Οσα φριχτά καταγγέλλονται και από τις δύο πλευρές για τον βραχύ, ελπίζουμε, πόλεμο του Καυκάσου χρήζουν διερεύνησης. Οι αιτιάσεις του Ρώσου προέδρου για απόπειρα γενοκτονίας από τα γεωργιανά στρατεύματα στη Νότια Οσετία είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, και αν όσα καταγγέλλονται είναι πραγματικά, κάποιοι πρέπει να λογοδοτήσουν. Ποιος όμως θα ελέγξει τη βασιμότητα των ισχυρισμών; Δεν αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για τη Ρωσία να συνυπογράψει τη Σύμβαση της Ρώμης για τη δημιουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας; Ετσι θα υπάρξουν καλύτερα εχέγγυα απονομής δικαιοσύνης για τα καταγγελλόμενα εγκλήματα, αλλά θα εκτεθούν και τα άλλα δύο μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ και Κίνα) που αρνούνται πεισματικά τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.
Οπως κι αν εξελιχθούν όμως τα πράγματα –είτε δηλαδή υπάρξει τιμωρία είτε όχι για τα εγκλήματα στον Καύκασο– και παρά την οδύνη που ένας πόλεμος προκαλεί, δεν μπορούμε παρά να δούμε κάποια ελπιδοφόρα σημάδια για το μέλλον των ενόπλων συρράξεων. Πριν από μισό αιώνα μια τέτοια σύγκρουση δεν θα σταματούσε με την κατάληψη κάποιων στρατηγικών θέσεων, ούτε επειδή επετεύχθη ο στόχος – δηλαδή έγινε η «ένοπλη επισήμανση» της Ρωσίας για το ποιος τελικά είναι το αφεντικό στον Καύκασο.
Παλιότερα, με δεδομένο το ισοζύγιο δυνάμεων, ο πόλεμος θα τέλειωνε με την κατάληψη ολόκληρης της Γεωργίας. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, βλέπουμε μια σαφή μετατόπιση των στόχων των πολεμικών συρράξεων. Στόχος πλέον δεν είναι η κατάληψη εδαφών αλλά η απόκτηση στρατηγικών ή άλλων πλεονεκτημάτων. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ένα βαθμό στην πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης ή –ακόμη περισσότερο– στο γεγονός ότι όλοι πλέον κατανοούν ότι το κόστος κατοχής μιας περιοχής κοστίζει μακροπρόθεσμα πολύ περισσότερο από τα πιθανά οφέλη.
Τα παραπάνω, φυσικά, επ’ ουδενί αθωώνουν τους εμπλεκόμενους σε μια διεθνή σύρραξη. Ο πόλεμος είναι κακός ούτως ή άλλως. Φέρνει θανάτους, προσφυγιά, καταστροφές. Απλώς πρέπει να διακρίνουμε ότι έγινε ένα βήμα εμπρός και ότι στη δυστυχία του πολέμου δεν προστίθενται οι πολλές δυστυχίες μιας κατοχής. Τα επόμενα πολλά βήματα για την εξάλειψη των συγκρούσεων είναι ένα πολιτικό στοίχημα ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Ενα άλλο παράπλευρο αλλά ενθαρρυντικό σημάδι είναι η στάση των ελληνικών ΜΜΕ απέναντι σ’ αυτόν τον πόλεμο. Τα Μέσα εμφανίστηκαν πιο ψύχραιμα στην κάλυψή του. Ισως πήραν το μάθημα από προηγούμενους πολέμους, όπως στο Ιράκ και το Κόσοβο, η κάλυψη των οποίων πλήγωσε βαριά την αξιοπιστία τους. Μπορεί πάλι να ισορρόπησαν μεταξύ της ορθόδοξης Ρωσίας και της ομόδοξης Γεωργίας, η οποία επιπλέον έχει και ομογενείς. Οπως και να έχει το πράγμα –και με την εξαίρεση ορισμένων ανταποκριτών στη Μόσχα– οι Ελληνες δημοσιογράφοι δεν ένιωσαν αυτήν τη φορά τόσο έντονη την ανάγκη να «πολεμήσουν» υπέρ κάποιου αντιμαχόμενου. Δεν υπήρξαν οι γοερές κραυγές, οι μεγάλες διαστρεβλώσεις και τα φριχτά ψέματα των προηγούμενων πολέμων. Η κάλυψη του πολέμου ήταν περισσότερο προσεκτική, περισσότερο σφαιρική, κάτι που γεννά ελπίδες πως στο μέλλον μπορεί να είναι και ολοκληρωμένη.
————————————————————————
Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 14/8/2008