Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή [1]» στις 16/10/2005.
H ραγδαία ανάπτυξη της Κίνας έχει φέρει τα πάνω-κάτω στο διεθνές οικονομικό σύστημα. Η Κίνα αποτελεί σήμερα τη φθηνότερη βάση μαζικής παραγωγής για μια σειρά από προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. Αυτό, σε συνδυασμό με τον έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό της κινεζικής οικονομίας, έχει ασκήσει πρωτοφανείς ανταγωνιστικές πιέσεις στην παραγωγική βάση των πιο αναπτυγμένων οικονομιών της Αμερικής και της Ευρώπης.
Πόσο όμως απειλεί η ανατολή της Κίνας, ως η επόμενη οικονομική υπερδύναμη, την ελληνική οικονομία; H πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη από αυτήν που παρουσιάζεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που συχνά επιμένουν σε μία εύκολη «δαιμονοποίηση» της Κίνας, η οποία συνάδει με την προσφιλή μας τακτική να αναζητούμε πάντα «εκτός των τειχών» τις αιτίες των δικών μας προβλημάτων.
Ποιότητα
Tρεις διαπιστώσεις ίσως φανούν χρήσιμες: Πρώτον, η ελληνική οικονομία, στον βαθμό που δεν διαθέτει πολύ ισχυρή μεταποιητική βάση, απειλείται λιγότερο από τα κινεζικά προϊόντα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, που έχουν ισχυρότατη παράδοση μεταποίησης σε επίπεδο μικρομεσαίας επιχείρησης. Πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, διαβλέποντας την ανάγκη μείωσης του κόστους παραγωγής τους, έχουν ήδη εδώ και χρόνια μετεγκαταστήσει παραγωγικές δραστηριότητες στα Βαλκάνια. Και αυτό όμως ίσως δεν φανεί αρκετό καθώς η επικείμενη ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην αύξηση των ημερομισθίων στις χώρες αυτές. Σε μια ανοιχτή παγκόσμια οικονομία η μετακίνηση της παραγωγής σε χώρες με χαμηλό κόστος εργασίας αποτελεί, για ορισμένους κλάδους εντάσεως εργασίας τουλάχιστον, συνθήκη επιβίωσης. Κατά συνέπεια, η Κίνα ως βάση παραγωγής θα αποτελέσει μια αναγκαία επιλογή και για κάποιες ελληνικές επιχειρήσεις. Η χώρα μας εδώ και κάποια χρόνια δεν μπορεί πια –και δεν πρέπει– να παίξει το χαρτί του χαμηλού κόστους εργασίας. Μόνο η επένδυση στην ποιότητα και στη διαφοροποίηση εγγυάται τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης στην Ελλάδα για την ελληνική μεταποίηση.
Eλκυστική τιμή
Δεύτερον, οι επιπτώσεις από τις εισαγωγές φθηνών προϊόντων μπορεί να είναι καταστροφικές για κάποιους Eλληνες παραγωγούς, δεν ισχύει όμως το ίδιο για μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων καταναλωτών. Σε μια εποχή οικονομικής δυσπραγίας και περιορισμένων εισοδημάτων, αρκετά κινεζικά προϊόντα (και τονίζω το αρκετά γιατί υπάρχουν προφανώς και εξαιρέσεις) προσφέρουν μία ελκυστική σχέση τιμής – ποιότητας και γι’ αυτό και βρίσκουν ανταπόκριση στην ελληνική αγορά. Oσο πιο γρήγορα ο εμπορικός κόσμος της Ελλάδας αντιληφθεί αυτήν την πραγματικότητα τόσο το καλύτερο. Δεν υπάρχει κανένας λόγος οι εισαγωγές αλλά και η διάθεση των κινεζικών προϊόντων στους καταναλωτές να είναι στα χέρια Κινέζων εμπόρων. Οι Eλληνες έμποροι μπορούν να καρπωθούν πολύ πιο αποτελεσματικά την προστιθέμενη αξία των κινεζικών προϊόντων, αρκεί να ασχοληθούν πιο συστηματικά με τις εισαγωγές από την Κίνα. Και ας μην πιστεύουμε ότι τα κινεζικά προϊόντα θα συνεχίσουν εσαεί να είναι «φτηνιάρικα». Η επόμενη γενιά των κινεζικών προϊόντων θα είναι και καλύτερης ποιότητας και επώνυμα. Αυτό που το κράτος πρέπει να κάνει είναι να πατάξει το παρεμπόριο και να ελέγχει με αυστηρότητα την ασφάλεια των εισαγόμενων προϊόντων ώστε οι κανόνες του παιχνιδιού να είναι οι ίδιοι για όλους.
Tα πλεονεκτήματα
Τρίτον, η ίδια η αγορά της Κίνας προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για ορισμένους κλάδους στους οποίους η χώρα μας διαθέτει ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Οι δύο σημαντικότεροι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας, ο τουρισμός και η ναυτιλία μόνο να κερδίσουν έχουν από την πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη της Κίνας:
1. Για τον ελληνικό τουρισμό, η ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά της Κίνας αποτελεί τη μεγαλύτερη ευκαιρία του αιώνα. Εκτιμάται ότι το 2008 θα επισκέπτονται την Ευρώπη ετησίως 100 εκατομμύρια Κινέζοι τουρίστες. Εάν το 10% αυτών έρθει στην Ελλάδα θα αυξήσουμε τις ετήσιες αφίξεις μας κατά 80%! Το γεγονός ότι μετά την Αθήνα οι επόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα διεξαχθούν στο Πεκίνο, δημιουργεί μία μοναδική συγκυρία, που σε συνδυασμό με την παραδοσιακή αγάπη των Kινέζων για τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό, δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη. Πολιτεία, κλαδικοί φορείς του τουρισμού και επιχειρηματίες πρέπει να δουλέψουν συντονισμένα ώστε αυτή η μοναδική ευκαιρία για τον ελληνικό τουρισμό να αξιοποιηθεί στο έπακρο.
2. Η ελληνική ναυτιλία (παρά την πρόσφατη κάμψη των ναύλων) διάγει την καλύτερη τριετία της ιστορίας της καθώς εξυπηρετεί τις περίπου ανικανοποίητες εισαγωγικές αλλά και εξαγωγικές ανάγκες της κινεζικής οικονομίας. Η Κίνα είναι ήδη ο μεγαλύτερος παγκόσμιος εισαγωγέας και καταναλωτής αλουμινίου, σιδήρου, χαλκού και λιγνίτη και ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου μετά τις ΗΠΑ. Eνα σημαντικό τμήμα αυτών των εισαγωγών εξυπηρετείται από ελληνικά πλοία. Αν αναλογιστεί κανείς ότι στην Κίνα σήμερα αντιστοιχεί μόλις ένα αυτοκίνητο για κάθε 70 κατοίκους, ενώ στις ΗΠΑ η αναλογία είναι ένα προς δύο, αντιλαμβανόμαστε πόσο πρόκειται να αυξηθούν οι ενεργειακές ανάγκες της Κίνας τα επόμενα έτη. Η ελληνική ναυτιλία θα συνεχίσει να διαπρέπει και να συνεισφέρει θέσεις εργασίας και συνάλλαγμα στη χώρα μας όσο η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας συνεχίζεται.
Ας αφήσουμε, λοιπόν, στην άκρη τους εύκολους αφορισμούς και τις κορώνες προστατευτισμού και ας κοιτάξουμε πώς θα περιορίσουμε τους κινδύνους και θα μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη για την ελληνική οικονομία από τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη της Κίνας. Ούτε κόντρα στο ρεύμα μπορούμε να πάμε ούτε τη δυνατότητα να διαφοροποιήσουμε την εμπορική μας πολιτική από αυτήν της Ευρωπαϊκής Eνωσης έχουμε. Εξάλλου στην περίπτωση της Κίνας ισχύει και με το παραπάνω η παλιά κινεζική παροιμία: «Καλωσόρισε αυτό που δεν μπορείς να αποφύγεις».