Υψηλού πολιτικού ρίσκου πλέον η ελληνική οικονομία
Ιαν 26th, 2009 | Ανδρέας Ανδριανόπουλος| Κατηγορία: Ανδρέας Ανδριανόπουλος |
Email This Post
|
Print This Post
|
Η ανάλυση και αξιολόγηση πολιτικού ρίσκου είναι η καινούργια δυναμική προσθήκη σ’ αυτό που αποκαλείται τομέας επιχειρηματικών συμβουλών1 . Δεν υπάρχει σοβαρή οικονομική μονάδα στον κόσμο που θα προχωρούσε σε επενδυτικές δράσεις σε μια νέα αγορά σήμερα δίχως μια προσεκτική προηγουμένως μελέτη του πολιτικού ρίσκου που ενδεχόμενα υπάρχει σε μιά τέτοια κίνηση.
Η επαγγελματική μου εμπειρία από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης με έχει διδάξει πως δίχως προσεκτικές μελέτες πολιτικής διακινδύνευσης καμιά εταιρία με αναγνώριση και διεθνές κύρος δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες οικονομικής εμπλοκής. Η ποιότητα και οι δυνατότητες της ντόπιας οικονομίας συνιστούν κυρίαρχο παράγοντα για τις αποφάσεις εισόδου σε μια νέα αγορά. Αλλά οι οικονομικοί παράγοντες δεν αποτελούν πλέον το μοναδικό η έστω τον αποκλειστικά κυρίαρχο λόγο για την λήψη των τελικών επενδυτικών αποφάσεων. Η εκτίμηση των πολιτικών συνθηκών, οι ενδεχόμενες κυβερνητικές η κομματικές αλλαγές, ο ρόλος και η ψυχογραφία των πρωταγωνιστών του εκάστοτε πολιτικού σκηνικού καθώς και άλλες πολλές κοινωνικές συνθήκες καθώς και στοιχεία κουλτούρας και αξιακών αντιλήψεων παίζουν κρίσιμο ρόλο στις σχετικές αποφάσεις.
Είναι αυτονόητο πως οι παρατηρήσεις αυτές δεν προιδεάζουν για ευχάριστες εξελίξεις στην χώρα μας. Η ελληνική οικονομία έχει απόλυτη ανάγκη από ξένες επενδύσεις αλλά και από την ομαλή ροή εξωτερικού δανεισμού. Οσα όμως γίνονται εδώ συνηγορούν αρνητικά για την εκπλήρωση και των δύο παραπάνω ενδεχομένων. Το ζήτημα πλέον έχει ξεφύγει από τα πλαίσια της όποιας εσωτερικής πολιτικής η ιδεολογικής αντιπαλότητας. Και έχει μετατραπεί σε αντικειμενικά και συνάμα γιγαντιαίο πρόβλημα διεθνών διαστάσεων.
Αν η χώρα δεν εξασφαλίσει επενδύσεις από το εξωτερικό η αρχίσει να συναντά ανυπέρβλητες δυσκολίες στην εξασφάλιση τακτικού δανεισμού από διεθνείς πιστωτικούς οργανισμούς, κινδυνεύει να οδηγηθεί στην πτώχευση. Το πρόβλημα τότε θα είναι μη αντιμετωπίσιμο και οι κοινωνικές του προεκτάσεις ανυπολόγιστες. Η αδράνεια όλα αυτά τα χρόνια του ελληνικού πολιτικού συστήματος και η αβελτηρία – μέχρι και η ειρωνία – με την οποία αντιμετωπίζονταν επισημάνσεις και προειδοποιήσεις για την ανάγκη λήψης μέτρων ριζικών αλλαγών των δομών της κοινωνίας και της οικονομίας, οδηγούν τώρα στην αναπόφευκτη εξόφληση εξαιρετικά δυσάρεστων λογαριασμών.
Στον οικονομικό τομέα, η κατάρρευση θα οδηγήσει την χώρα σε συνθήκες καταιγιστικής οπισθοδρόμησης. Οι κοινωνικές επιπτώσεις ενός τέτοιου ενδεχόμενου θα είναι σχεδόν τραγικές. Η ανεργία θα οδηγηθεί σε ύψη θεόρατα, τα νοικοκυριά θα αναγκασθούν να χαμηλώσουν τον πήχυ της ποιότητας ζωής που προσδοκούν και απολαμβάνουν ενώ για τους νέους οι προοπτικές εξέλιξης θα είναι ιδιαίτερα δυσάρεστες.
Το εξαιρετικά ανησυχητικό για την Ελλάδα είναι πως η ιδιαιτερότητα της δικής της οπισθοδρόμησης συμπίπτει με μιά διεθνή κρίση που καθιστά δυσχερέστερη την κάθε κίνηση από το εξωτερικό εύνοιας προς την χώρα. Λυπάμαι που το αναφέρω αλλά είχα επανειλημμένα προειδοποιήσει, όταν κατά το παρελθόν συναντούσα τείχος αντιδράσεων σε κάθε κίνηση εξορθολογισμού των οικονομικών δομών της χώρας, πως θα έρθει η ώρα που θα υποχρεωθεί ο τόπος να υιοθετήσει αναγκαστικά τέτοιες πολιτικές. Αλλά πως οι συνθήκες τότε πλέον θα είναι δυσάρεστες και τα κοινωνικά δεδομένα τραγικά. Δυστυχώς, η ώρα αυτή πλησιάζει. Και ο τόπος παρουσιάζεται ανέτοιμος να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανατροπές που έρχονται.
Οταν σήμερα πλέον μαζί με τις καθαρά οικονομικές εκτιμήσεις σημαντικότατο ρόλο παίζουν οι αξιολογήσεις πολιτικού ρίσκου τα πράγματα για την Ελλάδα εμφανίζονται σχεδόν απολύτως αρνητικά. Η κυβέρνηση δείχνει να τα έχει χαμένα ενώ το επίπεδο διακομματικής συνεννόησης και συνεργασίας σε όλο το φάσμα του πολιτικού σκηνικού είναι εντελώς ανύπαρκτο. Η χώρα βολοδέρνει σε μιά άγρια τρικυμία δίχως κανένας να πιλοτάρει στην γέφυρα. Η βία, και ιδιαίτερα η κατευθυνόμενη κατά επιχειρηματιών, καθηγητών και οργάνων της τάξης, έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η φθορά αρχών και αξιών, δίχως την παρουσία κάποιας αξιόπιστης θεσμικής βάσης, έχει πλημμυρίσει απόλυτα την δημόσια λειτουργία.
Ακόμη και τομείς άμεσης λαικής ενασχόλησης και ψυχο-κοινωνικής εκτόνωσης, όπως ο αθλητισμός και η διασκέδαση (τηλεόραση, φίλμ, μουσική, βραδυνοί έξοδοι) πάσχουν από σοβαρότατες θεσμικές στρεβλώσεις και την κυριαρχία κωδίκων του υποκόσμου και του κοινωνικού περιθωρίου. Η τυφλή βία, η θεοποίηση του τίποτα, η κατάρρευση κάθε έννοιας αξιοκρατικής επιβράβευσης της δημιουργικότητας, και ο ενταφιασμός της παραδοσιακής κοινωνικής ηθικής συνιστούν πλέον τον κανόνα κι όχι την εξαίρεση. Αυτονόητα όλα αυτά επιδρούν πάνω στην λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και στην δράση του κράτους.
Συνέπεια αυτών είναι η έγερση αμφιβολιών για τις δυνατότητες του ελληνικού πολιτικού συστήματος να αντιμετωπίσει την κρίση, να ανταποκριθεί στις διεθνείς απαιτήσεις για πάταξη τη διαφθοράς και να πείσει για ομαλές οικονομικές εξελίξεις σε περιβάλλον πολιτικής ασφάλειας και σταθερότητας. Οι εκτιμητές πολιτικού ρίσκου θα οδηγήσουν την χώρα στην διεθνή ανυποληψία πολύ γρηγορότερα από τους αναλυτές οικονομικών δεδομένων και τους αξιολογητές γνωστών χρηματοοικονομικών οίκων.
Ανδρέας Ανδριανόπουλος
Σημειώσεις:
- Βλ. λ.χ. Bracken, Bremmer and Gordon, Managing Strategic Surprise: Lessons From Risk Management and Risk Assessment (Cambridge, 2008) και R. Chambers “Assessing Political Risk”, http://goliath.ecnext.com/coms2/gi_0199-7067526/Assessing-political-risk-as-more.html#abstract [↩]
“Απαξιώνεται ως επενδυτικός προορισμός η ελλάδα
ΕΞΠΡΕΣ
25 Σεπ. 08
ΣHMANTIKH επιδείνωση κατά 7 θέσεις παρουσιάζει, μεταξύ 2006 και 2007, η κατάταξη της Ελλάδας στην έκθεση UNCTAD 2008 (οικονομικό τμήμα του OHE) για τους προτιμώμενους επενδυτικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα, μεταξύ 141 χωρών κατέλαβε το 2007 την 126η θέση (από 119η το 2006) σε όρους εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων.”
http://news.launcher.pathfinder.gr/finance/news/506336.html
– – – – – –
“EUROSTAT “Σκιάχτρο” για τις ξένες επενδύσεις η Ελλάδα
Του Γιώργου Χρηστίδη Μαι 20, 2008
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, από τον πακτωλό των 788 δισ. ευρώ που επενδύθηκαν στους “27” από χώρες εντός και εκτός Ε.Ε., η Ελλάδα απέσπασε μόλις 1,4 δισ. ευρώ. Εξ αυτών το 1,2 δισ. ευρώ προήλθε από εταίρους μας στην Ε.Ε. και μόλις 200 εκατ. ευρώ είχαν προέλευση τρίτες χώρες όπως οι ΗΠΑ. Η επίδοση αυτή κατατάσσει τη χώρα μας στην τελευταία θέση μεταξύ των 15 παλαιών κρατών μελών της Ε.Ε., ενώ ακόμη κι αν συνυπολογιστούν οι νέες χώρες, μόνο η μικροσκοπική Μάλτα και η Σλοβενία τα πήγαν χειρότερα από την Ελλάδα. ”
http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=17720
Η χώρα εδώ και τρεις δεκαετίες έχει φαλιρίσει πολιτικά και ηθικά. Το οικονομικό φαλιμέντο θα είναι το αναπόφευκτο τέλος.
Ρε παιδιά τι να πει η Αγγλία που το νόμισμά της έχασε 30% σε 2 εβδομάδες και οι προβλέψεις μιλάνε για μείωση του ΑΕΠ τα επόμενα 3 χρόνια.
Τουλάχιστον η δική μας οικονομία βρίσκεται ακόμα σε ανάπτυξη.
Η καραμέλα ότι είμαστε καλύτερα από την Ευρώπη επειδή έχουμε ανάπτυξη μου θυμίζει την ιστορία από το Μίσος του Κάσοβιτς.
Ένας άνδρας πέφτει από τον 13ο όροφο. Και καθώς πέφτει και περνάει κάθε όροφο λέει: μέχρι τώρα όλα πάνε καλά.
Η ανάπτυξη της Ελλάδας οφείλεται σε μεγάλο ποσό στις κοινοτικές επιδοτήσεις – ο σύμβουλος του Σημίτη Πλασκοβίτης στο βιβλίο που είχε βγάλει επί Σημίτη – έλεγε ότι σε 4% ανάπτυξη που είχε η Ελλάδα τότε οι 3,5 μονάδες οφείλονται στις επιδοτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει και αρνητική ανάπτυξη αν δεν υπήρχαν οι επιδοτήσεις! Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι επιδοτήσεις δεν διαρκούν αιώνια και αν δεν έχεις δικιά σου ανάπτυξη δεν πρόκειται να αποκτήσεις ποτέ. Σε μια καταχρεωμένη χώρα, χωρίς καμιά ουσιαστική μεταρρύθμιση αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα.
Το θέμα του κ. Ανδριανόπουλου μιλάει για ξένες επενδύσεις. Ευτυχώς που είμαστε στη Ευρώπη διαφορετικά, εμείς να δείτε πόσο θα είχαμε υποτιμήσει τη δραχμή.
Η Αγγλία, αν θυμάμαι καλά, το 2007 υπήρξε μέσα στους 3 πρώτους προορισμούς ξένων επενδύσεων στην Ε.Ε.
Κατά την διακυβέρνηση Σημίτη υπήρξε προγραμματισμός ώστε να μπορέσουμε να απορροφήσουμε τις Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Χρήματα από την Ε.Ε πάντα είχαμε στην διάθεσή μας αλλά τις περισσότερες φορές δεν μπορούσαμε να τα χρησιμοποιήσουμε ή δηλώναμε ψεύτικα στοιχεία με σκοπό να τα κλέψουμε και να τα μοιράσουμε, ιδιαίτερα στην δεκαετία του 80’, στους Ελληνάρες που φωνασκούσαν «Τσοβόλα δώστα όλα»
Αναμφισβήτητα, το πολιτικό ρίσκο αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε κάθε πολυ- μεταβλητό μοντέλο διαχείρισης κινδύνου, αλλά ο κος Ανδριανόπουλος πρέπει να γνωρίζει οτι η σημερινήη παγκόσμια κρίση έχει καταρρεύσει την αξιοπιστία όλων των μοντέλων Risk management. Πιστεύω ,ότι πρέπει σήμερα στις δύσκολες στιγμές που ζούμε να υπάρχει μετριοπάθεια και ψυχραιμία για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την κρίση. Η διαρκής εμμονή στην ακυβερνησία και τραγικοποίηση των πραγμάτων δεν βοηθάει κανέναν. Πρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που διαχειρίζονται τις τύχες μας( επενδύσεις, χρέος) να τα πάνε καλύτερα και όχι να τους υπονομεύουμε, ως επικριτές των πάντων.
Τα παραπάνω στοιχεία αφορούν το 2007. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην Ευρώπη των 25 μόνο την Μάλτα και την Σλοβενία ξεπεράσαμε σε εισροή ξένων επενδύσεων.
Αν πιστεύει κανείς ότι οι κυβερνόντες βρίθουν ικανοτήτων αλλά δεν τις ξεδιπλώνουν επειδή τους εμποδίζει ο επαίσχυντος κ. Ανδριανόπουλος, τότε ας τον εξοστρακίσουμε να δούμε μια άσπρη μέρα.
«Η αλήθεια λέγεται πάντοτε μπροστά σε μεγάλους κινδύνους.»
James Madison
4ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.