Ενίσχυση των τραπεζών σε βάρος της οικονομίας

Φεβ 6th, 2009 | | Κατηγορία: Οικονομικά, Πολιτική | Email This Post Email This Post | Print This Post Print This Post |

O Καβάφης γράφει «…Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται … ενώ εις την οδόν έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί…». Ο Φρεντερίκ Μπαστιά υποστήριζε ότι ένας καλός οικονομολόγος διαφέρει από έναν κακό στο ότι ο πρώτος σε αντίθεση με τον δεύτερο μπορεί να προβλέψει μακροπρόθεσμα τις συνέπειες των μέτρων που εισηγείται. Τις συνέπειες της εφαρμογής του στην τραπεζική αγορά και στην οικονομία γενικότερα φαίνεται ότι αγνοεί και το σχέδιο των …σοφών της κυβέρνησης για την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο εξαγγέλθηκε πρωθύστερα(;) πριν οποιαδήποτε τράπεζα δηλώσει ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα δημιουργώντας αρνητική ψυχολογία στην πραγματική οικονομία.

Μας διαφεύγει ωστόσο μια λεπτομέρεια, τα χρήματα δεν επαρκούν. Οι ενισχύσεις του σχεδίου Πόουλσον αδυνατούν να καλύψουν έστω και το ένα τέταρτο της ζημιάς

Η μόνη αληθοφανής δικαιολογία τής κυβέρησης είναι ότι το ίδιο λάθος σε διάφορες παραλλαγές γίνεται (ή υπαγορεύεται) στις μέρες μας από τις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις. Η μαύρη τρύπα των χρηματοπιστωτικών συστημάτων τους με διάφορα τεχνάσματα από μέρους των κυβερνήσεων επιχειρείται να κλείσει με χρήματα των φορολογουμένων. H κρατική παρέμβαση διασώζει τους πλούσιους -μετόχους και στελέχη των επενδυτικών κυρίως τραπεζών- σε βάρος των φορολογουμένων. Μας διαφεύγει ωστόσο μια λεπτομέρεια, τα χρήματα δεν επαρκούν. Οι ενισχύσεις του σχεδίου Πόουλσον αδυνατούν να καλύψουν έστω και το ένα τέταρτο της ζημιάς.

Ακριβώς αυτό παραβλέπει ή υποτιμά και η κυβέρνηση, την αύξηση του δημόσιου χρέους. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση ενισχύει με 28 δις ευρώ τις τράπεζες, ποσό που αναλύεται σε 5 δις ευρώ οικονομική στήριξη και 23 δις ευρώ εγγυήσεις. Το πρώτο ποσό με το οποίο θα ενισχυθεί η ρευστότητα των τραπεζών η κυβέρνηση θα το δανειστεί με δυσμενείς, όπως αντιλαμβάνεται κανείς όρους λόγω της γενικευμένης έλλειψης ρευστότητος της διεθνούς αγοράς. Το δεύτερο ποσό για το οποίο θα εγγυηθεί υπέρ των τραπεζών θα καταγραφεί ως υποχρέωση του κράτους στον προϋπολογισμό και θα επηρεάσει με τη σειρά του τη δανειοληπτική ικανότητα της χώρας. Ήδη η αύξηση των επιτοκίων των ομολόγων του Δημοσίου και η σημαντική απόκλισή τους με τα επιτόκια των Γερμανικών bunds μαρτυρά το μέγεθος του προβλήματος και δημιουργεί σοβαρές επιφυλάξεις στους υποψήφιους ομολογιούχους δανειστές για τη φερεγγυότητα της χώρας στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με εκτιμήσεις μας η άνοδος των επιτοκίων δημιουργεί για το κράτος πρόσθετο κόστος, το οποίο θα υπερβεί τα 800 εκατομμύρια ευρώ για το 2009.

Ουδέποτε η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενδιαφέρθηκε για συγκεντρώσεις τραπεζικών επιχειρήσεων που οδηγούσαν σε νόθευση του ανταγωνισμού και στη δημιουργία καρτέλ. Κάποτε υπό τις ευλογίες της τότε Κυβέρνησης επιχειρήθηκε ακόμη σκανδαλωδώς η συγχώνευση των δύο μεγαλύτερων τράπεζων

Η δεύτερη παρενέργεια της πολιτικής της κυβέρνησης είναι κατά τη γνώμη μου σοβαρότερη από την πρώτη. Εδώ και δεκαετίες το πολιτικό σύστημα επέτρεψε να δημιουργηθούν τραπεζικοί γίγαντες με την πρόφαση της ύπαρξης οικονομιών κλίμακος. Ουδέποτε η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενδιαφέρθηκε για συγκεντρώσεις τραπεζικών επιχειρήσεων που οδηγούσαν σε νόθευση του ανταγωνισμού και στη δημιουργία καρτέλ. Κάποτε υπό τις ευλογίες της τότε Κυβέρνησης επιχειρήθηκε ακόμη σκανδαλωδώς η συγχώνευση των δύο μεγαλύτερων τράπεζων. Όταν οι τράπεζες παρουσιάζουν ενιαία συμπεριφορά στον καθορισμό των επιτοκίων για χρόνια η Επιτροπή Ανταγωνισμού κλείνει τα μάτια σε μια πρόδηλα παράνομη εναρμονισμένη τακτική. Έτσι η σημερινή στήριξη στις τράπεζες συνιστά ευθεία νόθευση του ανταγωνισμού στην αγορά χρήματος με πρόφαση την «πιστωτική ασφυξία» και την εξ αυτής απειλούμενη απόσυρση των τραπεζών από το δανεισμό. Μιλήσαμε ήδη για το μέγα ζήτημα της επιβάρυνσης του δημοσίου χρέους. Οι τράπεζες που αντιμετωπίζουν για οποιοδήποτε λόγο πρόβλημα προστατεύονται με το κυβερνητικό σχέδιο. Ομολογείται δηλαδή από το κράτος και τις ελληνικές τράπεζες ότι κάποιες απ΄αυτές δεν είναι σε θέση να δανειστούν χωρίς την εγγύηση του κράτους. Εάν οι τράπεζες δεν προστατευθούν από το κράτος τότε οι μέτοχοί τους είναι υποχρεωμένοι να προχωρήσουν σε αύξηση του κεφαλαίου των τραπεζικών ιδρυμάτων εφόσον δεν έχουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Σε όποια τράπεζα θα συμβεί αυτό οι μέτοχοι θα κληθούν να καλύψουν τις ζημιές της και αυτό είναι από κάθε άποψη δίκαιο.

Είναι δίκαιο διότι για την κεφαλαιακή της επάρκεια σε σχέση με το δανεισμό της ευθύνεται η διοίκηση κάθε τράπεζας και μόνο. Θα έπρεπε μάλιστα να ερευνηθεί το κατά πόσο τηρήθηκαν και οι νόμιμες δεσμεύσεις των τραπεζών για ελάχιστη κεφαλαιακή επάρκεια ως ποσοστό της αξίας των δανείων που χορηγούν ή μήπως οι Ελληνικές τράπεζες κατέφυγαν στο τέχνασμα των credit default swaps (CDS).

Εάν οι μέτοχοι των τραπεζών εμφανιστούν απρόθυμοι ή αδύναμοι οικονομικά να καλύψουν το πρόβλημά τους δε μένει παρά η προβληματική τράπεζα να εξαγοραστεί από κάποια άλλη εύρωστη τράπεζα ή να τεθεί σε εκκαθάριση εάν ο κίνδυνος των συνολικών εμφανών ή κεκρυμμένων υποχρεώσεών της αποτρέπει κάποιους επενδυτές να την εξαγοράσουν. Κι ένας σημαντικός λόγος που θα απέτρεπε κάποιο υποψήφιο επενδυτή να συμμετάσχει σε μια τράπεζα είναι η αβεβαιότητα της αξίας των περιουσιακών στοιχείων του χαρτοφυλακίου της. Η παρούσα κυβέρνηση σε συμφωνία με την αντιπολίτευση φρόντισε δυστυχώς να καταργήσει και τις διαδικασίες εξυγίανσης και εκκαθάρισης που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη με τα άρθρα 44 έως 46 του νόμου 1892/1990 και να τις αντικαταστήσει με άλλες, οι οποίες είναι στην πράξη χρονοβόρες, γραφειοκρατικές και στην ουσία ανεφάρμοστες σύμφωνα με τη γνώμη όλων των ειδικών. Μια σοφή πολιτική πράξη της παρούσας κυβέρνησης θα ήταν η επαναφορά σε ισχύ εκείνου του θεσμικού πλαισίου, το οποίο εξυγχρόνισε και ιδιωτικοποίησε σε μεγάλο βαθμό το θεσμό της εξυγίανσης και της ειδικής εκκαθάρισης στη χώρα με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τη διαδικασία του περίφημου άρθρου 44 που προσομοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τη διαδικασία της overextended bankruptcy που εφαρμόζεται σε έκτακτες περιπτώσεις στις ΗΠΑ θα βοηθούσε να υπάρξει ένα σχέδιο εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης των τραπεζών, σύμφωνα με το οποίο σε αντάλλαγμα για τη διαγραφή μεγάλου μέρους των απαιτήσεων των πιστωτών τους ένα τμήμα αυτών θα μετοχοποιείτο κι ένα άλλο τμήμα θα ρυθμίζετο σε βάθος χρόνου. Ακόμα και με τη διαδικασία εκκαθάρισης που προέβλεπε η παλιά διαδικασία -εάν δεν επελέγετο ή αποτύγχανε η διαδικασία εξυγίανσης του άρθρου 44-, υπήρχε η δυνατότητα –ως το μικρότερο κακό- της διατήρησης της ενότητας των στοιχείων του ενεργητικού μιας μεγάλης οικονομικής μονάδας που διερχόταν οικονομική κρίση προκειμένου να μεταβιβασθούν με μια πράξη σε κάποιο υποψήφιο αγοραστή χωρίς ο τελευταίος να κινδυνεύει να επωμισθεί και τις υποχρεώσεις της. Όλα τα παραπάνω δεν γίνονται με το ισχύον πτωχευτικό δίκαιο.

Η ψήφιση του κυβερνητικού σχεδίου καταδεικνύει, ότι η κυβέρνηση είναι ανίσχυρη μπροστά στις επιθυμίες των ισχυρών τραπεζικών παραγόντων

Η ψήφιση του κυβερνητικού σχεδίου καταδεικνύει, ότι η κυβέρνηση είναι ανίσχυρη μπροστά στις επιθυμίες των ισχυρών τραπεζικών παραγόντων, οι οποίοι παρά τη συνεχόμενη και αυξανόμενη τα τελευταία χρόνια κερδοφορία των τραπεζών τους προστρέχουν στην τσέπη των φορολογουμένων αντί για τη δική τους με σκοπό να διατηρήσουν τα προνόμιά τους και να αποφύγουν την απώλεια του μετοχικού και διοικητικού ελέγχου από επίδοξους ανταγωνιστές τους. Οι ίδιοι τραπεζικοί παράγοντες πιέζουν ακόμη περισσότερο το πολιτικό σύστημα κινδυνολογώντας για επικείμενη καταστροφή της πραγματικής οικονομίας. Είναι γνωστό ότι το πολιτικό σύστημα δεν αντέχει τις κρίσεις και η κινδυνολογία των τραπεζιτών αγγίζει το ευαίσθητο σημείο του.

Υπάρχει κι ένας ακόμη λόγος που υποχρεώνει τις κυβερνήσεις να στηρίζουν εις βάρος των φορολογουμένων και της πραγματικής οικονομίας της τράπεζες. Οι πολλοί που βλάπτονται από την πολιτική αυτή είναι πολιτικά διασκορπισμένοι, χωρίς ενιαία έκφραση, δίχως οικονομική ισχύ και πληροφόρηση. Αντιθέτως οι λίγοι που οφελούνται έχουν ισχυρές προσβάσεις, οικονομική δύναμη, απεριόριστη πληροφόρηση και ασκούν σημαντική επιρροή στην κυβερνητική πολιτική. Στελέχη τόσο της σημερινής όσο και της προηγούμενης κυβέρνησης στην Ελλάδα προέρχονται από ανώτατες τραπεζικές θέσεις και εύκολα μεταπηδούν ξανά στις τράπεζες όταν για οποιονδήποτε λόγο απωλέσουν τα κυβερνητικά αξιώματα. Είναι χαρακτηριστικό, ότι τα τελευταία 13 χρόνια στις ΗΠΑ ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών προέρχεται από την Goldman Sachs, όπως άλλωστε και ο περιβόητος Paulson. Όπως παρατηρεί ένας από τους κορυφαίους οικονομολόγους παγκοσμίως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ο Luigi Zingales «…ακριβώς όπως δύσκολα καταθέτει ένας γιατρός εναντίον ενός συναδέλφου του για παράβαση ιατρικής ευθύνης έτσι οι πολιτικοί και των δύο κομμάτων είναι πολύ φιλικοί με τα στελέχη του χρηματοπιστωτικού τομέα…».

Η κυβερνητική παρέμβαση υποσκάπτει ηθελημένα ή μη τη λειτουργία του συστήματος της ελεύθερης αγοράς

Το προβλέπειν είναι προϋπόθεση του κυβερνάν με σωφροσύνη. Δυστυχώς οι πολιτικοί μας ηγέτες με το σχέδιο ενίσχυσης των τραπεζών επιχειρούν να μεταβάλουν ριζικά το οικονομικό σύστημα σε έναν ιδιότυπο καπιταλισμό, στον οποίο τα κέρδη παραμένουν ιδιωτικά αλλά οι ζημιές βαρύνουν την κοινωνία, με άλλα λόγια αφαιρούν από το σύστημα τη θεμελιωδέστερη ηθική αρχή του, αυτή της ατομικής ευθύνης, σύμφωνα με την οποία στην ελεύθερη αγορά η απερίσκεπτη συμπεριφορά τιμωρείται και η συνετή επιβραβεύεται. Η κυβερνητική παρέμβαση υποσκάπτει ηθελημένα ή μη τη λειτουργία του συστήματος της ελεύθερης αγοράς, δυστυχώς οι πολιτικοί «…εις την οδόν έξω ουδέν ακούουν»

Τάσος Αβραντίνης

Ένα σχόλιο
Leave a comment »

  1. […] March 2, 2009 · No Comments ΕΛΛΑΔΑ Κρατισμός κατά βούληση στην ελεύθερη αγορά Οι αλλεπάλληλες κρατικές παρεμβάσεις προς σωτηρία του χρηματοπιστωτικού κλάδου έχουν υποσκάψει τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, την κόρη οφθαλμού του καπιταλιστικού συστήματος: O Καβάφης γράφει «…Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται? ενώ εις την οδόν έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί…». Ο Φρεντερίκ Μπαστιά υποστήριζε ότι ένας καλός οικονομολόγος διαφέρει από έναν κακό στο ότι ο πρώτος σε αντίθεση με τον δεύτερο μπορεί να προβλέψει μακροπρόθεσμα τις συνέπειες των μέτρων που εισηγείται. Τις συνέπειες της εφαρμογής του στην τραπεζική αγορά και στην οικονομία γενικότερα φαίνεται ότι αγνοεί και το σχέδιο των… «Σοφών» της κυβέρνησης για την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο εξαγγέλθηκε πρωθύστερα (;) πριν οποιαδήποτε τράπεζα δηλώσει ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα δημιουργώντας αρνητική ψυχολογία στην πραγματική οικονομία… Το προβλέπειν είναι προϋπόθεση του κυβερνάν με σωφροσύνη. Δυστυχώς οι πολιτικοί μας ηγέτες με το σχέδιο ενίσχυσης των τραπεζών επιχειρούν να μεταβάλουν ριζικά το οικονομικό σύστημα σε έναν ιδιότυπο καπιταλισμό, στον οποίο τα κέρδη παραμένουν ιδιωτικά αλλά οι ζημιές βαρύνουν την κοινωνία, με άλλα λόγια αφαιρούν από το σύστημα τη θεμελιωδέστερη ηθική αρχή του, αυτή της ατομικής ευθύνης, σύμφωνα με την οποία στην ελεύθερη αγορά η απερίσκεπτη συμπεριφορά τιμωρείται και η συνετή επιβραβεύεται. Η κυβερνητική παρέμβαση υποσκάπτει ηθελημένα ή μη τη λειτουργία του συστήματος της ελεύθερης αγοράς, δυστυχώς οι πολιτικοί «?εις την οδόν έξω ουδέν ακούουν»? Τάσος Αβραντίνης http://e-rooster.gr/02/2009/1185 […]

Σχολιαστε