Του Σωτηρη Γεωργανα

Η χωρα ζει μια απο τις μεγαλυτερες απεργιες στην πρωτοβαθμια εκπαιδευση που θυμουνται οι κατοικοι της. Γιατι? Τα αιτηματα των διδασκοντων ειναι πολλα, η αιτιολογηση τους ομως ειναι δυστυχως εξαιρετικα ελλιπης. Μια βολτα στην ιστοσελιδα της Διδασκαλικης Ομοσπονδιας εχει να επιδειξει πληθωρα επαναστατικων κειμενων, σκληρων απαιτησεων, αγωνιστικων διακηρυξεων. Ελαχιστη ομως επιχειρηματολογια και ακομα λιγοτερη συζητηση. Ας δουμε λιγο την κατασταση της εκπαιδευσης στην Ελλαδα, πως μπορει να βελτιωθει και τι προτεινουν αντ’αυτου οι εκπαιδευτικοι.

Η κατασταση σημερα

Τα στοιχεια για την πρωτοβαθμια εκπαιδευση μας σημερα δυστυχως ειναι περιορισμενα λογω της πεισματικης αρνησης των διδασκοντων να αξιολογηθει συστηματικα το εργο τους. Υπαρχουν ομως ευτυχως καποιες διεθνεις τυποποιημενες μελετες που περιλαμβανουν και την Ελλαδα. Η σημαντικοτερη ισως μελετη αξιολογησης της πρωτοβαθμιας εκπαιδευσης στις ανεπτυγμενες χωρες σημερα ειναι η μελετη PIRLS του 2001. Σε αυτην εξεταστηκαν 10χρονοι μαθητες στις επιδοσεις τους στο διαβασμα, για την ακριβεια στην αντληση πληροφοριων απο ενα κειμενο και στην κατανοηση φιλολογικου περιεχομενου.

Που κατατασσονται οι 10χρονοι μαθητες που φοιτουν στην τεταρτη ταξη δημοτικου στο ελληνικο εκπαιδευτικο συστημα? Αρκετα χαμηλα, δυστυχως. Αντιγραφουμε απο την μελετη.

Οι επιδοσεις των μαθητων μας ειναι κατωτερες απο ολες τις χωρες της ΕΕ που συμμετειχαν, ακομα και την συνηθη υποπτο Ιταλια. Μαλιστα ειναι χειροτερες και απο σημαντικα πιο φτωχες νεες χωρες της διευρυνσης, οπως Τσεχια, Λιθουανια ακομα και Λετοννια!

Στην μελετη υπαρχουν και στοιχεια σε σχεση με τις σχετικες επιδοσεις των δυο φυλων (τα κοριτσια ειναι λιγο καλυτερα απο τα αγορια), οπως και παρατηρησεις σχετικα με την κατανομη των επιδοσεων κατα επιπεδο μαθητων (ποσο χειροτερος ειναι ενας σχετικα κακος μαθητης απο εναν σχετικα καλο). Δεν θα τα αναλυσουμε ιδιαιτερα γιατι ειναι εξω απο τον σκοπο του αρθρου, αλλα παρατηρησουμε απλα οτι η κατανομη των επιδοσεων στην Ελλαδα δεν εχει μεγαλα ακρα. Ειναι παρομοια της Γαλλιας ομως αρκετα πιο ανιση απο χωρες οπως η Σουηδια και η Ολλανδια.

Σαν τελευταιο ελεγχο και για να επιβεβαιωσουμε οτι τα αποτελεσματα της μελετης δεν ειναι τυχαια και δεν ανατρεπονται μετα απο μερικα χρονια σχολειου, παρουσιαζουμε τις επιδοσεις 15χρονων σε παρομοια τεστ του ΟΟΣΑ (μελετη PISA).

Οι επιδοσεις μας παραμενουν δυστυχως απαραδεκτα χαμηλες, παλι κατω απο χωρες οπως η Λεττονια και η Τσεχια (περισσοτερη αναλυση της μεσης εκπαιδευσης σε επομενο αρθρο).

Σε αυτο το σημειο μπορει να αναρωτηθει κανεις: Ισως η Ελλαδα δεν ειναι φτωχη χωρα, σιγουρα οχι φτωχοτερη απο τις χωρες της διευρυνσης, αλλα δεν ισχυει οτι υποχρηματοδοτει την μεση εκπαιδευση της? Δεν φταιει αυτο για τα προβληματα μας? Η απαντηση απο τα στοιχεια ειναι μαλλον σαφης: Η χαμηλοτατη εκπαιδευτικη επιδοση της χωρας μας, δεν δικαιολογειται απο το επιπεδο των δαπανων.

Για να το δουμε, ας ριξουμε μαλιστα μια ματια στα εξοδα που κανει η Ελλαδα για την εκπαιδευση, ως ποσοστο του ΑΕΠ.

Οι κατηγοριες κατα ISCED ειναι οι εξης: 0 προσχολικη, 1 πρωτοβαθμια, 2-3 μεση (γυμνασιο/λυκειο) και 5-6 ανωτερη/ανωτατη (η 4 ειναι η επαγγελματικη, μη ανωτερη εκπαιδευση). Βλεπει κανεις οτι οι δαπανες για την πρωτοβαθμια εκπαιδευση ως ποσοστο του ΑΕΠ ειναι πολυ κοντα στον ευρωπαϊκο μεσο ορο. Τα πραγματα ειναι αρκετα χειροτερα, με σημαντικη αποκλιση απο την ΕΕ, στην δευτεροβαθμια και τριτοβαθμια εκπαιδευση. Στην πρωτοβαθμια παντως η Ελλαδα ξοδευει περισσοτερα (ως ποσοστο του ΑΕΠ) ή πολυ περισσοτερα (σε απολυτο μεγεθος) απο χωρες οπως η Τσεχια που εχουν σημαντικα καλυτερα αποτελεσματα απο εμας!

Μηπως ομως φταιει το μεγεθος ταξεων που αναφερουν πολλοι? Απο την ιδια πηγη βρισκουμε οτι το διαμεσο μεγεθος ταξης στην Ελλαδα, στην πρωτοβαθμια εκπαιδευση, ειναι μολις 20 παιδια. Αυτη η επιδοση βαζει την Ελλαδα στην καλυτερη θεση στην ΕΕ! Μαλιστα χωρες με σημαντικα καλυτερες επιδοσεις απο μας εχουν πολυ μεγαλυτερες ταξεις! Η Τσεχια εχει 24 παιδια, η Γαλλια το ιδιο! Η Ολλανδια εχει 27!

Οι ελληνικες δαπανες για την παιδεια ειναι χαμηλες ως ποσοστο του ΑΕΠ (τραγικα χαμηλες αν πιστεψουμε την αναθεωρηση του ΑΕΠ που ερχεται) και οι υποδομες ανεπαρκεις. Αλλα δεν ειναι ο μονος υπαιτιος για τα προβληματα μας. Η φυσικη ερωτηση που ακολουθει τωρα ειναι, τι μπορει να γινει?

Οι προτασεις των εκπαιδευτικων

Για λογους πληροτητας θα παραθεσουμε τις προτασεις ή μαλλον τα αιτηματα των απεργων (οι τονισμοι δικοι μου), οπως τα βρηκαμε στην σελιδα της διδασκαλικης ομοσπονδιας, αν και δυστυχως σχεδον κανενα απο αυτα δεν φαινεται να μιλαει για την βελτιωση του εκπαιδευτικου εργου!

ΑΠΕΡΓΟΥΜΕ ΓΙΑ:
– να ζούμε με αξιοπρέπεια από το μισθό μας και μόνο. Για 1400 ευρώ καθαρό μισθό στο νεοδιόριστο. Για ενσωμάτωση όλων των επιδομάτων στο βασικό μισθό, για να μην υπάρξει σύνδεση μισθού – αξιολόγησης. Γνήσιες Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.
– Γενναία αύξηση των δαπανών στο 5% του ΑΕΠ ή στο 15% του Γ.Κ.Π. Αντιστεκόμαστε στη συνεχιζόμενη υποχρηματοδότηση της Παιδείας.
– ενιαία δωδεκάχρονη δημόσια δωρεάν και υποχρεωτική εκπαίδευση και δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή. Για 20 μαθητές στην τάξη – 15 στο νηπιαγωγείο.
– πλήρη σύνταξη στα 30 χρόνια δουλειάς. για πραγματική δημόσια κοινωνική ασφάλιση.
– παιδαγωγική ελευθερία και δημοκρατία στα σχολεία. Για να πάψει ο αυταρχισμός και ο διοικητισμός να αποτελούν την «παιδαγωγική λογική» των κρατούντων. Για να μη γίνουμε ξανά μάρτυρες διώξεων συναδέλφων, που τολμούν να λένε την άποψή τους. Για να καταργηθεί το θεσμικό πλαίσιο της αξιολόγησης – χειραγώγησης – κατηγοριοποίησης.
– αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, που θα ανταποκρίνονται στις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών μας και δε θα δημιουργούν νέα μορφωτικά ελλείμματα. Κατάργηση της Υπουργικής Απόφασης για την υποχρεωτική εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης.
– σταθερή και μόνιμη εργασία για όλους. Για να καταργηθεί ο θεσμός της ωρομισθίας.
– μαζικούς διορισμούς στην εκπαίδευση, ώστε να μην υπάρχει κανένα κενό στα σχολεία μας.
– μείωση των ωρών εργασίας στο επίπεδο της Β/βαθμιας.
Λέμε όχι στο σχολείο της αγοράς και στους χορηγούς.
Λέμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στη συνταγματική αναθεώρηση,
που ιδιωτικοποιεί την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και καταργεί την μονιμότητα.

Να συνοψισω: ζητανε περισσοτερα λεφτα, λιγοτερη δουλεια, θεσεις εργασιας για οσους και να την θελουν και φυσικα εφ’ορου ζωης (μονιμοτητα) και ταχυτερη συνταξη. Σε περιπτωση που αυτα δεν φτανουν, ζητανε η δουλεια τους να μην αξιολογειται καν. Παρεπιμπτοντως προσθετουν οτι θελουν τα σχολεια να χρηματοδοτουνται αποκλειστικα και μονο απο την κρατικη τσεπη1 και φυσικα μας διαμηνυουν οτι αν η ελληνικη Βουλη, συμφωνα με το Συνταγμα και με ψηφους που αντιπροσωπευουν τα 2/3 του ελληνικου λαου τολμησει να αποφασισει την αλλαγη καποιας διαταξης, τοσο το χειροτερο για τον ελληνικο λαο, οι δασκαλοι θα απεργουν για παντα!

Οποιοσδηποτε τριτος παρατηρητης θα αναρωτιοταν καπου εδω: τι εχουν κανει οι δασκαλοι στην Ελλαδα και δικαιουνται ολα αυτα? Δικαιουνται οι δασκαλοι να εχουν εισοδημα πρωτοδιοριστου 1400 ευρω καθαρα, οταν οι μισθοι στον ιδωτικο τομεα για πτυχιουχους ΑΕΙ ειναι συνηθως κατω απο 900? Γιατι δικαιουνται συνταξη στα 30 ετη (δηλαδη αν ξεκινουσαν δουλεια μετα το πανεπιστημιο θα επαιρναν συνταξη στα 51-52!), οταν ειναι ξεκαθαρο γεγονος οτι οι περισσοτεροι Ελληνες πρεπει να παιρνουν συνταξη στα 40+ ετη δουλειας για να επιβιωσει το ασφαλιστικο συστημα? Μαλιστα οταν ηδη οι δασκαλοι εχουν μερικους απο τους ευνοϊκοτερους ορους συνταξιοδοτησης στην ΕΕ? Και βεβαια, βασικο ερωτημα ειναι, που θα βρει το κρατος τα λεφτα για να καλυψει τις απαιτησεις των εκπαιδευτικων? Ποιες αλλες δαπανες θα πρεπει να περικοψει?

Ας υποθεσουμε οτι τα λεφτα βρεθηκαν, ειναι δικαιο να τα ριξουμε ολα στους δασκαλους και οχι ας πουμε στους δικαστικους? Ή στους πολυτεκνους? Ή στους ανεργους?

Μηπως ειναι γενικο φαινομενο οι δασκαλοι για καποιον λογο να πληρωνονται πολυ περισσοτερο απο τους αλλους εργαζομενους και να εχουν μοναδικα προνομια? Ας ριξουμε μια ματια τι συμβαινει στον υπολοιπο κοσμο.

Στο γραφημα βλεπουμε τον μεγιστο και ελαχιστο μισθο ενος δασκαλου στην κατωτερη δευτεροβαθμια εκπαιδευση σε διαφορες ευρωπαϊκες χωρες, σε σχεση με το ΑΕΠ κ.κ. . Ο εισαγωγικος μισθος για τους Ελληνες δασκαλους ειναι απο τους μεγαλυτερους στην Ευρωπη, σε σχεση με το ελληνικο ΑΕΠ κατα κεφαλην! Οι γκρινιες των δασκαλων περι αδικιας σε σχεση με τους συναδελφους τους, αποδεικνυονται πληρως αστηρικτες!

Μαλιστα γινεται σαφες οτι σε συγκριση με χωρες σαν την Τσεχια, οι Ελληνες δασκαλοι απομυζουν τετοιο μερος του εκπαιδευτικου προϋπολογισμου που δεν μενουν λεφτα για υποδομες, εκπαιδευτικο υλικο2 κτλ

Απο ολα τα αιτημα μονο ενα εχει νοημα σε διεθνη συγκριση: η ενσωματωση των επιδοματων στον βασικο μισθο. Τα επιδοματα ειναι μια κουτοπονηρη τακτικη του ελληνικου κρατους να ικανοποιουν επιφανειακα αρκετες ομαδες δημοσιων υπαλληλων (ας πουμε στους πανεπιστημιακους). Αυτο πρεπει να σταματησει, επιδοματα που ειναι ασχετα με την παραγωγικοτητα πρεπει να ειναι μερος του μισθου. Αλλα φυσικα οι μισθοι θα πρεπει να εχουν καποια λογικη σχεση με την θεση του υπαλληλου και με τις δυνατοτητες της οικονομιας, πραγμα που θα σημαινει μαλλον μειωση των σημερινων συνολικων μισθων (δηλαδη οι νεοι βασικοι μισθοι θα ειναι χαμηλοτεροι απο τους σημερινους μαζι με τα επιδοματα).

Συμπεραινουμε γενικα οτι οχι μονο οι εκπαιδευτικοι δεν ενδιαφερονται ιδιαιτερα για την παιδεια αλλα μονο για την τσεπη τους, οχι μονο δεν φροντισαν να στηριξουν με επιχειρηματα τα ιδιοτελη αιτηματα τους, αλλα συνηθως δεν υπαρχει και κανενας τροπος να τα στηριξουν χωρις να προτεινουν μια καταφανή αδικια σε σχεση με τους συμπολιτες τους αλλα και τους Ευρωπαιους συναδελφους τους! Οι Ελληνες δασκαλοι σημερα ειναι απο τους σχετικα πιο καλομαθημενους στην Ευρωπη, γιατι πληρωνονται δυσαναλογα σε σχεση με τον ιδιωτικο τομεα, σε σχεση με το ΑΕΠ της χωρας αλλα και σε σχεση με τον κρατικο προϋπολογισμο για την παιδεια… και ζητανε ακομα περισσοτερα. Αυτο φυσικα δεν φαινεται να ειναι ασχετο με την γενικοτερη ασυνηθιστη διαπραγματευτικη δυναμη των δημοσιων υπαλληλων στην Ελλαδα και την απαιτητικη, εως θρασεια απαιτηση προνομιων που συνηθιζεται στην χωρα. Δεν ειναι τυχαιο οτι σε τετοιο περιβαλλον η ελληνικη οικονομια αναπτυσσεται αργα και μονο χαρη στα δεκανικια των ΚΠΣ. Κανεις δεν θελει κακοπληρωμενους δασκαλους και λοιπους υπαλληλους, ομως πρεπει να μενουμε παντα στα πλαισια του δυνατου συμφωνα με τις αντοχες της χωρας. Οι υπερβολικες απαιτησεις των δημοσιων υπαλληλων δυστυχως ειναι που στερουν την χωρα απο απαραιτητους αναπτυξιακους πορους. Οι απαιτησεις για μισθολογικη συγκλιση χωρις να παραγουν αρκετα ειναι που κανουν μια πραγματικη συγκλιση της Ελλαδας με την ΕΕ ενα σισυφειο εργο!

Και μια εναλλακτικη προταση

Το διδακτικο αποτελεσμα των δασκαλων οπως ειδαμε σιγουρα δεν δικαιολογει τις απαιτησεις τους. Οταν ενα συστημα δεν λειτουργει, παρα τους σημαντικους πορους που κατευθυνονται προς αυτο, η λογικη απαντηση δεν ειναι να ριξεις απερισκεπτα και αλλα χρηματα στην μαυρη τρυπα. Η απαντηση ειναι να ξανασκεφτεις τις αρχες του συστηματος, να καταλαβεις γιατι δεν δουλευει, να το διορθωσεις και μετα να αυξησεις ισως τους πορους. Τα βασικα χαρακτηριστικα που λειπουν στην Ελλαδα ειναι η αυτονομια, λογοδοσια και η ελευθερια επιλογης. Ετσι, οι βασικοι πυλωνες ενος συστηματος πρεπει ειναι κατα την γνωμη μου οι εξης:

–Αξιολογηση

Οι διδασκοντες θα πρεπει να αξιολογουνται ετησιως σε πληθωρα δεικτων απο μια ανεξαρτητη, καταλληλη επιστημονικη Αρχη. Τετοιοι δεικτες θα ειναι οι μεσες επιδοσεις των μαθητων μετα το σχολικο ετος σε συγκεκριμενα τεστ, το ποσοστο των μαθητων που συνεχιζουν στο επομενο ετος και αλλοι δεικτες προτεινομενοι απο την σχετικη επιστημονικη βιβλιογραφια και την διεθνη πρακτικη (ας σημειωσουμε εδω οτι η αξιολογηση ειναι κοινος τοπος στις περισσοτερες χωρες της ΕΕ και ειδικα σε αυτες που εχουν επιδοσεις δυσαναλογα υψηλες σε σχεση με τις δαπανες τους). Τα αποτελεσματα της αξιολογησης δεν θα εχουν καταρχας καποιες συγκεκριμενες επιπτωσεις για τα σχολεια, αλλα μονο εμμεσα, μεσω του συστηματος που περιγραφεται παρακατω. Δηλαδη η αξιολογηση δεν θα χρησιμευει ως μεσο επιβολης αποφασεων και προτιμησεων του κρατους. Αντιθετα θα χρησιμευει για να ελαχιστοποιησει το κοστος της πληροφοριας για γονεις και μαθητες. Το πως χρησιμοποιουν την πληροφορια θα ειναι ομως δικο τους θεμα, οπως εξηγουμε στο επομενο σημειο.

Αλλος για την κρεατομηχανη? Η μηπως θελουμε να εχουν
οι μαθητες την επιλογη για αλλαγη?

–Ελευθερια επιλογης

Οι πολιτες πληρωνουν, οι πολιτες ειναι αυτοι που πρεπει να κρινουν τι εκπαιδευση θελουν. Καθε μαθητης πρεπει να εφοδιαζεται με ενα κουπονι, αντιστοιχης αξιας με τα χρηματα που πληρωνει σημερα το Υπουργειο Παιδειας ανα μαθητη. Ο μαθητης θα μπορει να το εξαργυρωσει σε οποιοδηποτε σχολειο της αρεσκειας του στην ελληνικη επικρατεια, δημοσιο ή ιδιωτικο. Στην αναζητηση του θα υποβοηθειται βεβαια απο τις πληροφοριες της Αρχης Αξιολογησης που θα υπαρχουν διαθεσιμες στο κοινο. Η δωρεαν παιδεια εξασφαλιζεται, αλλα ταυτοχρονα καθε μαθητης μπορει να επιλεξει το κατι παραπανω. Τα σχολεια που μενουν χωρις μαθητες, αποδεικνυεται οτι ειναι ανεπιθυμητα απο ολους τους μαθητες, αρα κλεινουν.

-Αυτονομια

Οι διευθυντες των σχολειων θα εχουν αρκετα μεγαλη αυτονομια στις αποφασεις τους3 οσον αφορα ποιους δασκαλους θα προσλαβουν, ποσο θα τους πληρωνουν, τι βιβλια θα χρησιμοποιουν για να διδαξουν την προτεινομενη υλη, τι δραστηριοτητες θα προσφερουν μετα το μαθημα και γενικα πως θα ξοδευουν τα χρηματα που τους φερνουν τα κουπονια. Η δυνατοτητα επιλογης των μαθητων ειναι η καλυτερη εξασφαλιση οτι τα χρηματα θα ξοδευονται κατα ωφελιμο τροπο. Θυμιζω εδω οτι ωφελιμος και επιθυμητος ειναι ο τροπος που ειναι καλυτερος για και προτιμουν οι χρηστες του συστηματος δηλαδη οι μαθητες!

Μαλιστα σε ενα δευτερο σταδιο θα ηταν μαλλον καλη ιδεα οι ιδιοι οι διευθυντες να προτεινονται απο μια ανωτερη (ισως ανεξαρτητη) αρχη που θα εξεταζει τα τυπικα τους προσοντα, αλλα να ψηφιζονται απο τους γονεις και κηδεμονες των μαθητων. Το μονο προβλημα που θα μπορουσε να εχει αυτο το συστημα ειναι τυχον αντιδεοντολογικη συνεννοηση μεταξη γονεων και διευθυντων για την βαθμολογικη ενισχυση των μαθητων. Αλλα κατι τετοιο στα δημοτικα σχολεια θα ειχε πολυ λιγο νοημα ή πρακτικο αντικρυσμα. Και βεβαια οι γονεις των αλλων μαθητων θα μπορουν παντα να καταγγελουν τυχον παρατυπιες. Στην ακραια περιπτωση που ενα σχολειο ανεβαζει τεχνητα τους βαθμους ολων ανεξαιρετως των μαθητων, αυτο θα διαφαινεται στην αναντιστοιχια των γενικων βαθμων με τα αποτελεσματα στα γενικα αποκεντρωμενα τεστ αξιολογησης. Αυτο το αποτελεσμα θα πρεπει να δημοσιοποιειται ετσι ωστε να γινεται σαφης η πραγματικη αξια των βαθμων4.

Μετα απο αυτες τις μεταρρυθμισεις θα ειναι βεβαια καλη ιδεα να αρχισουν να αυξανονται και οι χρηματοδοτησεις της παιδειας. Αυτο θα γινει με δυο τροπους. Με την αυξηση της αξιας των κουπονιων που θα εχουν οι μαθητες και ισως με την απευθειας ενισχυση των σχολειων που εχουν πολυ καλες επιδοσεις στα τεστ που αναφερθηκαν στο πρωτο σημειο. Ειδικα εδω θα πρεπει να προσεχουμε ωστε να επιβραβευεται το καλο διδακτικο εργο, οχι μονο τα καλα αποτελεσματα. Δεν ειναι οι μαθητικες ομαδες παντου και παντα ιδιες. Πρεπει λοιπον να επιβραβευονται και οι δασκαλοι που βελτιωνουν τις συνθηκες σε ενα κακο σχολειο, παρολο που το σχολειο παραμενει σε απολυτη συγκριση κακο. Ενας καλος τροπος ειναι να ανταμοιβεται και η βελτιωση των σχολειων σε συγκριση με το εργο τους τα προηγουμενα χρονια.

–Ελευθερια επιλογης + αυτονομια = ευγενης αμιλλα

Τα κουπονια μαζι με την αυτονομια καθιστουν δυνατη μια μεγαλη ευελιξια του συστηματος. Μερικοι μαθητες αποδιδουν καλυτερα σε αυστηρα σχολεια, αλλοι αποδιδουν καλυτερα χωρις πιεση σε ενα δημιουργικο ανεκτικο περιβαλλον. Μερικοι χρειαζονται ενισχυση στα μαθηματικα, αλλοι στην γλωσσα. Το συστημα που προτεινεται δινει την δυνατοτητα να συνυπαρχουν ολα αυτα τα σχολεια χωρις να πρεπει να μικροδιοικουνται απο μια κεντρικη αρχη, πραγμα που αναποφευκτα φερνει μια ακαμψια και ομοιομορφια. Ετσι ανταποκρινονται καλυτερα στις αναγκες της καθε ομαδας μαθητων. Σε καθε περιπτωη τα ιδρυματα θα ανταγωνιζονται μεταξυ τους, θα αντιγραφουν-δοκιμαζουν-απορριπτουν-ξαναδοκιμαζουν ιδεες, Αυτη η αμιλλα ειναι το μυστικο που εσπρωχνε τις πολεις κρατη πριν 2500 χρονια προς την αριστεια, αυτη μπορει και σημερα να φερει επαναστασεις.

Αλλα οι μεταρρυθμισεις φερνουν και ενα μεγαλο καλο και για τους διδασκοντες. Πολυ συχνα διαμρτυρονται οτι τα σημερινα πλαισια που τιθενται απο το κρατος ειναι ασφυκτικα στενα και δεν αφηνουν περιθωρια να ξεδιπλωσουν την δημιουργικοτητα τους. Μπορει το μεν Υπουργειο Παιδειας να ειναι δυσκινητο και να μην μπορει να εκτιμησει εναλλακτικες μεθοδους διδασκαλιας. Αλλα οι μαθητες σιγουρα μπορουν. Ετσι η αυτονομια βοηθαει και δασκαλους και μαθητες. Μπροστα σε αυτην την πρωτογνωρη διδακτικη ελευθερια, η απωλεια της μονιμοτητας ειναι ενα πολυ μικρο τιμημα για τους ευσυνειδητους δασκαλους που θελουν να προσφερουν εργο.

Επιλογος

Οι μονοι που εχουν να φοβηθουν τις προτεινομενες μεταρρυθμισεις ειναι οι κακοι δασκαλοι. Οι καλοι αντιθετα μονο να κερδισουν εχουν. Αυτοι οι ανθρωποι θα πρεπει επιτελους να επιβραβευονται για το εργο τους. Η σημερινη αδικια, που ενας αριστος δασκαλος και ενας χαραμοφαης πληρωνονται το ιδιο, πρεπει να σταματησει. Το ιδιο συμβαινει και με τους μαθητες. Οι μαθητες μονο να κερδισουν εχουν με την ελευθερια επιλογης. Αυτοι που σημερα ειναι καταδικασμενοι σε μιζερα σχολεια και ενα κακο μελλον, θα μπορουν να επιλεγουν την μοιρα τους και να βγαινουν απο τον φαυλο κυκλο της κακης παιδειας, των χαμηλων προσδοκιων απο την ζωη και της ανεργιας.

Γενικοτερα δεν χρειαζεται να επαναλαμβανονται κοινοτοπιες για την αξια της εκπαιδευσης. Αν οι οικονομολογοι της αναπτυξης εχουν δικιο, ο σημαντικοτερος παραγοντας για την ευημερια μιας χωρας ειναι το ανθρωπινο κεφαλαιο. Ειναι απλο γεγονος λοιπον οτι αν θελουμε να εχουμε ενα αξιοπρεπες μελλον, η εκπαιδευση στην χωρα μας οφειλει να ειναι παγκοσμιου κλασης. Δυστυχως αυτο δεν συμβαινει σημερα, η κατασταση της ελληνικης παιδειας προβλεπει οτι συντομα χωρες σαν την Τσεχια και την Πολωνια θα βρισκονται σε υψηλοτερο επιπεδο ευημεριας απο μας. Πρεπει να ακουσουμε τις προειδοποιητικες καμπανες, πρεπει να καταλαβουμε οτι η παιδεια δεν μπορει αλλο πια να ειναι χωρος εξασκησης ιδεοληπτικων θεωριων, χωρος για εξυπηρετηση ιδιοτελων συμφεροντων καποιων οργανωμενων ομαδων, δεν μπορει να αμελουμε αλλο την εκπαιδευση μας για να εξυπηρετουνται συντεχνιες. Η μεταρρυθμιση πρεπει να γινει, σημερα, με λογικη, θαρρος και αποφασιστικοτητα. Οταν οι πολιτες πληροφορηθουν για την σημερινη κατασταση και τα πλεονεκτηματα που τους φερνει η μεταρρυθμιση καμμια ομαδα, οσο και να φωνασκει, δεν θα μπορει να τους εμποδισει.

ΥΓ το αρθρο εχει αντλησει πληροφοριες απο πολλες πηγες και ειμαι ευγνωμων σε ολους τους ανωνυμους ερευνητες που μαζεψαν ολα αυτα τα στοιχεια. Επισης βοηθησαν αρκετες συζητησεις σε ιστολογια και φορα. Τελος ευχαριστω τον Φωτη Περλικο για πολλες και χρησιμες σημειωσεις και σχολια.

Πηγες:

Η εξαιρετικη βαση δεδομενων του δικτυου Ευρυδικη περι της παιδειας στην Ευρωπη. Το δικτυο λειτουργει υπο την αιγιδα της Ευρωπαϊκης Επιτροπης. Απο αυτη την βαση δεδομενων ειναι τα περισσοτερα στοιχεια που χρησιμοποιησαμε. (Ωρες ωρες αναρωτιεμαι τι θα γινομασταν χωρις την ΕΕ)

Η μελετη PISA του ΟΟΣΑ.

Η μελετη PIRLS του International Study Center στο Boston College. Μια εξαντλητικη μελετη που εξετασε περιπου 150.000 παιδια!

Μελετη της Παγκοσμιας Τραπεζας για το συστημα των κουπονιων.

Αρθρο του Εκονομιστ για τα κουπονια και πως εφαρμοζονται στο αγγλικο προσχολικο συστημα.

Οι θεσεις της αμερικανικης διδασκαλικης ομοσπονδιας κατα των κουπονιων.

Μια πρωτοτυπη γνωμη απο τον ινστιτουτο Μιζες κατα των κουπονιων.

Μια ενδιαφερουσα μελετη του Δανεζικου και Ολλανδικου συστηματος απο το ινστιτουτο Ανταμ Σμιθ.
——————-

——————-

Υποσημειωσεις:

1. Δεν εχω ακουσει για χορηγους σχολειων αλλα γιατι ακριβως θα μας ενοχλουσαν? [↩]
2. Πρεπει να προσθεσω ανεκδοτολογικα, οτι οταν πηγαινα σχολειο ειχαμε γερμανικα βιβλια σε καποια μαθηματα. Η διαφορα ποιοτητας ηταν εκτυφλωτικη. Νομιζα οτι εφταιγε η διαφορα εισοδηματος μεχρι που ειδα βιβλια της Ισπανιας του 1990, που ειχαμε παρομοιο εισοδημα. Η διαφορα ηταν παλι εκτυφλωτικη. Η Ισπανια ηταν πολυ πιο κοντα στα γερμανικα προτυπα αποτι στα ελληνικα. Θα διακινδυνευσω να προσφερω μια εξηγηση: Σε αυτες τις χωρες τα βιβλια δεν δινονται σε ολους εντελως δωρεαν και γιαυτο δεν τα καινε οι μαθητες μετα την σχολικη χρονια [↩]
3. Ριξτε και μια ματια στην αυτονομια των σχολειων στην ΕΕ (σε pdf). Η Ελλαδα ειναι μαλλον παλι στον πατο της λιστας με εξαιρετικα περιορισμενη αυτονομια σε ολες τις βαθμιδες [↩]
4. Αυτο δεν πρεπει να μας φαινεται περιεργο ή ασυνηθιστο. Και σημερα οι βαθμοι απο ενα σχολειο ή περισσοτερο απο ενα πανεπιστημιο αξιολογουνται αναλογα την φημη του ιδρυματος. Δεν ειναι το ιδιο να εχεις τελειωσει το Κολλεγιο με αριστα και να εχεις τελειωσει το τριταξιο μονοθεσιο Κατω Παναγιας. Αυτο που θα κανει η μεταρρυθμιση ειναι να φερει περισσοτερη διαφανεια που να αποκαλυπτει ως ψευδη ή αντιθετα να στηριζει την φημη ενος ιδρυματος. [↩]