Παρακαμπτήριοι δρόμοι
Μαρ 15th, 2010 | Aλέκος Παπαδόπουλος| Κατηγορία: Αλέκος Παπαδόπουλος |
Email This Post
|
Print This Post
|
Η οικονομική κρίση θέτει τον ελληνικό λαό ενώπιον καίριων διλημμάτων: Ή θα ζήσει την τελευταία πράξη του δράματος ή την αρχή μιας νέας εποχής. Ή η κυβέρνηση θα προωθήσει άμεσα τώρα τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς τους αταβισμούς του παρελθόντος, ή θα επικαθίσει ο παγετώνας μιας παρατεταμένης και χαίνουσας μεταβατικής περιόδου.
Η αισιοδοξία για το μέλλον της χώρας περνά μόνο μέσα από αποφασιστικές επιλογές και δράσεις με πρωτοτυπία και φαντασία και κυρίως από πολιτικές αποφάσεις με βουλησιαρχία, που μας οδηγούν στο παραπέρα δίλημμα: Ή μένει η χώρα μετέωρη ή αλλάζει, ανατρέποντας τις παραδοσιακές οικονομικές της λειτουργίες και εισάγει στη θέση τους νέες μορφές οργάνωσης και σύγχρονους θεσμούς, κυρίως στον ασθενή χώρο της δημόσιας διοίκησης. Οσοι τυχόν επικαλούνται τις αυτονόητες αυτές πραγματικότητες οφείλουν, πρώτον, να τις νιώθουν και να μην τις υποδύονται για λόγους εντυπώσεων και, δεύτερον, να τις υλοποιούν πρακτικά και άμεσα.
Για την έξοδο από την κρίση έχω εδώ και καιρό καταλήξει σε δύο βασικά συμπεράσματα, για την ορθότητα των οποίων έχω απόλυτη πεποίθηση. Πρώτον, ότι η αποκατάσταση της δημοσιονομικής σταθερότητας και η ισορροπία του ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική εξυγίανση της χώρας. Οσοι πιστεύουν ότι μπορεί η χώρα ν’ αναπτυχθεί οικονομικά χωρίς να χτυπηθούν καίρια οι δύο αυτές ανισορροπίες, δεν είναι καλοί σύμβουλοι και δεν πρέπει ο λαός να τους εμπιστεύεται.
Το δεύτερο συμπέρασμά μου είναι ότι η οικονομική αναστήλωση της χώρας περνά μέσα απ’ τον κρατικό μηχανισμό. Δυστυχώς, με τη σημερινή διοικητική μηχανή είναι αδύνατη η εκτέλεση ενός μεσομακροχρόνιου προγράμματος οικονομικής ανάπτυξης, αλλά ακόμα και η εφαρμογή των στοιχειωδέστερων μέτρων για την αντιμετώπιση των σημερινών δυσχερειών είναι προβληματική.
Η χώρα θέλει αυτές τις έκτακτες στιγμές άλλα διοικητικά εργαλεία. Μέχρις ότου η κυβέρνηση ολοκληρώσει την προετοιμασία της για τη ριζική αναδιοργάνωση των δημοσίων υπηρεσιών και έπειτα από χρόνια αρχίσουν ν’ αποδίδουν, θα μπορούσε να προχωρήσει αμέσως τώρα σε ad hoc και γρήγορης απόδοσης επιλογές στη δράση της διοικητικής μηχανής. Η επιλογή αυτή των ad hoc παρεμβάσεων, που παρακάμπτουν την παγιωμένη, αδρανούσα, αναποτελεσματική και χωρίς αποδοτικότητα σημερινή ιεραρχική διοικητική πυραμίδα (εισηγητές, τμηματάρχες, διευθυντές, γενικοί διευθυντές), είναι μονόδρομος για την επαχθή μεταβατική περίοδο που διερχόμαστε. Πολύ περισσότερο που το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν λειτουργεί στον βαθμό που το συναντάς σε προηγμένες χώρες με τη λογική statesman, δηλαδή με το ν’ ασχολείται περισσότερο με τις κρατικές υποθέσεις και λιγότερο με τις πολιτικές διατυπώσεις. Η ενεργοποίηση με άλλους τρόπους της διοικητικής μηχανής πέρα από τα δυσκίνητα θέσφατα και τα καθιερωμένα είναι αναγκαστική επιλογή βασικής προτεραιότητας.
Υπάρχουν πολλές επιλογές στην κατεύθυνση αυτή, αρκεί να μην απορρίπτεται για λόγους αυταρέσκειας η θεσμική μνήμη. Η κυβέρνηση σήμερα καλείται να διαχειριστεί αμελλητί πολλά ασθενή πεδία της δημόσιας διοίκησης, που η ίαση και ενεργοποίησή τους αποτελούν βασική προϋπόθεση επιτυχίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του οικονομικού ζητήματος. Υποχρεούται να υλοποιήσει άμεσα μέτρα οικονομικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά, αλλά και ειδικά και σύνθετα προγράμματα που συνάπτονται με τα μέτρα που εξήγγειλε και τους στόχους που έθεσε με τις πολιτικές της αποφάσεις. Χρόνο δεν έχει, ενώ οι κλασικές διοικητικές φόρμες καθώς και το ανθρώπινο δυναμικό, ακόμα και με τα ικανά στελέχη που περιλαμβάνει, με τον τρόπο που είναι διατεταγμένο, είναι ανεπαρκές. Πρέπει ν’ αναζητήσει παρακαμπτήριους διοικητικούς δρόμους, όπως κάναμε με τα ΚΕΠ, εφαρμογή «Καποδίστρια», Ολυμπιακούς Αγώνες κ.λπ. Να επιλέξει έξυπνες λύσεις που είτε εφαρμόστηκαν κατά το παρελθόν σε ανάλογες περιστάσεις είτε να τις εμπλουτίσει με νέες σκέψεις.
Θα πρότεινα να εξετάσει και να εφαρμόσει, με κάποια επικαιροποίηση, την ιδέα των Ομάδων Διοίκησης Εργου κατά υπουργεία και περιφέρειες, που με επιτυχία καθιερώσαμε από το 1997 με νόμο στη Βουλή. Ηταν μια πρωτοποριακή μορφή συλλογικής διοικητικής δράσης, που προκάλεσε και διεθνές ενδιαφέρον, προκειμένου να ξεπεράσουμε τις αγκυλώσεις και τα στερεότυπα της δημοσιοϋπαλληλικής δομής, ώστε να υλοποιηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά τα τότε προγράμματα και έργα οργανωτικού και διοικητικού εκσυγχρονισμού και δράσεις ειδικών σύνθετων προγραμμάτων ή εκτάκτων αναγκών.
Οι ομάδες αυτές δεν έχουν σχέση με τις γνωστές ευρωβόρες διοικητικές επιτροπές, αλλά ο καινοτόμος χαρακτήρας τους συνίσταται στο γεγονός ότι συγκροτούνται σε μεικτές μορφές από τους άριστους της δημόσιας διοίκησης, από εξειδικευμένα στελέχη φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα καθώς και από ιδιώτες εμπειρογνώμονες με ειδικές γνώσεις επιστημονικής κατάρτισης και πείρας, που μπορούν να συμβάλλουν στη διεξαγωγή συγκεκριμένων προγραμμάτων και έργων.
Ομάδες διοίκησης έργου θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, ενδεικτικά, για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού και την εφαρμογή της καινοτόμου ιδέας του «προϋπολογισμού προγραμμάτων», για τη συγκρότηση επιχειρησιακού προγράμματος για συνδεδεμένα έργα διοικητικού εκσυγχρονισμού, για την εφαρμογή του ΕΣΠΑ, για τη συντονισμένη παρακολούθηση, αξιολόγηση και βελτίωση των συστημάτων προμηθειών προϊόντων και υπηρεσιών των υπουργείων και γενικότερα των φορέων του δημοσίου τομέα.
Δεν ζούμε σε εποχή «ήρεμων νερών». Η οικονομία μας έχει σοβαρά και δυσεπίλυτα προβλήματα και το σημαντικότερο, κατά την άποψή μου, πρόβλημα είναι ότι δεν έχει θέσει ακόμη μετρήσιμους στόχους. Μια συνήθης και ανέμελη πολιτική διαχείριση θα έμοιαζε απελπιστικά «φρόνιμη» επιλογή τη στιγμή που οι περιστάσεις απαιτούν έξυπνες και ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες.
Δεν συμφωνώ μ’ όλους εκείνους, οι οποίοι προτείνουν τον δρόμο των χαμηλών και σταδιακών μεταρρυθμίσεων. Κατά τη γνώμη μου οι βραδείες μεταρρυθμίσεις σπανίως επιτυγχάνουν τον σκοπό τους, γιατί εν τω μεταξύ η χώρα συνηθίζει στην κατάσταση, η οποία προκάλεσε την πίεση για μεταρρύθμιση και γιατί η πίεση και ο ενθουσιασμός, που χωρίς αυτά τα στοιχεία καμιά μεταρρύθμιση δεν επιτυγχάνει, βαθμηδόν εξανεμίζονται. Ο τραγικός ρεαλισμός της ιστορίας λειτουργεί ερήμην των βραδυπορούντων.
Αλέκος Παπαδόπουλος
———————————————————
Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 14/3/2010
Έχουμε ως χώρα τη πλέον πολυάριθμη δημόσια διοίκηση σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό μας. Τί ακριβώς κάνει όλος αυτός ο μηχανισμός; Αφού χρειάζεται να ευρεθούν παρακαμπτήριοι, για να δημιουργηθούν ελπίδες (προσοχή: όχι σιγουριά, ελπίδες) αποτελεσματικότητας, γιατί δεν ενεργούμε ορθολογικά; Όταν μια εργοληπτική επιχείρηση κατασκευάζει παρακαμπτήριες οδούς, εκατέρωθεν μιάς κεντρικής αρτηρίας, το κάνει για να διοοχετεύεται από εκεί η κυκλοφορία ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ, ενώ ταυτόχρονα καθαιρεί το παλαιό οδόστρωμα της αρτηρίας και κατασκευάζει νέο. Όταν παραδοθεί σε κυκλοφορία ο καινούργιος δρόμος, οι παρακαμπτήριες οδοί δεν χρειάζονται πλέον και αποξηλώνονται. Ιδού λοιπόν πεδίο δόξης λαμπρό: Αφού προσδοκούμε την αποτελεσματικότητα των “ομάδων διοίκησης έργου”, σημαίνει ότι ο υφιστάμενος κρατικός μηχανισμός είναι άχρηστος. ποιός ο λόγος να συνεχίσει να υπάρχει και να αμείβεται πλουσιοπάροχα και να μην αποσαθρωθεί , άμα τη δημιουργία των νέων δομών; Όταν μιά ιδιωτική επιχείρηση είναι αντιπαραγωγική και σωρεύει ελλείμματα, κάνεις αναδιάρθρωση δομών και περικόπτεις κόστη. Δεν κρατάς τη διοίκηση και το προσωπικό που την έφεραν στο χείλος του γκρεμού. Τους απολύεις και προσλαμβάνεις αυτούς που πιστεύεις ότι θα υπηρετήσουν τις νέες δομές. Τη κοινωνική προστασία των απερχομένων είθισται να ανλαμβάνει ο ΟΑΕΔ.
Εάν επιθυμείτε σείς οι πολιτικοί, τουλάχιστον οι θιασώτες των μεταρρυθμίσεων και του εξυγχρονισμού, να προσφέρετε ουσιαστική υπηρεσία στη χώρα, αλλάξτε τρόπο σκέψης: μην αναλίσκεστε στην επινόηση παρακάμψεων και παρακαμπτηρίων. Σαρώστε το τέρας και το στρατό κατοχής που το στελεχώνει και ανακατασκευάστε ένα νέο μικρό, ποιοτικό, καλοπληρωμένο, επιτελικό κράτος, που θα υλοποιεί το βασικό επιτελικό του ρόλο: να θέτει τους κανόνες του παιχνιδιού, να ελέγχει την αγορά και να παρέχει τις απαραίτητες ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες του. Κι αφήστε τον ιδιωτικό τομέα να παίξει το δικό του ρόλο: να λειτουργήσει παραγωγικά και ανταγωνιστικά και να ΠΑΡΑΞΕΙ ΠΛΟΥΤΟ, κάτι που μόνο αυτός μπορεί να πράξει.
Πάψτε να σκέπτεσθε πώς θα μερεμετίσετε το παλαιολιθικό, ακαλαίσθητο, γιγάντιο κτίσμα, που τα “κοινόχρηστα” για τη συντήρηση του ξεπερνούν το εισόδημα των ενοίκων του. Κατεδαφίστε το και στη θέση του οικοδομήστε ένα ολιγόροφο, κομψό, λειτουργικό οίκημα, που οι ένοικοι του θα απολαμβάνουν τη διαμονή τους και δεν θα προβληματίζονται για τη συντήρηση του. ΤΟΛΜΗΣΤΕ.
“Πρέπει ν’ αναζητήσει παρακαμπτήριους διοικητικούς δρόμους, όπως κάναμε με τα ΚΕΠ,”
Όχι, κ. Παπαδόπουλε. Καλά τα λέει ο κ. Μπιλλίνης στο σχόλιό του. Όχι άλλες υπηρεσίες τύπου ΚΕΠ. Έχουμε καταντήσει “η υπηρεσία, της υπηρεσίας, την υπηρεσία, ω υπηρεσία!” Θέλετε να κάνετε ουσιαστικές αλλαγές; Αλλάξτε τον υπάρχοντα δημόσιο τομέα. Παραδέχεστε ότι οι Ομάδες Διοίκησης Έργου ήταν αποτελεσματικές. Ωραία! Κρατήστε αυτές και καταργήστε τις θέσεις (επιτροπές κλπ.) που δεν χρειάζονται εφόσον οι Ομάδες Διοίκησης Έργου βγάζουν τη δουλειά τους. Εξάλλου, είναι άδικο να ιδρύονται νέες υπηρεσίες, και οι άνθρωποι που θα εργαστούν σε αυτές να ξέρουν ότι δουλειά τους θα είναι να εργάζονται αυτοί γιατί δεν εργάζονται κάποιοι άλλοι! Πραγματικά πρόκειται για ανέκδοτο.
Μόνη λύση νὰ στεροῦνται τοῦ δικαιώματος τοῦ ἐκλέγειν οἱ κρατοδίαιτοι (ὁριζόμενοι βάσει τοῦ ποσοῦ ποὺ ἔλαβε άπὸ τὸ δημόσιο ὁ ΑΦΜ τους στὴν περίοδο άπὸ τὶς τελευταῖες ἁντίστοιχες ἐκλογές). Ἔτσι μόνον μπορεῖ κάτι νὰ γίνει. Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς φοροφυγάδες ποὺ κυνηγοῦσε ὁ κύριος Παπαδόπουλος, καιρὸς εἶναι νὰ πληρώσουν καὶ οἱ φοροφαγάδες.
ΥΓ Οἱ ΑΦΜ νομικῶν προσώπων ἀντιστοιχίζονται ἀναλογικῶς στὰ φυσικὰ πρόσωπα ποὺ προσπορίζονται τὰ τυχὸν ταμειακὰ πλεονάσματά τους
(3)- Πολύ καλή ιδέα, αλλά μάλλον ανεφάρμοστος !
– Παρά την εκτίμηση που έχω για τον Α.Π. (αφού έγινε εξω-κυβερνητικός!), με καλύπτουν τα σχόλια (1) και (2).
– Η Λερναία Υδρα του κρατικισμού και της γραφειοκρατίας θέλει Ηρακλή…… για μύθους μιλάμε δηλαδή……
Μποροῦν νὰ ψηφίζουν σὲ χωριστὴ κάλπη. Νὰ φαίνεται ἡ ξαδιαντροπιά τους. Ἀλλὰ οὔτε τὰ ΜΜΕ ἀνδιαφέρονται νὰ κάνουν σχετικὲς σφυγμομετρήσεις γιὰ νὰ πάρουμε μιὰν ἰδέα.
(5) – Παρηγοριά στον άρρωστο………..
– Εχθές, το μόνον ενδιαφέρον θέμα στα Δελτία ειδήσεων ήταν η … παρθένος, η Τζούλια ήθελα να πω……
Κρίμα πάντως που ο Κος Παπαδόπουλος βρίσκεται εκτός κυβέρνησης στη σημερινή δύσκολη συγκυρία, όταν θέσεις υπουργών/υφυπουργών έχουν δοθεί σε στελέχη με μηδενική εμπειρία ή και αποδεδειγμένα άσχετα και ανίκανα όπως η Σταλινική Λούκα Κατσέλη.
Ο κύριος Παπαδόπουλος είναι ευπατρίδης γι’ αυτό και τον μισεί θανάσιμα η ΣΥΜΜΟΡΙΑ ΠΟΡΝΑΝΔΡΕΟΥ και των ΚΟΙΝΩΝ ΠΟΙΝΙΚΩΝ
Κατά τη γνώμη μου οι βραδείες μεταρρυθμίσεις σπανίως επιτυγχάνουν τον σκοπό τους, γιατί εν τω μεταξύ η χώρα συνηθίζει στην κατάσταση, η οποία προκάλεσε την πίεση για μεταρρύθμιση και γιατί η πίεση και ο ενθουσιασμός, που χωρίς αυτά τα στοιχεία καμιά μεταρρύθμιση δεν επιτυγχάνει, βαθμηδόν εξανεμίζονται. Ο τραγικός ρεαλισμός της ιστορίας λειτουργεί ερήμην των βραδυπορούντων.
KAI να προσθέσω ότι ΜΟΝΟ όταν βρεθούν σε ΑΠΟΓΝΩΣΗ μεγαλουργούν οι ΑΝΘΡΩΠΟΙ.
Αλλά είπαμε και ξανάπαμε, εάν ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ η ΑΠΑΤΗ κλείνει ΑΥΤΟΜΑΤΩΣ και ο ΚΥΚΛΟΣ της ΕΚΜΑΥΛΙΣΤΡΙΑΣ οικογένειας Πορνανδρέου. Οπως ΔΕΝ μπορεί να υπάρξει Πορνανδρέου χωρίς ΚΑΚΟΠΟΙΟΥΣ βαθέος ΠΑΣΟΚ και δεν μπορούν να υπάρξουν ΚΑΚΟΠΟΙΟΙ βαθέος ΠΑΣΟΚ χωρίς την ΕΚΜΑΛΛΙΣΤΡΙΑΝ οικογένεια Πορνανδρέου.
ΑΡΑ, το ΗΛΙΘΙΟ και ΚΟΥΤΟΠΟΝΗΡΟ ΨΕΥΤΡΟΝΙ θα κάνει ΠΑΝ ΔΥΝΑΤΟΝ για να διατηρηθεί το status quo.
Πρέπει, βεβαίως, νὰ πιστώσουμε στὸν Κωστάκη Καραμανλῆ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ὑπάρχουν καὶ πολλὰ ποὺ μπορεῖ νὰ κάνει πλέον τό ΠΑΣΟΚ καὶ ὁ Παπανδρέου.
Παρεμπιπτόντως, ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου ὁ πρεσβύτερος δὲν ἦταν καθόλου γυναικᾶς ὅσο ἦταν στὴν Ἀμερική. Ἐδῶ χάλασε, φαντάζομαι διότι κάτι χρειαζόταν γιὰ νὰ καταπολεμήσει τὴν κατάθλιψη ποὺ ἡ χώρα προκαλεῖ ἀναποδράστως σὲ ὅποιον ἔχει ζήσει ἐπί μακρὸν ἐκτὸς τῶν συνόρων της. Οἱ ὁμογενεῖς τῶν ΗΠΑ λένε ὅτι τὸν καιρὸ τῶν αὐστηρῶν ἠθῶν στὴν Ἑλλάδα ὅλοι οἱ πολιτικοὶ ἐξ Ἑλλάδος ποὺ ἐπεσκέπτοντο τίς ΗΠΑ εἴχαν κύριο ἐνδιαφέρον νὰ κορέσουν τὴν σεξουαλική τους πεῖνα. Ὅλοι πλὴν τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ καί, φυσικά, τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου τοῦ πρεσβυτέρου ὁ ὁποῖος ἦταν, λόγῳ ἐντοπιότητος, σχετικῶς χορτᾶτος. Οἱ ὁμογενεῖς ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ ἐγκράτεια τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ συνετέλεσε στὴν προτίμηση αὐτοῦ γιὰ τὴν διαδοχή ὐπὲρ πάντα ἄλλον, ὅταν ἔγινε γνωστὸ ὅτι ὁ Παπάγος ἦταν στὰ πρόθυρα τοῦ θανάτου.
Συνεπῶς εἶναι ἀνακριβὲς νὰ συσχετίζουμε τὸν Ἀνδρέα Παπανδρέου μὲ τὴν πορνεία καὶ ἀκόμα περισσότερο τὴν εὐρυτέρα οἰκογένεια, ἡ ὁποία μᾶλλον προσεκτικώτερη ἀπὸ τὶς περιισσότερες πολιτικές μας οἰκογένειες εἶναι. Πιθανώτατα τὸ πεῖσμα ποὺ δείχνει ἡ οἰκογένεια ὀφείλετε στὸ ὅτι δὲν ἔχει λύσει ἀκόμη τὸ βιοποριστικό της πρόβλημα, ἀντίθετα ἀπὸ τὶς περισσότερες πολιτικές μας οἰκογένειες Αὐτὸ εἶναι ὑπέρ της.