Καπιταλισμός εναντίον καπιταλισμού;

Απρ 29th, 2009 | | Κατηγορία: Ανδρέας Ανδριανόπουλος | Email This Post Email This Post | Print This Post Print This Post |

Η διεθνής οικονομική κρίση εκτός από τα διαρθρωτικά προβλήματα πολλών δυτικών οικονομιών (όπως λ.χ. την αδιέξοδη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον εξωτερικό δανεισμό) ανέδειξε και τις αδυναμίες των σημαντικότερων σήμερα ιδεολογικών επιλογών. Ποιο είναι σήμερα πλέον το νόημα του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού; O πανικός από την διογκούμενη αποσύνθεση του τραπεζικού συστήματος και η εμφανής πλέον επίπτωση της κρίσης στην πραγματική λεγόμενη οικονομία (κάμψη εξαγωγών και κατανάλωσης, μείωση παραγγελιών, κίνδυνοι χρεοκοπίας πολλών επιχειρήσεων και προληπτικές απολύσεις) οδήγησε τις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις στην λήψη μέτρων από το παρελθόν. Κι αυτά δεν θα μπορούσαν να ήσαν διαφορετικά από την προσέγγιση και πάλι του δυσφημισμένου κρατικού παρεμβατισμού και των Κευνσιανών οικονομικών μέτρων.

Παρά την βαθιά οικονομική κρίση που χτύπησε ουσιαστικά τις καπιταλιστικές αγορές σε σύγχυση βρίσκεται στην πραγματικότητα η σοσιαλιστική Αριστερά. Δίχως καθαρό πολιτικό στίγμα, με ασαφείς ιδέες για την αντιμετώπιση της σοβαρότατης οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας και με βαθιές ρωγμές στην ενότητά της

Η πατρίδα του καπιταλισμού, οι ΗΠΑ, έχουν επιδοθεί σε μια κούρσα οικονομικής ενίσχυσης Τραπεζών και επιχειρήσεων αλλά και γιγαντιαίων δημοσίων δαπανών για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας. Η κυβέρνηση του κου Μπράουν στην Βρετανία ακολουθεί παρόμοιο δρόμο, ενώ ο Νικολά Σαρκοζύ στην Γαλλία παρεμβαίνει με πάθος στον αγώνα υποστήριξης πολλών μεγάλων βιομηχανιών μιλώντας για «εθνικούς πρωταθλητές» που θα πρέπει να προστατευθούν από τον διεθνή ανταγωνισμό και το τσουνάμι της κρίσης. Σe ποιο ακριβώς σημείο οι «καπιταλιστικές» αυτές κυβερνήσεις διαφοροποιούνται από τις όποιες σοσιαλιστικές επιλογές των ιδεολογικών τους αντιπάλων;

Η υιοθέτηση Κευνσιανών μοντέλων από τους καπιταλιστές και καινούργιων φορολογικών επιβαρύνσεων για την αντιμετώπιση ελλειμμάτων και την προώθηση παροχών προς τις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες αφήνει τους σοσιαλιστές δίχως πλατφόρμα και προτάσεις. Ποια είναι λοιπόν η καρδιά σήμερα της όποιας ιδεολογικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε δεξιούς κι αριστερούς; Ανάμεσα σε καπιταλιστές και σοσιαλιστές;

Παρά την βαθιά οικονομική κρίση που χτύπησε ουσιαστικά τις καπιταλιστικές αγορές σε σύγχυση βρίσκεται στην πραγματικότητα η σοσιαλιστική Αριστερά. Δίχως καθαρό πολιτικό στίγμα, με ασαφείς ιδέες για την αντιμετώπιση της σοβαρότατης οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας και με βαθιές ρωγμές στην ενότητά της η σοσιαλιστική αριστερά σε ολόκληρο τον κόσμο αγωνιά για το μέλλον αδυνατώντας να χειρισθεί με επιτυχία το παρόν.

Από την μια μεριά το άγχος της συνίσταται στην πολιτική της διαφοροποίηση από τις φιλελεύθερες και συντηρητικές πολιτικές παρατάξεις. Ένα εγχείρημα δυσκολότατο από την ώρα που τα κόμματα που βρίσκονται ιδεολογικά κοντύτερα στις πολιτικές των ανοιχτών αγορών επιλέγουν Κευνσιανές λύσεις διόγκωσης των δημοσίων δαπανών και στενού φλέρτ προς τα λαικότερα στρώματα της κοινωνίας. Από την άλλη η ανάγκη διατύπωσης κάποιων καινούργιων πολιτικών οδηγεί αρκετές σοσιαλιστικές ηγεσίες στα άκρα, με την υιοθέτηση απόψεων αστικής ανυπακοής, απόρριψης υπερκρατικών θεσμών – όπως η ΕΕ, και επιθετική διάβρωση σημαντικών θεσμών της κοινωνίας όπως η αστυνομία, το εξωκομματικό πανεπιστήμιο και η δικαιοσύνη.

Το δίλημμα για την Αριστερά είναι μεγάλο. Κυρίως διότι πουθενά στον ορίζοντα δεν φαίνεται να αναδεικνύεται κάποια σοβαρή αμφισβήτηση της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Τελικά η συζήτηση καταλήγει να επικεντρώνεται ανάμεσα στην αναζήτηση διαφορετικών τύπων καπιταλισμού. Ο πολιτικός διάλογος δεν αφορά στην υιοθέτηση καπιταλιστικών η σοσιαλιστικών πολιτικο-οικονομικών προτύπων. Αλλά στο είδος του καπιταλισμού που τελικά θα κυριαρχήσει.

Πουθενά δεν παίζουν, στο πλαίσιο του νέου αυτού διαλόγου, πολιτικές σοσιαλιστικών μετασχηματισμών και εγκαθίδρυσης εξισωτικών κοινωνικών παραδείσων. Ουδείς αμφισβητεί την απαραίτητη κυριαρχία της αγοράς

Από την μια μεριά υπάρχει η ενιαία έκφραση ενός αντι-κρατικιστικού μοντέλου που βλέπει στον δημόσιο τομέα το συστατικό μέρος της δημιουργίας του προβλήματος. Κι’ όχι τα βασικά εργαλεία για την προώθηση της όποιας λύσης. Οι οπαδοί αυτοί των ελεύθερων κι ακηδεμόνευτων από γραφειοκρατικές παρεμβάσεις αγορών βλέπουν στις λύσεις του μεγαλύτερου κράτους και των διογκωμένων δημοσίων δαπανών την προσπάθεια εφαρμογής τετράγωνων καρφιών σε στρογγυλές τρύπες. Αφού η κρίση προήλθε από τα δίχως εγγυήσεις θαλασσοδάνεια στον οικιστικό τομέα ισχυρίζονται, πως είναι δυνατόν αυτή να αντιμετωπισθεί με καινούργια θαλασσοδάνεια σε καταρρέουσες επιχειρήσεις και στην μαύρη τρύπα των κρατικών δαπανών.

Από την άλλη οι οπαδοί ενός ανανήψαντος Κευνσιανισμού ευαγγελίζονται την λειτουργία μεν ελεύθερων αγορών αλλά σε πλαίσια σοβαρών κρατικών ελέγχων, μεγάλων δημόσιων παροχών σε ομάδες πολιτών η σε στοχευμένες προβληματικές επιχειρήσεις. Πουθενά δεν παίζουν, στο πλαίσιο του νέου αυτού διαλόγου, πολιτικές σοσιαλιστικών μετασχηματισμών και εγκαθίδρυσης εξισωτικών κοινωνικών παραδείσων. Ουδείς αμφισβητεί την απαραίτητη κυριαρχία της αγοράς. Ο διάλογος είναι για τον τρόπο που αυτή θα λειτουργεί.

Δεν υπάρχει αυτή την ώρα αντιπαλότητα ανάμεσα στον σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό. Ο καπιταλισμός απλά αντιμάχεται κάποιο άλλο είδος καπιταλισμού!!

Ανδρέας Ανδριανόπουλος

8 σχόλια
Leave a comment »

  1. Εάν υποτιθέμενοι εκφραστές του φιλελευθερισμού σαν τον κ. Ανδριανόπουλο φτάνουν στο σημείο να χαρακτηρίζουν καπιταλιστικές τις κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας ή της Γερμανίας τότε έχουμε πολύ σοβαρό πρόβλημα.

    Θα περίμενα να είναι προφανές ότι πρόκειται για διαφορετικές εκδοχές σοσιαλιστικών / κομουνιστικών συστημάτων. Είναι το ίδιο με το να χαρακτηρίζουμε “δεξιά” την κυβέρνηση της Ν.Δ. εκτός φυσικά αν εννοούμε ότι βρίσκεται λιγάκι πιο δεξιά από τους Ερυθρούς Χμερ.

  2. κ. Δήμου,
    άν και λογικά πρέπει να απαντήσει στην -κατά τ’άλλα εύλογη- απορία σας ο ίδιος ο συγγραφέας, νομίζω πως θάπρεπε να σας επισημάνω ότι στο κείμενό του ο κ. Ανδριανόπουλος σαφώς διαχωρίζει τα πράγματα όταν γράφει:

    “…Σe ποιο ακριβώς σημείο οι «καπιταλιστικές» αυτές κυβερνήσεις διαφοροποιούνται από τις όποιες σοσιαλιστικές επιλογές των ιδεολογικών τους αντιπάλων;”

    Πάντως έχετε δίκιο. Σήμερα πράγματι έχουμε, ως επί το πλείστον (δεν μου έρχεται αυτή τη στιγμή στο νου κάποια εξαίρεση… ), διάφορες αποχρώσεις ενός φαιο-κόκκινου μίγματος οικονομικού μοντέλου, πασπαλισμένες αλλού με περισσότερη (ψιλογαλάζια) αλλού με ολιγότερη (ψιλοροζέ) “φιλελευθερίζουσα” ζάχαρη άχνη….
    …καλή μας όρεξη!

  3. Ο Ανδρεας Ανδριανοπουλοε εχει καταφερει το αξεπεραστο, να τον κατηγορουν οι “φιλελευθεροι” για μειωμενο φιλελευθερισμο και οι αριστεροι-σοσιαλδημοκρατες κλπ για ακραιο νεοφιλελευθερο.
    Απο τους ιδεολοηπτικους της πρωτης μεριας δεν μπορουμε να περιμενουμε μια σοβαρη κριτικη, ακους εκει οι ΗΠΑ μη καπιταλιστικη χωρα.

  4. Τι άλλες ανοησίες θα διαβάσουμε από τον Ανδριανόπουλο?

  5. Για ποιά ‘αριστερά’ μιλάει ο καλλιτέχνης? Ενόσω γνωρίζω, η μαρξιστική αριστερά θεωρεί ότι οι κρίσεις του καπιταλισμού θα συμβαίνουν με ή χωρίς, με πολύ ή λίγο κρατικό παρεμβατισμό. Και, ναι, αυτή η αριστερά τουλάχιστον αμφισβητεί την ‘καπιταλιστική κυριαρχία’ και αιωνιότητα!

    Πάντως, ενδιαφέρον έχει ότι ο Ανδριανόπουλος διαχωρίζεται από άλλους ‘φιλελεύθερους’ που χαρακτηρίζουν τις κρατικές παρεμβάσεις εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης ως … σοσιαλιστικά μέτρα!

  6. Νομίζω πως η Αριστερά για την οποία μιλά ο συγγραφέας δεν είναι η μαρξιστική, άλλα εκείνη, η πολυπληθέστερη της δεύτερης, της New Left, της Σχολής της Φρανκφούρτης και του μεταπολεμικού “Κριτικού Μαρξισμού”, του Μάη του ’68. Το γεγονός πως δεν μπορεί να έχει ιδεολογικό στίγμα είναι γιατί ως συνονθύλευμα ιδεών, ουδέποτε είχε. Κοινωνικά, αποτελεί δημιούργημα του μαζικοδημοκρατικού Ναρκισσισμού. Δηλαδη: αντίδραση απέναντι στις πατερναλιστικές δομές άλλα την ίδια στιγμή συντηρησή τους. (σαν το παιδί που θέλει να είναι ανεξάρτητο με γονική χορηγία)
    Προσφιλές παράδειγμα είναι το σοσιαλιστικό κόμμα που κυβέρνησε μεταπολιτευτικά το Ελληνικό Κράτος. Μαρξιστική διακήρυξη αλλά ταυτόχρονα (ετεροχρονισμένη) πληθωριστική Keynes-ιανη οικονομική πολιτική, βαρύγδουπες εθνικοσοσιαλιστικές κορώνες άλλα ταυτόχρονα εισαγωγή των ηθών του υπέρ-καταναλωτισμού. Όποιος ακόμα έχει νου που μπορεί να διαχωρίσει στοιχειωδώς έννοιες, καταλαβαίνει.

  7. Αφού κατά τον κ. Ανδριανόπουλο υπάρχει ανάγκη ριζικής αλλαγής του καπιταλισμού, ο καπιταλισμός που γνωρίσαμε ως τώρα, δηλ. ο υπαρκτός καπιταλισμός, θα έχει την τύχη του υπαρκτού σοσιαλισμού ο οποίος επίσης έχει ανάγκη ριζικής αλλαγής.

  8. h agaph tou kapitalismou ya tin oikonomia ine auti pou den ton afinei na koitaksei tin kinoniki sinoxi kai ton politismo, ya paradeigma, to fenomeno tis paraoikonomias kai tis PARAPAIDEIAS stin ellada pou einai kata kathe enoias dimokratias kai paideias. Alla vevea milaw kinezika twra, oi roosters ehoun fitisei se idiwtika kai meta sto harvard… Sto telos o kapitalas den ine para enas stygnos kai kynikos dynastis, xeiroteros ao kathe ‘varvaro’ pou petaei molotof.

Σχολιαστε