Η Κεντροαριστερά δεν κατάφερε να κινητοποιήσει τις μάζες όταν ασκούσε την εξουσία τη δεκαετία του ‘90, με αποτέλεσμα να μην καταφέρει να περάσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, κάτι που ωφελεί σήμερα τη Δεξιά. Αυτά υποστηρίζει ο γνωστός Αγγλος κοινωνιολόγος Αντονι Γκίντενς, σε συνέντευξή του στη δανέζικη ημερήσια «Ινφορμάσιον». Ο Γκίντενς θεωρείται ο κυριότερος συντελεστής της ιδεολογίας του «Τρίτου Δρόμου», που ενέπνευσε την πολιτική του Τόνι Μπλερ και την ανανέωση του Εργατικού Κόμματος στη Βρετανία.

Η Δεξιά έχει απλώσει το πέπλο της σε όλη την Ευρώπη. Ο Μπερλουσκόνι επανήλθε στην εξουσία στην Ιταλία. Στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία οι Σοσιαλδημοκράτες έχασαν την εξουσία τα τελευταία έτη. Στην Ελλάδα, το ΠΑΣΟΚ, όχι απλώς έχασε τις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, δεν διαφαίνεται ότι θα επανακτήσει την εξουσία στο ορατό μέλλον. Τον Απρίλιο οι Ιταλοί εξέλεξαν ως δήμαρχο της πόλης τον νεοφασίστα Τζιάνι Αλεμάνο και οι Λονδρέζοι τον συντηρητικό Μπόρις Τζόνσον. Σήμερα μόνον οι 7 από τους 38 αρχηγούς κρατών στην Ευρώπη ανήκουν στην Κεντροαριστερά.

«Υπάρχει άραγε κάτι το απροσδιόριστο και θεμελιακά λάθος με την ευρωπαϊκή Αριστερά;», διερωτάται ο Γκίντενς. «Υπάρχει κάτι το σημαντικό που παραβλέπεται στα προγράμματα των κομμάτων αυτών»:

Πόσο διαφορετική ήταν η εικόνα πριν από δέκα έτη! Τότε ο Τόνι Μπλερ, με το γνωστό του χαμόγελο, συναντιόταν με τον Λιονέλ Ζοσπέν της Γαλλίας, τον Γκέρχαρντ Σρέντερ της Γερμανίας και τον Κώστα Σημίτη, για να χαρτογραφήσουν το σοσιαλιστικό μέλλον της Ευρώπης. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και στις σκανδιναβικές χώρες, όπου κυριαρχούσαν οι σοσιαλδημοκράτες Πολ Νιρόπ (Δανία), Γκρο Μπρούτλαντ (Νορβηγία) και Ινγκβαρ Κάρλσον (Σουηδία).

Σύμφωνα με τον Γκίντενς, η παντοκρατορία της Δεξιάς σήμερα οφείλεται στην αδυναμία των Σοσιαλιστών να εφαρμόσουν ορισμένες βασικές μεταρρυθμίσεις όταν ήταν στην εξουσία.

«Η Κεντροαριστερά δεν μπόρεσε να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις σε κρίσιμους τομείς, όπου είχε παλαιότερα τη δύναμη. Δεν κατάφερε να ενεργοποιήσει το λαό και να εφαρμόσει βασικές μεταρρυθμίσεις στο κράτος κοινωνικής πρόνοιας, την αγορά εργασίας και το ασφαλιστικό σύστημα».

Σε ορισμένες χώρες (π.χ. Γερμανία και πιθανώς Ελλάδα) αυτό οφειλόταν στη στενή εξάρτηση που είχαν τα σοσιαλιστικά κόμματα με τα συνδικάτα που ήσαν αντίθετα σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση. Σε άλλες χώρες απλώς απουσίαζε η πολιτική βούληση.

Πάντως, ανεξάρτητα από τους λόγους, ο διάλογος των Σοσιαλιστών με τα λαϊκά στρώματα διακόπηκε και η απώλεια της εξουσίας ήταν πλέον θέμα χρόνου. Στη Γερμανία ο αριθμός των μελών του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος μειώθηκε κατά 30% τα τελευταία 10 έτη. Στη Βρετανία στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές το Εργατικό Κόμμα έλαβε μόλις το 24% των ψήφων. Αλλά και στην Ελλάδα τα τελευταία έτη το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να έχει απολέσει ένα μεγάλο ποσοστό των ψηφοφόρων του.

Πέρα από τους γενικότερους λόγους, η αποτυχία των σοσιαλιστικών κομμάτων οφείλεται και σε ορισμένες περιπτώσεις στις αδυναμίες των αρχηγών τους. Οπως επισημαίνει ο Γκίντενς, σε ορισμένες περιπτώσεις ο αρχηγός είχε διατελέσει επιτυχημένος υπουργός, αλλά, όταν ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος, απογοήτευσε.

«Ο Γκόρντον Μπράουν εθεωρείτο ότι ήταν μετρ της πολιτικής στρατηγικής και ότι είχε μια πολύ πιο πλατιά και φιλόδοξη πολιτική ατζέντα από τον Μπλερ».

Μάλιστα, σύμφωνα με τον Γκίντενς, ο Μπράουν ως υπουργός Οικονομικών έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Βρετανίας κατά την περίοδο της διακυβέρνησης της χώρας από τους Εργατικούς του Μπλερ.

«Ομως ο επιτυχής χειρισμός των οικονομικών της χώρας δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη μια καλή προετοιμασία για να γίνεις το νούμερο 1 – το αντίθετο μάλιστα! Υπάρχουν και άλλα ανάλογα παραδείγματα, όπως ο υπουργός Οικονομικών του Καναδά, Πολ Μάρτιν, που απέτυχε ως πρωθυπουργός της χώρας». Ενα άλλο παράδειγμα είναι ο Δανός Μόενς Λούκετοφτ, που, ενώ ήταν επιτυχημένος ως υπουργός (Οικονομικών), οδήγησε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα σε εκλογική πανωλεθρία, όταν ανέλαβε την αρχηγία του.

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των πολιτικών, όπως του Γκόρντον Μπράουν, που παραλαμβάνουν ένα επιτυχημένο σοσιαλιστικό κόμμα, είναι ότι δεν ξέρουν πώς να οικοδομήσουν πάνω στα επιτυχημένα οράματα των προκατόχων τους.

«Ο Μπράουν αναφέρεται συχνά στα οράματά του για την Κεντροαριστερά, όμως είναι τελείως ασαφές τι είναι τέλος πάντων αυτά τα οράματα. Προσωπικά πίστευα ότι είχε ένα σαφές πρόγραμμα για το πού θα πάει το Εργατικό Κόμμα, οικοδομώντας, όμως, πάνω στα αποτελέσματα της πρωθυπουργίας Μπλερ. Ομως δεν συνέβη τίποτα. Δεν είχε ξεκαθαρίσει ούτε καν στον εαυτό του αν θα ήθελε να συνεχίσει την πορεία του Μπλερ και να εισάγει μεγαλύτερη ποικιλομορφία και ανταγωνισμό στον κρατικό τομέα ή αν, αντιθέτως, ήθελε να επαναφέρει μια πιο παραδοσιακή αντίληψη του ρόλου του κράτους».

Σήμερα η Αριστερά δεν έχει ένα κεντρικό ιδεολογικό πρόγραμμα που να μπορεί να εμπνεύσει οποιονδήποτε. Το χειρότερο είναι ότι όλες οι μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες προέρχονται από τη Δεξιά.

«Ολες οι προσπάθειες μεταρρύθμισης και όλες οι πολιτικές πρωτοβουλίες προέρχονται από τη Δεξιά και δεν βλέπω αυτό να αλλάζει στη σημερινή γενιά πολιτικών».

Η επισήμανση του Γκίντενς αφορά κυρίως τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ομως ισχύει επίσης και για την Ελλάδα, όπου οποιαδήποτε (άτολμη και αποσπασματική) μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία, π.χ. στην Παιδεία και στο Ασφαλιστικό, προέρχεται από τη Νέα Δημοκρατία, ενώ, αντιθέτως, η Κεντροαριστερά, χωρίς να μπορεί να προτείνει ένα εναλλακτικό πρόγραμμα, έχει καθηλωθεί στον άχαρο ρόλο του υποστηρικτή των «κεκτημένων», δηλαδή του ισχύοντος στάτους κβο.