Οι δυο όψεις του μεταναστευτικού

Φεβ 20th, 2010 | | Κατηγορία: Τάκης Μίχας | Email This Post Email This Post | Print This Post Print This Post |

Στη πρόσφατη συζήτηση για το θέμα της παροχής της Ελληνικής ιθαγένειας στους μετανάστες διαμορφώθηκαν χονδρικά δυο στρατόπεδα.Από την μια πλευρά ήσαν αυτοί που πιστεύουν ότι ο μετανάστης θα πρέπει να έχει την δυνατότητα να πάρει την ελληνική ιθαγένεια μόνο αφού έχει αφομοιωθεί πλήρως στην ελληνική κοινωνία-έχει δηλαδή συμπληρώσει ένα ικανό αριθμό ετών παραμονής και εκπαίδευσης. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης προφανώς θεωρούν ότι η εθνοτική και πολιτισμική ομοιογένεια μιας κοινωνίας είναι το ιδεώδες και οποιαδήποτε προσπάθεια επιβολής ενός «πολυπολιτισμικού» μοντέλου μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει. Στο αντίποδα βρίσκονται όλοι αυτοί που πιστεύουν ότι τα κριτήρια της παροχής ιθαγένειας θα πρέπει να είναι πιο χαλαρά και δεν θα πρέπει να τίθεται ως προϋπόθεση η πλήρης εθνοτική η πολιτισμική αφομοίωση των μεταναστών. Το γεγονός ότι σέβονται τους νόμους της χώρας και ότι πληρώνουν φόρους είναι αρκετό, σύμφωνα με τους οπαδούς της «πολυπολιτισμικής» άποψης, για να αποκτήσουν την ιθαγένεια.

Υπάρχουν δυο ενδιαφέρουσες σχετικά πρόσφατες θεωρίες που φαίνεται να δικαιώνουν και τις δυο απόψεις. Η πρώτη που βασίζεται στην θεωρία του «κοινωνικού κεφαλαίου» δικαιώνει τους υποστηρικτές της πολιτικής αφομοίωσης των μεταναστών. Η δεύτερη που βασίζεται στην θεωρία του «πολιτισμικού κεφαλαίου» φαίνεται να δικαιώνει την «πολυπολιτισμική» άποψη.

Μετανάστευση και Εμπιστοσύνη

Το πιο πολύτιμο ίσως άυλο κεφάλαιο που έχει στη διάθεση της μια κοινωνία είναι η εμπιστοσύνη που υπάρχει μεταξύ των μελών της .Η εμπιστοσύνη αυτή δεν αποκτάται από την μια ημέρα στην άλλη αλλά οικοδομείται σταδιακά δια μέσου των αιώνων και βασίζεται στην κοινή ιστορία και στους κοινούς θεσμούς .Σύμφωνα τώρα με πρόσφατες έρευνες η μετανάστευση επηρεάζει αρνητικά στους δείκτες εμπιστοσύνης μιας κοινωνίας.

Εδώ αναφέρομαι κυρίως στην έρευνα του γνωστού καθηγητή Ρόμπερτ Πάτναμ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ που διήρκεσε 4 έτη, είχε για δείγμα 30.000 άτομα και έγινε σε πανεθνικό επίπεδο. Σύμφωνα με την έρευνα η μετανάστευση συρρικνώνει σημαντικά το μέγεθος της εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ των πολιτών Οι αναλύσεις του δείγματος έδειξαν ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φυλής ή εθνότητας, τείνουν να γίνονται πιο δύσπιστοι προς τους συνανθρώπους τους όσο αυξάνεται η πολιτισμική ποικιλομορφία της κοινότητάς τους. Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι δεν αυξάνεται η δυσπιστία τους μόνο προς τα μέλη άλλων εθνικών ομάδων, αλλά επίσης και προς τα μέλη της δικής τους ομάδας. Όσο περισσότερη πολιτισμική ποικιλομορφία επικρατεί σε μια κοινωνία τόσο λιγότερο τείνουν οι άνθρωποι να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο.

Το Λος Άντζελες, που είναι η πόλη με τη μεγαλύτερη πολιτισμική ποικιλομορφία στις ΗΠΑ, παρουσιάζει και τον χαμηλότερο δείκτη εμπιστοσύνης. Αν πάρουμε π.χ. τους Λατίνους της πόλης, το 34% δεν εμπιστεύεται τους λευκούς, το 40% τους Ασιάτες, το 54% τους μαύρους και το 43% τους… άλλους Λατίνους.

Η εμπιστοσύνη που επικρατεί μεταξύ των κατοίκων επηρεάζει και τον βαθμό της συνεργασίας τους σε διάφορες κοινοτικές δραστηριότητες. Στο Λος Άντζελες υπάρχουν πολύ λιγότερες κοινές δραστηριότητες σε σχέση με συγκριτικά εθνικά ομοιογενείς περιοχές όπως το Νιού Χάμσαϊρ, η Μοντάνα ή το Μέιν.

«Όταν αντιμετωπίζουμε ποικιλομορφία» λέει ο Πάτμαν, «κλεινόμαστε στο καβούκι μας όπως οι χελώνες. Οι επιπτώσεις της ποικιλομορφίας είναι χειρότερες από ό, τι φανταζόμαστε. Και όχι απλά δεν εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους που δεν μας μοιάζουν. Σε κοινωνίες με ποικιλομορφία δεν εμπιστευόμαστε κανέναν. Δεν εμπιστευόμαστε τον δήμαρχο, την τοπική εφημερίδα, ούτε καν τους θεσμούς».

Μετανάστευση και Πολιτισμός

Σύμφωνα με τον γνωστό φιλελεύθερο οικονομολόγο Τόμας Σόουελ κάθε μετανάστης φέρει μαζί του ένα «πολιτισμικό κεφάλαιο» το οποίο αποτελείται από τις παραδόσεις, αξίες και πρακτικές της κουλτούρας του. Και ενώ κάθε πολιτισμικό κεφάλαιο είναι ίσως δεοντολογικά εξ’ ίσου καλό ή κακό, εν τούτοις δεν είναι το ίδιο όσον αφορά την λειτουργικότητα του στα πλαίσια ενός δεδομένου οικονομικού συστήματος. Έτσι π.χ. είναι γνωστές οι θεωρίες σύμφωνα με τις όποιες ο Προτεσταντισμός εναρμονίζεται πολύ περισσότερο με τις αρχές που διέπουν την καπιταλιστική οικονομία από ότι ο Καθολικισμός. Γενικότερα, όπως έχει παρατηρηθεί τόσο στις ΗΠΑ όσο και αλλού ορισμένες εθνοτικές ομάδες επιτυγχάνουν καλύτερα στο παιχνίδι της επιχειρηματικότητας από ότι άλλες.

Τέτοιες ομάδες είναι οι Εβραίοι ,οι Αρμένιοι ,οι Κινέζοι (οι «Εβραίοι» της Ασίας) οι Βιτεναμέζοι –σε αντίθεση με τους Μουσουλμάνους που δεν έχουν ανάλογες επιδόσεις.

Αν λοιπόν δεχθούμε ότι η άποψη αυτή είναι ορθή, τότε όχι απλά δεν θα πρέπει να στοχεύουμε στην αφομοίωση (ορισμένων ομάδων) μεταναστών αλλά αντίθετα θα πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να διατηρούν τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά. Διότι μόνο διατηρώντας τα χαρακτηριστικά τους θα μπορέσουν να αποτελέσουν τον καταλύτη της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Όπως ακριβώς έπραξαν οι Οθωμανοί όταν προσκάλεσαν τον 16ο αιώνα τους Εβραίους από την Ισπανία (όπου αντιμετώπιζαν ακραίες διώξεις από την Ιερή Εξέταση ) και τους επέτρεψαν να εγκατασταθούν στις μεγάλες πόλεις της Αυτοκρατορίας –οπως π.χ. την Θεσσαλονίκη. Οι Σουλτάνοι πίστευαν ότι η έλευση των Εβραίων θα έδινε ώθηση στο εμπορία και στην οικονομία όπως ακριβώς έγινε.

Αν λοιπόν ισχύει η θεωρία του «πολιτισμικού κεφαλαίου» τότε θα ήταν τραγικό λάθος να προσπαθήσουμε να αφομοιώσουμε π.χ. τους Κινέζους μετανάστες –δηλαδή να τους κάνουμε να ενστερνισθούν τα «νεοελληνικά ιδεώδη» όπως π.χ. την διαφθορά ,την δημοσιοϋπαλληλική μονιμότητα το μίσος προς τον ανταγωνισμό κλπ. Αντίθετα όσο λιγότερη σχέση είχαν με την «ελληνικότητα» τόσο πιο θετικό ρόλο θα έπαιζαν στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.

Δυο λοιπόν θεωρίες που καταλήγουν σε εντελώς διαφορετικά-εκ πρώτης άποψης τουλάχιστον-συμπεράσματα για τους στόχους μιας μεταναστευτικής πολιτικής.

Και η συζήτηση συνεχίζεται…

Τάκης Μίχας

———————————

Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στο newstime.gr στις 16/2/2010

3 σχόλια
Leave a comment »

  1. Ολα καλά όσα γράφονται για τους διάφορους λαούς ¨η και με διάφορες θρησκευτικές πεποιθήσεις ΕΚΤΟΣ
    από το ΙΣΛΑΜ. Η διαφορά είναι ότι στις ισλαμικές χώρες, κράτος-πολιτική εξουσία-υπέρτατοι νόμοι είναι το κοράνι και η σαρία. Μουσουλμάνοι μετανάστες όπως και όλοι οι μουσουλμάνοι έχουν ιερό καθήκον να τηρούν τους νόμους που ορίζει το κοράνι-σαρία επί ποινή θανάτου.Ολοι θυμόμαστε τους “αποστάτες” κατά τη σαρία, τον μουσουλμάνο συγγραφέα Salman Rushdi και την συγγραφέα, τ.βουλευτή της Ολλανδίας Αyan Ali Hirsi που καταδιώκονται oπουδήποτε του κόσμου να θανατωθούν ή τiς δολοφονίες του Ολλανδών Pyn Fortuin kai
    Theo Van Gogh. Συμπέρασμα :οτι γραφεται κε Μίχα ισχύει εκτός απο τους μουσουλμάνους που ΄¨εχουν τους δικούς τους νόμους οπουδήποτε διαβιώνουν

  2. – Tο μουσουλμανικό έτος είναι 1600 (περίπου) – όταν στο αντίστοιχο χριστιανικό η Βίβλος ήταν τρόπος ζωής και η Ιερά Εξέτασις “θέριζε.

    – Τοπλείστον των ανθρώπων,κυρίως όταν μεταναστεύει, “εκμεταλεύεται” βολικότερες συνθήκες ζωής.

    – Υπομονή, λοιπόν, και καλό παράδειγμα……. (δεν είναι ανάγκη να γυρίζουμε και το άλλο μάγουλο, βεβαίως…),
    και όλα αλλάζουν…………………….

  3. “Αν λοιπόν ισχύει η θεωρία του «πολιτισμικού κεφαλαίου» τότε θα ήταν τραγικό λάθος να προσπαθήσουμε να αφομοιώσουμε π.χ. τους Κινέζους μετανάστες”

    Όπερ σημαίνει ότι θα ήταν τραγικό λάθος να τους δώσουμε την ευκαιρία να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι. Αντίθετα με τα όσα υποστηρίζει ο Μίχας, ούτε η μία, ούτε η άλλη θεωρία συνηγορεί υπέρ της εύκολης απόδοσης ιθαγένειας.

    Υ.Γ. Αυτονόητο ότι οι Αλβανοί δεν είναι οι “Εβραίοι” των Βαλκανίων.

Σχολιαστε