H όλη συζήτηση για τη χρηματοπιστωτική κρίση και το «τέλος» του νεοφιλελευθερισμού θυμίζει συχνά διάλογο ανάμεσα σε δημοσιογράφο σκανδαλοθηρικής εφημερίδας και σε τρόφιμο ψυχιατρείου. Τα μισά από τα συμπεράσματα που βγαίνουν είναι φτηνή προπαγάνδα και τα άλλα μισά καθαρή τρέλα.
Το ότι ζούμε σε μια κοινωνία «άρτου και θεάματος» αυξάνει την ανοχή μας απέναντι στα όσα παράδοξα ακούμε και διαβάζουμε. Τα όρια της υπομονής μας όμως συμπίπτουν αναγκαστικά με τα όρια της κοινής λογικής που τελευταία έχει αρχίσει να παραβιάζεται επικίνδυνα. Όταν ας πούμε κάποιος δημοσιολόγος δηλώνει πως λόγω της «κρίσης» , «το κράτος πρόνοιας πρέπει να επιστρέψει» κάνει ένα χρονικό άλμα τριάντα ετών μέσα στο οποίο το κράτος πρόνοιας χρεωκόπησε τόσο βαθιά ώστε χώρες όπως η Μ.Βρεττανία αναγκάστηκαν να ζητήσουν την ενίσχυση του ΔΝΤ (η λεγόμενη «IMF crisis» του 1976). Για να μη μιλήσουμε για την περίπτωση της χώρας μας και την άθλια κατάσταση της στα τέλη του 80. Άλλωστε οι ψηφοφόροι δεν γίνεται να κάνουν «πάντα» λάθος. Είναι τυχαίο ότι πρόσφατα μέχρι και οι Σουηδοί καταψήφισαν το δικό τους πολυδιαφημισμένο «σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο»;
Η φτηνή προπαγάνδα μπορεί εύκολα να αποδομηθεί. Η καθαρή τρέλα όμως είναι πρακτικά ανίκητη: Πολλοί σχολιαστές πλέον αιτούνται περισσότερο «κράτος» και λίγη,ή «καθόλου» ελευθερη αγορά. Ακούγοντας το επιχείρημα, νομίζει κανείς ότι το «κράτος» ήταν ένας παράγοντας εντελώς αμέτοχος στην κρίση. Ότι υπερίπτατο της οικονομίας παρατηρώντας τη σατανική «ελεύθερη αγορά» να την καταστρέφει. Η χαλαρή νομισματική πολιτική των Αμερικανών κυβερνώντων που οδήγησε στη «φούσκα των ακινήτων» ξεχάστηκε. Η συστηματική προώθηση των ενυπόθηκων δανείων από την αμερικανική κυβέρνηση λησμονήθηκε παντελώς. Κι όμως αυτή η άτυπη «συμπαιγνία» του κράτους με τις τράπεζες είναι που παρήγαγε την κρίση. Τώρα ο ένας εκ των δύο ενόχων σύρεται από το εδώλιο,και αναγορεύεται σε υποψήφιο Μεσσία.
Όπως όλοι οι Μεσσίες έτσι και αυτός θα υποσχεθεί τον παράδεισο σε όσους τον ακολουθήσουν. Και όπως όλοι οι Μεσσίες έτσι και αυτός θα αποτύχει. Όταν αποτύχει όμως, να περιμένετε πως οι τωρινοί χειροκροτητές του θα νίψουν τας χείρας τους. Γιατί η προπαγάνδα και η τρέλα έχουν την κακή συνήθεια να δίνουν στους φορείς τους το ακαταλόγιστο. Δυστυχώς.
Χάρης Πεϊτσίνης