Οι συζητήσεις που διεξάγονται ακόμα αυτές τις μέρες για την καλλιτεχνική και την αισθητική αξία των τελετών έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων είναι πραγματικά ατελείωτες και εξαντλητικές. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία ούτε καν που προσεγγίζουν τον πυρήνα του ζητήματος. Η κρίσιμη ερώτηση για να κρίνουμε και τις δύο τελετές είναι: τι ακριβώς θέλαμε να πετύχουμε με αυτές; Ποια κέρδη σχεδιάζαμε να αποκομίσουμε από αυτές; Πληρώσαμε τα κέρατά μας ως χώρα, ώστε να αγοράσουμε λίγες ώρες από τον ακριβότερο τηλεοπτικό χρόνο στον πλανήτη για ποιο λόγο; Για να αυτοσαρκαστούμε; Για να σταθούμε γυμνοί μπροστά σε ένα πνευματικό καθρέφτη; Για να διασκεδάσουμε 70.000 θεατές ενός σταδίου; Για να ξεφαντώσουμε; Για να παράγουμε «τέχνη»; Τα λεφτά του ελληνικού λαού δαπανήθηκαν απλά για να κάνουμε ένα ευχάριστο (ή ποιοτικό) show;

Ο μόνος λόγος που θα μπορούσε να δικαιολογήσει το τεράστιο κόστος και της διοργάνωσης των Αγώνων και των τελετών είναι τα ανταποδοτικά κέρδη για την οικονομία μας. Αυτός είναι ο πραγματικός στόχος οποιασδήποτε παρόμοιας προσπάθειας και αυτός έπρεπε να είναι ο οδηγός δράσης όλων των υπευθύνων σε κάθε κλιμάκιο. Πώς τα λεφτά των φορολογουμένων δεν θα πάνε χαμένα, αλλά θα γίνουν μια παραγωγική επένδυση. Aν κάποιος θέλει να παράγει ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα, όπου θα εξωτερικεύει μονάχα αυτά που εκείνος θέλει να πει, ας το πληρώσει μόνος του. Αν κάποιοι θέλουν να διασκεδάσουν ας πάνε σε μια συναυλία, ή ας οργανώσουν παρόμοιες φιέστες δίχως όμως να επιβαρύνουν τον απλό φορολογούμενο, που ήδη κουβαλάει στις πλάτες του τις οικονομικές αμαρτίες ενός υδροκέφαλου κράτους.

Από τον κύριο Παπαϊωάννου δεν θέλαμε απλά ένα καλλιτεχνικό show. Θέλαμε μέσω της τέχνης του να μεταδώσουμε σε δισεκατομμύρια ανθρώπους διαφορετικής γλώσσας, κουλτούρας, εθνικότητας, θρησκείας κτλ μια διαφήμιση της σύγχρονης Ελλάδας. Μια διαφήμιση που μόνο η οικουμενικότητα της εικόνας και της μουσικής μπορεί να καταφέρει. Που την άλλη μέρα να κάνει τον Άγγλο να αγοράσει στο σούπερ-μάρκετ το ελληνικό κρασί και όχι το γαλλικό που είναι δίπλα. Που να κάνει τον Σαουδάραβα να εμπιστευτεί την ελληνική τεχνική εταιρία και όχι την αμερικάνικη. Που να κάνει τον Γερμανό τουρίστα να έρθει του χρόνου στην Ελλάδα και όχι στην Τουρκία. Που να κάνει τον Γιαπωνέζο να εξετάσει να επενδύσει στην Ελλάδα για το νέο του ευρωπαϊκό εργοστάσιο και όχι στη Βουλγαρία.

Για αποκτήσουν τα προϊόντα μας μια καλύτερη θέση στην διεθνή αγορά, για να ανέβει ο τουρισμός, για να γίνουν επενδύσεις κτλ κτλ, επενδύσαμε τεράστια ποσά στη διαφήμισή μας μέσω των Αγώνων. Αυτό που όφειλε ο κύριος Παπαϊωάννου να αναδείξει είναι η εικόνα ενός σύγχρονου, μοντέρνου κράτους με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Μιας δυναμικής χώρας που διεκδικεί ρόλο στα σύγχρονα πράγματα, και δεν κοιμάται πάνω στις δάφνες του παρελθόντος. Όχι την Ελλάδα ως χώρα των Ολυμπιακών του παρελθόντος, αλλά την Ελλάδα ως χώρα των σύγχρονων αγώνων, μια χώρα που εκσυγχρονίζεται και αναπτύσσεται σε ισότιμο μέλος μιας διεθνούς κοινότητας.

Κριτήριο του πόσο πετυχημένος είναι ένας λαός είναι και το πόσο ανάγκη έχει να στρέφεται στο παρελθόν του για να αντλεί υπερηφάνεια. Η αναζήτηση στοιχείων επιβεβαίωσης στο παρελθόν δείχνει την μετριότητα του παρόντος. Όπως έγραφε πριν την έναρξη των αγώνων η γερμανική Tageszeitung: «Ο στενός πατριωτισμός με τον οποίο πολλοί Έλληνες βλέπουν τους Αγώνες σαν κτήση τους, δεν δικαιολογείται. Αν θα καταφέρει η χώρα να παρουσιαστεί σαν μια ανοιχτή σύγχρονη κοινωνία, εξαρτάται κυρίως από το αν η κοσμοπολίτικη ολυμπιακή ατμόσφαιρα θα ληφθεί σαν ευκαιρία να ξεπεραστεί η περιορισμένη στενή εθνική οπτική» Τελικά οι τελετές επιτέλεσαν αυτό το στόχο; Ποια Ελλάδα έδειξαν;

Μόνο το μέλλον θα είναι ο τελικός κριτής, αλλά προσωπικά δεν βλέπω να τον πλησίασαν καν. Η τελετή έναρξης ήταν πράγματι εντυπωσιακή, και έπρεπε να δειχτεί η σύνδεση με το παρελθόν. Το παρόν όμως έλαμψε με την απουσία του. Η σύγχρονη Ελλάδα δεν είναι μόνο το ρεμπέτικο και ο Καραγκιόζης. Η μόνη άξια λόγου αναφορά στις δυνατότητες της σημερινής Ελλάδας στην τελετή ήταν ο φουτουριστικός βωμός και μουσική στην παρέλαση των αθλητών. Είναι αυτό όμως αρκετό για δώσει τους ξένους την εικόνα ενός σύγχρονου κράτους; Μιας χώρας που παρά τα στραβά της ανήκει στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Το ίδιο το στάδιο έλεγε περισσότερα πράγματα από την τελετή! Η πολύ φτηνότερη τελετή παράδοσης της γέφυρας του Ρίου-Αντιρρίου είχε πολύ περισσότερα να πει για την Ελλάδα που αλλάζει και εκσυγχρονίζεται.

Επειδή το σήμερα έλειψε από την τελετή έναρξης, οι απαιτήσεις από την τελετή λήξης ήταν ακόμα μεγαλύτερες. Κοιτάξαμε τον κόσμο στα μάτια, αλλά τι του είπαμε; Αντί να δώσουμε την εικόνα μιας χώρας στραμμένης στο μέλλον, δώσαμε ένα φολκλορικό θέαμα που έμοιαζε με τις διαφημίσεις του ΕΟΤ της δεκαετίας του 60. Ναι, τα καρπούζια είναι κομμάτι της Ελλάδας και το ξέρουμε όλοι. Αν όμως δείχνουμε στον Γερμανό μόνο τα καρπούζια μας, γιατί να προτιμήσει την Ελλάδα του χρόνου το καλοκαίρι σε σχέση με την Τουρκία, που επίσης έχει τσιγγάνους με καρπούζια στους δρόμους; Αυτό που περιμέναμε από την τελετή ήταν να δώσει στον Γερμανό ένα καλό λόγο γιατί να έρθει στην Ελλάδα, όπου το πακέτο κοστίζει 600 ευρώ, αντί για την Τουρκία, που θα βρει το ίδιο πακέτο με 300 ευρώ. Τι παραπάνω θα έχει το δικό μας πακέτο και τι από αυτό το παραπάνω πέρασε από τις τελετές; Πολύ ακριβό αυτοσαρκασμό κάναμε με τον πανάκριβο τηλεοπτικό μας χρόνο.

Όσο για την επιλογή των καλλιτεχνών, δεν ήταν παρά αποτέλεσμα καλλιτεχνικών κλικών και συμπαθειών, όπου άνθρωποι με γνωριμίες εξασφάλισαν δωρεάν προβολή μέσω του δημοσίου χρήματος. Ο αποκλεισμός ορισμένων καλλιτεχνών ήταν προκλητικός. Ο λόγος που στις προεκλογικές εκστρατείες χρησιμοποιείται κατά κόρον η μουσική του Παπαθανασίου και όχι ο Χατζηδάκης είναι διότι μεταδίδει στον ψηφοφόρο μια σιγουριά και μια αυτοπεποίθηση για το μέλλον (και όχι μια νοσταλγία για το παρελθόν). Αυτά τα συναισθήματα θέλαμε να μεταδώσουμε σε όλο τον κόσμο, όχι απλά την παρελθοντολαγνεία ή το ξεφάντωμα των νυχτερινών κέντρων. Μέσα στο όργιο σπατάλης, της καλλιτεχνικής μεγαλομανίας, των προσωπικών μικροπρεπειών και της έλλειψης σεβασμού στις θυσίες των φορολογουμένων κάπου ξεχάστηκε για ποιο λόγο πήραμε αυτούς του Αγώνες και τι θέλαμε να δείξουμε με αυτούς.

Περλικός Φώτης