Γιατί διαφωνούν οι οικονομολόγοι
Νοέ 1st, 2006 | Κωνσταντίνος Αλεξανδράκης| Κατηγορία: Επιστήμες, Οικονομικά |
Email This Post
|
Print This Post
|
Πρόσφατες συζητήσεις επί οικονομικών θεμάτων κατέδειξαν ότι υπάρχει ένα πρόβλημα επικοινωνίας ανάμεσα σε όσους έχουν σπουδάσει το αντικείμενο των οικονομικών σε μεταπτυχιακό επίπεδο και στους αμύητους στην επιστήμη. Το πρόβλημα ξεκινάει από το ότι ο μη οικονομολόγος δεν είναι υποχρεωμένος (και δικαιολογημένα) να γνωρίζει μεθοδολογικά θέματα που άπτονται της οικονομικής επιστήμης.
Επειδή όμως η αποδοχή κάποιων βασικών αρχών θα έκανε το διάλογο πιο γόνιμο, αποφάσισα να γράψω ένα κείμενο πάνω στη μεθοδολογία με την ελπίδα όχι ότι θα συμφωνήσουμε στα επί μέρους θέματα, αλλά στον τρόπο με τον οποίο θα διαφωνούμε.
“[T]here is no Austrian economics – only good economics, and bad economics.” Milton Friedman
1. Η επιστημονική μέθοδος
Η επιστημονική μέθοδος, όπως την αντιλαμβάνομαι με βάση τους Popper και Kuhn (παρά τις διαφωνίες τους), μπορεί να περιγραφεί με πέντε στάδια. Στο πρώτο στάδιο, αυτό της παρατήρησης, ο επιστήμονας παρατηρεί ένα φαινόμενο που του κεντρίζει το ενδιαφέρον. Στο δεύτερο στάδιο, το στάδιο της θεωρίας, ο επιστήμονας διατυπώνει μία εξήγηση για το φαινόμενο. Η θεωρία είναι προϊόν κάποιων αξιωματικών υποθέσεων και μίας σειράς λογικών λειτουργιών (logical operations). Οι υποθέσεις είναι αξιωματικές υπό την έννοια ότι τις περισσότερες φορές δεν είναι δυνατή εμπειρικά η επαλήθευσή τους. Στο τρίτο στάδιο έρχεται η διατύπωση μιας σειράς πορισμάτων. Το τέταρτο στάδιο είναι το πειραματικό, όπου εξετάζεται αν τα δεδομένα συμφωνούν με κάθε ένα πόρισμα ή οχι, και άρα αν η θεωρία είναι απορριπτέα ή μη. Aκόμα και ένα πόρισμα να είναι ασύμφωνο με έστω και ένα δεδομένο η θεωρία απορρίπτεται. Από την άλλη, μη απόρριψη δεν συνιστά αποδοχή, καθώς δεν αποκλείεται στο μέλλον νέα δεδομένα να είναι ασύμφωνα με κάποιο πόρισμα της θεωρίας. Στο τελευταίο στάδιο έρχεται η χρήση της θεωρίας από τους επιστήμονες. Διαγραμματικά, τα στάδια είναι τα εξής
Παρατήρηση -> Θεωρία -> Πορίσματα -> Πείραμα (απόρριψη ή μη) -> χρήση
Μερική κατάρριψη μίας θεωρίας δεν συνεπάγεται τη μη χρήση της. Για παράδειγμα, παρόλο που κάποια πορίσματα της Νευτώνιας θεωρίας ήταν ασύμφωνα με τη συμπεριφορά των ουρανίων σωμάτων και άρα η θεωρία έπρεπε να απορριφθεί, συνεχίστηκε να χρησιμοποιείται διότι μπορούσε να εξηγήσει απόλυτα τη συμπεριφορά επίγειων φυσικών αντικειμένων. Αντικαταστάθηκε μόνο όταν βρέθηκε μια θεωρία της οποίας τα πορίσματα και για τα επίγεια και για τα ουράνια σώματα ήταν μη απορριπτέα, και μιλάω βέβαια για τη θεωρία της σχετικότητας. Ομοίως, το ότι καμία θεωρία δεν μπορεί να αποδειχτεί σημαίνει ότι μη απόρριψή της δεν συνεπάγεται ότι η χρήση της θα υιοθετηθεί από όλους τους επιστήμονες. Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ότι τα δεδομένα δεν είναι επαρκή, ή ότι η εμπειρική μέθοδος έχει ελλατώματα. Όταν συμβαίνει αυτό προκύπτουν επιστημονικές διαφορές, και είναι ένας λόγος για τον οποίο οι οικονομολόγοι, και οι επιστήμονες γενικότερα διαφωνούν.
Ο βαθμός διαφωνίας εξαρτάται από την πειστικότητα των εμπειρικών αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, όταν διατυπώθηκε το πόρισμα ότι η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο υπήρξαν κάποιοι που δεν το δέχτηκαν αμέσως, παρόλο που οι πρώτες εμπειρικές παρατηρήσεις βρέθηκαν σύμφωνες με αυτό. Σήμερα, μετά από τόσες σύμφωνες μετρήσεις με τόσες διαφορετικές μεθόδους, το πόρισμα τυγχάνει καθολικής αποδοχής. Έτσι και στα οικονομικά, ο νόμος της ζήτησης που λέει ότι όταν αυξάνεται η τιμή ενός αγαθού η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται είναι καθολικά αποδεκτός λόγω του μεγάλου όγκου των δεδομένων που διαθέτουμε. Αντίθετα, για άλλα πορίσματα, για τους παραπάνω λόγους, η αποδοχή δεν είναι απόλυτη. Αλλά το ότι μόνο το 90% των οικονομολόγων μπορεί να συμφωνούν με ένα πόρισμα δεν σημαίνει ότι η θεωρία έχει απορριφθεί, όπως ειπώθηκε. Σημαίνει ότι το 10% είναι δύσπιστοι ή ιδεολογικά προκατειλημένοι.
Ας πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα. Τόσο η Νεοκεϋνσιανή θεωρία όσο και οι Νέοι Κλασσικοί αποδέχονται ότι αλλαγές στην προσφορά του χρήματος έχουν βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομία, αλλά τις αποδίδουν σε διαφορετικούς λόγους. Οι πρώτοι θεωρούν ότι οφείλονται στην ακαμψία των τιμών, ενώ οι δεύτεροι στην ελλιπή πληροφόρηση του κοινού. Οι διαφορετικές αυτές υποθέσεις οδηγούν σε ελαφρώς διαφορετικά πορίσματα. Έτσι, για τους Νεοκεϋνσιανούς αλλαγές στην ποσότητα χρήματος θα έχουν πάντα επιπτώσεις, ενώ για τους Νέους Κλασσικούς μόνο όταν είναι απρόσμενες. Εδώ υπάρχει μια επιστημονική διαφορά που οφείλεται στο ότι δεν είναι δυνατή η εμπειρική μελέτη των υποθέσεων (δε μπορούμε να ξέρουμε τι έχουν στο μυαλό τους οι άνθρωποι) και στο ότι οι εμπειρικές μελέτες που αφορούν τα πορίσματα δεν γέρνουν ακόμα ξεκάθαρα υπέρ της μίας ή της άλλης θεωρίας. Η διαφορά όμως επικεντρώνεται στο συγκεκριμένο πόρισμα. Δεν σημαίνει ότι η κάθε σχολή έχει τη δικιά της συνολική οικονομική θεωρία και ότι δεν υπάρχουν υποθέσεις και πορίσματα στα οποία και οι δύο σχολές συμφωνούν. Αλλιώς θα έπρεπε στα Πανεπιστήμια να δίνουμε από ένα εχχειρίδιο οικονομικών για την κάθε σχολή. Με άλλα λόγια, η ύπαρξη επιστημονικών διαφορών δε δίνει άλλοθι στον καθένα να λέει ότι θέλει και να τυγχάνει σοβαρής αποδοχής.
Παίρνοντας αφορμή από τα παραπάνω ήθελα να προσθέσω ότι μια θεωρία μπορεί να κρίνεται και με βάση τις υποθέσεις της. Το ότι αυτές χαρακτηρίζονται ως αξιωματικές οφείλεται όπως είπα στο ότι συνήθως δεν είναι εφικτή η εμπειρική τεκμηρίωσή τους (αν και στα οικονομικά η πρόοδος της θεωρίας παιγνίου και των πειραματικών οικονομικών έχουν βοηθήσει να γίνει ένα βήμα προς τη θεμελίωσή τους). Αν όμως γίνει εφικτή καθώς αποκτούμε νέα μέσα και βρεθεί ότι μια υπόθεση πάνω στην οποία στηρίζονται τα πορίσματα μιας θεωρίας δεν συνάδει με την πραγματικότητα, δεν θα σημαίνει αυτό κάτι για την θεωρία? Θα συνεχίζαμε να χρησιμοποιούμε τη σύγχρονη χημική θεωρία αν η κατασκευή ισχυρών μικροσκοπίων μας είχε δείξει ότι η ύλη δεν είναι διαιρετή σε άτομα? Είναι δυνατό να μην απορρίψουμε τη θεωρία της υπεραξίας όταν η υπόθεση στην οποία στηρίζεται, ότι η εργασία πληρώνεται το κόστος αναπαραγωγής της, δεν συνάδει με την πραγματικότητα?
2. Φιλοσοφικές προτιμήσεις
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο διαφωνούν οι οικονομολόγοι έχει να κάνει με τις πολιτικές τους προτιμήσεις. Για παράδειγμα, πολλοί οπαδοί της Αυστριακής σχολής επιθυμούν την επιστροφή στο χρυσό κανόνα, ενώ οι περισσότεροι μονεταριστές (οπαδοί του Friedman) δεν το επιθυμούν. Ακούγοντας ωστόσο την ομιλία του Walter Block στη σελίδα του von Mises Institute συμπέρανα ότι και οι δύο σχολές συμφωνούν στο τι είναι το χρήμα, τι λειτουργίες επιτελεί, και τι επιπτώσεις έχει στην οικονομία. Αποδέχονται δηλαδή την ίδια επιστημονική θεωρία, και μάλιστα τη θεωρία των Νέων Κλασσικών. Με άλλα λόγια, οι δύο αυτές σχολές είναι φιλοσοφικές σχολές, όχι επιστημονικές. Κατά συνέπεια, η διαφωνία τους γίνεται επί κοινής βάσης. Όταν μιλάν και οι μεν και οι δε για τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του χρυσού κανόνα μιλάνε για το ίδιο ακριβώς πράγμα, ανεξάρτητα αν η κάθε σχολή δίνει το βάρος αλλού. Αυτή η κοινή βάση κάνει την ανταλλαγή απόψεων εφικτή, και το διάλογο εποικοδομητικό.
3. Επίλογος
Ούτε ο S G ούτε εγώ θελήσαμε να περάσουμε την άποψη ότι η οικονομική επιστήμη επιβάλλει την ομοφωνία, κάθε άλλο. Αυτό που επιθυμούμε όμως είναι να ξέρουμε αν η διαφωνία είναι επί επιστημονικών ζητημάτων ή επί πολιτικών. Στην πρώτη περίπτωση ο διάλογος θα είναι χρήσιμος εφ’ όσον είναι τεκμηριωμένος, εφ’ όσον δηλαδή στηρίζεται σε εμπειρικές μελέτες. Τέτοιος διάλογος ωστόσο προϋποθέτει σημαντική γνώση της επιστήμης. Το ίδιο ισχύει και για την τέχνη. Για να γίνει ο Στραβίνσκυ αναμορφωτής της κλασικής μουσικής, είχε φάει τα νιάτα του πρώτα στα ωδεία! Στην δεύτερη περίπτωση ο διάλογος θα είναι επικοδομητικός εφ’ όσον η πολιτική άποψη στηρίζεται στην επιστημονική θεωρία ή, αν πρόκειται για ζήτημα στο οποίο δεν υπάρχει επιστημονική συναίνεση, σε μία από τις ανταγωνιζόμενες θεωρίες κατά τον τρόπο που περιέγραψα στο 2. Σωστός διάλογος δε νομίζω ότι μπορεί να γίνει όταν η πολιτική άποψη βασίζεται σε αυθαίρετους και αντιεπιστημονικούς ισχυρισμούς, όπως είναι για παράδειγμα ότι η Fed είναι Εβραϊκών συμφερόντων, ή ότι ο πλούτος των Η.Π.Α. στηρίζεται στην ικανότητα της Fed τα τυπώνει χάρτινο χρήμα, και άλλα αστεία που έχω διαβάσει κατά καιρούς σε διάφορες ιστοσελίδες και emails. Η απάντηση στις όποιες αδυναμίες μιας επιστήμης τόσο πολύπλοκης όσο τα οικονομικά δεν είναι να αερολογούμε, αλλά να εμβαθύνουμε και να προωθήσουμε την σκέψη μας. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος, η λύση ποτέ δεν είναι λιγότερη επιστήμη, αλλά περισσότερη.
Υ.Γ. Ευχαριστώ τον S G για χρήσιμα σχόλια και προσθήκες στο αρχικό κείμενο.
Έκτακτο άρθρο!
Ακριβώς τέτοιες παρεμβάσεις θέλω να διαβάζω στον Κόκκορα. 🙂
Είμαι σ’αυτούς που παραδέχονται τις ελλείψεις τους σε σύνθετης φύσης οικονομικά θέματα. Είναι σημαντικό ο καθένας από μας να συνεισφέρει στο μέτρο του δυνατού με τη γνώμη του στα «γνωστικά αντικείμενα» που (λόγω σπουδών ή σοβαρής ενημέρωσης) κατέχει σε ικανό βαθμό. Τα λάθη και οι παρεξηγήσεις πηγάζουν πολλές φορές απ’την ημιμάθεια ή την ατελή κατοχή βασικών αρχών.
Μεταξύ άλλων, ο Αλεξανδράκης και ο Γεωργανάς δίνουν τις πιο ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες εξηγήσεις σε οικονομικού τύπου θέματα: απαραίτητο βήμα για μας τους laymen [στα Οικονομικά] ώστε να κατανοήσουμε σωστά έννοιες και να μη διαιωνίζουμε λανθασμένες ή δογματικές απόψεις.
Πάντως, φαίνεται ότι και οι φυσικοί τα έχουν βρει μπαστούνια με ένα νέο φρούτο που το ονομάζουν string theory (αντιπαρέρχομαι την δυνατότητα να δώσω μια πιπεράτη μετάφραση).
Οι εργασίες της Deirdre McCloskey (Donald McCloskey πριν αλλάξει φύλο) περιέχουν πολύ πειστικά επιχειρήματα υπέρ της απόψεως ότι η οικονομική επιστήμη είναι πολύ λίγο επιστήμη και πολύ περισσότερο ρητορική.
Φυσικα ειναι καλο το αρθρο Κενσαϊ! Οικονομολογος το εγραψε! 🙂
Αστειευομαι, θελω να σημειωσω εδω οτι αντιπαθω την πλανη του να ακουμε μονο “αυθεντιες”. Ολα τα λογικα επιχειρηματα ειναι εξισου καλα, απο οποιον και να προερχονται. Αλλα οπως ο Κωστας νομιζω εξηγει ωραια, τα οικονομικα ειναι μια περιπλοκη επιστημη με αρκετα αποτελεσματα που ειναι αντιθετα στην απλη διαισθηση. Κριτικη κανει και πρεπει να γινεται, αλλα προϋποθεση ειναι ο κρινων να εχει καποια εξοικειωση με τις βασικες εννοιες της επιστημης!
Γ.Ι. Γεωργάνα μαλλον ακυρο συμπερασμα αυτο. Σιγουρα υπαρχει τεχνικη πωλησης (μαρκετινγκ) ακομα και οταν πουλας ερευνα. Αλλα αυτο συμβαινει παντου. Δεκτη και καλη η κριτικη, αλλα οχι να λεμε οτι τα οικονομικα δεν ειναι επιστημη επειδη υπαρχουν και εξωεπιστημονικοι λογοι που προωθουν ενα κλαδο στο κεντρο της δημοσιοτητας και οχι εναν αλλο. Αυτο συμβαινει παντου, ρωτηστε απλα εναν φυσικο που δεν δουλευει σε εναν “μοδατο” τομεα…
Ax auto to site.Prin 2 xronia to kryfokoitousa oso antexa protou na neuriasw.Me ton kairo o xronos meleths tou aukshthike.Twra kathe prwi mpainw sto internet kai to prwto pou kanw einai na to episkeutw.Yperoxo arthro.An to diavaza prin 2 xronia tha allaza gnwmh pio grhgora.Vlepete den einai oloi oikonomologoi gia na sas katalavoun.Epipleon wres wres oi oikonomologoi xairontai otan den tous katalavainoun,san kapoion pou anakalypse kati kai thelei na to krathsei ligo akoma gia ton eauto tou.Sigoura pantws sas aresei i aisthisi anwterwthtas pou dinei i gnwsh ths episthmhs auths.Kai etsi kanete kai kako ston eauto sas giati sas apoksenwnei apo tous ypoloipous.Den exoun oloi thn dikh mou ypomonh na diavasoun popper ,hayek , ktl mono kai mono gia na mporesoun na sas katalavoun.Mallon oi fileleutheroi exete (exoume) anangh apo kapoion image maker.Den einai tyxaio pou h leksh auth sthn ellada einai apagoreumenh-den ftaine mono oi alloi.Auta apo kapoion pou prin liga xronia itan sth genova kai onoireuwtan enan allo kosmo.Shmera toulaxiston kserw enan dromo pros ton allo auto kalytero kosmo.Bravo kai pali gia to arthro.
Δημήτρη, έχεις κάποιο δίκιο, αν και πιστεύω ότι οι καλοί οικονομολόγοι μάλλον αισθάνονται εκνευρισμό όταν ο περισσότερος κόσμος δεν τους καταλαβαίνει και όχι ικανοποίηση. Η όλη κατάσταση είναι θέμα κινήτρων. Ο χρόνος που ξοδεύω γράφοντας σε αυτήν τη σελίδα ή και σε έντυπα δεν προσφέρει τίποτα στην επαγγελματική και οικονομική μου ανέλιξη. Αντίθετα, έχω πολύ ισχυρό κίνητρο να αφιερώνω το χρόνο αυτό στο να δημοσιεύω εργασίες στα επιστημονικά περιοδικά, τα οποία όμως δε μπορούν να διαβαστούν από τον πολύ κόσμο, και στη διδασκαλία των φοιτητών μου. Τότε γιατί είμαι εδώ? Γιατί πιστεύω ότι η ποιότητα ζωής μου εξαρτάται και από την ικανότητα των συνανθρώπων μου στο να παίρνουν σωστότερες οικονομικές αποφάσεις, και θεωρώ, ίσως λανθασμένα, ότι μπορεί όσα γράφω να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση.
Σωστός ο Σωτήρης στο ότι επειδή η McCloskey επισήμανε τη σπουδαιότητα του να γράφει κανείς καλά καθώς και ότι μεγαλύτερο βάρος πρέπει να δίνεται στις ιδέες πίσω από μια εργασία και όχι στις τεχνικές (ποσοτικές ή στατιστικές) δε σημαίνει ότι αυτό κάνει τα οικονομικά λιγότερο επιστήμη.
Σωτήρη, μια μικρή διόρθωση. Το link για τους Νέους Κλασσικούς πρέπει να είναι στους New Cassical και όχι στους Neoclassical.
χμμ οπως ειπε και ο Κωστας, εγω συνηθως απογοητευομαι οταν δεν ο κοσμος δεν καταλαβαινει βασικα οικονομικα. Ακριβως οπως εξηγησε ομως η εκλαϊκευση των οικονομικων, ενω ειναι πολυ σημαντικο εργο, συνηθως δεν γινεται. Τουλαχιστον οχι απο αυτους που εχουν προσφερει τα περισσοτερα στην επιστημη, γιατι ειναι απασχολημενοι με το να προσφερουν στην επιστημη!
Δυστυχως λιγα παραδειγματα εχουμε προς το παρον μεγαλων ερευνητων που προωθουν και εξηγουν την επιστημη στον κοσμο, οπως εκανε ο Φαϋνμαν ή ο Χωκινγκ στην φυσικη. Δεν θα εβαζα ευκολα τους παλιους μεσα (ισως ουτε καν τον φον Χαγεκ), γιατι ειναι καπως.. ε παλιοι και δυσνοητοι. Καλες εισαγωγες στην επιστημη νομιζω εχει κανει ο Πωλ Κρουγκμαν. Και το Φρηκονομικς βεβαια ειναι αρκετα καλο εισαγωγικο βιβλιο, οπως και το Armchair Economist.
Κώστα δικό μου το λάθος καθώς τα λινκς τα πρόσθεσα εγώ μετά. Έγινε η διόρθωση που ζήτησες.
Ο Ελληνικός λαός δεν έχει εκπαιδευθεί σε θέματα οικονομικά. Και γι’αυτό δεν γνωρίζει τη δύναμή του. Κι έτσι βρίσκουν πρόσφορο έδαφος πολλοί λαϊκιστές (ονόματα να μην αναφέρουμε) οι οποίοι έχουν ενδύσει την παλαιοκομματική κρατικοδίαιτη νοοτροπία τους μέσα σε “γαλαζοπράσινο” περιτύλιγμα και το πασσάρουν ως Εθνική στρατηγική….(μόλις σήμερα διάβασα πρωτοσέλιδο φιλοκυβερνητικής εφημερίδος η οποία κόπτεται για την αύξηση στα εφάπαξ των Δημοσίων Υπαλλήλων και των…στρατιωτικών!!!) Και αναρωτιέμαι: αυτή θα είναι η…Εθνική μας οικονομική στρατηγική για τον 21ο αιώνα ;;; Έχουμε φτιάξει μία Παιδεία, στην οποία το όνειρο των αριστούχων μαθητών του Λυκείου είναι να γίνουν…”καραβανάδες” !!! Κι αυτό, γιατί απλά υπάρχει τεράστια ανεργία και ανασφάλεια…
Οπότε τί να περιμένει κανείς από αυτούς κύριε Αλεξανδράκη;;; Να σας κατανοήσουν;;; Αδίκως θα περιμένετε…
Υ.Γ.1 Έτσι για να ανάψω το ενδιαφέρον της συζήτησης, θα προσθέσω τις πολύ μεγάλες διαμάχες μεταξύ οικονομολόγων και μηχανικών 🙂 !!! Με παράδειγμα το βιβλίο “The end of Work” στο οποίο ο συγγραφέας του Jeremy Rifkin καταφέρεται λυσσαλέα ενάντια στους μηχανικούς…και ζητάει το κεφάλι τους επί πίνακι για όσα κακά της μοίρας έχουν φέρει παγκοσμίως !!!
Υ.Γ.2 Σε κάποιο σημείο στο ίδιο βιβλίο του Rifkin αναφέρεται ως ένα τέτοιο “κακό της μοίρας” οι προσπάθειες κάποιων βιοτεχνολόγων μηχανικών οι οποίοι τη δεκαετία του ’90 (τότε δηλ. που γράφτηκε το βιβλίο) πραγματοποιούσαν έρευνες πάνω σε καπνά και ουσιαστικά δημιουργούσαν καλλιέργειες καπνών οι οποίες φωσφορίζανε στο σκοτάδι. Ο Rifkin δεν το αναφέρει στο βιβλίο του (δεν το γνώριζε;), αλλά αυτή η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσαλλονίκης…όπου ομάδα ερευνητών ουσιαστικά χρησιμοποιούσε το γεννετικό υλικό από τις πυγολαμπίδες και τις τοποθετούσε στα…καπνά που φωσφορίζανε….
Υ.Γ.3 Το άρθρο μου άρεσε πολύ…
Χαχα, και νόμιζα μόνο στο δικό μου συνάφι πάσχει ο κόσμος από “god complex“… 😉
Πέρα απ’την πλάκα, αναμφίβολα οι Οικονομολόγοι είναι απ’τα πιο χρήσιμα όντα της κοινωνίας. Τουλάχιστον αυτοί που δεν πιστεύουν σε «μαρξιστικά οικονομικά» ή άλλες τέτοιες αρλούμπες.
Ελπίζω να βλέπουμε περισσότερους Οικονομολόγους και στη Βουλή στο μέλλον…
OK, αφού λοιπόν τα οικονομικά είναι επιστήμη ας ρωτήσω κι εγώ κάτι, τώρα που σας βρήκα τόσους επιστήμονες μαζεμένους:
τυχόν αύξηση του ελάχιστου μισθού (minimum wage) αυξάνει η όχι την ανεργία;
x-economist,
εννοείς την ανεργία συνολικά ή ανάμεσα σε εκείνους που πληρώνονται τον κατώτατο μισθό? Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ ο κατώτατος μισθός είναι πολύ πιο κάτω από το μισθό που πληρώνονται οι περισσότεροι εργαζόμενοι (δηλαδή κατώτερος από το μισθό ισορροπίας των περισσότερων ειδικοτήτων). Άρα, αύξηση του κατώτατου μισθού δεν πρόκειται να επηρεάσει όυτε τους μισθούς τους όυτε τα ποσοστά ανεργίας των περισσοτέρων, και κατά συνέπεια ούτε το συνολικό ποσοστό ανεργείας. Όμως η ανεργία ανάμεσα στους πιο ανειδίκευτους εργαζόμενους που χωρίς το μέτρο θα πληρωνόντουσαν μισθούς χαμηλότερους του ελαχίστου θεωρητικά θα αυξηθεί. Και πράγματι, μελέτες έχουν δείξει ότι στις ΗΠΑ ότι αύξηση του ελαχίστου μισθού κατά 10% αυξάνει τα ποσοστά ανεργείας ανάμεσα στους εφήβους 1%-3%.
βασικα Κωστα σκεφτηκα προσφατα οτι ισως ο ελαχιστος μισθος ακριβολογωντας μπορει να επηρεασει και ατομα που βγαζουν λιιιγο περισσοτερο απο αυτον με δυο τροπους:
α) επηρεαζει το outside option τους, αρα μπορουν να ειναι σκληροτεροι στις διαπραγματευσεις.
β) επηρεαζει και την μισθολογικη κλιμακα της εταιρειας. Αν η εταιρεια δινει efficiency wages και εχει ας πουμε δυο κλασεις υπαλληλων, μια ανοδος των ελαχιστων μισθων που δινει στην κατωτερη κλαση θα την κανει να ανεβασει ελαφρα και τους μισθους στην ανωτερη για να μην μειωθει το κινητρο τους να δουλευουν σκληρα.
Φυσικα αυτες οι σκεψεις ισχυουν για θεσεις εργασιας που ειναι υποκαταστατο της εργασιας που πληρωνεται με τον ελαχιστον μισθο. Ετσι οι ελαχιστοι μισθοι που απευθυνονται σε ξερω γω ανειδικευτους εργατες, δυσκολα επηρεαζουν τον μισθο ενος αρχιτεκτονα ή ενος CEO.
Αναρωτιεμαι αν υπαρχει καθολου εμπειρικη υποστηριξη βεβαια σε αυτην την ιδεα…
Oι 650+ υπογράφοντες οικονομολόγοι αυτού του γράμματος , (στους οποίους συμπεριλαμβάνονται 5 Nobel prize winners+2 past preseidents of the AEA) έχουν τελέιως διαφορετική άποψη, τόσο για το θεωρητικό όσο και για το εμπειρικό σκέλος.
Όταν λοιπόν οι ‘επιστήμονες’ διαφωνούν για κάτι τόσο βασικό για ποια ‘επιστήμη’ μιλαμε;
Ξέχασα το λινκ πριν:
http://www.epi.org/content.cfm/minwagestmt2006x-economist,
δεν κατάλαβα που είδες τη διαφορετική άποψη. Καταρχάς η σελίδα στην οποία μας παρέπεμψες ανήκει σε ένα ινστιτούτο με συγκεκριμένο ιδεολογικό προσανατολισμό. Δεύτερον, σε αυτή τη σελίδα εγώ τουλάχιστον δεν είδα καμία διαφωνία στον ισχυρισμό μου σχετικά με το αποτέλεσμα που έχει η άνοδος του ελάχιστου μισθού. Η σελίδα ισχυρίζεται, ακριβώς όπως και εγώ, ότι οι επιπτώσεις στο συνολικό επίπεδο της απασχόλησης είναι πολύ μικρές, για τους λόγους ακριβώς που προανέφερα τους οποίους όμως η σελίδα δεν αναφέρει, όπως δεν αναφέρει και ποια είναι η επίπτωση στην απασχόληση συγκεκριμένα των ανειδίκευτων εργαζομένων όπως έκανα εγώ. Ο σκοπός βέβαια της σελίδας ήταν η ανάδειξη μια πολιτικής και όχι επιστημονικής θέσης, με την οποία δεν είμαι αντίθετος (άρα πως λες ότι οι οικονομολόγοι αυτοί διαφωνούν μαζί μου?) αν και προτιμώ άλλες μεθόδους στήριξης των οικονομικά ασθενέστερων, όπως το εγγυημένο κατώτερο εισόδημα, που προκαλούν λιγότερες στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας. Πρέπει λοιπόν να μάθεις να ξεχωρίζεις την επιστημονική θέση από την πολιτική.
Τρίτον, αν η ομοφωνία μεταξύ των ειδικών ήταν απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να αποκαλούμε ένα τομέα επιστήμη τότε δεν θα υπήρχε καμία επιστήμη καθώς σε όλες ανεξαιρέτως τις επιστήμες (στην ιατρική, τη φυσική, κ.λπ.) υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των ειδικών. Μάλιστα, μάλλον δεν διάβασες το κείμενό μου, διότι τότε θα έβλεπες ότι ο τίτλος του είναι ακριβώς γιατί ΔΙΑΦΩΝΟΥΝ οι οικονομολόγοι και τι σημαίνει η ύπαρξη τέτοιων διαφωνιών. Αυτό που χαρακτηρίζει τα οικονομικά, την ψυχολογία, τη χημεία, ή οποιαδήποτε άλλη φυσικη ή κοινωνική επιστήμη ως επιστήμη είναι η αποδοχή και εφαρμογή της επιστημονικής μεθόδου όπως την περιέγραψα ως τρόπου αναζήτησης της “αλήθειας”, με ότι εννοεί ο όρος.
Για να προσθέσω και κάτι άλλο για να το καταλάβεις, εκείνοι που πληρώνονται τον ελάχιστο μισθό στις ΗΠΑ αποτελούν ένα αμελητέο κομμάτι, περίπου το 0.3%, του συνολικού εργατικού δυναμικού. Για αυτό το λόγο αν ανέβει το ποσοστό ανεργίας μεταξύ αυτών που πληρώνονται τον ελάχιστο μισθό, δεν θα επηρεάσει, στις ΗΠΑ πάντα, το συνολικό ποσοστό ανεργίας. Η άνοδος του ελαχίστου όμως δεν θα βοηθήσει αυτούς που πληρώνονται παράνομα (π.χ. παράνομους μετανάστες) μισθό χαμηλότερο του ελαχίστου, και οι οποίοι στις ΗΠΑ αποτελούν περίπου 1% του συνολικού εργατικού δυναμικού, τρεις φορές δηλαδή μεγαλύτερο από αυτούς που πληρώνονται τον ελάχιστο. Αυτό είναι το ένα πρόβλημα που έχω με τον ελάχιστο μισθό. Το άλλο θα το κρατήσω για άλλη φορά.
Μα η σελίδα λέει το ακριβώς αντίθετο απότι ανέφερες πριν. Συγκεκριμένα λένε οι οικονομολόγοι: We believe that a modest increase in the minimum wage would improve the well-being of low-wage workers and would not have
the adverse effects that critics have claimed. Και παρακάτω: As with a federal increase, modest increases in state
minimum wages in the range of $1.00 to $2.50 and indexing to
protect against inflation can significantly improve the lives of
low-income workers and their families.
Αντίθετα στην αρχική σου παρέμβαση μας είπες: “Όμως η ανεργία ανάμεσα στους πιο ανειδίκευτους εργαζόμενους που χωρίς το μέτρο θα πληρωνόντουσαν μισθούς χαμηλότερους του ελαχίστου θεωρητικά θα αυξηθεί.”
Φυσικά και υπάρχουν διαφωνίες και ανάμεσα σε άλλες επιστήμες αλλά το point μου ήταν ότι στα οικονομικά, όπως και στην κοινονιολωγία ή την Ιστορία, δεν υπάρχει καν ένα Minimum στο οποίο να συμφωνούν όλοι.
Γι΄αυτό και η συμβουλή μου είναι όποτε ακούτε κάποιον να λέει για κάποιο non-trivial θέμα ‘ως οικονομολόγος πιστεύω ότι πρέπει να γίνει Α’ να ξέρετε ότι σχεδόν πάντα θα υπάρχει κάποιος άλλος οικονομολόγος με ανάλογα credentials που θα πιστεύει ακριβώς το αντίθετο. Κάτι που φυσικά δεν ισχύει πχ στην Βιολογία ή την Φυσική, όπου οι διαφωνίες περιορίζονται σε πολύ συγκεκριμένα ζητήματα.
Επίσης, τυχόν αύξηση του ελάχιστου μισθού θα έχει μάλλον θετικές επιπτώσεις στους undocumented workers. Εφόσον o μισθός τους θα απέχει ακόμη πιο πολύ από τον νόμιμο ελάχιστο, η πρόσληψη τους θα είναι ακόμη πιο συμφέρουσα για τους εργοδότες.
x-economist,
το σχόλιο ότι “a modest increase in the minimum wage would improve the well-being of low-wage workers and would not have
the adverse effects that critics have claimed” είναι γενικόλογο και δεν λέει τίποτα για την επίπτωση στην ανεργία. Καταρχάς υπάρχουν διαφορετικές κριτικές για τον ελάχιστο μισθό και όχι μία, άρα δεν ξέρω σε ποιά κριτική το σχόλιο αναφέρεται. Δεύτερον, improvement in the well-being θα υπάρχει όντως για αυτούς οι οποίοι θα βρούν δουλιά και μετά την άνοδο θα πληρώνονται περισσότερο. Αν η ζήτηση για ανειδίκευτους εργαζομένους είναι σχετικά ανελαστική, τότε ενδεχομένως το όφελος για αυτούς που θα βρούν δουλιά να ξεπερνάει το κόστος από αυτούς που θα την χάσουν. Επιπλέον, αυτοί που πιθανόν να χάσουν τη δουλιά τους έχουν δικαίωμα σε επίδομα ανεργίας. Το τελευταίο και σημαντικότερο, το ένα τρίτο όσων πληρώνονται τον ελάχιστο μισθό στις ΗΠΑ είναι μαθητές και έφηβοι που δουλεύουν ορισμένες μόνο ώρες για χαρτζιλίκι. Το ένα τέταρτο είναι ανύπαντρες μητέρες που συντηρούν την οικογένειά τους. Αν, όταν ανέβει ο ελάχιστος μισθός, οι εργοδότες σταματήσουν να απασχολούν κυρίως μαθητές, αλλά κρατήσουν π.χ. τις ανύπαντρες μητέρες, όπως ίσως είναι και το πιθανότερο, και οι οποίες τώρα θα πληρώνονται περισσότερο, τότε το σχόλιο και πάλι είναι valid. Το λάθος σου είναι ότι συγκρίνεις το δικό μου σχόλιο, το οποίο αναφέρεται μόνο στην επίπτωση στην ανεργεία και το οποίο συνάδει με εμπειρικές παρατηρήσεις, με το σχόλιο της σελίδας το οποίο αναφέρεται σε ένα πολύ γενικότερο θέμα, στο “well-being.” Προφανώς το πρώτο επηρεάζει το δεύτερο, όμως για να κρίνει κανείς το δεύτερο πρέπει, όπως έδειξα, να κοιτάξει και πολλούς άλλους παράγοντες, καθώς και να ζυγίσει κόστη και οφέλη οπού εκεί μπαίνει και η υποκειμένική άποψη. Άρα δεν βλέπω, για μια ακόμα φορά, διαφωνία της σελίδας με το σχόλιό μου αφού πρόκειται για δυο τελείως διαφορετικά σχόλια.
Και στα οικονομικά οι διαφωνίες σε συγκεκριμένα ζητήματα περιορίζονται. Προφανώς στις κοινωνικές επιστήμες ο βαθμός συμφωνίας είναι πολύ μικρότερος από ότι στις θετικές επιστήμες για πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα επειδή οι μεταβλήτες που προσπαθούμε να μαλετήσουμε δεν είναι τόσο εύκολα μετρήσημες. Αυτό όμως, ας το ξαναπώ, δεν σημαίνει ότι anything goes. Για παράδειγμα, για βγες και ρώτα, υπάρχει οικονομολόγος που να πιστεύει ότι οι καμπύλες ζήτησης έχουν θετική κλίση, ή οι καμπύλες προσφοράς αρνητική? Επί πλέον, το συγκεκριμένο κείμενο αναφέρεται στην συγκεκριμένη περίπτωση όπου η αύξήση του ελάχιστου μισθού είναι μικρή. Για ρώτα τι θα έλεγαν οι παραπάνω αν πρότεινες αύξηση, ας πούμε στα $15 την ώρα? Θα υπήρχε σοβαρός οικονομολόγος που να έλεγε ότι είναι καλή ιδέα?
Για το σχόλιό σου, “Επίσης, τυχόν αύξηση του ελάχιστου μισθού θα έχει μάλλον θετικές επιπτώσεις στους undocumented workers. Εφόσον o μισθός τους θα απέχει ακόμη πιο πολύ από τον νόμιμο ελάχιστο, η πρόσληψη τους θα είναι ακόμη πιο συμφέρουσα για τους εργοδότες” μα αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Η απασχόληση γα παράνομους μπορεί μεν να αυξηθεί (άρα συμφωνείς μαζί μού?) όμως μπορεί αυτό να σημάνει υποκατάσταση νόμιμων με παράνομους. Και βέβαια, οι άνθρωποι αυτοί θα δουλέυουν για πολύ λίγα χρήματα, δεν θα έχουν ασφαλιστική κάλυψη, κ.λπ.
Στη Νορβηγία δεν υπάρχει κατώτατος μισθός θεσπισμένος νομικά, κι όμως στο “περίπου” παίρνουν περί τα 2000 ευρώ το μήνα οι απλοί υπάλληλοι. Είναι πρότυπο χώρας με μειωμένες εισοδηματικές διαφορές και ισχυρή “μεσαία” τάξη.
Τα οικονομικά αφορούν ένα ευρύτερο πεδίο της κοινωνίας μας. Όταν τίθενται ερωτήματα όπως «κατά πόσο επηρεάζεται η ανεργία όταν αυξάνεται ο κατώτερος μισθός» δεν απαντώνται έτσι απλά, καθώς πρέπει να ληφθούν υπόψη πάρα πολλοί παράγοντες.
(πχ : για ποια χώρα αναφερόμαστε, ποια είναι η προσφορά της εργασίας, ποια είναι η ζήτηση της εργασίας, ποιο είναι το μέσο επίπεδο εκπαίδευσης των πολιτών, ποια είναι τα επίπεδα της ανεργίας, το ΑΕΠ της χώρας, άλλοι προσοδοφόροι πόροι, η καταναλωτική ροπή τους, το φορολογικό τους σύστημα, άλλοι κρατικοί παρεμβατισμοί, η μαύρη εργασία, η διαφθορά, κλπ)
Όταν εξετάζεται κάτι (κάποιο οικονομικό μέγεθος) στατικά (ceteris paribus) νομίζω ότι οι οικονομολόγοι δεν διαφωνούν πουθενά.
Ο καλός οικονομολόγος (δυστυχώς) πρέπει να είναι λίγο απ’ όλα (λογιστής, ψυχολόγος, μαθηματικός, νομικός, πολιτικός, manager, μαρκετίστας, κλπ)
Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν, μόνο εύκολες… ερωτήσεις