Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία [1]» στις 12/12/2005.
Καθώς οι υπουργοί Εμπορίου των χωρών που συμμετέχουν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου συγκεντρώνονται στο Χονγκ Κονγκ για την 6η υπουργική διάσκεψη (13-18 Δεκεμβρίου) η γνωστή ΜΚΟ Oxfam [2] έδωσε στη δημοσιότητα μια έρευνα [3] που δείχνει ότι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. επιδοτούν παράνομα πολλά από τα γεωργικά τους προϊόντα -κατά παράβαση δηλαδή των κανόνων του ΠΟΕ. Μεταξύ των χωρών που αναφέρει η έκθεση είναι και η Ελλάδα.
Οι επιδοτήσεις βρίσκονται στη βάση της πολιτικής ντάμπινγκ των αγροτικών προϊόντων των ΗΠΑ και της Ε.Ε. στις διεθνείς αγορές που έχει αποτέλεσμα τεράστιες ζημιές στην αγροτική παραγωγή των αναπτυσσόμενων χωρών. Σύμφωνα με την έκθεση της Oxfam, οι δύο εμπορικές υπερδυνάμεις επιδοτούν μια σειρά προϊόντων όπως βούτυρο, χυμό πορτοκαλιών, καπνά, ντομάτες, δημητριακά και ρύζι.
Το σύνολο των παράνομων επιδοτήσεων ανέρχεται σε 3,6 δισ. ευρώ στην Ε.Ε. και σε 7,9 δισεκατομμύρια ευρώ στις ΗΠΑ. Οι επιδοτήσεις ευνοούν τη χρήση ντόπιων προϊόντων σε σχέση με εισαγόμενα για την κατασκευή τυποποιημένων αγροτικών προϊόντων -κάτι που απαγορεύουν αυστηρά οι κανονισμοί του ΠΟΕ.
Αυτές οι επιδοτήσεις παρεμποδίζουν τις εξαγωγές των αναπτυσσόμενων χωρών, ρίχνουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων στις παγκόσμιες αγορές και πλήττουν την εγχώρια παραγωγή στις αναπτυσόμενες χώρες. Συγκεκριμένα υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους οι επιδοτήσεις, που οδηγούν σε υπερπαραγωγή, πλήττουν τους γεωργούς των φτωχών χωρών.
* Οδηγούν στην πτώση των παγκόσμιων τιμών που σημαίνει ότι οι αγρότες των φτωχών χωρών κερδίζουν λιγότερα για τα προϊόντα τους.
* Υπονομεύουν την αγροτική παραγωγή στις αναπτυσσόμενες χώρες γεμίζοντας τις ντόπιες αγορές με υποκοστολογημένα προϊόντα.
* Εκτοπίζουν τα αγροτικά προϊόντα των αναπτυσσόμενων χωρών από τις διεθνείς αγορές καθώς οι τελευταίες δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο ντάμπινγκ των ανεπτυγμένων χωρών.
Αυτές οι χαμένες εμπορικές ευκαιρίες στοιχίζουν στις αναπτυσσόμενες χώρες εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Ετσι υπολογίζεται ότι οι παραγωγοί δημητριακών ανά τον κόσμο θα κέρδιζαν από την αύξηση των τιμών που θα επέφερε π.χ. η κατάργηση των επιδοτήσεων δημητριακών στις ΗΠΑ ένα ποσόν που θα ισοδυναμούσε με τα χρήματα που δαπανούν τα Ηνωμένα Εθνη ετησίως για ιατρικές επεμβάσεις που στοχεύουν στην διάσωση 3 εκατομμυρίων βρεφών -δηλαδή 4 δισ. δολάρια.
Η παρανομία στην Ελλάδα
Οι επιδοτήσεις της Ε.Ε. αφορούν την επεξεργασία φρούτων και λαχανικών για τυποποιημένες τροφές όπως ντοματοπελτέ, κονσέρβες φρούτων και χυμό πορτοκαλιών…
Στην Ελλάδα οι παράνομες επιδοτήσεις αφορούν κυρίως τις τομάτες και τις κονσέρβες ροδάκινων.
Οι τομάτες που χρησιμοποιούνται στον πελτέ, στις κονσέρβες και στις διάφορες σάλτσες επιδοτούνται κατά 65% και η Ε.Ε. παρέχει 300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως προκειμένου να ενισχύσει τη μετατροπή της ντομάτας σε παράγωγα. Οι επιδοτήσεις επιτρέπουν στους Ευρωπαίους παραγωγούς, κυρίως σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, να αγοράζουν τομάτες της Ε.Ε. σε πολύ χαμηλές (επιδοτούμενες) τιμές και μ’ αυτό τον τρόπο να είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς πελτέ στον κόσμο.
Αν δεν υπήρχαν οι επιδοτήσεις οι ευρωπαϊκές εξαγωγές δεν θα ήταν ανταγωνιστικές και πιθανότατα θα είχαν εξαφανισθεί. Οι αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται κατ’ εξοχήν από τις ελληνικές και ευρωπαϊκές εξαγωγές είναι η Νότια Αφρική, η Κίνα, η Χιλή, το Μαρόκο και η Τυνησία. Αν η κατάργηση των επιδοτήσεων της Ε.Ε. οδηγούσε σε αύξηση της παγκόσμιας τιμής του πελτέ κατά 5%, οι εξαγωγείς του τοματοπελτέ στις αναπτυσσόμενες χώρες θα κέρδιζαν ένα πρόσθετο εισόδημα 15 εκατ. δολαρίων.
Οσον αφορά τις εξαγωγές κονσερβοποιημένων ροδάκινων -όπου η Ελλάδα κατέχει ξεχωριστή θέση παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των επιδοτήσεων είναι σχετικά μικρό (20%)- υπολογίζεται ότι αν η κατάργηση των επιδοτήσεων ανέβαζε τις παγκόσμιες τιμές κατά 5%, οι εξαγωγείς στις αναπτυσσόμενες χώρες θα είχαν πρόσθετα έσοδα 10 εκατ. δολάρια.