Στα όρια του Χάους: Η Ελληνική Δημοσιονομική Κρίση και το Μέλλον
Απρ 9th, 2010 | Ανδρέας Ανδριανόπουλος| Κατηγορία: Ανδρέας Ανδριανόπουλος |
Email This Post
|
Print This Post
|
Το τοπίο και το φυσικό περιβάλλον γύρω από την γνωστή από τις ιστορίες της Αγριας Δύσης πόλη της Σάντα Φέ του Νέου Μεξικού θυμίζει Μεσόγειο. Πεύκα, χαμηλή κι αραιή βλάστηση, έδαφος βραχώδες και κλίμα ξερό συνθέτουν ένα περιβάλλον που δύσκολα ξεχωρίζει από την ελληνική εξοχή. Σ’ αυτό λοιπόν την μάλλον οικεία σ’ εμάς ατμόσφαιρα, πάνω στην πλαγιά του χαμηλού βουνού Σάντο Κρίστι, επιστήμονες εξερευνούν τις πραγματικότητες της ζωής. Στο περίφημο Ινστιτούτο της Σάντα Φέ αντικείμενο επιστημονικής επεξεργασίας αποτελούν τα λεγόμενα πολύπλοκα συστήματα. Μηχανισμοί δηλαδή ζωής, είτε οργανικής είτε διοικητικής / οικονομικής, που δεν εξελίσσονται σύμφωνα με τον συμβατικό τρόπο σκέψης μας – δηλ. γραμμικά. Σε μια λογική εξέλιξης δηλ. όπου κάθε αποτέλεσμα είναι προιόν συγκεκριμένων και προγραμματισμένων η πάντως σχετικά μετρήσιμων ερεθισμών. Αλλά αναπτύσσονται αντίθετα άναρχα, αναπάντεχα δίχως ορατή τάξη και συνάφεια αίτιου και αιτιατού. Κοντολογής, έχουμε φαινόμενα δυσεξήγητα καθ όσον αφορά τον χρόνο αλλά και την βιαιότητα της εμφάνισής τους. Εμφανίζονται εξελίξεις που δείχνουν να μην υπακούουν σε κάποιους θεμελιώδεις φυσικούς κανόνες αλλά να στηρίζονται σε μιά λογική χάους.
Με 17 τουλάχιστον κατόχους βραβείων Νόμπελ σαν στελεχιακό δυναμικό και με στόχο την «μελέτη του μέλλοντος» οι ειδικοί μελετητές της πολυπλοκότητας και των ιδιοτήτων του χάους του Ινστιτούτου στρέφουν τελευταία το ενδιαφέρον τους στα προβλήματα των κοινωνιών και των σχέσεων ανάμεσα σε κράτη. Οι παρατηρήσεις τους σε γενικές γραμμές καταλήγουν πως σε κοινωνίες σύνθετες με προβλήματα διαρθρωτικά και πολύπλοκα αρκεί ένα απειροελάχιστα σημαντικό γεγονός για να «ανάψει φωτιές» που ουδείς θα είναι σε θέση να δαμάσει.
Εχουν βέβαια και άλλοι, εκτός του Ινστιτούτου της Σάντα Φέ και των επιστημόνων της πολυπλοκότητας, ασχοληθεί με το φαινόμενο της δυσπρόβλεπτης εξέλιξης. Ο Nassim Nicholas Taleb (The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable, 2008) έχει σημειώσει το μάταιο κάθε προσπάθειας πρόβλεψης και προγραμματισμού του μέλλοντος. Οσοι το επιχείρησαν, επιμένει, βρέθηκαν μπροστά σε απρόοπτα. Σε κάθε πτυχή της ζωής το τυχαίο επικρατεί. Ο John Kay, πιο μεθοδικά, επιμένει πως οι όποιοι στόχοι είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν μέσα από κάποια μεθόδευση και σχεδιασμό (Think oblique: How our goals are best reached indirectly, 2010). Ο δρόμος για την επιτυχία δεν μπορεί να ‘ρθει παρά μοναχά μέσα από μικρά βήματα κάνοντας χρήση ενός μικρού εύρους, κατά περίπτωση, επιλογών.
Για πολλά γεγονότα γίνονται εκ των υστέρων προσπάθειες να εξηγηθούν σύμφωνα με τους κανόνες της συμβατικής λογικής. Είναι όμως πρακτικά αδύνατο να προβλεφθεί με σιγουριά η χρονική στιγμή που ξεσπούν. Αυτό ακριβώς μελετούν οι επιστήμες του χάους και της πολυπλοκότητας. Πότε λ.χ. ακριβώς ένα απλό σπίρτο προστιθέμενο στο συνολικό βάρος που κουβαλάει στην πλάτη της μιά γκαμήλα γίνεται δυσβάστακτο και την σωριάζει στο έδαφος; Με άλλα λόγια, πολλά πολύπλοκα και προσαρμόσιμα στις δύσκολες συνθήκες του περιβάλλοντος συστήματα (complex adaptive systems) επιβιώνουν εν αγνοία τους στο χείλος της καταστροφής. Εντελώς αναπάντεχα, ένα αδιάφορο η μικρής κατ αρχήν σημασίας γεγονός είναι δυνατόν προκαλέσει αντιδράσεις που να οδηγήσουν στην κατάρρευση του συστήματος. Οπως γράφει και ο Niall Ferguson στο περιοδικό Foreign Affairs (“Complexity and Collapse: Empires on the Edge of Chaos”, March?April 2010) η ανησυχία για μιά ενδεχόμενη ξαφνική κατάρρευση των ΗΠΑ είναι μεγάλη.
Η πιθανότητα αναπάντεχου κλονισμού και διάλυσης ενός πολύπλοκου κρατικού οικοδομήματος (συστήματος) δεν βρίσκεται μακριά από την πραγματικότητα. Και τα αίτια δεν εντοπίζονται σε παλιές πολιτικές επιλογές και κινήσεις. Συνήθως προκύπτουν άξαφνα από δυσλειτουργίες των μηχανισμών της οικονομίας. Ο Jared Diamond στο βιβλίο του Collapse: How Societies Choose to Fail or Survive (2006) περιγράφει πολύ γλαφυρά την εξαφάνιση ολόκληρων κραταιών πολιτισμών. Ο Diamond αναλύει γλαφυρά την πορεία προς την καταστροφή κοινωνιών που δεν αναγνώρισαν τα μηνύματα των καιρών και υποχρεώθηκαν να αναλώσουν τις πλουτοπαραγωγικές τους πηγές για την συντήρηση δομών άχρηστων και βλαβερών ουσιαστικά για το σύνολο. Οι Βόρειοι Βίκινγκς στην Γροιλανδία μυωπικά δεν έβλεπαν τις πεδιάδες τους να παγώνουν κι επέμεναν σε ένα τρόπο ζωής (αντίθετα από τους Εσκιμώους Ιντουίτ) που δεν μπορούσε το φυσικό και οικονομικό τους περιβάλλον να συντηρήσει. Εξ ίσου και οι Μάγια, της Χερσονήσου του Γιουκατάν στο σημερινό Μεξικό, αλλά και οι Ανασάζι Ινδιάνοι, στις ΝΔ σημερινές ΗΠΑ, εξαφανίσθηκαν επιμένοντας σε συμπεριφορές που τους ήταν αδύνατον να χρηματοδοτήσουν.
Κοινή τύχη όλων των πολιτισμών που κατέρρευσαν και χάθηκαν ήταν οι περιορισμένοι πόροι για την συντήρηση συμπεριφορών, κοινωνικών και οικονομικών, που όφειλαν έγκαιρα να είχαν αλλάξει. Οι κάτοικοι της νήσου του Πάσχα λ.χ. επέμεναν στην κοπή των δένδρων του νησιού τους για την κατασκευή ναών και τεράστιων θρησκευτικών συμβόλων με αποτέλεσμα να μην έχουν διαθέσιμη ξυλεία πλέον για την κατασκευή πλοίων για αλιεία που ήταν απαραίτητη για την επιβίωσή τους. Οι κάτοικοι της Ισλανδίας, από την άλλη μεριά, και της ορεινής Γουινέας αναγνώρισαν τις καινούργιες συνθήκες, άλλαξαν τρόπο ζωής και οικονομικής συμπεριφοράς και κατόρθωσαν να επιβιώσουν.
Δίχως προειδοποιητικούς ρόγχους επικείμενου θανάτου πανίσχυρες κρατικές οντότητες βρέθηκαν από την αίγλη της ισχύος στο περιθώριο και την εξαφάνιση. Όπως περιγράφει ο Bryan Ward-Perkins (The Fall of Rome And the End of Civilization, 2005) μέσα σε λιγότερο από 60 χρόνια η Ρωμαική αυτοκρατορία βρέθηκε από μια σχετική ισορροπία στο ξεκίνημα του 5ου μχ αιώνα στα σκοτάδια της κυριαρχίας των απολίτιστων Γότθων. Είναι χαρακτηριστικό πως στα πρόθυρα ακόμη της ολικής καταστροφής οι λαοί με δυσκολία αναγνώριζαν τους κινδύνους και την ανάγκη συστράτευσης και αλλαγής συνηθειών. Ο Wallace Breem, γράφοντας για τις τελευταίες ημέρες της Ρωμαικής κυριαρχίας στα εδάφη της Γαλατίας και στην κατακτημένη Γερμανία – στο ξεκίνημα δηλ. της κατάρρευσης της Δυτικής Ρωμαικής Αυτοκρατορίας – εμφανίζει τον υπεύθυνο Ρωμαίο στρατηγό να συλλογίζεται για τους λαικούς αξιωματούχους: «..το πικρόχολο πείσμα και η αδιαλλαξία τους μπροστά στον κίνδυνο με αρρώσταινε. Η αδιαφορία και η μοιρολατρία τους είχαν το στίγμα της παραφροσύνης. Το είχα ξαναδεί στη Βρετανία και την Ιταλία – αυτή την τυφλή άρνηση των ανθρώπων να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα και ν’ αποδεχτούν την ανάγκη για αλλαγή σε καιρούς που ολοένα άλλαζαν» (Αετός στο Χιόνι, 2005, σελ. 76).
Σε όλες τις περιπτώσεις η κατάρρευση ξεκινά από την έλλειψη πόρων, τα μεγάλα ελλείμματα και την αδυναμία εξασφάλισης των προοπτικών των μελλοντικών γενεών. Δίχως προειδοποίηση οι ηθικοί δεσμοί της κοινωνίας γκρεμίζονται, οι πολίτες φατριάζουν και αλληλοσπαράσσονται ενώ οι εξωτερικοί επιβουλείς εκμεταλλεύονται την κατάσταση και εισβάλλουν, λεηλατούν η και κατακερματίζουν. Ενώ η κατάσταση με βάση αυτά τα δεδομένα εμφανίζεται ανησυχητική για τις ΗΠΑ είναι περισσότερο απειλητική για την Ευρώπη και σχεδόν εφιαλτική για την Ελλάδα.
Με χρέος που φτάνει στο 120% του ΑΕΠ η χώρα μας υποχρεώνεται να δανείζεται για να πληρώνει αυτά που χρωστάει και για να επιβιώσει. Είναι στη διάθεση των δανειστών της να προκαλέσουν κοινωνική αναστάτωση, αποστερώντας την χώρα από τους αναγκαίους πόρους για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων της. Όπως σημειώνει ο Diamond, “εάν οι άνθρωποι μοιράζονται λιγότερους πόρους από τους απαραίτητους για την επιβίωσή τους, οι νόμοι και οι ηθικές αξίες κατακρημνίζονται, οι κυβερνήσεις πέφτουν και οι άνθρωποι φθάνουν μέχρι και του να δολοφονούν ο ένας τον άλλο. Αυτό συμβαίνει παντού. Ουδείς εξαιρείται». Η θρυαλίδα που θα μπορούσε να προκαλέσει και εδώ την ανεπιθύμητη κατάρρευση είναι παρούσα. Το ζήτημα είναι ποιος, εάν και πότε θα ανάψει το φυτίλι!
Η λύση μπορεί να βρεθεί όχι στην φροντίδα των παιδιών μας αλλά στην αντίστοιχη του μέλλοντός του δικού τους και των δικών τους παιδιών. Αν δανειζόμαστε για να καλύψουμε τις δικές μας ανάγκες καταδικάζουμε την κοινωνία σε παρακμή και διάλυση. Αφαιρούμε χρήματα, για να ζήσουμε εμείς καλά, από τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Η απομάκρυνση από το χείλος της καταστροφής, από το γκρέμισμα δηλ. στο χάος, μας επιβάλλει να απομακρυνθούμε από τον αποχαυνωτικό κοινωνισμό κάποιων πολιτικών χώρων και να κόψουμε τις συνήθειες που μας οδηγούν στην υπερχρέωση. Όπως περιγράφει ο Diamond, oι κάτοικοι της Γροιλανδίας όπως και εκείνοι της νήσου του Πάσχα θα είχαν επιβιώσει αν είχαν εγκαταλείψει συνήθειες που αντικειμενικά το φυσικό και το κοινωνικό τους περιβάλλον ήταν αδύνατον πλέον να στηρίξει.
Η εμμονή λοιπόν σε παλιές συνήθειες κάθε άλλο παρά εξασφαλίζει προοπτικές και ευημερία. Για χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες ίσως, ξορκισμένος εχθρός της κατεστημένης ελληνικής πολιτικής τάξης ήταν ο νεοφιλελευθερισμός. Γιατί επέμενε σε ένα μικρό δημόσιο τομέα, σε συνακόλουθους λιγότερους φόρους και σε μια αγορά ελεύθερη από δημόσιες παρεμβάσεις οδηγούμενη μοναχά από σύγχρονους και αυστηρούς κανόνες ανταγωνισμού. Τέτοιες προτάσεις όμως διακινδύνευαν την συνεκτική ισχύ της πολιτικής τάξης, γιατί αδυνάτιζαν τα εργαλεία άσκησης εξουσίας μέσω της συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα. Και βέβαια συλλήβδην απορρίπτονταν.
Και φτάσαμε έτσι στα σημερινά τραγικά οικονομικά αδιέξοδα. Με μια οικονομία που δεν παράγει παρά ελάχιστα πράγματα. Και με ένα κράτος που συντηρείται με δανεικά. Για εμάς η πρόκληση είναι η δραματική περικοπή του δαπανηρού και άχρηστου σε πολλούς τομείς δημόσιου τομέα. Και η οικοδόμηση μιάς κοινωνίας δυναμικής, σφριγηλής στα πλαίσια του ελεύθερου ανταγωνισμού, δίχως την τροχοπέδη ξεπερασμένων και δύσκαμπτων προστατευτισμών. Να επικεντρωθούμε δηλ. ολοκληρωτικά σε σοβαρές και παραγωγικές δραστηριότητες που θα φέρουν πλούτο και πλεονάσματα πόρων στη χώρα.
Ο Diamond επισημαίνει πως η οριστική κατάρρευση έρχεται ξαφνικά. Απροειδοποίητα. Η διάλυση λοιπόν είναι κοντά. Θα συνειδητοποιήσουμε έγκαιρα τι οφείλουμε να κάνουμε;
Ανδρέας Ανδριανόπουλος
Πολύ καλό άρθρο
Καλά, υπήρξε εποχή τα τελευταία 1018 χρόνια κατά την οποία ο γεωγραφικής χώρος ο οποίος σήμερα ονομάζεται Ελλάδα παρήγε περισσότερα απ´ όσα κατανάλισκε ;
Φυσικά όχι. Το πρόβλημα δεν είναι να δανεισθούν λιγώτερα οι Έλληνες, αλλά να καταναλώσουν περισσότερα οι Γερμανοί. Αυτοί είναι προσκολημμένοι σε συμπεριφορές αδιέξοδες και καταστρεπτικές για την κοινωνία τους. Ας αρθρογραφήσει, λοιπόν, ο κύριος Ανδριανόπουλος και όταν πείσει αυτούς να ξοδέψουν περισσότερα, τα ξαναλέμε.
Μεγάλα τα προβλήματα….αλλά…
Η πλειοψηφία του Ελληνικού λαού θα ψηφίσει τελικά την ήπια προσαρμογή. Η κυριαρχούσα πρόταση στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην αναθεώρηση του Εθνικού Υμνου.
Ως μελωδία προτείνεται η πιό συναφής του Βασίλη Τσιτσάνη . Και ως στοίχοι:
«Λήγει το δάνειάάάάκι μου,
θα σβήσω απ’ το μεράάκι μου
και καημό, και καημό έχω μεγάάάάλο
δεε έ έ δεν μπορώ, δεν μπορώ, να πάρω άλλο
και καημό, και καημό έχω μεγάάάάλο
δέεεε-έ μου δι, δεν μου δίνουνε και άλλο
Πολιτισμό τους χαααρισσάά΄,
μα τώρα που ρεστααρισάά,
Άγγλος δε, Άγγλος δε με πλησιάάάζει,
τα-ααά-ομό- τα ομόλογά εξετάάάζει…»
Ok. That was a joke; I think…
Η διαφωνία μου δεν έγκειται στο “ανάγνωση-διάγνωση” του προβλήματος που κάνετε αλλά στη λύση που
προτείνετε.
Αν το κράτος έχει υπερμεγενθυθεί αυτό προφανώς σημαίνει ότι είναι και ελκυστικό σε κάποιο βαθμό.
Αν ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι ελκυστικός στην ελλάδα ας δούμε τι φταίει γι’αυτό .
Σίγουρα δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση από τους πολίτες μιας χώρας να επιδιώκουν μαζοχιστικά της
λιγότερο ελκυστικές επιλογές στον όνομα κάποιων ιδεών ;
Συνεπώς διαφωνώ με λύσεις shock που θυμίζουν επεμβάσεις λαβοτομής σε ψυχασθενείς.(ο ασθενής
σκοτώνεται πρακτικά αλλά οι γύρω απαλλάσονται και από το πρόβλημα και τις τυχών ευθύνες τους…).
Και στην περίπτωση μας μπορεί να είναι ο δημόσιος τομέας σημαντικό μέρος
του προβλήματος και “ψυχασθενής” αλλά στις εξουσίες που τον κατέντησαν εκει
συμπεριλαμβάνεται και η 4εξουσία (για μερικούς 1η) που άνηκει στους ιδιώτες.
Και εδω είναι ένα οξύμωρο σχήμα που σε κάνει να φοβάσει τι πρόκειται να γίνει
στη μικρή μας χώρα αν αυτοί οι “”επιχειρηματίες”” που άλωσαν το φαντασιακό
της κοινωνίας τα τελαυταία 20 χρόνια είναι αυτοί που θέλουν τώρα μικρότερο δημόσιο
τομέα.
Δηλαδή μια εναλλακτική αφήγηση είναι η εξής:
Τα τελευταία 20 όλο και περισσότεροι έλληνες στράφηκαν στο δημ.τομέα για να σωθούν
από έναν επιχειρηματικό στοίβο που γινόταν όλοενα και ποιό άδικος και ποιο άγριος με
λίγους παίκτες να αλώνουν την αγορά εισάγωντας ελκυστικά ξένα προιόντα (αλλά όχι
και τεχνογνωσία) με την βοήθεια και συνεργασία της προηγμένης τεχνολογικά
4ης εξουσίας που τώρα είναι 1η. Παράλληλα για να μην καταρρεύσει ο κοινωνικός ιστός το κράτος προσπάθησε να συντηρήσει αυτή την αυξανόμενη στρατιά ανέργων ,μέσα στο δημόσιο,αυξάνοντας τον δανεισμό της χώρας σε δυθεωρητα ύψη . Επίσης παράλληλα η ελληνική οικογένεια προσπάθησε
με νύχια και με δόντια να καλύψει τα όσα κοινωνικά προβλήματα δημιουργουνταν κατά την διαδικασία
αυτή.
Στις μέρες μας όμως μέρος της “”ελιτ”” θεωρεί πλεον άχρηστο το εν-λογω πλεόνασμα και
το αισθάνεται βαρύδιο και καθυστερημένο. Σάυτήν την αφήγηση δεν ξέρω ποιός είναι ο πραγματικά
ψυχασθενής. Η ετεροφωτισμένη ελιτ μας που έχει την ψευδαίσθηση ότι θα πετάξει με
δανεικά φτερά ή οι loosers που πήγαν στις αγγαλες του δ.τομέα ;
Εμπάση περιπτώση αν αφήσουμε την ιστορία κατα μέρος συμφωνώ ότι όλοι οι
έλληνες πολίτες που αναγνωρίζουν την διαστρεβλωτική πλεον μεγένθυση του
δημοσίου πρέπει να προτάξουν μέτρα που θα καταστήσουν την επιχειρηματικότητα
ελκυστική στη νεολαία και στην κοινωνία. Ενδεικτικά :
* αλλαγή του υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών με ένα σύστημα συσχέτισης εισφορών με το τζίρο
της κάθε επιχείρισης.
* μείωση της σχετικής γραφειοκρατίας
* άνοιγμα του τραπεζικού συστήματος σε τοπικό επίπεδο με τη δυνατότητα δημιουργίας τοπικών συμπληρωματικών χρηματοπιστωτικών μέσων.
* Διευκόλυνη της κινητικότητας των εργαζομένων .
* Ευέλικτο και έξυπνο σύστημα υποστήριξης των ανέργων.
Oκ δεν είμαι πρωτότυπος. Πρακτικά μου φάνηκαν ενδιαφέροντα τα μοντέλα που συγγενέουν με το
Flexicurity και ένα κυβερνητικό βελγικό εγχείρημα που ετοιμάζεται στο χώρο του εναλλακτικού τοπικού
νομίσματος σε συνεργασία με τον Liater. 🙂 .Δεν θα ήταν κακό να αντιγράψουμε και άλλα
πράγματα από τους ξένους αρκεί να το κάνουμε προσεχτικά!!
Και φυσικά επειδή είμαστε μια τεχνολογικά υστερημένη χώρα πρέπει να πολλαπλασιαστούν
οι δανειστικές βιβλιοθήκες στα σχολεία και στην κοινωνία γενικά .
Αυτός είναι ο λόγος που προσωπικά προτιμώ το ΔΝΤ από οποιαδήποτε άλλη ερμαφρόδιτη “λύση”. Μόνο έτσι θα ξεδοντιαστεί οριστικά η εγκληματική πολιτική μαφία που μας έφτασε ως εδώ και ακόμη και σήμερα αγωνίζεται να μην χάσει τα προνόμιά της αδιαφορώντας για εμάς.
Μάλλον απαισιόδοξο άρθρο…….
– Μπορεί σε “κυβερνητικά” οικονομικά μεγέθη να φαίνεται οτι φορτώνουμε με χρέη τα παιδιά μας, αλλά ας μην επαναπαύεται κανένας Πολιτικός οτι θα του εξοφλήσουμε τα χρέη……
– Εγώ βλέπω οικογένειες να επιμένουν να στέλνουν τα παιδιά τους να μορφωθούν, με σχολεία, φροντιστήρια,ιδιαίτερα, στο εξωτερικο, παντί τρόπω.
– Κανένας , άν μπορεί, δεν επιμένει να γίνει ο γυιός του κτίστης, και η κόρη του κεντίστρα……..
– Δεν περιφρονώ καμμιά δουλειά, αλλά καταγράφω την πραγματικότητα.
Να φροντίσει ο κάθε Κυβερνητικός “εγκέφαλος” να ΜΗΝ διώξει όλους τους έξυπνους μορφωμένους απο την Ελλάδα, διότι τότε θα του μείνουν είτε οι “βλάκες” είτε οι πονηροί είτε οι “αλβανοί” – και ας τα βγάλει πέρα.
Και, απο ότι φαίνεται, απο την πρώτη κατηγορία διαλέγουν παρατρεχάμενους…………..
Κανένας , άν μπορεί, δεν επιμένει να γίνει ο γυιός του κτίστης, και η κόρη του κεντίστρα……..
– Δεν περιφρονώ καμμιά δουλειά, αλλά καταγράφω την πραγματικότητα
Ασφαλώς, ασφαλέστατα. Προσωπικά, πιστεύω ότι ακόμα και παιδιά, χωρίς ιδιαίτερη κλίση ή επιμέλεια έχουν δικαίωμα να σπουδάσουν, αλλά με δικά τους έξοδα.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, οφείλουμε ως Λαός, να ατενίζουμε την πραγματικότητα με θάρρος ως πράττουν όλοι οι Λαοι της Δύσης.
Γνωρίζουμε, γιά παράδειγμα, ότι 35-40% κάθε Λαού έχουν Διανοητικό Πηλίκο <<95-100 και συνεπώς αυτά τα άτομα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επαγγελματικής και κοινωνικής αποκατάστασης σε τέχνες και δουλειές έντασης εργασίας έναντι αυτών έντασης γνώσης.
Ασ σκεφθούμε και τούτο. Τα 80- 100.000 περίπου ευρώ που στοιχίζει συνολικά το μέσο ατάλαντο ή αδιάφορο παιδί που σπουδάζει , θα μπορούσαν να μπουν σε λογαριασμό προθεσμίας ή να επενδυθούν σε στέγη/γη αποδίδοντας τουλάχιστον 3.000 ευρώ ετησίως, ήτοι 250 μηνιαίως ΠΟΥ είναι σημαντικό ποσό επικουρίας ενός νέου αν δεχθούμε τους τρέχοντες μισθούς των 600-700 ευρώ.
Εδώ, ο Λαός μας βρίσκεται σε ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ (colective delir de grandeur), αποσυνδεδεμένος πλήρως με την πραγματικότητα.
Παραδείγματος χάριν
ΠΩΣ είναι δυνατόν η Ελλάδα νάχει 1 γιατρό για κάθε 200 πολίτες και οι ΗΠΑ, η χώρα της υπερεξειδίκευσης, 1: 750
ΚΑΙ, ενόσω ακόμα και γιατροί απόφοιτοι των δικών μας πανεπιστημίων δυσκολεύονατι συχνά να αποκατασταθούν, ΠΩΣ είναι δυνατόν νάχει ελπίδα αυτός/ή που σπουδάζει στη Ρουμανία και αποφοιτά μετά 9 χρόνια και με χρηματισμούς;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
ΑΥΤΟ είναι folie a plusieurs, δηλαδή γονέων ΚΑΙ παιδιών.
ΚΑΙ δεν είναι εξαιρέσεις αυτά τα φαινόμενα.
(7) – ΟΥΔΕΜΙΑ αντίρρησις, αλλά, αυτό που καταγράφω , δεν είναι η πραγματικότης ???
Η επιθυμία του γονιού να γίνει ο γυιός “γιατρός”, δεν σημαίνει οτι θα γίνει καλός γιατρός, ή γιατρός, ή κάν γιατρός…..
– Θυμάμαι , όταν ο “Γέρος” πολλαπλασίασε τους εισερχομένους σε Πανεπιστήμια-Πολυτεχνεία είπε : “αφού εξάγουμε που εξάγουμε νέους, άς τους εξάγουμε μορφωμένους” !
Δηλαδή, εμμέσως παραδέχθηκε οτι πολλοί δεν ήασν αναγκαίοι για τον πληθυσμό της Ελλάδος.
Τώρα, έχουμε φθάσει στο άλλο άκρο, δηλαδή,
Κάθε νέος (???? ίσως 30+), που έχει τελειώσει κάπως-κάτι (κομματικό 5??) να ΑΠΑΙΤΕΙ ιδιαίτερη μεταχείρησι και…….. διορισμό !
Σαφής ένδειξις οτι όποιος “δρομολογεί” εξελίξεις δεν μπορεί να ξέρει πως πράγματι θα εξελιχθούν…..
Καλά, οἱ οἰκονομικὲς δυνατότητες καὶ ἁνάγκες εἶναι δεδομένες. Γιατί, τότε, ἡ Μασσαχουσσέττη βγάζει περισσοτέρους γιατροὺς ἀπὸ τὸ Ἄϊνταχο ; Σύμφωνοι, σοβαροὺς γιατροὺς θὰ βγάλει ὁ κόσμος ὅλος λίγους, ὁπότε νὰ μὴν πληρώνουμε γιὰ τοὺς ἁπλῶς γιατρούς. Ἀλλὰ τὸ πῶς θὰ διαθέσει μιὰ οἰκογένεια τὸ κεφάλαιό της εἶναι δική της ὐπόθεση.
(9) απο το τέλος προς τη κορυφή…..
– Συμφωνώ απόλυτα με την τελευταία φράσι.
– Τον άν θα βγεί κάποιος καλός , μόνον ο χρόνος θα το δείξει – καταναγκαστικοί επαγγελματικοί προσανατολισμοί έχουν αποτύχει.
– Αν προσέξατε την τελευταία φράσι μου (8) – ελάχιστα πράγματα θεωρώ δεδομένα.
Καλό το σκεπτικό “να μορφώνονται όλοι” αλλά πολλές φορές, απλώς εκπαιδεύονται ατελώς ή “παραμορφώνονται”……………… (ίσως, επειδή είναι όλα “δωρεάν” !!)
Οπωσδήποτε το γενικό μορφωτικό επίπεδο είναι ανώτερο του παρελθόντος , αλλά νομίζω οτι λείπει η κριτική σκέψις – την οποίαν καλλιέργειά της θεωρώ απαραίτητη απο την νηπιακή ηλικία.
Ντοκιμαντέρ του BBC για την οικονομική κρίση της Νέας Υόρκης πίσω στα 1970s. Οι ομοιότητες με την Ελλάδα του 2010 μεγάλες…
New York – Nightmare In The City that Never Sleeps
http://thecynicaleconomist.com/?p=12025
So here comes the first installment of the European bailout for Greece.
Of course, a 30 billion loan at 5%, instead of 7%, makes little difference. It primarily postpones the need for further, more direct, help.
But the loan is a very important event. It shows that Europe took the bait. Now the more they spend on Greece, the more they will continue spending lest their initial investment goes to waste. It is similar to the US-Iraq-Afghanistan syndrome: “We need to keep spending, lest the trillion we already spent goes to waste”.
Europe may think that the help it offers will now enable intervention into Greek internal affairs. They may hope to now be able to “fix” the Greek problem once and for all. Not so fast! Cultures cannot be easily reformed from the outside; again as the US-Iraq-Afganistan adventures also show. Yes, perhaps Europe and the IMF will be able to force some changes onto the Greek public. But, on the other hand the whole Greek bailout endeavor will infuse Greek mentality into Europe. In other words, Greece will infuse its mooching mentality onto the Europeans. An ever larger number of Europeans will start making future plans on the implicit assumption that: “Hey! Seems that, you can produce little and still hope to have a decent life at the expense of someone else’s productivity”. The net result will be very negative for Europe. Europe, as a whole, stands to loose a lot more than it gains from the Greek bailout affair.
So as Mr. Papandreou says “nobody can mess with the Euro”. Indeed, the owners of the euro have decided to sink completely on their own. The European ship has started the Greek rescue effort by throwing a rope. The problem is that Greece is essentially being rescued by the inherently dismal growth, welfare state, Euro-Titanic. The incentives of the Euro-bureaucrats in Brussels are not European prosperity, but rather, growth of the bureaucracy itself. And the bureaucracy grows most when Europe integrates under central planning, imposed by Brussels. Believing that the secret to prosperity in the 21st century is centrally planned integration, homogenization and harmonization is rather suicidal.
Κύριε Ανδριανόπουλε,
Πολύ ωραία όλα αυτά αλλά πως συμβιβάζονται τα αποτελέσματα των ερευνών του Ινστιτούτου Σάντα Φε, του Τάλεμπ ή του Ντάιαμοντ, στους οποίους αναφέρεστε, με όσα που έχετε κατά καιρούς υποστηρίξει?
1. Ζητάει ή όχι ο Τάλεμπ την κρατικοποίηση των τραπεζών διότι θεωρεί την τραπεζική πίστη δημόσιο αγαθό όπως το νερό ή η ηλ. ενέργεια? Γιατί τον αναφέρετε σε κείμενο που δίνει έμφαση στη σημασία των αποκρατικοποιήσεων?
2. Η μοίρα των κατοίκων της Νήσου του Πάσχα σε τι συμπέρασμα οδηγεί σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και την ανάγκη περιβαλλοντικής πολιτικής που θα περιορίζει τη δράση των ατόμων, και πώς συμβαδίζει αυτό με προηγούμενα κείμενά σας σχετικά με το “cliamategate”?
3. Η εξελικτική οπτική της οικονομίας και η άποψη ότι η οικονομική συμπεριφορά των ατόμων είναι αποτέλεσμα των παραγωγικών σχέσεων στις οποίες μεγαλώνουν, την οποία προάγουν επιστήμονες του Ινστιτούτου όπως ο Sam Bowles, έχει ή όχι τις ρίζες της στον Μαρξ? Πώς συνάδει η έρευνα του Brian Arthur, σύμφωνα με την οποία οι τεχνολογίες που επικρατούν λόγω ιστορικών συνθηκών (path dependency) δεν είναι πάντα οι καλύτερες δυνατές, με την άποψη ότι ο μηχανισμός της αγοράς οδηγεί στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα?
Τι σκοπό εξυπηρετεί η αναφορά σας σε όλους τους παραπάνω αξιολογότατους ερευνητές των οποίων η έρευνα εγείρει, αν μη τι άλλο, προβληματισμούς για τις δυνατότητες του μηχανισμού της αγοράς σε ένα κείμενο που σκοπό έχει να υπερασπιστεί τον οικονομικό φιλελευθερισμό, χωρίς ταυτόχρονη αναφορά στην ουσία της έρευνάς τους? Εκτώς και αν σκοπός σας είναι, αναφέροντάς τους, να εντυπωσιάσετε όσους δεν γνωρίζουν την ουσία της δουλιάς των παραπάνω, κάνοντας πιο φαντεζί ένα κείμενο που αναπαράγει τετριμένα.
To Santa Fe Institute(SFI) πραγματι απετυχε παταγωδως να προβλεψει την προσφατη οικονομικη κριση.Το SFI δημιουργηθηκε απο τον φυσικο George Cowan που συμμετειχε στο περιφημο Manhattan Project στο Los Alamos οπου και φτιαχτηκε η πρωτη ατομικη βομβα.
Πολλοι πιστεψαν στο εγχειρημα αυτο και μεταξυ αυτων και ο πρωην CEO της Citibank ,John Reed ,που χρηματοδοτησε το SFI για να κανει ερευνες ωστε να προβλεπει τις υφεσεις και ολα τα αναπαντεχα γεγονοτα ,οπως αυτο που συνεβη στις αρχες του 1980, δλδ,την σταση πληρωμων απο της χωρες της Λατινικης Αμερικης που ειχαν σαν αποτελεσμα την ζημια $ 300 δις απο την Citibank.O Brian Arthur πηρε τον τιτλο “Citibank Professor ” στο Santa Fe Institute .Ολα αυτα δεν απεδωσαν τιποτα, διοτι η μετοχη της Citibank πριν απο την κριση,το 2007, ειχε φτασει στα $55 και το 2009 επεσε στο $1,και αν η Citibank δεν ειχε την οικονομικη βοηθεια της Αμερικανικης Κυβερνησης θα ειχε χρεοκοπησει.Ο δε Brian Arthur σταματησε να χρησιμοποιει τον τιτλο Citibank professor !
Φυσικα σε αυτην την αποτυχια της προβλεψης του μελλοντος δεν φταιει η θεωρια της πολυπλοκοτητας,διοτι υπηρξαν μελετητες που ειχαν προβλεψει την κριση.Ειμαι απο αυτους που πιστευουν οτι η πολυπλοκοτητα (complexity) δυναται να προβλεψει ξαφνικες πολιτικες και οικονομικες κρισεις και διαφωνω με τον Taleb που πιστευει οτι ειναι αδυνατος η προβλεψις και γιαυτο καλο θα ηταν να δημιουργηθει στην Ελλαδα μια ομαδα ,που να ασχοληθει με την μελετη και την διατυπωση αρχων και νομων στην πολυπλοκοτητα, αφου οποιος το κανει, θα κυριαρχησει στον 21ο αιωνα.
Ο Taleb ιδιαίτερα στο εξαιρετικό του βιβλιο έχει επισημάνει την ανάγκη ρύθμισης του τραπεζικού τομέα ώστε να μην μπορούν να υπαρχουν “too big to fail” οργανισμοί, όπως και για να υπαρχει αρκετη “γενετική” ποικιλία συμπεριφορών και τακτικω΄ν και να αποφθεχθεί η μονοκαλλιεργεια που θα τους φουντάρει όλους μαζί. Αν το δει κανείς από systems perspective μιλάμε για βασικές αρχές.
Εξαιρετικός.. Ακόμα μια φορά στον γραπτό σας λόγο κύριε Ανδριανόπουλε παίρνετε άριστα!
Με το παρακάτω θέλω να αμφισβητήσω την υποθετική επίδραση που έχει η θεωρία του χάους στην οικονομία σε αντίθεση με την φυσική.
Ο μακρόκοσμος (κόσμος που βλέπουμε) ερμηνεύεται από πολλούς φυσικούς νόμους και απόδειξη αυτού είναι η εντυπωσιακή (αλλά όχι καθολική) επαληθευσιμότητα και προβλεψημότητα που έχουν π.χ οι νόμοι της κίνησης ή της βαρύτητας. Βάση του τελευταίου λ.χ ανακαλύφθηκαν οι πλανήτες Ουρανός, Ποσειδών και Πλούτωνας. Στον μικρόκοσμο(κόσμος των σωματιδίων) , οι «φυσικοί νόμοι» του μακρόκοσμου, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τίποτα. Η κβαντική θεωρία μπορεί μεν να περιγράψει τη συμπεριφορά του μικρόκοσμου, εντούτοις, η εξήγηση της συμπεριφοράς του καθημερινού κόσμου με την κβαντική θεωρία είναι πάρα πολύ περίπλοκη για να είναι πρακτική, αφού στην κβαντική μηχανική ενυπάρχει η αρχή της απροσδιοριστίας, που σημαίνει ότι είναι αδύνατο να οριστεί ταυτόχρονα η θέση και η ορμή ενός σωματιδίου. Έτσι για τους κβαντικούς μηχανικούς, οι υπολογισμοί πιθανότητας έχουν αντικαταστήσει τους ακριβείς υπολογισμούς των κλασσικών μηχανικών του «φυσικού κόσμου» Αυτά αφορούν την επιστήμη της φυσικής.
Στην οικονομία τα πράγματα είναι ακόμα πιο περίπλοκα και πολύπλοκα. Η επιστήμη(;) της οικονομίας το μόνο που έχει αποδείξει είναι ότι δεν μπορεί να κάνει σωστές προβλέψεις και άρα τίθεται υπό αίρεση το κατά πόσο είναι επιστήμη. Εννοώ, ότι η φερόμενη ως επιστήμη της οικονομίας δεν έχει ούτε την υποτυπώδη επαληθευσιμότητα και άρα η θεωρία του χάους δεν ευθύνεται για τις αστοχίες της, όπως συμβαίνει στην φυσική. Θα ήταν πολύ ωραίο ο Παπαθανασίου να μας πει ότι “πέσαμε έξω πέρυσι επειδή μας επηρέασε το χάος”, εκτός και αν εννοεί το χάος που επικρατεί στο κεφάλι του. “Όταν οι οικονομολόγοι κάνουν προβλέψεις για το μέλλον, οι αστρολόγοι και τα ωροσκόπιά τους, μοιάζουν ενάρετη επιστήμη.”, Keynes
Η θεωρία του χάους μας αποτρέπει από το να κάνουμε μακροπρόθεσμες προβλέψεις αφού μπορεί να εμφανιστούν ανεξήγητα φαινόμενα που θα ανατρέψουν την φυσική ροή των πραγμάτων. “…αναπτύσσονται… άναρχα, αναπάντεχα δίχως ορατή τάξη και συνάφεια αίτιου και αιτιατού…” Αυτό σημαίνει απλά ότι αύριο μπορεί να μην να υπάρχει ο ήλιος. Ωστόσο τα παραδείγματα του βιβλίου νομίζω ότι είναι άστοχα. Αναφέρει ο συγγραφέας ότι, οι Β. Βίκινγκς, οι Μάγια, οι Ανασάζι, εξαφανίσθηκαν γιατί ΕΠΕΜΕΝΑΝ σε ασύμφορες οικονομικά συμπεριφορές. Οι κάτοικοι της νήσου Πάσχα ΕΠΕΜΕΝΑΝ για πολύ καιρό να κόβουν τα δέντρα προκειμένου να φτιάξουν ιερά. Άρα δεν μιλάμε για κάτι ξαφνικό αλλά για κάτι που συνέβαινε για πολύ καιρό και είχε ως αποτέλεσμα αυτό που έγινε. Δηλαδή υπάρχει αιτιώδης συνάφεια ανάμεσα στις πράξεις και το αποτέλεσμα.
Για την Ελλάδα η σημερινή κατάσταση ήταν μαθηματικώς βέβαιη. Μαθηματικώς και όχι οικονομικώς. Όπως ήταν μαθηματικώς βέβαιο, εδώ και πριν πολύ καιρό, ότι η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία(ΕΝ.ΚΛΩ) δεν θα έβρισκε δανειστή. Άρα η θεωρία του χάους δεν «κολλάει» πουθενά, αφού δεν υπάρχει κάτι που να έγινε ξαφνικά. Η σημερινή οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα είναι το «φυσικό» αποτέλεσμα των όσων έγιναν στο παρελθόν. Εν κατακλείδι μπορώ να πω ότι ίσως η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα να ακολουθεί την φυσική ροή των πραγμάτων, σε αντίθεση με τα όσα συμβαίνουν στο σύμπαν.
Enfant,
μπερδεύεις τις λέξεις πρόβλεψη (prediction) και πρόγνωση (forecasting). Η οικονομική επιστήμη κάνει πολλές και μη διαψευμένες (καθώς όπως ίσως γνωρίζεις επαλήθευση στην επιστήμη δεν υπάρχει) προβλέψεις. Για να δει κανείς το αποτέλεσμα χαλαζόπτωσης στην τιμή συγκεκριμένων αγροτικών προϊόντων ή το αποτέλεσμα ενός κυκλώνα στον κόλπο του Μεξικού στην τιμή του πετρελαίου την οικονομική θεωρία χρησιμοποιεί, δεν ρίχνει τα χαρτιά να δει τι λέει ο φάντης μπαστούνι! Ανάμεσα σε αυτές τις προβλέψεις είναι ότι ορισμένα οικονομικά μεγέθη όπως π.χ. η τιμή των μετοχών δεν επιδέχονται πρόγνωση (forecasting) για λόγους συγκεκριμένους. Επειδή δε κάνεις αντιπαραβολή με τη φυσική, θα σε συμβούλευα να διαβάσεις το αφιέρωμα του περιοδικού Discover του τέυχους Απριλίου για να δεις το τέλμα στο οποίο έχει περιπέσει η φυσική, με string theorists να προτείνουν ότι το σύμπαν έχει περισσότερες από τέσσερις διαστάσεις που δε είναι παρατηρήσημες και άλλους να αμβισβητούν το κατά πόσο οι νόμοι της φυσικής είναι σταθεροί στο χωροχρόνο.
Από εκεί και πέρα αν οι οικονομολόγοι ελπίζουν να καταφέρουν να χτίσουν μια θεωρία που θα εξηγεί τη συμπεριφορά μακροοικονομικών μεγεθών ως το αποτέλεσμα αλληλεπιδράσεων μεταξύ των συμπεριφορών ετερογενών ατόμων (agents) ώστε να καταλάβουν ΓΙΑΤΙ οι συγκεκριμένοι κάτοικοι ΕΠΕΜΕΝΑΝ να κάνουν κάτι που οδήγησε σε τέτοιο καταστροφικό συνολικό αποτέλεσμα, θεωρώ ότι θα πρέπει να στραφούν στο compexity theory. Το εγχείρημα είναι το ίδιο με αυτό των φυσικών που ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να εξηγήσουν τη συμπεριφορά του μακρόκοσμου με βάση τους φυσικούς νόμους που διέπουν τα σωματίδια μέσω μιας unified theory. Ωστόσο τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τους επιστήμονες που χρησιμοποιούν το complexity theory δεν είναι πάντα υπέρ της ελευθερίας των αγορών.
Αυτό προσπάθησα να επισημάνω και άρα να τονίσω ότι μου φαίνεται εντελώς παράδοξο και άκομψο επίκληση στη δουλιά των επιστημόνων αυτών να γίνεται εισαγωγή σε κείμενο που σκοπό έχει να στηρίξει τον οικονομικό φιλελευθερισμό και μάλιστα από τον Α.Α. χωρίς να γίνεται αναφορά στην ουσία της δουλιάς τους.
Το τραγικότερο είναι ότι εκεί που εμείς οι Ελληνες είχαμε πλέον πάρει την ηγεσία στη διάσωση του κόσμου, με την δημιουργία του περίφανου, προτωποριακού «Υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής», τώρα περιμένουμε από τον υπόλοιπο κόσμο να μας σώσει.
Είναι άραγε σύμπτωση αυτό?
Ας μην ανυσυχούν όμως οι υπόλοιποι λαοί. Με το που θα μας δώσουν χρήματα, θα πέσουμε πάλι με τα μούτρα στην παραγωγή εναλλακτικής ηλεκτρικής ενέργειας προς 0.50 ευρω την κιλοβαττώρα.