Ποιές είναι οι αιτίες της εξέγερσης των μαθητών; Τα σκάλδαλα και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα; Το όραμα μιας καλλίτερης κοινωνίας; Η ανικανότητα της κυβέρνησης; Ποιός είναι ο στόχος των ξεσηκωμένων νέων;
Αυτά κι άλλα πολλά ερωτήματα δημιουργούνται από την πανελλαδική εξέγερση των νέων στα γυμνάσια και τα λύκεια. Από τις απαντήσεις των ίδιων των παιδιών πάντως στους ρεπόρτερς των καναλιών προκύπτει ότι η αφορμή ήταν η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και οι αιτίες βρίσκονται μεταξύ άλλων στο ότι αμφισβητείται από κάποιους ο “δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας” της παιδείας, ότι το πολιτικό σύστημα είναι διεφθαρμένο, ότι το μέλλον τους δεν είναι εξασφαλισμένο κλπ.
Αμφισβητώ σοβαρά, ότι οι μαθητές που ξεσηκώθηκαν δεν είναι υποκινούμενοι κι ότι οι κινητοποιήσεις τους είναι αποτέλεσμα αυθόρμητης διαμαρτυρίας και αυτοοργάνωσης. Το αποδεικνύουν οι δηλώσεις τους, η φρασεολογία και τα συνθήματά τους. Πίσω από μια φαινομενική φρεσκάδα διακρίνεις μια ξύλινη πολιτική ορολογία που συναντάται σε όλα τα αριστερά κινήματα διαμαρτυρίας και βίαιου ακτιβισμού της τρέχουσας δεκαετίας κατά της παγκοσμιοποίησης, του νεοφιλελευθερισμού κοκ.
Είναι σε θέση τα αριστερά κινήματα από μόνα τους να βγάλουν τους νέους στους δρόμους; Όχι αλλά στην προσπάθειά τους αυτή έχουν έναν ανίκητο σύμμαχο, το Ελληνικό σχολείο. Έχουμε συνειδητοποιήσει τι διδάσκονται τα παιδιά στο σχολείο: ότι οι επιχειρήσεις περίπου πείνουν το αίμα των εργαζομένων και καταστρέφουν το περιβάλλον, ότι η παγκοσμιοποίηση θα μας καταστρέψει, ότι δε χρειάζεται να προσπαθήσει κάποιος για να αμοιφθεί. Οι λέξεις ήθος, αρετή, φιλότιμο, σοβαρότητα, ευθύνη, αυτοπειθαρχία ακούγονται απόμακρες και παλαιομοδίτικες για το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Καθημερινά τα μυαλά των παιδιών στα σχολεία -δημόσια και ιδιωτικά- βομβαρδίζονται από αριστερά ιδεολογήματα χωρίς αντίλογο και αντίσταση.
Ο βασικός υποκινητής της εξέγερσης των νέων ωστόσο είναι το καθηγητικό κατεστημένο, όπως άλλωστε συμβαίνει και στα πανεπιστήμια. Οι δάσκαλοι υποκινούν έμμεσα και άμεσα τα νέα παιδιά να βγουν στους δρόμους. Ο στόχος τους είναι τα δικά τους αποτυχημένα όνειρα, τα συμπλέγματα που τους δημιουργεί η προσωπική τους ανικανότητα να τα “μεταλαμπαδεύσουν” στα παιδιά κι αυτά τα τελευταία να αποτελέσουν το “στρατό” τους σε οποιαδήποτε σύγκρουση έχουν με το κράτος στο μέλλον. Εξ αντιδιαστολής σε όσα σχολεία οι καθηγητές είχαν σοβαρή και υπεύθυνη στάση και δεν υποδαύλισαν τη ροπή των μαθητών τους για χαβαλέ και ανακατωσούρα ούτε ένας μαθητής δεν βγήκε στους δρόμους.
Γιατί αν τα παιδιά οργίζονταν για την παρακμή της παιδείας γιατί δεν βγήκαν ποτέ στους δρόμους να καταγγείλουν τους καθηγητές τους που τους εξωθούν στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα που τις περισσότερες φορές παραδίδουν οι ίδιοι; Κανείς δε μιλά για τον εκβιασμό των γονέων από καθηγητές που στις τάξεις των σχολείων κάνουν πλάκα για να κάνουν το απόγευμα ιδιαίτερα.
Θα πάρω πίσω όσα γράφω εάν δω μια διαδήλωση μαθητών που να ζητεί εκσυγχονισμό της εκπαίδευσης και να στρέφεται εναντίον όσων καθηγητών εκμεταλλέυονται την επιθυμία των γονέων για να μάθουν τα παιδιά τους γράμματα.
Αλλά και οι γονείς δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών. Τα παιδιά μας δεν έχουν την ωριμότητα να κρίνουν το σωστό από το λάθος, στην εφηβεία ο καθηγητής τους είναι τις περισσότερες φορές γι΄αυτά πρότυπο. Οι ψευτοεπαναστάτες της έδρας δηλητηριάζουν την ψυχή των εφήβων, …πουλάνε στα μάτια των παιδιών, ικανοποιούν τα πιο ποταπά από τα ένστικτά τους και χρειάζεται η οικογένεια να έχει αρχές και ισχυρούς δεσμούς με τα παιδιά της για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους αυτούς. Οι γονείς στην εξέγερση των παιδιών διαπιστώνουν για πρώτη φορά τόσο πολύ το μέγεθος του προβλήματος και την αδυναμία τους να αντιδράσουν απέναντι στις επιρροές ενός δημόσιου σχολείου που δε διαπαιδαγωγεί αλλά διαφθείρει.
Κάθε πρόβλημα ωστόσο μας προσφέρει νέες ευκαιρίες. Ακόμη και οι εξεγερμένοι μαθητές καταλαβαίνουν το αδιέξοδο των κινητοποιήσεων. Όλοι νοιώθουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Κάτι πρέπει να αλλάξει. Το ερώτημα είναι τί και σε ποια κατεύθυνση. Προς το παρόν παραλείπουμε το “ποιος” αλλά θα επανέλθουμε σ΄αυτό πολύ σύντομα.
Οι νέοι και οι γονείς τους θα πρέπει να αναρωτηθούν πώς προετοιμάζονται για να ζήσουν στον κόσμο του αύριο; Τον κόσμο της γενετικής, της ψηφιακής επανάστασης και της παγκοσμιοποίησης. Η σημερινή παιδεία εγγυάται ότι τίποτε δε θ΄αλλάξει, όμως παράγει σε μεγάλους αριθμούς υποψήφιους ανέργους. Δημιουργούμε στα παιδιά επαγγελματικές προσδοκίες για ένα επίπεδο μόρφωσης που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει, παραμένοντας προσκολλημένοι σε ένα σύστημα που είναι προφανές ότι δεν δουλεύει.
Μία πραγματικά μεταρρυθμιστική πολιτική για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης προϋποθέτει κυρίως:
• Την κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου στην εκπαίδευση και περιορισμό του κράτους σε ρυθμιστικό-εποπτικό ρόλο.
• Την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια όλων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και τον ανταγωνισμό μεταξύ τους.
• Την ελευθερία επιλογής εκπαιδευτικού προγράμματος από το κάθε ίδρυμα.
• Την καθιέρωση κουπονιών εκπαίδευσης για όλους τους μαθητές και σπουδαστές που θα επιτρέψουν σε αυτούς και τις οικογένειές τους να επιλέξουν ελεύθερα το εκπαιδευτικό ίδρυμα που επιθυμούν, ανεξάρτητα του χαρακτήρα του, μεταφέροντας δια της επιλογής τους στο ίδρυμα αυτό τη δημόσια χρηματοδότηση που τους αναλογεί.
Θα συμφωνήσω λοιπόν με τους νέους ότι η κοινωνία χρειάζεται πραγματικά σήμερα μετασχηματισμό. Οχι όμως προς την τεμπελιά, την απάθεια και την αβελτηρία αλλά προς την κατεύθυνση της αφύπνισης, του ανταγωνισμού, της ανάδειξης των ατομικών χαρισμάτων των πολιτών της χώρας μας, της ανακάλυψης της χαμένης πια ηθικής και του σεβασμού αρχών και κανόνων.
Τάσος Αβραντίνης