Μέχρι πρόσφατα, οι προτεινόμενες λύσεις για το φαινόμενο της υπερθέρμανσης της ατμόσφαιρας είχαν ως άξονα αναφοράς ολόκληρα κράτη ή βιομηχανίες. Έτσι, εκείνοι που υπέγραψαν τις συμφωνίες του Κυότο έχουν αναλάβει την υποχρέωση να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα, οι νομοθεσίες διαφόρων χωρών στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών αερίων σε ολόκληρους κλάδους ή βιομηχανίες.

Όμως, τον τελευταίο καιρο έχει αρχίσει να εμφανίζεται ένας νέος τρόπος σκέψης που επεκτείνει τις συμφωνίες του Κυότο στο επίπεδο του κάθε πολίτη. Οι υποστηρικτές του πιστεύουν ότι τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο δεν είναι επαρκή και ότι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι να εμπλακούν στη διαδικασία και οι πολίτες κάθε χώρας σε ατομικό επίπεδο. Άλλωστε, οι συνολικές επιπτώσεις της ατομικής κατανάλωσης ενέργειας είναι τεράστιες. Ετσι, υπολογίζεται ότι το 40% των συνολικών εκπομπών αερίων που αφορούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στις ΗΠΑ και στη Βρετανία, προέρχονται από την ατομική κατανάλωση ενέργειας. Ο μέσος Αμερικανός ευθύνεται για τις εκπομπές 20 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.

Η νέα άποψη, που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Αγγλία και στην Ιρλανδία, τονίζει ότι κάθε άτομο έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις απέναντι στην ατμόσφαιρα. Σε πρακτικό επίπεδο, η νέα φιλοσοφία εφαρμόζεται με τη μορφή της χορήγησης σε κάθε κάτοικο της χώρας μιας άδειας ή μετοχής «εκπομπών αερίων», η οποία θέτει τα όρια στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που έχει το δικαίωμα να κάνει κάθε άτομο η νοικοκυριό ετησίως. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, εκείνοι που θα υπερέβαιναν την επιτρεπτή κατανάλωση θα έπρεπε να αγοράσουν επιπλέον άδειες, ενώ από την πλευρά τους εκείνοι που θα έκαναν εξοικονόμηση ενέργειας θα μπορούσαν να πωλούν το πλεόνασμά τους. Οπως είναι προφανές, αυτό το σύστημα επιβραβεύει αυτούς που εξοικονομούν ενέργεια, ενώ τιμωρεί αυτούς που κάνουν υπερβολική κατανάλωση.

Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, πατέρας του οποίου είναι ο Βρετανός οικονομολόγος Ντέιβιντ Φλέμπινγκ, μια επιτροπή θα έθετε το πλαφόν των συνολικών εκπομπών αερίων για όλη τη Βρετανία.Το 40% θα αφορούσε τα δικαιώματα εκπομπών αερίων από τον πληθυσμό και κάθε πολίτης θα έπαιρνε τον ίδιο αριθμό μετοχών ή αδειών. Ο κάθε πολίτης θα είχε έναν ατομικό λογαριασμό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Κάθε φορά, π.χ., που θα έβαζε πετρέλαιο στο αυτοκίνητό του ο λογαριασμός του θα χρεωνόταν.

Ενα τέτοιο σύστημα έχει πολλά πλεονεκτήματα. Κατ’ αρχάς θα υποχρέωνε τους πολίτες να λαμβάνουν υπόψη τους ανά πάσα στιγμή το ενεργειακό και οικολογικό κόστος των επιλογών τους. Θα τους έκανε να σκεφτούν, π.χ., αν θα χρησιμοποιήσουν το αυτοκίνητό τους για να πάνε στο φούρνο ή αν, αντίθετα, θα πήγαιναν με τα πόδια ή με το ποδήλατο. Θα τους έκανε επίσης να σκεφτούν αν θα πάνε με το αυτοκίνητό τους στη Θεσσαλονίκη ή αν θα χρησιμοποιήσουν μαζικά μέσα μεταφοράς. Προκειμένου να εξοικονομήσουν άδειες εκπομπών αερίων, θα ήσαν υποχρεωμένοι, π.χ., να μειώσουν τη χρήση του κλιματιστικού το καλοκαίρι. Αυτοί που θα εξοικονομούσαν ενέργεια θα μπορούσαν είτε να χρησιμοποιήσουν το πλεόνασμα τον επόμενο χρόνο είτε να το πουλήσουν.

Ενα άλλο πλεονέκτημα του συστήματος είναι ότι είναι κοινωνικά δίκαιο. Στον βαθμό που οι πλούσιοι δαπανούν περισσότερη ενέργεια, θα ήσαν υποχρεωμένοι να πληρώνουν περισσότερα σε σχέση με τους φτωχούς που καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια.

Επίσης, το σύστημα θα έδινε πρόσθετα κίνητρα σε πολλές επιχειρήσεις να επενδύσουν στην εξεύρεση τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας. Στον βαθμό που όλοι οι πολίτες θα προσπαθούσαν να εξοικονομήσουν ενέργεια για να έχουν πλεόνασμα «αδειών εκπομπών», θα υπήρχε μεγάλη ζήτηση για προϊόντα που θα τους επέτρεπαν να υλοποιήσουν αυτό τον στόχο.

Αυτές οι προτάσεις και ιδέες δεν βρίσκονται μόνο στο χώρο της φαντασίας, αλλά έχουν ήδη αρχίσει να εξετάζονται σοβαρά όσον αφορά τη δυνατότητα εφαρμογής τους. Το 2006, ο υπουργός Περιβάλλοντος της Βρετανίας Ντέιβιντ Μίλιμπαντ υιοθέτησε αυτές τις ιδέες και συνέστησε μια επιτροπή για να τις μελετήσει. Επίσης, στην Ιρλανδία η κυβέρνηση επεξεργάζεται την εφαρμογή μιας παραλλαγής του προναφερθέντος σχεδίου.

——————————————————–

Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία στις 3/3/2008