Αν παρακολουθήσει κανείς τη συζήτηση με αφορμή τον φόνο του μικρού Αλέξη πρέπει να καταλήξει σε απογοητευτικά συμπεράσματα και σε ένα ερώτημα: εδώ δεν μπορούμε να οργανώσουμε ένα διάλογο της προκοπής για όσα συμβαίνουν, ελπίζουμε ότι θα οργανώσουμε ορθολογικά την κοινωνία; Ετσι στον δημόσιο χώρο διακινούνται περισσότερα φαντάσματα από πληροφορίες και περισσότερες ιδεοληψίες από θεωρίες.

Διαβάζουμε, ας πούμε, ότι «το κράτος ήθελε έναν νεκρό». Το ερώτημα είναι: «Γιατί; Για να αυτοκαταλυθεί ή για να αποδιοργανωθεί τελείως;» Και ποιο κράτος συγκεκριμένα; Ξέρουμε ότι ο τρόμος κάθε κυβερνήτη είναι ένας νεκρός και δη δεκαπεντάχρονος. Αποτελεί θρυαλλίδα για ξεσηκωμούς και ταραχές. Το ελληνικό κράτος σε όλες τις βαθμίδες του, από τον πρωθυπουργό μέχρι τον τελευταίο αστυφύλακα, δεν θέλει νεκρούς. Θέλει κοινωνική ειρήνη. Για πολλούς λόγους. Αν δεν πιστεύουμε τους ανθρωπιστικούς, ας αναλογιστούμε τους πολύ πεζούς. Τα κρατικά όργανα δεν θέλουν νεκρό για να απολαμβάνουν από τα προνόμια της εξουσίας μέχρι τη δημοσιοϋπαλληλική ησυχία τους.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι «αν το κράτος θέλει ένα νεκρό», το ερώτημα είναι τι κάνει για να αποφευχθεί ένας νεκρός. Εδώ υπάρχουν πολλά ράμματα για τη γούνα του κρατικού μηχανισμού, από την κορυφή μέχρι τα νύχια. Δυστυχώς, υπάρχει υπέρμετρη αστυνομική βία. Δεν είναι καθολική, αλλά είναι αθέατη και ατιμώρητη. Αφορά κυρίως τους απόκληρους της κοινωνίας: μετανάστες, Ρομά, τοξικομανείς, μικροεγκληματίες, ακόμη και πιτσιρικάδες με απρεπή ένδυση ή συμπεριφορά (σ.σ.: τους μεγαλοεγκληματίες δεν τους πειράζουν γιατί φοβούνται). Φωλιάζει στα τμήματα των «σκληρών περιοχών» και η λογική που κυριαρχεί είναι το γνωστό νεοελληνικό: «Εντάξει! Τι να κάνουν τα παιδιά; Στις συνθήκες που δουλεύουν…»

Αυτή η βία σωρεύει οργή σε διάφορα κοινωνικά τμήματα που κάποια στιγμή θα ξεσπάσει. Η ατιμωρησία είναι πράσινο φως για περισσότερη βία, μέχρι τη στιγμή που κάποιος νιώθει ασφαλής να τραβήξει πιστόλι και «όποιον πάρει ο χάρος». Εάν η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. ήταν αυστηρή με τη μικρή παραβατικότητα των οργάνων της, δεν θα φτάναμε ποτέ στον φόνο του Σαββάτου. Κάθε αστυνομικός θα σκεφτόταν δύο φορές πριν βγάλει το όπλο από τη θήκη και φυσικά δεν θα κατέληγε η σφαίρα στο κορμί ενός δεκαπεντάχρονου. Αν δεν υπάρξει μηδενική ανοχή στην αστυνομική παραβατικότητα, θα υπάρξει παραβατικότητα παντού.

Η διατήρηση της τάξης σε μια δημοκρατική χώρα είναι πολύ ευαίσθητη υπόθεση. Απαιτεί μεγάλη και συνεχή προσπάθεια. Η δουλειά των αστυνομικών είναι εξαιρετικά δύσκολη, ειδικά σε μια χώρα που ακόμη κουβαλά μνήμες. Τα όρια της νόμιμης με την παράνομη βία, είναι τόσο λεπτά, όσο ασαφή είναι τα όρια της επαναστατικής βίας με το πλιάτσικο που είδαμε να γίνεται τις τελευταίες μέρες. Οι αστυνομικοί πρέπει να βρίσκουν αυτή την ισορροπία κάθε μέρα που βγαίνουν στον δρόμο. Δεν είναι καθόλου απλή δουλειά, αλλά πρέπει να την κάνουν. Κυρίως πρέπει να την κάνει η φυσική και πολιτική τους ηγεσία. Αυτοί οφείλουν να εξετάζουν και να επανεξετάζουν μέτρα και πολιτικές για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ποτέ τα πράγματα δεν θα είναι άριστα, αλλά μπορούν σιγά σιγά να βελτιώνονται. Η απουσία πολιτικών, η μη τήρηση των νόμων, μέχρι τον τελευταίο κανονισμό, σωρεύει δυσλειτουργίες, οι οποίες κάποια στιγμή γίνονται έκρηξη.

Πάσχος Μανδραβέλης