπίδα.
Και πάλι όμως, αν πράγματι υπάρχει Θεός, δεν έχει νόημα μια τέτοια έρευνα καθώς, όποιες κι αν είναι οι συνέπειες, καλές ή κακές, το να πιστεύεις στο Θεό είναι ανώτερο από αυτές, καθώς το ον αυτό αποτελεί σημείο αναφοράς για την κατηγοριοποίηση του καλού και του κακού.
Επομένως ένας άνθρωπος μπορεί κάλιστα να συνεχίσει να πιστεύει και να είναι σύμφωνος με το δόγμα του ακόμα κι αν αποδειχθεί, στατιστικά, επιστημονικά ή οτιδήποτε άλλο, ότι μια θρησκευόμενη κοινωνία οδηγείται προς την ολοκληρωτική καταστροφή ακριβώς γιατί είναι θρησκευόμενη.
Δεν έχει σημασία, είναι το σχέδιο του Θεού.
Με άλλα λόγια, μόνοι μας τα λέμε μόνοι μας τα ακούμε.
Μα ο κύριος Μίχας δεν γράφει κάτι το νέο. Τις δεξιότητες της κοινωνικής συνύπαρξης τις μαθαίνουμε από την μάνα μας πολύ πριν υποψιασθούμε οτιδήποτε για Θεό ή θρησκεία. Αυτό το είχε ανακαλύψει ο Αριστοτέλης, τουλάχιστον, αν δεν ήταν γνωστό και νωρίτερα. Απλώς δεν είχε τότε τις στατιστικές τεχνικές για να βγάλει τις συσχετίσεις με αριθμητικές παραμέτρους.
Εκείνο που δεν μπορούν να εξηγήσουν οι συσχετίσεις είναι γιατί χώρες όπου η θρησκεία απαγορεύθηκε δεν μπόρεσαν αν δείξουν τόσο μεγάλη βελτίωση στους φόνους κλπ, ώστε να πείσουν ότι η απαγόρευση ήταν, αλγεβρικώς αξιολογουμένη, κοινωνικώς επωφελής.
Και κάτι ακόμα : Πολλές από τις κοινωνικές δεξιότητες που μας μαθαίνει η μάνα μας έχουν εξίσου ισχυρή βάση στον ορθολογισμό όσο και η θρησκεία. Δεν λείπουν μελέτες που ισχυρίζονται ότι όλη η κοινωνική συνύπαρξη είναι μια υποκρισία, η εκπαίδευση είναι πλύση εγκεφάλου κτλ. Γιατί να απομονώσουμε την θρησκεία και να μην παίρνουμε τα παιδιά από τις μανάδες τους για να τα βυζάξουμε συνολικά το γάλα του ορθού λόγου ;
Υπάρχει, βέβαια και ο Χάγιεκ που έλεγε για τον Γκάλμπραιηθ και για τους μύδρους του κατά της υπερκατανάλωσης ότι και η μουσική και η πνευματική καλλιέργεια θα έπρεπε να θεωρηθούν επίσης άσκοπη δαπάνη πόρων με την συλλογιστική αυτή. Ή αυτός ο ραββίνος του πρώτου αιώνος, ο Γιεοσούα μπεν Γιοζέφ : Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος.
Μα το πρόβλημα με την Ρωσία πχ. ήταν ότι απαγόρεψαν την θρησκεία χωρίς να διδάξουν τον ορθολογισμό (τουναντίον επέβαλλαν την υποταγή στο μαρξιστικό δόγμα), έτσι όταν έπεσε η Σοβιετική Ένωση γέμισαν κάθε λογής τσαρλατάνους…
Σχετικα με το σχολιο του Δημητρη οτι οτι γραφω “εχει σκοπο να πληξει την Αμερικη” θα του συνιστουσα να κανει μια μικρη ερευνα στοι Google με τις λεξεις “Antiamericanism” και “Michas”.Σε αυτο το πλαισο θα τον παρεπεμπα ειδικσ στα αρθρα μου στο National Interest που ειναι μια αναλυτικη μελετη του αντιαμερικανισμου στην Ελλαδα καθως και στο αρθρο που εγραψα για τις αντιδρασεις στην Ελλαδα για την επιθεση της 11 Σεπτεμβρη(στο στο συλλογικό τόμο (ed Baravalle) Rethink:Causes and Consequences of September 11 (2005 New York, de.MO)
As ksekatharhsw ligaki th thesh mou se sxesh me tis hnwmenes politeies kai tis ereunes.Sthn ereuna pou ginetai gia thn yparksh entonhs thrhskeutikothtas oi HPA katataswntai sthn idia kathgoria me theokratikes koinwnies giati poly swsta ena peripou 80/100 dhlwnei pws pisteuei sto theo(isws na exoun kai ypshlotera pososta apo thn ellada)
Se ereuna pou allos tha kanei gia p.x. thn paragwgh kai katanalwsh pornografias pali pithanon na lavoun apo tis prwtes theseis mazi me gallia kai germania.An kanoume mia ereuna gia tous astegous pali prwtoi tha vgoun.An kanoume gia ta kalytera panephsthmia mallon pali prwtoi.Gia tous neous pou exoun xreos apo daneia se trapeza sigoura prwtoi, gia tous neous pou apasxolountai se ergasia ths areskeias tous prwtoi gia tous neous pou skotwnontai apo sfaira prwtoi gia tous neous pou vlepoun wres thleorash prwtoi gia tous neous paxysarkous prwtoi gia tous neous athlhtes prwtoi.
OI HPA einai h xwra pou endykneite gia opoiadhpote ereuna kai einai 100/100 sigouro oti tha sas dwsei ta apotelesmata pou perimenete.
An kanw mia ereun gia tous amerikanous ephsthmones kai gw ama goustarw lew oti oi perissoteres epityxies pou exoun ofeiletai sthn pisth tous sto theo se sxesh me tous gallous atheous.Oi arithmoi tha mou dinoun dikio.
Elpizw na exete katalavei pws opoiadhpote ereuna pou afora tis HPA kai synopsizetai se 100 lekseis se mia istoselida mou gyrizei ta antera.San ta mail pou kathe toso ftanoun apo filous mou kai aforoun kapoio hlithio nomo pou exoun oi xazoamerikanoi.Den exw kati proswpiko mazi sas alla katalavete kai seis oti eimai allergikos se tetoies ereunes.
Η χειρότερη μορφή θρησκείας είναι ο ορθολογισμός. Καταναγκαστικός από τη φύση του, απόλυτος, χωρίς καμμία ατομική ελευθερία. Άλλωστε τα μεγαλύτερα εγκλήματα του κόσμου στο όνομα του ορθολογισμού έγιναν. Διαβάστε για τα ορθολογιστικά ψυχιατρεία της Σουηδίας στις αρχές του 20ου αιώνα, και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που έγιναν εκεί( ο χίτλερ κάτι τους βρήκε και αντέγραψε από αυτά το πρόγραμμα ευθανασίας του).
Δεν χρειάζεται νομίζω να αναφερθούμε στον “ορθολογικό” μαρξισμό και τους νεκρούς που έχουμε στο όνομα του, ούτε βέβαια και για το φασισμό, παρακλάδι κι αυτό της ίδιας “θρησκείας”.
Επίσης αυτή η υπεροχή που νοιώθουν οι “ορθολογιστές” έναντι των θρησκευόμενων μου φέρνει σε αντιστοιχία με την υπεροχή που ένοιωθε η καθολική εκκλησία έναντι των αιρετικών, ή πιο πρόσφατα, η υπεροχή που ένοιωθε ο Λένιν στην μετεπαναστατική Ρωσία έναντι των παπάδων.
Και σας το λέω ξεκάθαρα, ότι δεν μπορεί να λέγεσαι φιλελευθερος, και να θες να “επιβάλεις” την μη ύπαρξη θρησκείας.
Δεν έχω όρεξη να υποστηρίξω καννένα, απλά γιατί πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωππος θα πρέπει μόνος του να βρει αυτό που θέλει. Μ’ ανησυχεί όμως αυτός ο έντονος “ορθολογισμός του εγώ τα ξέρω όλα και άρα θα μ’ ακούσεις σ’ αυτό που λέω” που στην ουσία παραπέμπει σε άλλες νοοτροπίες.
Σίγουρα η μέση όδος ήταν πάντα η καλλύτερη, και νομίζω ότι συγγραφέας του άρθρου αυτό ίσως προσπαθεί να πεί.
to μόνο βέβαιο απο όλα αυτά που γράφονται εδώ είναι οτι δεν έχετε δοκιμάσει ποτέ όπιο. Το παραπάνω σχόλιο με βρίσκει απολύτως σύμφωνο. Πέρα απο αυτό αρνούμαι να δεχτώ σαν αδιαμφισβήτητη οποιαδήποτε προσωπική άποψη (ειδικά όταν είναι βασισμένη όχι στην εμπειρία αλλα σε στατιστικές) πάνω σε θέματα που παίζουν με τις λεπτές έννοιες του αντικειμενικού και του υποκειμενικού ταυτίζοντάς τα. Αντιμετωπίζετε το θρησκευτικό φαινόμενο σαν ένα κοινωνικό φαινόμενο , επιτρέψτε μου να έχω την άποψη οτι αυτή η προσσέγγιση του ζητήματος είναι μονομερής και επομένως επικίνδυνη. Επίσης εκφράσεις όπως “η θρησκεία δεν έχει καμμία θετική πτυχή” ανήκουν στο πνεύμα του δυτικού υλικού πολιτισμού που αν δεν εντοπίζει κέρδος σε κάτι τότε το καταδικάζει. Όταν βρώ χρόνο θα σας απαντήσω με ένα πόστ , γιατι θα ήθελα να σας εξηγήσω οτι δεν γνωρίζουμε τίποτε απο αυτά που θεωρείται εσείς οτι γνωρίζουμε αυτονόητα. Το τι πιστεύετε φυσικά , είναι δικαίωμά σας αλλα μην το ντύνετε με το μανδύα της γνώσης γιατι το μόνο που κάνετε έτσι είναι να εξαπατάτε τον εαυτό σας. Και εγώ είμαι άθεος αλλα αυτό δε με κάνει αλάνθαστο κριτή της πραγματικότητας. Καμμιά στατιστική δεν μπορεί να χωρέσει το φαινόμενο της ζωής.
Τον κ. Μίχα τον εκτιμώ και τον διαβάζω. Πιστεύω παντως πως στο συγκεκριμένο αδικεί και τις θρησκείες αλλά και όσους δεν εναντιώνονται σε αυτές.
Διότι η θρησκευτική διδασκαλία μπορεί να ειδωθεί και ως παραβολική διδασκαλία κοινωνικού περιεχομένου και όχι απαραίτητα ένα απλό “κοινωνικά χρήσιμο ψέμα”. Θέλω να πιστεύω πως πολλοί από εμάς βλέπουμε στους μύθους (και τους θρησκευτικούς – και άλλους) την μεταφορική αλήθεια που κρύβουν, η οποία έχει διδακτική αξία, και όχι απλά την όποια κοινωνική τους χρησιμότητα.
Σε κάθε περίπτωση ο προβληματισμός που τίθεται στα κείμενα που δημοσιεύονται σε αυτό το φόρουμ με έχει κάνει να μην το χάνω μέρα. Πολλά συγχαρητήρια σε όλους σας.
Αυτό που περισσέυει στις μέρες μας είναι η επιπολαιότητα και η επιφανειακότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε τη ζωή την ίδια. Ο μάρξ ασφαλώς είχε λόγους να αναφέρεται στη θρησκεία ως όπιο του λαού γιατι είχε στο μυαλό του ένα συγκεκριμένο πρόβλημα που μπορεί να γίνει κατανοητό σε βάθος για όσους ασχοληθούν με την έννοια της εξουσίας του κράτους ως τύπου της εξουσίας του Θεού έτσι όπως προβάλλεται στην προτεσταντική σχολαστική θεολογία.
Είναι όμως κατα τη γνώμη μου ανόητο να ισοπεδώνουμε τα πάντα σχετικά με ένα φαινόμενο , μόνο και μόνο επειδή τα πάντα που αφορούν σε αυτό δεν είναι αγγελικά. Με το ίδιο σκεπτικό θα έπρεπε να εκτελέσουμε τη δημοκρατία , την ατομική ελευθερία , το ίντερνετ , τον ίδιο τον άνθρωπο. Η δαιμονοποίηση της θρησκείας και η κατηγοριοποίηση των πιστών σε ηλίθιους που δεν έχουν προοδεύσει με τον υπόλοιπο κόσμο , είναι αν μη τι άλλο επικίνδυνη. Η θρησκεία δεν είναι μόνο κοινωνικό φαινόμενο και σίγουρα η κριτική της δεν περιορίζεται στα κοινωνικά δρώμενα. Το οτι μπορεί η θρησκεία να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο στα χέρια της πολιτικής εξουσίας είναι ένα γεγονός που η ιστορία αποδεικνύει περιτρανα αλλα δεν είναι και το βασικό ή το μοναδικό χαρακτηριστικό ολόκληρου του θρησκευτικού φαινομένου.
Με άλλα λόγια ο μαρξ κριτίκαρε αυτό που τον ενδιέφερε. Το ρόλο της εκκλησίας στην νάρκωση της κοινωνικής συνείδησης του λαού. Αμα θέλουμε να κριτικάρουμε , να ξέρουμε γιατί μιλάμε και να κρίνουμε το αντικείμενο της κριτικής μας σε όλο το φάσμα του. Η θρησκεία δεν έιναι μόνο ένα κοινωνικό φαινόμενο. Η θρησκεία ασχολείται με αυτό που προηγείται των κοινωνικών αλλα και των βιολογικών ακόμα γεγονότων. Το αν το δέχεσαι ή όχι είναι ενα άλλο θέμα. Μη συγχέουμε σας παρακαλώ τη γνωση με την αλήθεια.
Επίσης με τρομάζουν ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ατάκες όπως “το ταδε είναι απόστημα της κοινωνίας και πρέπει να σπάσει” (http://e-rooster.gr/11/2006/373#comment-15090) μαμά μου δηλαδή βοήθεια … πραγματικά φίλε μου Δείμο του πολίτη πιστεύεις οτι θα ήμασταν όλοι ευτυχισμένοι αν ο κόσμος γινόταν όπως τον ήθελες εσύ ή εγώ? Μόνο εσύ θα ήσουν ευτυχισμένος αν ο κόσμος γινόταν όπως τον ήθελες εσύ. Το θέμα χρειάζεται ευαισθησία και κατανόηση , όχι πόλωση.
A ς αναρωτνθουν οι εβραιοι , γιατι ταχα το μεγαλυτερο μερος του κοσμου τους αντιπαθει [μηπως φερουν ακαιρεα την ευθυνη . Προκαλουν με τη συμπεριφορα τους . μηπως …ξυνουν τα κερατα τους στην γκλιτσα του τσοπανη….
Είμαι άθεος. Δεν πιστεύω σε ανώτερο όν. Δεν υπάρχει ψυχή.
Δεν πιστεύω στην λέξη πιστεύω.
Ακολουθώ την επιστημονικά τεκμηριωμένη έρευνα,
που δίνει την ευχέρεια ανατροπής αν υπάρχει ορθότερη έρευνα.
Είμαι ορθολογιστής.
Ίσως είναι πολύ μαγικό, ποιητικό και βολικό να έχεις αιώνια ζωή,
προστάτη θεό και ψυχή.
Συγχωρέστε με αν γίνομαι πεζός, μα η μαγεία της ζωής
είναι οι καλές της στιγμές, χωρίς μυστικιστικά, ατεκμηρίωτα κι ανορθολογικά
πιστεύω.
Οι εξελιγμένες κοινωνίες είναι πιο ορθολογικές σε θέματα πεποιθήσεων
και κοινωνικής συμπεριφοράς, χωρίς να υπάρχει άμεση συσχέτιση.
Η εξέλιξη οδηγεί σε εξορθολογισμό συμπεριφορών, μα πάντα θα υπάρχουν
εγκλήματα σύμφωνα με την στατιστική επιστήμη, απλώς αρκετά ελαττωμένα.
Άσχετα απ΄το αν πιστεύει η όχι κάποιος, πρέπι να λαμβάνει υπ’ όψιν την προιστορια των θρησκειών κα την εξέλιξη και την εφαρμογή τους στην κάθε εποχή. Η χριστιανική θρησκέια συγγεκριμένα περιέχει ένα κάρο παγανιστικά στοιχέια που τα έχει καμουφλάρει και τα παρουσιάζει για δικά της. Στην μανιώδη της προσπάθεια να κταπνίξει όλες τις άλλες θρησκέιες έκανε ότι μπορούσε για να υποκαταστήσει τα προυπάρχοντα έθιμα και τις προυπάρχουσες τελετές των άλλων θρησκειών. Μέχρι και την δική μας εποχή, έχει υποστεί ένα κάρο τροποποιήσεις και παραλλαγές που ποτέ κανείς δν θα μπορέσει να εντοπίσει πλήρως.
Όλες οι θρησκείες παραλάσσονται επιρρεάζονται και προσαρμόζονται στην σύγχρονη πραγματικότητά τους και η εφαργογή ή η έκφρασή τους είναι αποτέλεσμα καθαρά και μόνο ανθρώπινων παραγόντων. Π.χ., κάποτε η ιερά εξέταση αποτελούσε θρησκευτικό θεσμό, σήμερα ,ομως απλά δεν υπάρχει. Δεν ήταν κάτι που το διέταζε η θρησκέια, αλλά ένας τρόπος άσκησης εξουσιάς απ’ το παπαδαριό. Όμως υπάρχουν πολλ΄βν ειδών θρησκευόμενοι. Υπάρχουν αυτοί που απλά πιστεύουν και πάνε στην εκκλησία κάθε Πάσχα, και είναι μια χαρά άνθρωποι. Υπάρχουν και οι κολλημένοι οπισθοδρομικοί, πουριτανοί, εθνικιστές, πραγματικά ούφο που απορεί κανέις που υπάρχουν, αλλά μπορέι να τους αγνολησει για να μη του ανέβει το αίμα στο κεφάλι.
Όμως κατά τ’ άλλα, η θρησκεία αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα απ’ τη στιγμή που εφαρμόζεται από κάποιους εις βάρων κάποιων άλλων. Οι στυροφόροι κάποτε έσφαζαν στο όνομα του θεού και πραγματικά πίστευαν πως αυτό που έκαναν ήταν θεμιτό και επιθυμιτό απ’ τη θρησκεία τους. Προσωπικά πιστεύω πως η θρησκέια σίγουρα έχει αποτελεσει μέσο και παράγοντα καταπίεσης, παρακμής και σκοταδισμού ανά τους αιώνες. Όμως, το να πιστεύει απλά κάποιος χωρίς να ενοχλεί και να επιρρεάζει αρνητικά τους άλλους, είναι δικαίωμά του, όπως είναι δικό μου δικαίωμα να μην πιστεύω. Από ‘κει και πέρα, και την πολυθρώνα του να θεοποιήσει, α΄π’ τη στιγμή που δεν βλάπτει κάποιον, εμένα δεν με ενδιαφέρει. Τώρα το κατά πόσον σχετίζεται η εγκληματικότητα με τη θρησκεία αυτό είναι άλλο θέμα. Μπορεί ένας άνθρωπος να σέβεται κάθε μοφή ζωής στον πλανήτη και να αναγνωρίζει ολονών τα δικαιώματα ανεξάρτητα απ’ το αν πιστεύει η όχι. Επίσης μπορέι να είναι και σκατάνθρωπος ανεξάρτητα απ’ το αν πιστεύει ή όχι. Ο παράγοντας θρησκέια δεν είναι ο μόνος ούτε ο πιο καθοριστικός σε τέτοιες περιπτώσεις.
Εχω τη γνωμη οτι οι περισσοτεροι ευφυεις και σκεπτομενοι ανθρωποι θεωρουσαν παντοτε την (καθε) θρησκεια ενα “χρησιμο ψεμμα”. Δεν γνωριζε ο Σωκρατης π.χ. οτι δεν υπαρχει Διας? Κι ομως ορκιζονταν στο ονομα του Δια. Ο Θαλης ο Μιλησιος ηταν ο πρωτος (ή εστω απο τους πρωτους)που εισηγαγε τον ορθολογισμο στην ανθρωπινη σκεψη και απαιτωντας την λογικη “αποδειξη” απελευθερωσε τον ανθρωπακο απο τις λογης – λογης μυθοπλασιες. Κι ομως εκανε θυσιες στους θεους. Ολη η γνωση και η σοφια του τοτε κοσμου ειχε συσωρευτει στα μυαλα των αρχαιων Ελληνων φιλοσοφων. Κι ομως (στην πλειοψηφια τους) “σεβονταν” την ψευτικη θρησκεια τους. Γιατι? Ισως γιατι πιστευαν οτι αν καποιος στην ηλικια των 18 δεν ενδιαφερεται για θεο, στα 50 δεν θα ενδιαφερεται για τον ανθρωπο. Αλλωστε οσο πιο απολιτιστος ειναι ο ανθρωπος, τοσο περισσοτερο χρειαζεται ο μεταφυσικος φοβος.
Θα δωσω ενα απλο παραδειγμα. Ας φανταστουμε εναν σημερινο βοσκο που προσπαθει να αυξησει το κοπαδι του κλεβοντας προβατα. Αν θελησουμε να τον πεισουμε με λογικα επιχειρηματα οτι δεν ειναι σωστο αυτο που κανει μαλλον ματαιοπονουμε. Το ιδιο κι αν προσπαθησουμε μεσω της “παιδειας” να του αλλαξουμε αποψεις. Χρονοβορα διαδικασια και με αμφιβολα αποτελεσματα. (Η τριτη γενια ισως βελτιωθει καπως). Αν ομως του περασουμε την πεποιθηση οτι κλεβοντας ενα προβατο υπαρχει κινδυνος να ψοφησουν 10 δικα του, αυτοματα θα σταματησει α κλεβει. Δηλ. θα συμπεριφερεται σαν σωστος ανθρωπος εστω κι αν δεν ειναι. Αυτο για την κοινωνια ειναι αρκετο.
Βεβαια απωτερος στοχος της καθε κοινωνιας πρεπει να ειναι ο εκπολιτισμος των μελων της. Μεχρι ομως να επιτευχθει αυτο, καλο ειναι να μαθουν (τα μελη της) με διαφορους τροπους να συμπεριφερονται “σαν ανθρωποι” εστω κι αν δεν ειναι ακριβως “ανθρωποι”. Ε! η θρησκεια ειναι ενας απο αυτους τους τροπους.
Ξερετε ποσα ατυχηματα θα ειχαμε γλυτωσει αν ολοι οι ηλιθιοι που καθονται στο τιμονι, πιστευαν οτι οι παραβατες του Κωδικα Οδικης Κυκλοφοριας θα πανε στην κολαση?