ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΙΕΣΤΙΚΟ ΔΑΣΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ;
Ιαν 27th, 2003 | Φώτης Περλικός| Κατηγορία: Περιβάλλον | Email This Post | Print This Post |Το γιατί το WWF ψεύδεται για την μείωση της έκτασης των δασών, πιστεύω είναι προφανές . Το κάνει διότι έτσι προσελκύει ενδιαφέρον, αυξάνει τις οικονομικές συνδρομές του και δημιουργεί εντυπώσεις. Η μέθοδος είναι απλή, είτε εφαρμόζουν διαφορετικούς ορισμούς για τα δάση (περιλαμβάνοντας διαφορετικά οικοσυστήματα σε κάθε περίπτωση) όταν συγκρίνουν διαφορετικές εποχές, είτε παίρνουν αποσπασματικά ακραίες χρονιές (καθώς είναι επόμενο να υπάρχουν διακυμάνσεις) και να γενικεύουν. Άλλωστε οι εντυπώσεις είναι αυτές που μένουν στο κοινό. Παρόμοιες εξωφρενικές αναφορές είχε κάνει το WWF και το 1997 στην περίπτωση των καμένων από πυρκαγιές δασών της Ινδονησίας. Μίλαγε για πάνω από 2 εκατομμύρια καμένα εκτάρια εκείνη την χρονιά ενώ αργότερα οι εντατικές έρευνες της ινδονησιακής κυβέρνησης απέδειξαν ότι δεν ξεπέρασαν τα 219 χιλιάδες εκτάρια. Όταν στόχος είναι η τρομοκράτηση του κοινού και όχι η αντικειμενική ενημέρωση είναι πολύ εύκολο να διογκωθούν τα στοιχεία. Με το ίδιο σκεπτικό, η μελέτη Global2000 του πρώην προέδρου Κάρτερ, μίλαγε για ρυθμό καταστροφής των τροπικών δασών μεταξύ 2,3% και 4,8% ετησίως ενώ οι περισσότεροι “ειδικοί” μίλαγαν για πάνω από 2%. Ήρθε όμως η έρευνα του FAO το 2001 να αποδείξει με την χρήση εικόνων ακριβείας από επισκοπικούς δορυφόρους ότι η μείωση ήταν μόλις 0,46%. Θα μπορούσα να συνεχίσω την παράθεση στατιστικών που δείχνουν την αναξιοπιστία των στοιχείων που επικαλούνται οι οικολογικές οργανώσεις αλλά πιστεύω αυτά επαρκούν και δεν είναι ανάγκη να γίνομαι κουραστικός. Απορώ πάντως πώς μπορούν να θεωρούνται μονομερή τα στοιχεία διεθνών οργανισμών και να μην γίνεται το ίδιο στα καταφανή και ασύστολα ψεύδη των οικολόγων.
Όσον αφορά τα δάση και τις πόλεις. Δεν υπάρχει καμία απολύτως συσχέτιση του οξυγόνου που αναπνέουμε με την ύπαρξη ή όχι δασών! Τα δάση δεν αυξάνουν το οξυγόνο των πόλεων αφού είναι γνωστό, με γνώσεις φυσικής γυμνασίου, ότι σε ένα ομογενές μείγμα όπως είναι ο ατμοσφαιρικός αέρας, η συγκέντρωση των αερίων (των βασικών δηλαδή, αζώτου, οξυγόνου κτλ όχι αέρια που παράγουμε εμείς και που τοπικά μπορεί να είναι αυξημένα) καθορίζεται από το υψόμετρο και την ατμοσφαιρική πίεση (νόμοι μερικών πιέσεων αερίων κτλ). Μια πόλη και ένα δάσος στο ίδιο υψόμετρο θα έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε οξυγόνο. Αλλά ακόμα και να μην ήταν εντελώς ίδια, ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να αναπνεύσει να αέρα με χαμηλότερη περιεκτικότητα χωρίς πρόβλημα. Θα επαναλάβω ότι τα δάση ουσιαστικά δεν προσφέρουν οξυγόνο αφού το ισοζύγιό τους είναι σχεδόν μηδενικό. Το ατμοσφαιρικό οξυγόνο προέρχεται από τις θάλασσες. Το γιατί αισθανόμαστε ότι αναπνέουμε περισσότερο οξυγόνο στο βουνό είναι ένα εντελώς άσχετο θέμα και εξηγείται από την φυσιολογία της αναπνοής (στα μεγάλα υψόμετρα πάντως το οξυγόνο είναι λιγότερο). Τα δάση στις πόλεις δεν προσφέρουν ουσιαστικά στην υγεία του πληθυσμού (για το αν έχει πέσει η ποιότητα ζωής, είναι μια μεγάλη κουβέντα, πάντως όλοι οι δείκτες δείχνουν ότι στις περισσότερες περιοχές βελτιώνεται άσχετα αν υπάρχουν δέντρα γύρω) αλλά στην αναψυχή, διασκέδαση και την αισθητική του. Η πραγματική συμβολή των δασών είναι κύρια στην προστασία του εδάφους από την διάβρωση και την ερημοποίηση. Το ζήτημα είναι ότι οι οικολόγοι διαμαρτύρονται περισσότερο για τον Αμαζόνιο πάρά για την Πεντέλη και για την μείωση των δασών παρά την μετατόπισή τους, αφού οι εταιρίες ξυλείας αποτελούν πιο εύκολο στόχο από τους εμπρηστές. Δυστυχώς συχνά μας αποδεικνύουν ότι οι ευαισθησίες τους καθορίζονται με πολιτικά κριτήρια.
Το αν η μείωση των δασών σχετίζεται με άλλα προβλήματα αποτελεί κλασικό παράδειγμα αυτού που ονομάζουμε στην επιδημιολογία πλασματικές δευτερογενείς συσχετίσεις. Ακόμα και αν δεχτούμε για την ευκολία της συζήτησης ότι υπάρχει στατιστική σχέση με άλλα οικολογικά προβλήματα, αυτή είναι πλασματική αφού δεν υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ τους απλά αποτελούν ανεξάρτητα αποτελέσματα της ίδιας αιτίας, της παγκόσμιας ανάπτυξης. Σε άλλα οικολογικά ζητήματα θα αναφερθώ σε άλλο post μου απλά να σημειώσω ότι το Ελ Νίνιο και η Λα Νίνια είναι φυσικά φαινόμενα και δεν έχει βρεθεί καμία συσχέτιση με ενέργειες του ανθρώπου, τη τρύπα του όζοντος είναι μικρότερο από όση υπολόγιζαν αρχικά και διαρκώς κλείνει και ότι το πρόβλημα με την συνθήκη του Κυότο είναι αρκετά περίπλοκο. Θα περιοριστώ για την ώρα να αναφέρω ότι οι ΗΠΑ δεν αρνούνται την ανάγκη μείωσης του CO2 αλλά διαφωνούν με τον τρόπο που αυτή θα επιτευχθεί. Με τον τρόπο που προτείνουν οι Ευρωπαίοι και οι Ιάπωνες το κόστος θα είναι πολύ μεγάλο και θα το φορτωθούν δυσανάλογα οι ΗΠΑ ενώ όπως το προτείνουν οι ΗΠΑ το κόστος είναι σημαντικά μικρότερο και κατανέμεται πιο αναλογικά (φυσικά γύρω από το ζήτημα παίζονται μεγάλα πολιτικά παιχνίδια και είναι κλασική περίπτωση όπου η οικολογική υπερβολή σχετίζεται με πολιτικούς υπολογισμούς).
Σε μια κοινωνία με δεδομένους διαθέσιμους πόρους για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, είναι προφανές ότι χρειάζεται μία αντικειμενική, ορθολογική, επιστημονική ιεράρχηση των προβλημάτων ώστε να υπάρχει η ανάλογη κατανομή. Όταν παρεμβαίνουν οι επαγγελματίες κινδυνολόγοι και οι οικολογικές οργανώσεις για κάποια δευτερεύοντα και όχι τόσο κρίσιμα ζητήματα (πχ τα δάση κτλ), τότε αυξάνουν υπέρμετρα το πολιτικό κόστος για τις κυβερνήσεις και τις αναγκάζουν να αναδιανείμουν τους πόρους σε βάρος των πραγματικών προβλημάτων (πχ μείωση των αποθεμάτων πόσιμου νερού κτλ).
Για παράδειγμα η υποχρεωτική εφαρμογή ανιχνευτών φωτιάς στις κατοικίες έχει κόστος κάθε χρόνο ζωής ενός ανθρώπου (life-year) που παρατείνουμε λιγότερο από 1$, η υποχρεωτική μαστογραφία μετά τα 50 για όλες τις γυναίκες 810$, η χλωρίωση του νερού 3.100$, η μεταμόσχευση καρδιάς μετά τα 50 10.000$, ο περιορισμός εκπομπών του βενζολίου σε εργοστάσια παραγωγής ελαστικών 20.000.000$! Σύμφωνα με επίσημες υπηρεσίες των ΗΠΑ (Federal Aviation Administration, Consumer Product Safety Commision, National Highway Traffic Safety Administration και Environmental Protection Agency) και στοιχεία του 1993, το μέσο κόστος για κάθε χρόνο ζωής που παρατάθηκε ήταν 23.000$ για την ασφάλεια πτήσεων, 68.000$ για των ασφάλεια των καταναλωτικών προϊόντων, 78.000$ για των ασφάλεια στους εθνικούς δρόμους, 88.000$ για την ασφάλεια στους χώρους εργασίας και 7.600.000$ για περιβαλλοντική προστασία!!! Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να διατίθεται πόροι για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά δείχνει ότι υπάρχουν άλλα πολύ πιεστικότερα προβλήματα που έχουν προτεραιότητα και η ανάγκη για ορθή αξιοποίηση των όποιων πόρων είναι πολύ μεγαλύτερη, ώστε δεν μας επιτρέπει απλά να δεχόμαστε τις κραυγές των οικολόγων και να σπαταλάμε τους πόρους μας (που αλλού θα ήταν πολύ πιο αποδοτικοί).
Με αυτό το σκεπτικό η υπερβολική ανησυχία και επαγρύπνηση μπορεί να χαρακτηριστεί εγκληματική και επικίνδυνη. Άλλωστε είναι πάντα επικίνδυνο να εμπιστεύεται κανείς ανθρώπους που δεν έχουν ουσιαστικές ευθύνες. Άμα αρρωστήσει κανείς προτιμά να πάει σε κάποιον καλό ειδικό γιατρό, όχι σε κάποιον που απλά έχει ευαισθησία στα ιατρικά θέματα. Είναι προτιμότερο να εμπιστευόμαστε τους κρατικούς φορείς και τους διεθνείς οργανισμούς παρά τον κάθε ευαίσθητο διότι και καλύτερους μηχανισμούς συλλογής στοιχείων έχουν, και πιο υπεύθυνα αξιολογούν, ιεραρχούν και χειρίζονται τις καταστάσεις.
Περλικός Φώτης