Έχουμε και εμείς ενοχές
Αυγ 2nd, 2008 | Ανδρέας Ανδριανόπουλος| Κατηγορία: Ανδρέας Ανδριανόπουλος |
Email This Post
|
Print This Post
|
Ο κλόουν με τα κατάλευκα μαλλιά και τις δύο μαύρες κοτσίδες στην κορυφή δεν ήταν καθόλου αστείος. Γιατί τα γέρικα χέρια του είχαν, λίγα χρόνια προτύτερα, βουτηχθεί στο αίμα αθώων γυναικοπαίδων. Η γελοία φυισογνωμία του σήμερα κρύβει τον πραγματικά διαβολικό ηγέτη του χτές. Το ιδιαίτερα περίεργο είναι πως ο Κάραζιτς, γιατί βέβαια αυτός αποτελεί το αντικείμενο του σχολίου, είναι ψυχίατρος. Κι’ ο καθένας μπορεί να αναρωτηθεί για την τύχη των ανυποψίαστων ανθρώπων που κατέφυγαν κατά καιρούς στα ιατρικά του φώτα.
Θυμάμαι σχόλιο που κυκλοφορούσε στα χρόνια της κυριαρχίας του στα Βοσνιο-Σερβικά εδάφη. Ο ακραίος εθνικιστής Ρώσος πολιτικός Ζιρινόφσκι είχε αποφασίσει να αρχίσει έλεγαν ψυχοθεραπεία. Αυτά ήσαν τα καλά νέα, σύμφωνα με το τότε σχόλιο. Τα κακά ήσαν πως θεράπων ιατρός θα ανελάμβανε ο …Κάραζιτς!!
Η πορεία του Κάραζιτς, μαζί βέβαια με το σχεδόν alter του ego, τον εξ ίσου αιματωβαμένο περιβόητο στρατηγό Μλάντιτς, έχει χαραχθεί από την φρικαλέα σφαγή αμάχων στην πόλη Σρεμπένιτσα. Τα εγκλήματα που εκεί διαπράχθηκαν θα βαρύνουν στην συνείδηση της Ευρώπης για πολλές γενεές. Μαζί με τους Σέρβους εν ψυχρώ εκτελεστές μερίδιο ευθύνης βέβαια φέρουν και οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ. Που αποσβολωμένοι έμειναν αδρανείς και φοβούμενοι για το τομάρι τους δεν απέτρεψαν την σφαγή τόσων αθώων ανθρώπων.
Υπάρχουν όμως και σοβαρές χώρες. Οπως λ.χ. η Ολλανδία. Στην οποία καταδικάσθηκαν στρατιώτες της που σαν μέλη των δυνάμεων του ΟΗΕ δεν συνέβαλαν στην διάσωση των θυμάτων. Ενώ σε άλλες, όπως η Ελλάδα, ουδείς νοιάσθηκε για τους αυτοδιαφημιζόμενους συμπατριώτες μας παραστρατιωτικούς που έλαβαν μέρος στο πλευρό των δυνάμεων του Μλάντιτς στα θέατρα των ακροτήτων. Μετά από καταγγελία μου στη Βουλή είχε τυπικά παρέμβει ο εισαγγελέας. Δίχως βέβαια να υπάρξει η παραμικρή συνέχεια…
Πως θα μπορούσε όμως να γίνει διαφορετικά στην χώρα που ο Κάραζιτς τιμήθηκε από όλες σχεδον τις εν ενεργεία πολιτικές δυνάμεις και εξασφάλισε τις ευλογίες της εκκλησίας; Η Σερβία η ίδια τον συνέλαβε για τα περαιτέρω. Η Ελλάδα με ντροπή θα έπρεπε να αποστρέφει το πρόσωπό από τις εξελίξεις.
Υπάρχουν βλάκες που παρασύρονται από τον εθνικισμό όπως ο Σαακασβίλι και ο ημέτερος Ιωαννίδης και μη.
Εκ του αποτελέσματος κρίνονται όλοι.Το αποτέλεσμα του γιουγκοσλαβικού είναι ότι η Ελλάδα δεν έπαθε τίποτε και βγήκε η ισχυρότερη χώρα των Βαλκανίων.
Ο Ανδρέας με όλα τα κουσούρια του σαφώς δεν ήταν παρασυρόμενος.Ο Κανταφι και ο Γιαρουζέλσκι ήταν για εσωτερική κατανάλωση των αριστερών.
Στρατιωτικη παρέμβαση της Ελλάδος στην Αλβανία αποκλειόταν γιατί η Τουρκία είχε δώσει αμυντικές εγγυήσεις στους Αλβανούς.Το μόνο χαρτί της Ελλάδος ήταν η πιθανή απέλαση των μεταναστών.
Τέλος πάντων,ο Ανδρέας εκείνο που έδειξε είναι ότι δεν έχει και κανένα πρόβλημα με πιθανή διάλυση των Σκοπίων και για να βοηθήσει η Ελλάδα στους βομβαρδισμούς πρέπει να πληρωθεί.Εισεπραξε ο Σημίτης το 1999.
Σύντομα θα μάθουμε πως η καλύτερη διπλωματία είναι εκείνη που διαθέτει ομπρέλες προβλημάτων. Αυτή φαίνεται να είναι η διπλωματική συνταγή που κυριαρχεί από την εποχή του μακαρίτη Πιπινέλη. Εγώ αντίθετα λέω στους φοιτητές μου ότι ένα κράτος από την στιγμή που δημιουργείται εξ ορισμού και εξ αντικειμένου ζει σε ένα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον και ότι το ζήτημα δεν είναι να έχει ομπρέλες προβλημάτων αλλά να διαχειριστεί σωστά την εξωτερική του πολιτική στην βάση σκοπών, μακροχρόνιας στρατηγικής και τακτικών κινήσεων που την εξυπηρετούν. Όταν τα λέω αυτά έχω άλλα κράτη στο μυαλό, κυρίως δυτικά για τα οποία έχω κάνει έρευνα και γράψει βιβλία για την στρατηγική τους. Τώρα, για την Γεωργία, τον Καύκασο, τα Βαλκάνια παραθέτω κείμενο που μόλις πήρα δημοσιογράφου του οποίου τις αναλύσεις εκτιμώ για τις πληροφορίες του, την έρευνα που προηγείται και την ιστορική γνώση που διακρίνει τον συγγραφέα. Μάλιστα, κάποτε πρότεινα ότι με τέτοιους δημοσιογράφους καλύτερα να καταργήσουμε τα πολυδάπανα Τμήματα Διεθνών Σχέσεων και να διαβάζουμε εφημερίδες στις οποίες γράφουν. Δυστυχώς αυτοί οι δημοσιογράφοι είναι λίγοι και οι εφημερίδες αντίστοιχα.
Κάπου μέσα στην ενδιαφέρουσα και stimulating ανάλυση του ΔΚ ξεδιπλώνεται και κάποια δική μας αξιοπερίεργη επώνυμη παρουσία …
Π. Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
Το παράθεμα:
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Σε μια από τις σημαντικότερες διεθνείς κρίσεις (και μια από τις μεγαλύτερες διεθνείς προβοκάτσιες) των τελευταίων δεκαετιών εξελίσσεται η σύγκρουση στον Καύκασο, κρίση που δεν είναι βέβαιο ότι δεν θα επεκταθεί σε άλλες περιοχές της πρώην ΕΣΣΔ και ιδίως της Μέσης Ανατολής. Για ορισμένα από τα στοιχεία της κρίσης μπορεί κανείς να είναι ήδη βέβαιος, για άλλα πρέπει να διατηρεί μια επιφύλαξη. Το «παιχνίδι άνοιξε» με την επίθεση των γεωργιανών δυνάμεων στο Τσχινβάλι, δεν είναι όμως τοπικό, οι αιτίες του δεν έχουν να κάνουν με τις ταραγμένες σχέσεις των εθνοτήτων της πρώην ΕΣΣΔ, ούτε με τις ιδιορρυθμίες του Καυκάσου. Αυτά δεν είναι παρά το φόντο για μια παρτίδα σκάκι, ή μάλλον για δύο, συνδεόμενες μεταξύ τους και αλληοεπηρεαζόμενες: τον αγώνα για τον έλεγχο του μετασοβιετικού χώρου και τον «περιορισμό» της Ρωσίας, που συνεχίζεται εδώ και τουλάχιστον είκοσι χρόνια, τον αγώνα για την κυριαρχία στη Μέση Ανατολή και, δι’ αυτής, σε όλο τον κόσμο, που μπήκε στην πιο ενεργητική και φιλόδοξη φάση του στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 και πιθανώς βρίσκεται στο πιο αποφασιστικό σημείο του, παραμονές μιας απίθανης κλιμάκωσης με την επίθεση στο Ιράν – μια επίθεση για την οποια χρειάζεται, αν όχι η συγκατάθεση, τουλάχιστο η «ουδετεροποίηση» της Ρωσίας και της Ευρώπης (η Ευρώπη έχει ήδη σε μεγάλο βαθμό περάσει με το μέρος των φιλοπόλεμων δυνάμεων, μετά την αντικατάσταση του Προέδρου Σιράκ από τον Νικολά Σαρκοζί). Αυτή η μάχη είναι τώρα η μεγάλη μάχη για την παγκόσμια κυριαρχία.
Ποιός και γιατί προκάλεσε τα γεγονότα στον Καύκασο
Στην πρόσφατη γεωργιανή κρίση δεν είχαμε καμμιά «τοπική» εξέλιξη, ή κάποια λαϊκή κινητοποίηση, είτε στη Γεωργία, είτε στη Νότιο Οσσετία ή την Αμπχαζία, κανένα «τυχαίο» ή «ανεξέλεγκτο» γεγονός που να οδηγήσει σε κλιμάκωση. Στην πράξη, Ν. Οσσετία και Αμπχαζία υφίστανται ανεξάρτητες, υπό την προστασία ρωσικών δυνάμεων, εγκατεστημένων εκεί ως ειρηνευτικών δυνάμεων και θα μπορούσαν να συνεχίσουν επ’ άπειρον, αν η γεωργιανή κυβέρνηση του Προέδρου Σαακασβίλι δεν επιχειρούσε, την ημέρα έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, να καταλάβει την Νότια Οσσετία. Προς στιγμήν μάλιστα κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό της την πρωτεύουσα Τσχινβάλι, επιφέροντας, σύμφωνα με ρωσικές πηγές, τον θάνατο 2000 αμάχων και την καταστροφή μεγάλου μέρους της πόλης, όπως και την «ισοπέδωση» σειράς οσσετιανών χωριών.
Ακόμα και οι πιο φανατικοί φίλοι του μιλάνε για την «ιδιορρυθμία» του σχετικά νέου απόφοιτου του Χάρβαρντ Σαακασβίλι, μεγαλωμένου στο σεράι των αμερικανικών ινστιτούτων και μυστικών υπηρεσιών, όπως και τόσα άλλα «πουλέν» από την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, «προορισμένα» να τις κυβερνήσουν, μετά την απαραίτητη εκπαίδευση. ‘Οπως κι αυτοί, ο Σαακασβίλι αντιμετωπίζει την Αμερική και το ΝΑΤΟ ως επίγειους Θεούς και το πνευματικό και πολιτικό του σύμπαν έχει διαμορφωθεί από την περίοδο των μεγαλύτερων ιστορικά αμερικανικών θριάμβων και μιας εξίσου πρωτοφανούς περιόδου ρωσικής αδυναμίας. Στερείται ιστορικού βάθους. Δεν υπάρχει άλλωστε αμφιβολία ότι αυτοί τον επέβαλαν επικεφαλής της Γεωργίας, όταν εξέπνευσε η χρησιμότητα του ‘Εντβαρντ Σεβαρντνάντζε, μετά από μια «ροζ επανάσταση».
‘Ομως, ακόμη και ένας ηλίθιος καταλαβαίνει ότι επιτιθέμενος εναντίον του ρωσικού στρατού, θα λάμβανε τη σκληρή απάντηση που έλαβε. Η πιθανότητα να αφήσει το Κρεμλίνο και η Στάραγια Πλόσεντ του Πούτιν αναπάντητη μια τέτοια ένοπλη επίθεση εναντίον Ρώσων στρατιωτών, πολιτών και του κύρους της Ρωσίας ήταν μία στο δισεκατομμύριο. ‘Οσο «ιδιόρρυθμος» κι αν είναι ο Σαακασβίλι, ακόμη και ηλίθιος αν δεχθούμε ότι είναι, δεν μπορούσε να αναμένει θρίαμβο, εκτός κι αν είχε διαβεβαιώσεις. Ακόμα κι αν ο ίδιος είχε πεισθεί με κάποιο τρόπο ότι τον αναμένει τέτοιος θρίαμβος, δεν μπορούσαν να αναμένουν θρίαμβο οι εκατοντάδες αμερικανοί και ισραηλινοί πολιτικοί και στρατιωτικοί σύμβουλοί του (μεταξύ των οποίων και ο «ημέτερος» σύμβουλός του ‘Αλεξ Ρόντος, πρώην σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου και πρωταγωνιστής της ανατροπής του Μιλόσεβιτς). «Κατά κάποιο τρόπο, ο Σαακασβίλι «παγιδεύτηκε» από τις ευρύτερες δυνάμεις στο παιχνίδι», αναγνωρίζει ο πρώην Πρέσβης του Ισραήλ στη Μόσχα και κορυφαίος Ισραηλινός ειδικός σε θέματα Ευρασίας Ζβι Μάγκεν (Jerusalem Post, 10.8.08). Ποιοί και γιατί όμως «παγίδευσαν» τον Σαακασβίλι; Προτού αποπειραθούμε μια απάντηση σε αυτό, ας εξετάσουμε καλύτερα ποιοί και πως ετοίμασαν τον πόλεμο.
Ποιός (δεν) κρύβεται πίσω από τον Σαακασβίλι!
Υπό μία έννοια είναι ανοησία να μιλάει κανείς για κυβέρνηση της Γεωργίας – η κυβέρνηση αυτή είναι μια εικονική πραγματικότητα ως γεωργιανή κυβέρνηση. Την περασμένη Δευτέρα, οι New York Times «εξιστόρησαν» σε ένα άρθρο τους την μακρά επιχείρηση του αμερικανικού Πενταγώνου να αναδιαρθρώσει «από την κορυφή μέχρι τα νύχια» τον γεωργιανό στρατό, που διαθέτει τις μεγαλύτερες δυνάμεις στο κατεχόμενο Ιράκ μετά τις ΗΠΑ και τη Βρετανία! «Στο ανώτερο επίπεδο», γράφει η αμερικανική εφημερίδα, «οι Ηνωμένες Πολιτείες βοήθησαν στο ξαναγράψιμο του γεωργιανού αμυντικού δόγματος και στην εκπαίδευση των διοικητών και επιχειρησιακών αξιωματικών του. Στο βασικό επίπεδο, Αμερικανοί πεζοναύτες και στρατιώτες εκπαίδευαν τους Γεωργιανούς στραιώτες στα στοιχειώδη της μάχης. Η Γεωργία άρχισε να επανεξοπλίζει τον στρατό της με ισραηλινά και αμερικανικά πυροβόλα όπλα, αναγνωριστικά αεροσκάφη, υλικό επικοινωνίας και διαχείρισης πεδίου μάχης, οχήματα και πυρομαχικά».
Η επίθεση μπορεί να έγινε αιφνιδιαστιακά, προετοιμάζεται όμως αρκετά χρόνια. «Προβλέφθηκε» από τον σύμβουλο του Σαακασβίλι (και πρώην σύμβουλο του Γιώργου Παπανδρέου) Alex Rondos στην «International Herald Tribune», εδώ και δύο μήνες, με την προτροπή μάλιστα στην Ευρώπη να πάρει το μέρος της Τιφλίδας εναντίον της Μόσχας. Την ίδια περίπου στιγμή, Αμερικανικές και Γεωργιανές δυνάμεις πραγματοποιούσαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές (Debka.com, 8.8.08), η γεωργιανή επίθεση «βοηθήθηκε από τους Ισραηλινούς συμβούλους» της κυβέρνησης Σαακασβίλι. Κατά την γεωργιανή εφημερίδα Rezonansi (6.8.08), η Γεωργία απέκτησε μερικά «ισχυρά όπλα με την αναβάθμιση αεροσκαφών Su-25 και συστημάτων πυροβολικού στο Ισραήλ». Πρόσφατα την Τιφλίδα επισκέφθηκε η Κοντολίζα Ράις που ενεθάρρυνε δημόσια το σχέδιο του Γεωργιανού Προέδρου να αποκαταστήσει την «κυριαρχία της χώρας» του στην Οσσετία και την Αμπχαζία. Είναι προφανές ότι ο κ. Σαακασβίλι δεν μπορεί να μην συζήτησε με την Υπουργό το σχέδιο επίθεσης που ήδη είχε καταρτισθεί με τη βοήθεια των Αμερικανών και Ισραηλινών συμβούλων του!
Η Γεωργία ετοιμάστηκε για την επίθεση δεκαπλασιάζοντας (αν και οικονομικο-κοινωνικά κατεστραμμένη) τις στρατιωτικές δαπάνες της τα τελευταία χρόνια και εκσυγχρονίζοντας τον στρατό της με τη μαζική εξοπλιστική βοήθεια του Ισραήλ, των ΗΠΑ και της Γαλλίας. Δεκάδες αμερικανοί σύμβουλοι και δεκάδες απόστρατοι Ισραηλινοί στρατιωτικοί, υπό τον στρατηγό Γκαλ Χιρς, εργάσθηκαν σύμφωνα με την ισραηλινή «Χααρέτζ», για την αναβάθμιση του γεωργιανού στρατού, που, μόνος του είναι μάλλον για τα πανηγύρια. Η Τουρκία εκπαιδεύει 700 αξιωματικούς και υπαξιωματικούς των γεωργιανών ενόπλων δυνάμεων. Μια σειρά ΝΑΤΟϊκών χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, που προσέφερε δύο πυραυλάκατους και εξήντα όλμους, επιστρατεύτηκαν στη «μεγάλη υπόθεση» της αναδιοργάνωσης του στρατού της Γεωργίας. Μπορεί οι Γεωργιανοί να μην έχουν να φάνε και να κλείνονται οι γυναίκες σε κουτιά για δυο και τρεις μέρες, για να έρθουν παράνομα να δουλέψουν ως παραδουλεύτρες, για τριάντα ευρώ την ημέρα, μερικές ακόμα και με διδακτορικό δίπλωμα, ο Πρόεδρος όμως δεν αντιμετώπισε καμμιά δυσκολία για τη χρηματοδότηση του μνημειώδους Στρατού του.
Δεν ήταν μόνο ο Rondos. Ο Σαακασβίλι έγινε ενθουσιωδώς δεκτός από τον Πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί στο Παρίσι, ενώ η Κοντολίζα Ράις συναντήθηκε τρεις φορές μαζί του και τον «ενεθάρρυνε» τους τελευταίους μήνες. Ξεκινώντας τον πόλεμο, ο ίδιος ο Σαακασβίλι τον ενέταξε στον αγώνα για την «νέα παγκόσμια τάξη». Μόλις την περασμένη Κυριακή, όταν οι Γεωργιανοί νόμιζαν ακόμα ότι κέρδιζαν τον πόλεμο, όπως μας πληροφορεί η ισραηλινή Χααρέτζ (11/8/08) «ο Υπουργός Τεμούρ Γιακομπσβίλι εξήρε τον ρόλο των Ισραηλινών Δυνάμεων ‘Αμυνας για τον ρόλο τους στην εκπαίδευση των Γεωργιανών». Ο Γιακομπσβίλι διέκοψε προς στιγμήν τις πολεμικές του ασχολίες για να δώσει συνέντευξη στο ραδιόφωνο του ισραηλινού στρατού. Χάρη στην εκπαίδευση που μας παρέξατε, μια μικρή ομάδα Γεωργιανών μπόρεσε να «καθαρίσει» μια ρωσική μεραρχία και να καταρρίψει 11 ρωσικά αεροπλάνα, δήλωσε ενθουσιασμένος, προτού συμπληρώσει «Μόνο χτες σκοτώσαμε 60 Ρώσους στρατιώτες». Μερικές μέρες αργότερα, ο Γεωργιανός επιτετραμένος στο Ισραήλ Κωνσταντινίδης, διαμαρτυρόταν γιατί και το Ισραήλ είχε αφήσει στα «κρύα του λουτρού» την κυβέρνησή του, περιοριζόμενο σε πλατωνικού χαρακτήρα εκκλήσεις για ηρεμία. Ειρήσθω εν παρόδω, δύο από τους άμεσα εμπλεκόμενους στην κρίση Υπουργούς της Γεωργίας, ο Υπουργός Ενοποίησης (αρμόδιος για την Οσσετία και την Αμπχαζία) και ο Υπουργός ‘Αμυνας προέρχονται από την εβραϊκή κοινότητα της Γεωργίας. Το ισραηλινό λόμπυ στην Τιφλίδα είναι από τα ισχυρότερα στον κόσμο μας πληροφορεί μια από τις καλύτερα ενημερωμένες τουρκικές ιστοσελίδες, η ‘ΙντερνετΧαμπέρ.
Και για να μη φέρει κανείς αντιρρήσεις στον κ. Σαακασβίλι, ο Γεωργιανός Δημοκράτης, είδωλο και ένας από τους εργοδότες του κ. Ρόντου, κατέστειλε με τη βία κάθε εναλλακτική πολιτική δύναμη, με τον κυριότερο αρχηγό της αντιπολίτευσης να πεθαίνει μυστηριωδώς στη Βρετανία, όπου κατέφυγε ελπίζοντας ότι θα σώσει το «κεφάλι» του.
Η κίνηση «Γκαμπί» στο σκάκι και τα διλήμματα των Ρώσων
Υπάρχει ένα άνοιγμα στο σκάκι. Λέγεται Γκαμπί. Θυσιάζει η μια πλευρά ένα πιόνι,
στην προσπάθειά της να πάρει τη βασίλισσα του αντιπάλου, ή κάτι τέτοιο. Η άποψη ότι ο πόλεμος άρχισε για να τον κερδίσει η Γεωργία και να πετάξει τους Ρώσους έξω από την Οσσετία και την Αμπχαζία, απλά δεν αντέχει σε στοιχειώδη λογική εξέταση. Ο Σαακασβίλι είναι το πιόνι. Ποιά όμως είναι η Βασίλισσα;
Ο πόλεμος «κερδήθηκε» από τη Ρωσία. ‘Ηδη όμως, ο μεγάλος δυτικός τύπος άρχισε μια έξαλλη καμπάνια δαιμονοποίησης της Μόσχας. Ο Πρόεδρος Μπους και ο αντιπρόεδρος Τσένευ χρησιμοποιούν ψυχροπολεμικούς τόνους απέναντι στη Μόσχα. Το Κρεμλίνο βλέπει να «απομονώνεται» ακόμα περισσότερο από την Ευρώπη. Ανεξαρτήτως του ποιός κέρδισε, η σύγκρουση διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στους λαούς της πάλαι ποτέ σοβιετικής Ομοσπονδίας. Η Ρωσία ανακατέλαβε αυτό που είχε: την Αμπχαζία και την Οσσετία. Δεν μπορεί, για πολιτικούς λόγους, να καταλάβει τη Γεωργία, ούτε καν να εξασφαλίσει την ουδετερότητά της.
Η αμερικανική και ΝΑΤΟϊκή στρατηγική είναι σαφής και συνεπής. Είναι η διάλυση του πρώην σοβιετικού χώρου και η απομάκρυνση των πρώην σοβιετικών Δημοκρατιών από τη Μόσχα. Ο Πωλ Γκομπλ, ο άνθρωπος των Τεξανών πετρελαιάδων για τον Καύκασο, έγραφε πρόσφατα ότι η Δύση και το ΝΑΤΟ μπορούν τώρα να «πάρουν» την Αρμενία (η πρόσβαση της Ρωσίας στην οποία ελέγχεται από τη Γεωργία). Το μεγαλύτερο ατού της Δύσης, υποστηρίζει ο Γκομπλ, είναι η απουσία στρατηγικής και πρότασης του Κρεμλίνου για την πρώην ΕΣΣΔ. Η Ρωσία δεν έχει να προτείνει αξιόπιστη εναλλακτική – περιορίζεται εδώ και είκοσι χρόνια, να αμύνεται, άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε χωρίς, στην προσπάθεια των ΗΠΑ να διευρύνουν την επιρροή τους στην πρώην ΕΣΣΔ, άλλοτε με την επέκταση του ΝΑΤΟ, άλλοτε με τους αγωγούς (Μπακού-Τσεϊχάν), άλλοτε με την υποδαύλιση των «έγχρωμων επαναστάσεων».
Το λιγότερο, η γεωργιανή κρίση υπέδειξε στη Μόσχα σε τι «μπελάδες» μπορεί να μπει και στον Κάυκασο και στην Ουκρανία, μια χώρα εξήντα εκατομμυρίων, όπου μια διένεξη μπορεί να πάρει τη μορφή μείζονος ευρωπαϊκής σύρραξης. Είναι αλήθεια ότι επί Πούτιν η Ρωσία έδειξε τα «δόντια» της. Στην πραγματικότητα δεν έκανε πολύ περισσότερα από το να τερματίσει είκοσι χρόνια ιστορικά πρωτοφανούς «εξαφάνισης», στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, του ρωσικού κράτους. Μπορεί για τους Ρώσους αυτό να είναι ένα έργο συγκρίσιμο με αυτό του Μεγάλου Πέτρου, το ερώτημα όμως παραμένει για τη μελλοντική πορεία της Ρωσίας, που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρότατα εσωτερικά προβλήματα, ενώ ασαφής παραμένει η θέση της τόσο στον μετασοβιετικό χώρο, όσο και διεθνώς.
Δύο απόψεις διακρίνονται στη ρωσική ηγεσία για την αντιμετώπιση της δυτικής επιθετικότητας. Η μια είναι η κλιμάκωση και ο δημόσιος εκφραστής αυτής της άποψης στο Κρεμλίνο είναι ο στρατηγός Λεονίντ Ιβασώφ. Δεν μπορεί ασφαλώς να θεωρηθούν τυχαία τα πρόσφατα δημοσιεύματα της Ιζβέστια, σύμφωνα με τα οποία αντιμετωπίζεται η εγκατάσταση ρωσικών στρατηγικών βομβαρδιστικών στην Κούβα σε αντίδραση προς την αντιπυραυλική ασπίδα, ενώ αξιοσημείωτη είναι η στρατιωτική συνεργασία με τον Τσάβες της Βενεζουέλας. Μια πιο ήπια εκδοχή της ίδιας στρατηγικής είναι η σύμπηξη μιας τριμερούς συμμαχίας Ινδίας-Κίνας-Ρωσίας.
Αυτά όμως έχουν το μειονέκτημα για μία σημαντική μερίδα της ρωσικής ηγεσίας να απομακρύνουν τη Ρωσία από τη Δύση, να τη βάζουν σε ένα δρόμο αντιπαράθεσης ανάλογο με αυτό της ΕΣΣΔ – και η σημερινή Ρωσία δεν νοιώθει ότι διαθέτει τα μέσα, αλλά και την ιδεολογία για να παίξει τον ρόλο της ΕΣΣΔ. Αλλά και δεν το θέλει – τμήμα της Ευρώπης θέλει να είναι,οπως εξηγεί ο Πρέσβης της στο ΝΑΤΟ Ντιμίτρι Ραγκόζιν, παρά τις «εθνικιστικές προδιαγραφές» του. Αυτή η συζήτηση γίνεται στο Κρεμλίνο και αυτή τη συζήτηση θα επηρρεάσει η κρίση στη Γεωργία. Η απάντηση κρίνεται ικανοποιητική. Από δω και πέρα τι;
Σύμφωνα με επανειλημμένα δημοσιεύματα του ισραηλινού τύπου, το Ισραήλ έδωσε πολλές φορές στους Ρώσους την υπόσχεση να περιορίσει τη στρατιωτική συνεργασία με τη Γεωργία, αν η Μόσχα δεν παραδώσει τους αντιθαεροπορικούς πυραύλους Ες-300 στην Τεχεράνη. Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του κορυφαίου Τούρκου ειδικού στα ενεργειακά Φικρέτ Ερτάν («Ες 300, ΗΠΑ και Ισραήλ», Ζαμάν, 27/7/08), το Ισραήλ φοβάται την (ήδη καθυστερημένη) παράδοση των Ες 300, που τοποθετεί τον επόμενο μήνα, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του Αμερικανού Υπουργού ‘Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς. Τη στιγμή που οι Γεωργιανοί επιτίθεντο στην Οσσετία, ο Ισραηλινός Πρόεδρος Πέρες ζητούσε και έβλεπε στο Πεκίνο τον Πρωθυπουργό Πούτιν, που δήλωνε, μετά τη συνάντηση, ότι «δεν επιθυμεί ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα». Αν ο πόλεμος είναι μια κίνηση Γκαμπί κι αν ο Σαακασβίλι είναι το πιόνι, το Ιράν θα μπορούσε να είναι η βασίλισσα. Θα «τσιμπήσουν» όμως οι Ρώσοι; Σε αυτό το σημείο μπαίνει στην εξίσωση ο Νικολά Σαρκοζί.
Ο ρόλος του Σαρκοζί, η εξήγηση του Βουκουρεστίου και το προηγούμενο Καραμανλή
Σε μια συνέντευξη τύπου, προτού εκλεγεί, ο Νικολά Σαρκοζί εξήγησε ποιά θα είναι η «πρώτη προτεραιότητά» του ως Προέδρου της Γαλλίας. Με τα δικά του λόγια, «το Ιράν πρέπει να εμποδιστεί με κάθε μέσο να αποκτήσει πυρηνικά όπλα». Είτε το μέσο είναι διπλωματικό, είτε στρατιωτικό, προϋπόθεση επιτυχίας μιας τέτοιας επιδίωξης είναι η πλήρης απομόνωση του Ιράν. Κι ο Σαρκοζί δεν είναι ένα «μπουλντόκ», όπως οι Αμερικανοί νεοσυντηρητικοί, είναι μάλλον ένας «πονηρός ανατολίτης»
Τι είδαμε πρόσφατα; Πρώτον, τον Σαρκοζί να πραγματοποιεί ένα εντυπωσιακό άνοιγμα προς τον Πρόεδρο ‘Ασαντ της Συρίας, κυριότερο σύμμαχο του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Δεύτερο, ο Σαρκοζί πρωταγωνίστησε στη σύνοδο του του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, αρνούμενος, προς το παρόν βέβαια, τη διεύρυνση της Συμμαχίας στη Γεωργία, την Ουκρανία και τα Σκόπια. Σύμφωνα με πολύ αξιόπιστες πληροφορίες ζήτησε σε αντάλλαγμα από την ελληνική κυβέρνηση συμπόρευση στα πολεμικά σχέδια κατά του Ιράν – και λίγο αργότερα, η Αθήνα διέθεσε τη μισή ελληνική αεροπορία και τα συστήματα Ες 300 που μόνη διαθέτει στην Κρήτη για τη «γενική δοκιμή¨» μιας επίθεσης στο Ιράν. (Οι Ες 300 δεν ήταν πλήρως έτοιμοι και η ελληνική αεροπορία πίεσε τους Ρώσους να ολοκληρώσουν την επιχειρησιακή ετοιμότητα του συστήματος πριν από την άσκηση). Πρόσφατα, το ελληνικό Υπουργείο ‘Αμυνας αποφάσισε την αποστολή φρεγάτας στα στενά του Ορμούζ.
Το 2003, έγινε μια αληθινή σύγκρουση Γαλλίας και Γερμανίας με τις ΗΠΑ για το Ιράκ. ‘Ολος ο πλανήτης το κατάλαβε ότι υπάρχει διαφωνία. Κανείς δεν κατάλαβε κάποια σοβαρή σύγκρουση Αμερικής και Ευρώπης στο Βουκουρέστι, ούτε το γιατί ο Αμερικανός Πρόεδρος διακινδύνευσε να γίνει «ρόμπα», προτείνοντας μια διεύρυνση που ήξερε ότι θα απορρίψουν οι σύμμαχοί του! Το αποτέλεσμα του συνόδου του Βουκουρεστίου ήταν να διατυπωθεί μια απειλή για τη Μόσχα, αλλά και να δημιουργηθεί το σκηνικό που επιτρέπει τώρα στο Νικολά Σαρκοζί να «μεσολαβεί» μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας και να προτείνει τις «καλές υπηρεσίες» του στους Ρώσους για να αποτρέψει έναν νέο «ψυχρό πόλεμο». Θα το κάνει, αλλά πόσο πιθανό είναι να μη ζητήσει κι εδώ ένα «αντάλλαγμα», όπως ζήτησε από τον Καραμανλή για την υποστυήριξη στο όνομα. Δεν μπορεί μόνο να «γαυγίζεις», πρέπει να προσφέρεις ταυτόχρονα και μια διέξοδο.
Για τη Μόσχα το «δόλωμα» Σαρκοζί είναι πολύ γοητευτικό.’Οχι γιατί θα την κοροϊδέψει, αλλά γιατί δίνει μια διέξοδο στις δυνάμεις που δεν θέλουν μια κρίση με τη Δύση και δεν έχουν καμμιά διάθεση να γίνουν σύμμαχοι της Κίνας ή,πολύ περισσότερο, του Ισλάμ. Υπάρχει όμως και άλλη μερίδα των «σκληρών», που υποστηρίζει ότι αν η Μόσχα «θυσιάσει» το Ιράν, θα διευκολύνει μια κολοσσσιαία νίκη των ΗΠΑ και του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. «Μήπως δεν θάρθει μετά η σειρά μας, τι θα τους σταματήσει μετά;» διερωτώνται οι φίλοι του στρατηγού Ιβασώφ στη Μόσχα, θυμίζοντας το ιστορικό προηγούμενο του συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότωφ. Τις επόμενες μέρες, βδομάδες ή μήνες, θα μάθουμε την απόφαση του Κρεμλίνου.
@ψυχραιμία
Η Τουρκία μπορούσε να παράσχει τόση βοήθεια στην Αλβανία όση η Δύση στην Γεωργία και η Ελλάδα στην Κύπρο το 1974.
Νομίζω όμως η παρατήρησή σου “το αποτέλεσμα του γιουγκοσλαβικού είναι ότι η Ελλάδα δεν έπαθε τίποτε και βγήκε η ισχυρότερη χώρα των Βαλκανίων” φωτίζει τις διαφορές στον τρόπο σκέψης μας.
Είναι μια παραλλαγή της ερμηνείας της παραβολής του σπασμένου παραθύρου.
Ας δούμε την δικιά σου θέση, μέσα από την θέση λ.χ. του Ανδρέα Παπανδρέου: έχουμε το γιουγκοσλαβικό. Δεν λύνεται. Η Ελλάδα βγαίνει αλώβητη. Η ελληνική μειονότητα βγαίνει αλώβητη. Είμαστε οι ισχυρότεροι, αφού όλοι είναι πεθαμένοi – κάτι σαν τον βασιλιά Ληρ, που στο τέλος σώζεται μόνο ο Edgar of Gloucester. Η FYROM – με την οποία ο Παπανδρέου έκοψε τις συνομιλίες με το που βγήκε – διαλύεται και λύνεται το Μακεδονικό μια και καλή.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου ανεβαίνει στον Όλυμπο και γράφεται στα βιβλία της ιστορίας ως υπερασπιστής της Ορθοδοξίας και του Έθνους – το γεγονός ότι διατηρούσε αυλή σημαίνει ότι παρασυρόταν από την επιθυμία του για δόξα και είχε αυτί για την κολακεία. Μετά από αυτές τις εθνικές “επιτυχίες”, οι εκλογές είναι περίπατος. Οι λαθρέμποροι έντιμοι “επιχειρηματίες” φίλοι της κυβέρνησης την ευγνωμονούν και δίνουν χρήματα στον ευεργέτη τους, συμβάλλοντας στον προσωπικό πλουτισμό μελών του κόμματος και στην επιτυχία στις εκλογές.
Η Ελλάδα παίρνει λεφτά από την ΕΕ – άσχετο που αργότερα θα τα επέστρεφε σχεδόν όλα σε κοινοτικά πρόστιμα.
Παρατήρηση: η θέση είναι συνδυασμός δυο σειρών οφελών. Ελαχιστοποίηση των ζημιών για την Ελλάδα – minimax – και μεγιστοποίηση των κερδών για τον Παπανδρέου και το κόμμα του.
Ας δούμε την δική μου θέση: το γιουγκοσλαβικό λύνεται. Μεγάλο μέρος της κινητήριας δύναμής του πολέμου είναι το λαθρεμπόριο και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος – που γίνεται σε μεγάλο βαθμό στο άλλο ελληνικό κράτος, την Κύπρο – που επιτρέπει στην κυβέρνηση της Σερβίας να μην δυσαρεστεί τον κόσμο τόσο ώστε να στασιάσει εναντίον της – η κυβέρνηση της Σερβίας βασίζεται σε εισρροές ξένου συναλλάγματος, όπως το 1996 με την ελληνική αγορά του ΟΤΕ της Σερβίας από την Ελλάδα. Ο πόλεμος τελειώνει γρήγορα. Δεν υπάρχουν πρόσφυγες στον ίδιο βαθμό ή μαζικές σφαγές στον ίδιο βαθμό. Κανένας δεν κινδυνεύει, ούτε η ελληνική μειονότητα, ούτε η γειτονική χώρα. Το μακεδονικό λύνεται. Τα Βαλκάνια, 15 χρόνια πριν από την σημερινή μιζέρια, γίνονται εστία σταθερότητας. Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των Βαλκανικών κρατών είναι η ατμομηχανή της οικονομίας και δημιουργείται μια συνεχής οικονομική ζώνη ως την κεντρική ευρώπη. Αγορές, που στην διάρκεια του πολέμου της γιουγκοσλαβίας, στην κεντρική ευρώπη χάθηκαν για τα ελληνικά προϊόντα – λ.χ. η αγορά για σταφύλια της Χαλκιδικής στην Γερμανία – δεν χάνονται και συνεισφέρουν στην οικονομική ανάπτυξη σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Οικονομικές καινοτομίες και μια ρωμαλέα οικονομία εν γένει επιτρέπουν στα Βαλκάνια να μπουν στην ΕΕ αρκετά νωρίτερα, αμβλύνοντας τις εθνοτικές διαφορές που υπήρχαν – δεν εξαφανίστηκαν ποτέ, αλλά δεν φτάνουν μέχρι τον πόλεμο! Ελεύθερη κυκλοφορία και το κράτος του νόμου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν αδιάφορο το κράτος που κατοικού σε χώρες όπως η πρώην Γιουγκοσλαβία, που έχει κατοίκους που παντρεύονται μεταξύ τους, μιλούν την ίδια γλώσσα και έχουν φολκλορικού επιπέδου θρησκευτική συνείδηση. Φτηνά προϊόντα ρέουν στην ελληνική αγορά, λύνοντας το πρόβλημα της ακρίβειας. Η Θεσσαλονίκη προς μεγάλη ευχαρίστηση των θεσσαλονικών γίνεται η πρωτεύουσα των Βαλκανίων, και ο Πανίκας Ψωμιάδης βαλκανιάρχης κι ο τελευταίος άρχοντας των Βαλκανίων.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν ανεβαίνει στον Όλυμπο και δεν δοξάζεται ως αυτός που έσπασε τα μούτρα των αμερικανών, όπως στο παρελθόν. Πολλοί “επιχειρηματίες” χάνουν τα λεφτά τους και το χρήμα δεν ρέει στα κομματικά ταμεία. Το ΠΑΣΟΚ αναγκάζεται να ξεπουληθεί για ένα κομμάτι ψωμί στους Γερμανούς της Siemens. Οι εκλογές είναι οριακές, ακόμα και με τον Μιλτιάδη Έβερτ να φωνάζει έμπλεος τοπικιστικού αισθήματος – καιτοί γερμανοεβραϊκής καταγωγής – Καρδίτσα, Καρδίτσα!
Η Ελλάδα παίρνει λεφτά από την ΕΕ – η ΕΕ δίνει λεφτά άσχετα από την Γιουγκοσλαβία, έτσι έκανε και έτσι θα κάνει – άσχετο που αργότερα θα τα επέστρεφε σχεδόν όλα η Ελλάδα στην ΕΕ σε κοινοτικά πρόστιμα.
Παρατήρηση: η θέση είναι συνδυασμός δυο σειρών οφελών. Μεγιστοποίηση των κερδών για την Ελλάδα – maximin – και ελαχιστοποίηση των κερδών για τον Παπανδρέου και το κόμμα του.
Τώρα, αν είσασταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, ποια από τα δυο σενάρια θα διαλέγατε; Δέχομαι, ότι υπό ορισμένες συνθήκες, η ελαχιστοποίηση των ζημιών είχε νόημα. Εξάλλου, η Ελλάδα δεν ήταν ο μόνος παίχτης στην γιουγκοσλαβία και ούτε κατ’ανάγκην αυτός που είχε το μοναδικό συμφέρον. Αλλά η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν επεδιώξε και ιδιαίτερα την μεγιστοποίηση των κερδών. Αν στην πραγματικότητα είχε προσπαθήσει πραγματικά να συμπήξει ένα βαλκανικό μέτωπο, όπως το 1912, τότε η Ελλάδα θα είχε κερδίσει, μαζί με τους υπόλοιπους βαλκάνιους – και την Ουγγαρία. Το γιατί δεν το έκανε – πέραν του κόπου που απαιτείται για κάτι τέτοιο – είναι εμφανές. Δεν έχασε και τόσο; Δεν είμαι και τόσο σίγουρος. Για ξεκίνημα, η ελληνική μειονότητα εγκατάλειψε τον γενέθλιο της τόπο σχεδόν όλη. Η οικονομική κατάσταση στα βαλκάνια εξακολουθεί να είναι μαύρο χάλι και το μακεδονικό δεν έχει λυθεί. Τα πακέτα ξοδεύτηκαν για να επιστραφούν σχεδόν ολόκληρα σε πρόστιμα στην ΕΕ και πόλεμο ξαναξέσπασε λίγα χρόνια μετά το τέλος του πρώτου στην γιουγκοσλαβία.
Αν αντιπαραβάλλουμε την πολιτική στην Κύπρο από το 1988 και μετά θα δούμε την διαφορά. Εδώ πραγματικά ήταν μια επιτυχία του ΠΑΣΟΚ. Η Τουρκία ήθελε εδάφη για να ικανοποιήσει το εθνικιστικό της όραμα. Αλλά η Κύπρος ξεπλένοντας λεφτά και πουλώντας τουριστικές υπηρεσίες συμπλήρωσε το εισόδημά της έκτοτε, ενώ η ΤΔΒΚ δεν μπορεί ούτε να ενωθεί με την Τουρκία, ούτε να λάβει άμεσες ξένες επενδύσεις. Τα σύνορα είναι κοινά Ελλάδας-Κύπρου και η μετακίνηση χρειάζεται μόνο ταυτότητα – και μάλιστα ούτε καν ευρωπαϊκού τύπου, κάνοντας ουσιαστικά πραγματικότητα την ένωση. Οι Κύπριοι μασάνε τα κοινοτικά πακετά, ενώ οι τουρκοκύπριοι μαραζώνουν, ελπίζοντας στην καλύτερη περίπτωση στο μέλλον να γίνουν μπαντουστάν προσφοράς φτηνού εργατικού δυναμικού στην Κύπρο. Η Τουρκία είναι όμηρος της Κύπρου, όπου κάθε ευρωπαίος που δεν την γουστάρει στην ΕΕ επικαλείται τον…πόνο που τον έπιασε για την Κύπρο – όπως ακριβώς είχε πει τότε ο Κάλαχαν στους Τούρκους το 1974: “τώρα έχετε όμηρο την Κύπρο, προσέξτε μην σας πιάσει αυτή όμηρο αύριο”. Η ΝΔ κόντεψε να δημιουργήσει την μοναδική αποτυχία. Δεν περίμεναν να διαπραγματευτούν οι τουρκοκύπριοι, οπότε η ελληνική/ελληνοκυπριακή πλευρά δεν κατέβασε προτάσεις, με αποτέλεσμα την νίλα του Ανάν. Ο Κωστάκης Καραμανλής κρυβόταν στο δωμάτιό του για να μην τον βάλλουν να υπογράψει, όπως τον θείο του στην Ζυρίχη. Τώρα μένει να δούμε τι θα γίνει με την τωρινή επίλυση που επίκειται.
@Ήφαιστος
Δεν πιστεύω ότι η τωρινή κυβέρνηση των ΗΠΑ που κατάφερε να δημιουργήσει μια επιτυχία επιπέδου Ιράκ να είχε τέτοιο λεπτομερές σχέδιο για την περιοχή του Καυκάσου.
Είναι ενδιαφέρον σημειολογικά ότι ο Πούτιν την δεύτερη μέρα αποκάλεσε τον Σακασβίλι Σαντάμ. Τότε, όταν είχε εισβάλλει ο Σαντάμ στο Κουβέιτ, πολλοί αριστεροί, όπως και στο σχετικό ντοκιμαντέρ για το θέμα που είχε βγάλει ο “δικός” μας Κούλογλου ισχυρίζονταν ότι οι δυτικοί έστησαν “παγίδα” στον Σαντάμ, αφού οι ΗΠΑ δεν καταδίκασαν αρκετά σκληρά ενδεχόμενη εισβολή στο Κουβέιτ πριν γίνει. Όπου η ζωή δλδ και οι δυτικοί εν γένει μιμούνται τον Κούλογλου… Βέβαια το ότι κανένας δεν πειθόταν για το ότι ο Σαντάμ ήταν κάτι περισσότερο από αιμοσταγής και ο Σακασβίλι από μεγαλομανής εθνικιστής, δεν μέτρησε. Η προπαγάνδα και η δημιουργία κλίματος των δυτικών μέσων έχουν ανάγκη από εύκολες εξηγήσεις. Ο Πούτιν βέβαια είχε προειδοποιήσει τον Σακασβίλι για το τι θα γινόταν αν…- εδώ πια είναι η δικαιολογία;
Θα διαφωνήσω με το παραπάνω άρθρο. Το παραπάνω άρθρο υποθέτει ότι η διπλωματία των αγωγών με την μεγαλύτερη χώρα παραγωγής του κόσμου – την Ρωσία – δεν έχει σημασία. Αλλά στην μεν Γεωργία οι Ρώσοι θα μπαινοβγαίνουν ελεύθερα όπου θέλουν στην χώρα από εδώ και μπρος μέχρι να πέσει το ανδρείκελο των αμερικανών στην πρωτεύουσα – κι αυτή τη φορά τπτ δεν σώζει τον “δημοκράτη” Σακασβίλι που πρωτοβγήκε με 96% της ψήφου, έκλεισε όσα κανάλια δεν του γούσταρε – όπως ο Πούτιν – και όσοι του πήγαν κόντρα, εξορίστηκαν, βρέθηκαν αυτοκτονημένοι ή πέθαναν αιφνίδια. Θα είναι μια κατάσταση σαν αυτή του Αφγανιστάν: ένα ανδρείκελο στην πρωτεύουσα και η υπόλοιπη χώρα στους συμμάχους των Ρώσων,των Ιρανών και τους Ισλαμιστές στο Αφγανιστάν – τους Ρώσους σκέτο στην Γεωργία. Στην Αρμενία οι δυτικοί αμφιταλαντεύονται εδώ και καιρό. Πρέπει να κλείσει το θέμα του Καραμπάχ, αλλά εδώ τους πρόλαβαν οι Ρώσοι εδώ και μια δεκαετία. Όταν πήγε να κλείσει το θέμα, οι Ρώσοι απλά δολοφόνησαν μέσα στο κοινοβούλιο τον πρωθυπουργό της χώρας Vazgen Sargsyan. Τι μας μέ νει; Η χώρα του Αχμαντινετζάντ για να περάσει ο αγωγός… Και να σκεφτεί κανείς ότι από το Ιράν πέρασε πρόεδρος όπως ο Χατταμί, που θα μπορούσε να τα βρει πολύ πιο εύκολα με τους δυτικούς και αυτό να βοηθήσει και τον ίδιο με την ροή κεφαλαίων προς τον λαό του και την οικονομική ανάπτυξη που θα ισχυροποιούσε την θέση του. Που είναι το σχέδιο; Τρικυμία εν κρανίω μάλλον βλέπω.
Η επίθεση δεν προβλέφτηκε μόνο από τον Ρόντο. Το novosti τον Ιούνιο έλεγε ότι ο οι Οσσέτες καλούν την ΕΕ σε βοήθεια και προβλέπουν επίθεση μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου από την Γεωργία, καθώς και το ότι είχαν εκκενώσει 1,000 γυναικόπεδα. Η πολιτική των ΗΠΑ απάνεναντι στην Ρωσία στην περιοχή θα ίσχυε επίσης αν ο Σακασβίλι δεν έκανε τα δικά του ήδη από το 2003. Αλλά θα έπρεπε να διαλέξουν στιγμή. Θα μπορούσε με τέτοια άφρονα πολιτική που ακολουθεί ο Σακασβίλι να γινόταν κάτι τέτοιο οποιαδήποτε στιγμή. Όπως έδειξε ο Σακασβίλι δεν ελεγχόταν και οι Ρώσοι είχαν την πολυτέλεια να διαλέξουν για το πότε θα επιλέξουν να απαντήσουν όπως έπρεπε στον Σακασβίλι, πράγμα εξίσου σημαντικό με το αν θα απαντούσαν. Με το που βγήκε στην προεδρία ο Σακασβίλι άρχισε να βομβαρδίζει την Οσσετία και να επιτίθεται με κάθε τρόπο στις δυο αυτές περιοχές. Επιτέθηκε και στην Ατζαρία, χωρίς συνέπειες για τον ίδιο. Όταν ο άλλος σε αφήνει συνέχεια, έτσι εξηγείται και το λάθος το, να νομίζει ότι θα συνεχίσει να κάνει τα ίδια. Δεν περίμενε ότι οι Ρώσοι θα απαντήσουν. Αν περίμενε δεν θα έκανε τέτοιο σφάλμα. Εκτός αν πιστέψουμε μια σχετικά πιαθνή πρόταση ότι είναι πράκτορας ξένων δυνάμεων φυτευτός στην προεδρία της Γεωργίας, οπότε δεν τον ένοιαζε έτσι κι αλλιώς το τι θα απογίνει η Γεωργία. Αλλά αν δεν ήταν πράκτορας, ό,τι και να έκαναν οι δυτικοί οι ρώσοι ήταν σε θέση να δημιουργήσουν τετελεσμένα πολύ γρηγορότερα απότι θα μπορούσε να πάρει βοήθεια.
Οι εγγυήσεις της Τουρκίας προς την Αλβανία δε σήμαιναν ότι θα έστελνε στρατό εκεί.Σήμαιναν ότι εγγυάται την εδαφική ακεραιότητα και το απαραβίαστο των συνόρων και οποιαδήποτε επέμβαση της Ελλάδος θα οδηγούσε σε ελληνοτουρκικό πόλεμο και επίθεση της Τουρκίας από τα ανατολικά.
Η επίλυση του γιουγκοσλαβικού δεν εξαρτάτο από την Ελλάδα.Εξαρτάτο και εξαρτάται από άλλες μεγάλες δυνάμεις.Η Ελλάδα το μόνο που μπορούσε να κάνει και έκανε είναι να αποφύγει ζημίες και να αποκομίσει ανταλλάγματα.
Επί του κυπριακού καμμία ελληνική κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να επηρεάσει αποφασιστικά τη βούληση των Ελληνοκυπρίων καθώς έχουν καεί στο παρελθόν και αποφασιζουν οι ίδιοι.
Αυτό το εγνώριζε η Κυβέρνηση Σημίτη και γιαυτό εγκατέλειψε την εξουσία για να μη συγκρουσθεί με τους Ελληνοκυπρίους που δεν ήθελαν το Σχέδιο Ανάν.
Κανείς δεν υποχρέωσε το Σημίτη να μην είναι αυτός που θα παρευρίσκεται στο Μπούργκενστοκ.Οι προηγούμενες εκλογές έγιναν στις 9-4-2000 και βάσει Συντάγματος οι επόμενες κανονικά ήταν 4 χρόνια + 1 μήνας = 9-5-2004.
Η κυβέρνηση Σημίτη εμφανιζόταν υπέρμαχος του σχεδίου Ανάν όσο το απέρριπτε ο Ντενκτάς.
Μόλις στις 15-12-2003 στις τουρκοκυπριακές εκλογές κέρδισε ο Ταλάτ υποστηρικτής του σχεδίου,αντί ο Σημίτης να πανηγυρίσει ξαφνικά μετά μία εβδομάδα παραιτήθηκε παραδίδοντας το “δαχτυλίδι” στον Παπανδρέου και μαζί προκήρυξαν εκλογές που ήξεραν ότι θα χάσουν ακριβώς για να μην είναι αυτοί στο Μπούργκενστοκ και συγκρουσθούν με τους Ελληνοκυπρίους που δεν ήθελαν το σχέδιο Ανάν.
Ευάγγελος Πολυμερόπουλος γράφει
“Η ΝΔ κόντεψε να δημιουργήσει την μοναδική αποτυχία. Δεν περίμεναν να διαπραγματευτούν οι τουρκοκύπριοι, οπότε η ελληνική/ελληνοκυπριακή πλευρά δεν κατέβασε προτάσεις, με αποτέλεσμα την νίλα του Ανάν. Ο Κωστάκης Καραμανλής κρυβόταν στο δωμάτιό του για να μην τον βάλλουν να υπογράψει, όπως τον θείο του στην Ζυρίχη. Τώρα μένει να δούμε τι θα γίνει με την τωρινή επίλυση που επίκειται”.
μετά:
“Δεν πιστεύω ότι η τωρινή κυβέρνηση των ΗΠΑ που κατάφερε να δημιουργήσει μια επιτυχία επιπέδου Ιράκ να είχε τέτοιο λεπτομερές σχέδιο για την περιοχή του Καυκάσου”. (Σημείωση: υποθέτω ότι το “επιτυχία” είναι ειρωνικό γιατί πέραν των εφήμερων οικονομικών ωφελών κάποιων αξιωματούχων και εταιρειών κοντά στο τωρινό “administration” το Ιράκ είναι ο μεγάλος βάλτος των ΗΠΑ (ή το χείλος της αβύσσου, όπως είπε αμερικανός αρχιστράτηγος) από τον οποίο δύσκολα θα βγει.
Αν και δεν συμφωνώ με όσα λέει, νομίζω πως ο Ευάγγελος Πολυμερόπουλος είναι ψευδώνυμο κάποιου που ξέρει πολλά και εκ από μέσα. Αλήθεια: Γιατί δεν γράφουν όλοι επώνυμα στα μπλοκς. Μόνο έτσι η επικοινωνία αυτού του είδους θα είχε κοινωνικό (και κοινωνικοπολιτικό) χαρακτήρα (για τις θέσεις μου επί αυτού του ζητήματος βλ. http://www.ifestosedu.gr/81ΜπλοκΙστοσελίδες.htm )
Για τον κ Ψυχραιμία: γράφει: «Η κυβέρνηση Σημίτη εμφανιζόταν υπέρμαχος του σχεδίου Ανάν όσο το απέρριπτε ο Ντενκτάς». Λυπάμαι αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα. Εκτός από μυστήριες και ελάχιστα πολιτικές προσωπικότητες του τύπου πανταγιά, στο σύστημα εξουσίας που διαδέχθηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου υπήρχε ένα ισχυρό μπλοκ ανθρώπων (που διαχέεται και επικαλύπτεται με τον Συνασπισμό και ένα μέρος των διεθνιστών φιλελεύθερων και ή των παρακολουθημάτων τους) το οποίο πίστευε και συνεχίζει να πιστεύει σε άλλου είδους κοινωνίες που ούτε ποτέ υπήρξαν ούτε θα υπάρξουν ως κυρίαρχες κοινωνίες. Πρόκειται για ιδεολογίες για μεταεθνικά ανθρωπολογικά πασπαρτού χωρίς πολιτισμική συνοχή, χωρίς ιστορική γνώση, χωρίς συνείδηση ιστορικής καταγωγής, χωρίς αντιστάσεις στις ηγεμονικές αξιώσεις και χωρίς ουσία και πνεύμα. Δεν έχετε παρά να διαβάσετε επιφυλλίδες αντιπροσώπων τους και ιδεολόγων τους που θριαμβολογούσαν πως το σχέδιο Αναν σηματοδοτεί το πρώτο μεγάλο πέρασμα στην μεταεθνική εποχή. Ανοησίες και σαχλαμάρες, ασφαλώς. Το ζήτημα δεν είναι η Κύπρος γιατί το σύστημα έμμεσης δημοκρατίας και τα περίεργα εκλογικά συστήματα εξέλεξαν τους δήμιούς της που θα σύντομα εντεταλμένα θα εκμηδενίσουν τον ελληνισμό της Κύπρου (επί τη ευκαιρία: τον πιο ακμαίο, τον πιο οργανωμένο και τον πιο ανθηρό ελληνισμό που υπήρξε ποτέ). Το ζήτημα είναι το νεολληνικό κράτος όταν όλοι τους οι ηγέτες θα κρύβονται σε κάποια νέα Μπούργκενστοκς που θα οδηγήσει η διπλωματική συρρίκνωση και η εκμηδένιση (κυρίως πνευματικά) της ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής.
Π. Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
Π. Ήφαιστος : Μπορεί πράγματι η κυβέρνηση Σημίτη να πίστευε στο σχέδιο Ανάν βάσει των μεταεθνικών και πολυπολιτισμικών ιδεών που την διακατείχαν.
Εκείνο που έγραψα είναι ότι είτε πίστευε είτε δεν πίστευε ,δεν είχε το σθένος να συγκρουσθεί με τους Ελληνοκυπρίους για να το επιβάλει.
Θα καταφύγω πάλι στις ημερομηνίες : Η 1η Μαίου 2004 ήταν η αμετακίνητη ημερομηνία εισόδου 10 χωρών μεταξύ των οποίων και της Κύπρου στην ΕΕ.Για να ισχύσει το σχέδιο Ανάν με όλες τις αποκλίσεις του από το κοινοτικό κεκτημένο έπρεπε να υπογραφεί πριν την ημερομηνία αυτή.
Η συνταγματική ημερομηνία των ελληνικών εκλογών ήτοι 4 χρόνια + 1 μήνας προεκλογική περίοδος ήταν 9-5-2004.
Επομένως η κυβέρνηση Σημίτη είχε όλα τη δυνατότητα να παραμείνει,να διαπραγματευθεί και να προωθήσει το κοσμοσωτήριο κατ αυτήν Σχέδιο Ανάν.Αντί αυτού πέταξε το μπαλάκι και συνέχισε να υποστηρίζει το σχέδιο από την ασφαλή θέση της αντιπολίτευσης.Και πότε το πέταξε το μπαλάκι;
Mόλις φάνηκε ότι η άλλη πλευρά αλλάζει θέση.Οι τουρκοκυπριακές εκλογές ήταν στις 15-12-2003.Όλοι ήξεραν ότι ο Ταλάτ ήταν υπέρ του σχεδίου-διοργάνωνε και διαδηλώσεις κατά του Ντενκτάς για το σκοπό αυτό.
Όταν λοιπόν ανέβηκε στην εξουσία ο Ταλάτ,ο Σημίτης ξαφνικά θυμήθηκε ότι βαρέθηκε να κυβερνά,παρέδωσε στον Παπανδρέου και μαζί προκήρυξαν πρόωρες εκλογές που ήξεραν ότι θα χάσουν ώστε να υπογράψει ο νεότερος Καραμανλής τη Ζυρίχη Νο2 που είχαν ετοιμάσει και να τα βάλει αυτός με τους Ελληνοκύπριους που δεν ήθελαν το σχέδιο.
Αυτός φυσικά έκανε το κορόιδο και το ΠΑΣΟΚ άρχισε να τον κατηγορεί γιατί δεν έπαιξε το ρόλο που του είχαν ετοιμάσει (υπογραφή Ανάν και δεξιά παρένθεση).Ε,ας έμεναν αυτοί να διαπραγματευθούν στο Μπούργκενστοκ.
Δεν τους ανάγκασε κανείς να φυγουν πριν την ώρα τους.
κ. Ήφαιστε,
Κατ’αρχάς ευχαριστώ για την απάντηση σας στα ερωτήματα μου. Κυρίως γιατί γράφτηκε εν πλω! Έλειπα κι εγώ για το τριήμερο της Παναγίας χωρίς πρόσβαση στο ίντερνετ. Τώρα που έχω πρόσβαση θα ήθελα μόνο να σημειώσω τα εξής:
Δεν έχω καμμίαν αντίρρηση ως προς τον ρεαλισμό του Θουκυδίδιου δόγματος της ισχύος. Αλλά η χρήση της ισχύος είναι η εξαίρεση στην ιστορική πορεία. Εννοώ ότι, τουλάχιστον στον μοντέρνο κόσμο (μετά τον διαφωτισμό), οι κοινωνίες έχουν εγκαταστήσει θεσμούς διεθνούς εμπορίου ώστε μόνο κατ’εξαίρεση να χρειάζεται να επεκτείνουν τις οικονομικές τους σχέσεις με τον στρατό. Φυσικά και συμβαίνει αλλά, δόξα τω Θεώ, η ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών γίνεται ανεμπόδιστα λίγο ως πολύ. Με εξαιρέσεις πολέμων, εισβολών και κατοχών φυσικά. Δεν πρέπει λοιπόν κατά την γνώμη μου να βάζουμε ως προμετωπίδα την λογική της ισχύος στις διακρατικές σχέσεις, αλλά θα πρέπει να περιορίζουμ όσο γίνεται την αναγκαιότητα της.
Αυτό που ήθελα να πω είναι ότι πιστεύω πως η χρήση της δύναμης στις διακρατικές σχέσεις δεν γίνεται γιατί υπάρχουν ορθολογικοί λόγοι που την απαιτούν αλλά γιατί υπάρχει η λατρεία της άσκησης εξουσίας αυτή καθ’ εαυτή στους πολιτικούς. Μόνο με ψυχολογικούς όρους μπορεί πχ να εξηγήσει κανείς την επέμβαση Σαακασβίλι. Επίσης μόνο με ψυχολογικούς όρους μπορεί να εξηγήσει κανείς την πολιτική διοίκησης των ΗΠΑ να στριμώξουν γεωπολιτικά την Ρωσία. Οικονομικά δεν υπάρχει κανένα όφελος, αφού η Ρωσία δεν περιορίζει τις πωλήσεις πετρελαίου της. Οι αγορές της Ουκρανίας, Γεωργίας κλπ είναι ανοιχτές και στο βαθμό που είναι δυσλειτουργικές αυτό δεν οφείλεται στον εναγκαλισμό της Ρωσίας αλλά σε εσωτερικά ζητήματα των διοικήσεων των χωρών αυτών. Άρα γιατί να έχει κανείς σφαίρες επιρροής αν δεν έχει όφελος από αυτές; Μόνο γιατί λατρεύει να ασκεί αξουσία επί λαών και ανθρώπων.
Τέλος δεν εξηγείτε επαρκώς την έννοια του εθνικού συμφέροντος και γιατί, το όποιο εθνικό συμφέρον είναι διαφορετικό και ανώτερο από το ατομικό συμφέρον του να ζει κανείς ειρηνικά με σεβασμό των δικαιωμάτων ζωής, ελευθερίας και περιουσίας. Μακριά από εμένα ο δογματισμός στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων. Μακριά από εμένα επίσης οι βλακείες περί διεθνισμού, που δεν τις καταλαβαίνω κιόλας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μόνο ως ένα πεδίο αντιμαχόμενων δυνάμεων σε ένα παιχνίδι ηγεμονίας. Προσωπικά δεν είμαι υπέρμαχος της κατάργησης του έθνους-κράτους. Άλλωστε ούτε ο κλασσικός φιλελευθερισμός ισχυρίζεται κάτι τέτοιο. Είμαι όμως φανατικά υπέρμαχος της όλο και μεγαλύτερης δυνατότητας ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων, υπηρεσιών και ανθρώπων. Δεν χρειάζεται η κατάργηση των συνόρων για να επιτευχθεί αυτό. Ούτε χρειάζεται πχ να στριμώξω την Ρωσία γεωπολιτικά για να επιτρέψει στην BP και την Shell να λειτουργούν μέσα στα όρια της. Το αντίθετο αποτέλεσμα θα φέρει κάτι τέτοιο.
Δεν χρειάζεται η κατάργηση των συνόρων για να επιτευχθεί αυτό. Ούτε χρειάζεται πχ να στριμώξω την Ρωσία γεωπολιτικά για να επιτρέψει στην BP και την Shell να λειτουργούν μέσα στα όρια της.
Ατυχές το παράδειγμα. Μέρες πριν τον πόλεμο με την Γεωργία οι Ρώσοι για να πάρουν τον έλεγχο της ΤΝΚ-BP αφαίρεσαν τις βίζες από το προσωπικό της ΒΡ και άρχισαν έρευνες για το αφεντικό της ΒΡ με εγκληματικές κατηγορίες.
Εάν εννοείται την χρήση φυσικής βίας συμφωνώ ότι «η χρήση της ισχύος είναι η εξαίρεση στην ιστορική πορεία». Σε πάμπολλα κείμενά μου έχω γράψει ότι η συντριπτική πλειονότητα των κρατών και των κοινωνιών είναι φιλειρηνικά. Δηλαδή, είτε τους αρέσει είτε όχι σέβονται την διεθνή τάξη όπως προσδιορίζεται από τις Συνθήκες, δέχονται την ειρηνική επίλυση των διαφορών και συναλλάσσονται ή επικοινωνούν σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, πολιτισμικό, διαπροσωπικό). Συμμαχούν επίσης κατά αναθεωρητικών κρατών και θεωρούν τόσο την δική τους εθνική ανεξαρτησία όσο και των άλλων κοινωνιών ως ιερή και οντολογικά θεμελιωμένη αξίωση ελευθερίας. Ακόμη, αηδιάζουν τον πόλεμο, την χειρότερη ίσως ανθρώπινη διαστροφή. Δυστυχώς, όμως, το μεγάλο πρόβλημα είναι τα αίτια πολέμου και κυρίως η άνιση ανάπτυξη-μεγέθυνση που κυρίως σημαίνει ότι οι μεγάλες δυνάμεις βρίσκονται σε διαρκή ανταγωνισμό. Τουλάχιστον από τους Ναπολεόντιους πολέμους και μετά τόσο αυτά τα αίτια όσο και ο ρόλος των ηγεμονικών δυνάμεων περιγράφεται άψογα στο προαναφερθέν βιβλίο του John Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων. Τώρα, ο Διαφωτισμός. Εάν εννοείται την σταδιακή αντικατάσταση της φεουδαρχίας από τα αστικά συστήματα και στην συνέχεια την επίδραση του φιλελευθερισμού, σημειώνω ότι δεν ήταν τόσο αυτές οι ιδέες που επέτρεψαν στην Ευρώπη να ανθίσει οικονομικά, αλλά κυρίως δύο άλλα πράγματα. Πρώτον, η ανάπτυξη του αποικιοκρατικού συστήματος που προκάλεσε εισροές τεράστιων πόρων στις πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις και στην Δυτική Ευρώπη ειδικότερα. Δεύτερον, το σύστημα ισορροπίας δυνάμεων (κατά Κίζιγκερ χρυσούς αιών – τέσσερεις σχεδόν αιώνες– σταθερότητας. Για να το θέσω διαφορετικά δεν εισέρρευσαν ξαφνικά κάποιες μεγάλες ιδέες που επέτρεψαν στη Ευρώπη και στον κόσμο να αρχίσει μια ανθόσπαρτη περίπου πορεία. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι που πρέπει να συνεκτιμηθούν, υπάρχουν και άλλα προβλήματα (ας μην ξεχνάμε δεκάδες πολέμους εκ των οποίων δύο μεγάλοι, καθώς επίσης και την διάλυση και διαίρεση που προκάλεσαν στον υπόλοιπο κόσμο).
Δεύτερον, τέλειωσα το προηγούμενο σημείωμα λέγοντας ότι απαιτείται να διακρίνουμε την ανάλυση από τις προσωπικές εκτιμήσεις. Ας μην πυροβολούμε τον πιανίστα, όποιον δηλαδή εξηγεί σωστά τα αίτια πολέμου, αλλά ας κατανοήσουμε καλά τα αίτια πολέμου για να ξέρουμε τι συμβαίνει γύρω μας. Όσο και να περιορίσουμε εμείς ο καθείς ξεχωριστά την ιδέα της ισχύος στο μυαλό μας, το ζήτημα είναι τι κάνουν τα κράτη όταν σκέφτονται τα συλλογικά τους συμφέροντα, τα διλήμματα ασφαλείας και κυρίως την άνιση ανάπτυξη των άλλων. Δυστυχώς δεν υπήρξε απάντηση σε αυτό το μέγα ερώτημα και ούτε υπήρξε, ακόμη αρμονία συμφερόντων μεταξύ των κρατών. Η προσωπική μου εκτίμηση –νομίζω λογική– είναι ότι η δίψα για ισχύ και η πρόταξη ισχύος είναι αφενός ανώμαλη στάση ζωής και αφετέρου αντιβαίνει στον πολιτικό πολιτισμό χιλιετιών. Ιστορική αποστολή του κράτους (Πολιτείας ή όπως άλλως πως κατά καιρούς ονομάζεται) είναι να ελέγξει την άνομη και καταχρηστική ισχύ και να εντάξει τις σχέσεις των ατόμων και προσώπων υπό ένα πρίσμα πολιτικού πολιτισμού. Οι διεθνείς κανονιστικές δομές, διεθνές δίκαιο, διεθνείς θεσμοί κτλ, υποτίθεται πως θα έκαναν το ίδιο για τα κράτη εντάσσοντας στις σχέσεις τους σε ένα σύστημα ευθύγραμμων και ισότιμων συναλλαγών (και όταν αυτό δεν ισχύει η συλλογική ασφάλεια θα ενεργοποιούταν). Όμως, όπως είπε και ο Μπίσμαρκ, «όταν οι μεγάλες δυνάμεις συμφωνούν, έστω και αν αυτό οδηγεί σε αδικίες για τα λιγότερο ισχυρά κράτη, δεν υπάρχει πρόβλημα. Το πρόβλημα στις διεθνείς σχέσεις ανακύπτει όταν συγκρούονται οι μεγάλες δυνάμεις, οπότε το διεθνές κανονιστικό σύστημα σαρώνεται και κουρελιάζεται. Για τις διακρατικές σχέσεις, συνολικότερα, ισχύουν άλλες προϋποθέσεις, που περιέγραψε στην εντέλεια ο Θουκυδίδης, και για να κατανοήσουμε γιατί καθημερινά προτάσσεται η ισχύς, τα κράτη πολεμούν και οι κοινωνίες φανατίζονται, απαιτείται, και πάλιν, να κατανοήσουμε τα αίτια πολέμου. Θα πρέπει να εξηγήσουμε, για παράδειγμα, γιατί η κορυφαία δημοκρατική χώρα (ΗΠΑ) επί δεκαετίες ασκούσαν έμμεση βία (κατάσκοποι, πράκτορες ηγέτες, υπονομεύσεις με ΜΚΟ) στις λεγόμενες δημοκρατίες της μπανάνας στην Λατινική Αμερική. Γιατί τις εκμεταλλεύονταν από την εποχή του δόγματος Μονρόε και μετέπειτα και γιατί συνεχίζουν να επεμβαίνουν στα εσωτερικά τους. Δύναμη δεν είναι μόνο, τονίζω ξανά, η άσκηση φυσικής βίας και τα κράτη, ιδιαίτερα τα μεγάλα, δυστυχώς, πριν στείλουν τις επιχειρήσεις τους να επενδύσουν και να εμπορευτούν, αν δεν στείλουν τα στρατεύματά τους όπως στο Ιράκ, στέλλουν τους κατασκόπους τους και άλλους μηχανισμούς ελέγχου και ποδογέτησης. Γνωρίζετε, ίσως ότι στο ΟΗΕ υπάρχουν βουνά πρακτικών από τις συζητήσεις για τον ρόλο και όρους των ξένων επενδύσεων …
Τρίτον, τα πιο πάνω οδηγούν σε συμφωνία να διαφωνούμε όσον αφορά τον ρόλο της «ορθολογικότητας» και της «ψυχολογίας». Η ιστορική εμπειρία –αλλά και η καθημερινή όταν διαβάζουμε κάθε πρωί τις εφημερίδες– διδάσκει ότι ορθολογικότητες υπάρχουν τόσες όσο και τα λογικά πλάσματα του πλανήτη και, αν σταθούμε στα κράτη, τόσες συλλογικές ορθολογικότητες όσα κατά κράτη. Για να παραφράσω τον Παναγιώτη Κονδύλη, κάποιον που κάτι ήξερε γι’ αυτό το ζήτημα, μορφικά και από άποψη αιτιολογήσεων οι ορθολογισμοί είναι περίπου πανομοιότυποι αλλά το περιεχόμενό τους διαφέρει. Ψυχολογία καλού και κακού, εξάλλου, δεν υπάρχει στην πραγματική ζωή. Υπάρχει πολιτική. Πολιτική ενδοκρατική, πολιτική διακρατική και ολοένα και περισσότερο αστάθμητα πολιτικά γεγονότα σε διεθνικό επίπεδο (το τελευταίο κυμαίνεται από τρομοκράτες και χρηματιστές όπως ο Σόρος μέχρι τους αγαθούς μαχητές κατά της ρύπανσης της ατμόσφαιρας ή του κυνηγιού της φάλαινας). Η ψυχολογία του καθενός μας στην ενδοκρατική ζωή απαιτείται να είναι συμβατή με τον πολιτικό πολιτισμό μας, δηλαδή, ένα ηθικοκανονιστικό σύστημα που διαρκώς ορίζεται και επαναπροσδιορίζεται σύμφωνα με το είδος του συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου κάθε κοινωνίας. Ο καθείς έχει την ψυχολογία του στο σπίτι του ή στο δωμάτιό του αλλά ως «πολιτικό ζώο» την προσαρμόζει στον συλλογικό βίο. Για να θυμηθούμε τον Θουκυδίδη, μας επισήμανε τι παθαίνουν οι άνθρωποι όταν χάνουν αυτές τις δομές, περιγράφοντας το τι συνέβηκε στη Κέρκυρα. Γιατί να πάμε τόσο μακριά, όμως, και να μην θυμηθούμε τις θηριωδίες αριστερών και δεξιών στον πρόσφατο ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Τώρα, για τον διακρατικό ορθολογισμό, εγώ δεν γνωρίζω άλλον από ορθολογισμό του κάθε κράτους που συνηθίζεται να ονομάζεται εθνικό συμφέρον. Αυτό το εθνικό συμφέρον ενδύεται (ή μεταμφιέζεται) με φιλελεύθερα, μαρξιστικά, σοσιαλιστικά ή άλλα ονόματα εθνικών κρατών (γαλλικό, αμερικανικό, ελληνικό, τουρκικό), πλην όμως, οι σταθερές που το προσδιορίζουν είναι οι ίδιες: α) επιβίωση, β) ευημερία, γ) ασφάλεια (εσωτερική τάξη και ασφάλεια συνόρων), δ) ισχύς που θα διασφαλίζει αυτά τα ύψιστα –για όλα τα κράτη και όλες τις κοινωνίες όλων των εποχών!!!– αγαθά, ε) επιδίωξη αύξησης της ισχύος για να διασφαλιστούν, στ) επιδίωξη κατοχής περισσότερης ισχύος κατά της άνισης ανάπτυξης άλλων, ζ) εξισορρόπηση ισχύος ή πόλεμος αν αυτά διαταραχθούν (ή τα κράτη νομίσουν ότι διαταράσσονται). Γνωρίζεται έστω και μια ιστορική στιγμή (συμπεριλαμβανομένης της σημερινής, και ιδίως της μεταψυχροπολεμικής για την οποία πρέπει, για να μιλούμε ορθολογικά, να μετρήσουμε τους πολέμους, τις άλλες χρήσεις βίας, τις απειλές χρήσης βίας και τους εξοπλιστικούς ανταγωνισμούς) που να μην ίσχυαν αυτά;
Όσον αφορά τις απρονοησίες του Σαακασβίλι ας μην γελιόμαστε και ας πούμε με το όνομά του αυτό που όλοι ξέρουμε: Κανένας λαός δεν αξίζει τέτοια τύχη, δηλαδή να τον κυβερνούν άτομα που τα προετοίμαζαν οι μυστικές υπηρεσίες κάποιου ξένου κράτους και που τον χρησιμοποιούν κατά βούληση στην γεωπολιτική σκακιέρα. Κάτι ξέρουμε εμείς οι έλληνες από τέτοιες αθλιότητες και να μετρούμε τι έπεται σε τρία – τέσσερα μέτωπα αρχίζοντας από την Κύπρο. Στην Κύπρο όπου, υπενθυμίζω, ο φιλελεύθερος και ορθολογικός Πάουελ για λόγους που γνωρίζουμε πολύ καλά πλέον, απείλησε τους κύπριους πως θα πέσουν τόνοι κεραμίδια στο κεφάλι τους αν δεν δέχονταν το φασιστοειδές σχέδιο Αναν. Ένα σχέδιο που καταργούσε όλες τις πολιτικές κατακτήσεις της Δύσης εγκαθιδρύοντας ένα υποτελές κρατίδιο του οποίου το μόνο ευδιάκριτο «ορθολογικό» χαρακτηριστικό (με όρους ηγεμονικού ανταγωνισμού) θα ήταν βάσεις, άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις και ξένοι στρατοί. Και για να καταλάβουμε καλύτερα τον «ορθολογισμό του καθενός», επειδή οι κύπριοι το 2004 δεν πτοήθηκαν από τις «ορθολογικές απειλές» το 2008 όλως περιέργως εκλέγεται ένα σταλινικό κόμμα (το τελευταίο στον πλανήτη, αν δεν κάνω λάθος) που όλως περιέργως συνεργάζεται με το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον για να επιβάλουν τον ορθολογισμό των διακρατικών σχέσεων που θα ισχύει ενόσω υπάρχουν αίτια πολέμου: «Στις διακρατικές σχέσεις δίκαιο υπάρχει όσο υπάρχει ίση δύναμη και όταν δεν υπάρχει ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρείς και προσαρμόζεται». Ας το επαναλάβουμε: Δεν λέω ότι αυτό πρέπει να ισχύει. Λέω όμως ότι αυτό πρέπει να εκτιμάται δεόντως ενόσω υπάρχουν αίτια πολέμου διαφορετικά οι συνέπειες είναι αμείλικτες και αναπόδραστες.
Τέλος για το εθνικό συμφέρον νομίζω πως απάντησα ήδη. Μια ακόμη διευκρίνιση. Σε κείμενά μου, εκτός από το εθνικό συμφέρον με όρους των προαναφερθέντων σταθερών, εγώ διευκρινίζω ότι υπάρχει από την μια πλευρά το εθνικό συμφέρον των φιλειρηνικών κρατών (είναι αυτό που και εσείς ορίζεται ως κοινός τόπος συμφέροντος μεταξύ ανθρώπων και λαών) και το εθνικό συμφέρον των ηγεμονικών και ή αναθεωρητικών κρατών. Τα προβλήματα πυροδοτούνται κυρίως λόγω των δεύτερων.
κ. Πολυμερόπουλε,
Ειλικρινά μένω άναυδος με την σιγουριά των σχολίων σας. Είστε απολύτως σίγουρος ότι καταλάβατε τι είπα. Είστε απολύτως σίγουρος ότι γνωρίζετε το θέμα που ανέφερα ως παράδειγμα σε βάθος. Ίσως δε να είστε απολύτως σίγουρος ότι αντιλαμβάνεστε την Ρωσική πολιτική και οικονομία.
Λίγο αυτοσυγκράτηση δεν θα έβλαπτε. Σας βεβαιώ ότι γνωρίζω πάρα πολύ καλά την περιπέτεια (για την ΒΡ φυσικά) της συνεργασίας ΤΝΚ-ΒΡ. Τις εισβολές του Ρωσικού ΣΔΟΕ την άνοιξη στα γραφεία της εταιρείας στην οδό Αρμπάτ στη Μόσχα, τις πιέσεις που δέχεται στις πετρελαιοπηγές ιδιοκτησίας της στο Τιουμέν της Σιβηρίας τα τελευταία χρόνια κ.α. Τυγχάνει να γνωρίζω πολύ καλά επίσης το πως λειτούργησε ο επικεφαλής του Alfa Group Ρωσο-Ουκρανο-Εβραίος Μιχαήλ Φρίντμαν όταν έκανε το deal και πως μετά έβγαλε την ουρά του απ’έξω.
Ακριβώς επειδή γνωρίζω πολύ καλά την περίπτωση την χρησιμοποίησα. Για να πω αυτό που ξεκάθαρα λέω άλλωστε. Ότι δεν χρειάζεται να πιέσω γεωπολιτικά την Ρωσία για να επιτρέψει στην ΒΡ να λειτουργεί μέσα στην χώρα. Γιατί αν την πιέσω γεωπολιτικά δίνω ένα τεράστιο επιχείρημα στην Ρωσική κυβέρνηση ότι η πολιτική της της παρεμπόδισης ξένων επιχειρήσεων να λειτουργούν ελεύθερα στην χώρα είναι σωστή και προς το εθνικό συμφέρον, αφού μόλις πήγαμε να ελέγξουμε μια ξένη πολυεθνική αμέσως μας την πέσανε. Άρα τι θέλουν οι Δυτικοί; Να απομυζούν ελεύθερα τον πλούτο της μητέρας Ρωσίας. Ε δεν θα τους αφήσουμε!!
Αντιθέτως αν δεν προσπαθήσω να πιέσω με την κρατική διπλωματία των δυτικών να μπω στο σκληρό πυρήνα της ρώσικης οικονομίας, δηλαδή σε ότι έχει σχέση με τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και με τη γη, τότε, ίσως, μπορεί να έχω σχέσεις ελευθέρου εμπορίου με την χώρα προς κοινό όφελος. Οι Ρώσοι αντιλαμβάνονται τα πάντα (διαπροσωπικές σχέσεις, διεθνείς σχέσεις) ως παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος -αν χάσω κάτι κάποιος άλλος θα κερδίσει ή για να κερδίσω, κάποιος άλλος πρέπει να χάσει. Άρα για να δώσουν κάτι πρέπει να νοιώθουν ότι κάτι κερδίζουν. Δεν δίνουν τίποτα με το ζόρι και κυρίως δεν πείθονται από θεωρητικούς δογματισμούς περί ελεύθερης οικονομίας αν δεν δουν τα οφέλη της ελεύθερης οικονομίας στην πράξη.
Διαβάζω:
“Αντιθέτως αν δεν προσπαθήσω να πιέσω με την κρατική διπλωματία των δυτικών να μπω στο σκληρό πυρήνα της ρώσικης οικονομίας, δηλαδή σε ότι έχει σχέση με τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και με τη γη, τότε, ίσως, μπορεί να έχω σχέσεις ελευθέρου εμπορίου με την χώρα προς κοινό όφελος. Οι Ρώσοι αντιλαμβάνονται τα πάντα (διαπροσωπικές σχέσεις, διεθνείς σχέσεις) ως παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος -αν χάσω κάτι κάποιος άλλος θα κερδίσει ή για να κερδίσω, κάποιος άλλος πρέπει να χάσει. Άρα για να δώσουν κάτι πρέπει να νοιώθουν ότι κάτι κερδίζουν. Δεν δίνουν τίποτα με το ζόρι και κυρίως δεν πείθονται από θεωρητικούς δογματισμούς περί ελεύθερης οικονομίας αν δεν δουν τα οφέλη της ελεύθερης οικονομίας στην πράξη.”
Αυτό νομίζω είναι νερό στον μύλο των αναλύσεων που έκανα σήμερα το πρωί για τους όρους λειτουργίας του διεθνούςε συστήματος όπως είναι και όπως θα θέλαμε να είναι. Το ζήτημα είναι πότε τερματίζεται αυτή η κατάσταση και τα κράτη λειτουργούν στην βάση του ορθολογισμού που όρισαν οι διεθνείς θεσμοί και το διεθνές δίκαιο την ύστερη εποχή: Διακρατική ισοτιμία, μη επέμβαση στα εσωτερικά, εσωτερική-εξωτερική κυριαρχία, ειρηνική επίλυση των διαφορών και ισόρροπες συναλλαγές. Η απάντησή μου είναι: Όταν εξαλειφτούν τα αίτια πολέμου: 1. Άνιση ανάπτυξη σ’ όλες τις πιιθανές εκδοχές: οικονομικές, στρατιωτικές, ιδεολογικές, εδαφικές, πλουτοπαραγωγικές, τεχνολογικές, διακρατικές, διαπεριφερειακές.
2. Άνιση κατανομή ισχύος σε συνδυασμό με άνιση ανάπτυξη προκαλούν ηγεμονικές αξιώσεις, ηγεμονικούς ανταγωνισμούς, αξιώσεις παράνομων διεθνών αλλαγών, διλήμματα ασφαλείας, πόλεμο.
3. «Κατάλοιπα» διενέξεων της φάσης του εθνικού-κρατικού γίγνεσθαι.
4. Επαναστατικές αξιώσεις: Εξομοιωτικοί διεθνισμοί, κοσμοπολιτισμοί, ηγεμονισμοί που αντιβαίνουν στο οντολογικά θεμελιωμένο (στις αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας) καθεστώς των διεθνών σχέσεων και που προκαλούν διακρατικό ανορθολογισμό
6. Αναθεωρητικές συμπεριφορές: μη αποδοχή προσφυγής στους αρμόδιους διεθνείς θεσμούς για την ερμηνεία των Συνθηκών εάν και όταν εκατέρωθεν υπάρχει αξίωση διεθνών αλλαγών.
7. Ανεξέλεγκτα διεθνικά φαινόμενα: τρομοκρατία, αναρχικές-ανατρεπτικές ιδέες, λαθρομετανάστες, εγκληματίες, ΜΚΟ, κ.ά.
Π. Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
κ. Ήφαιστε,
Στο πρώτο σημείο συμφωνούμε. Ως Διαφωτισμό αντιλαμβάνομαι ένα φιλοσοφικό σύστημα που ξεκινά με τον Descartes και το οποίο προτάσει τον ορθό λόγο ως το μόνο εργαλείο αντίληψης της πραγματικότητας και οργάνωσης της ζωής των ανθρώπων, σε εντίθεση με μεταφυσικά σχήματα αντίληψης και παραδοχές, που ίσχυαν μέχρι τότε. Φυσικά και οι αντικειμενικές συνθήκες όπως τις περιγράφετε παίζουν ένα ρόλο στην διαμόρφωση μιας εποχής και της σκέψης της. Αλλά δεν θα μπω στην μαρξιστική παγίδα της βάσης και του εποικοδομήματος, ούτε θα ψάξω να βρω γιατί ο Adam Smith γράφει τον Πλούτο των Εθνών ζώντας σε μια αποικιοκρατική δύναμη. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η λογική του Adam Smith είναι και σήμερα ζωντανή (τόσο στους συμφωνούντες όσο και στους διαφωνούντες με αυτή) χωρίς να χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η Αγγλία είχε αποικίες.
Θα συμφωνήσουμε πιστεύω στην σημερινή εποχή ότι όταν τα γεγονότα παράγουν συνέπειες πρέπει να τα εξετάζουμε, ακόμα κι αν δεν ξέρουμε επακριβώς τις αιτίες των γεγονότων. Άλλωστε οι άνθρωποι πράττουν έτσι κι αλλιώς. Η επίκληση μου λοιπόν του ορθολογισμού στις πράξεις των κρατών στο διεθνές περιβάλλον δεν έγινε γιατί θεωρώ ότι κάθε μη ορθολογική πράξη πρέπει να αγνοείται. Κάθε άλλο. Έγινε για να προτάξω την αναγκαιότητα της χρήσης του ορθού λόγου και για να δείξω ότι ακόμα και κάτι που εκ πρώτης όψεως φαίνεται ορθολογικό στην πραγματικότητα μπορεί να μην είναι.
Κι αυτό με οδηγεί στο δεύτερο σημείο. Το γεγονός ότι πχ στο πλαίσιο του ψυχρού πολέμου οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν την λογική της ισχύος και των σφαιρών επιρροής στην Λατινική Αμερική, και ότι παράλληλα προώθησαν ή/και στήριξαν τα συμφέροντα των πολυεθνικών τους στον χώρο, δεν σημαίνει ότι ο οικονομικός ιμπεριαλισμός ήταν το κίνητρο τους. Το κίνητρο τους ήταν η άσκηση δύναμης. Άρα, κατά την γνώμη μου, το αίτιο ήταν ψυχολογικό. Φαίνεται να υποτιμάτε το ψυχολογικό κίνητρο. Δεν θα μπω σε αυτή την μακριά συζήτηση. Απλώς θα σημειώσω ότι στις ανθρώπινες πράξεις η παρουσία του πέραν του ορθού λόγου είναι όχι μόνο παρόν, αλλά και δομικό στοιχείο της συμπεριφοράς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι η ίδια η έννοια του εθνικού. Υπάρχει και είναι κυρίαρχη στα έθνη κράτη (άλλο παράγωγο του Διαφωτισμού) ακριβώς επειδή αγγίζει το μη ορθολογικώς περιγραφόμενο κέντρο της συλλογικής ταυτότητας. Αυτό που συνδέεται με τον τρόπο ζωής μιας κοινότητας όπως έχει παραδοθεί μέσα από τους αιώνες. Όπως θα έλεγαν και οι “νεο”-ορθόδοξοι, έχει να κάνει με τον τρόπο του βιώματος και όχι με τον τόπο.
Εκεί ακριβώς κάνω και την διαφοροποίηση. Η εμμονή με την γεωπολιτική μπορεί να φαίνεται ως μια ορθολογική διαμάχη ισχύος, αλλά στη βάση της πολλές φορές υπάρχει ένα κυρίαρχο στοιχείο του τρόπου ζωής μιας κοινότητας. Πχ. η κυριαρχία της γεωπολιτικής στην Ρωσία συνδέεται άμεσα με την σχέση του Ρώσου με τη γη, όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά την παγανιστική περίοδο πριν τον Χριστιανισμό. Ο παγανισμός καταπιέστηκε με μεγάλους αγώνες για αιώνες στην Ρωσία (βλέπε τον Αντρέι Ρουμπλιόφ του Ταρκόφσκι επ’αυτού), αλλά ενυπάρχει ακόμα στον τρόπο ζωής και αντίληψης του Ρώσου, ο οποίος είναι έντονα συνδεδεμένος με τα στοιχεία της φύσης. Αν κανείς δεν τα εξετάζει αυτά δεν μπορεί να καταλάβει πως λειτουργούν οι Ρώσοι. Δεν μπορεί να καταλάβει γιατί υπερασπίστηκαν με τόσο πάθος πέραν του ορθού λόγου την γη της πατρίδας κατά τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, και δεν μπορεί να καταλάβει την αναγέννηση της γεωπολιτικής στην Ρωσία του Πούτιν και κυρίως (και στις δύο περιπτώσεις) την πλατιά υποστήριξη των πολιτικών αυτών από την μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού.
Τώρα όσον αφορά το εθνικό συμφέρον. Για τα τρία πρώτα συμφωνούμε. Άλλωστε αυτά υποστήριξα κι εγώ ως συμφέροντα κάθε πολίτη ενός έθνους-κράτους. Τα άλλα που αναφέρετε αποτελούν εργαλεία για την προάσπιση των συμφερόντων. Δεν αποτελεί πχ εθνικό συμφέρον η “επιδίωξη αύξησης της ισχύος για να διασφαλιστούν”. Το αν θα αυξηθεί ή μειωθεί η ισχύς εξαρτάται από το αν εξυπηρετεί την προάσπιση της ελευθερίας και ασφάλειας των πολιτών. Δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός παντού και πάντα. Δεν μπορεί να αποτελεί αυτοσκοπό η ισχύς. Η ισχύς είναι μέσο. Για να χρησιμοποιήσω μιαν αναλογία, ένας επιχειρηματίας δεν έχει σκοπό να γίνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερος (άρα ισχυρότερος). Σκοπός του είναι το κέρδος. Αν αυτό επιτυγχάνεται με μεγαλύτερη ή μικρότερη αύξηση της ισχύος θα το δει στην πορεία και θα το καθορίσει η αγορά. Η Gilette πχ έχει το 67% της παγκόσμιας αγοράς ξυριστικών μηχανών. Νομίζετε ότι όταν ξεκίνησαν να φτιάχνουν ξυραφάκια σκοπός τους ήταν η κυριαρχία της αγοράς; Σκοπός τους ήταν το κέρδος μέσω της εξυπηρέτησης των καταναλωτών με καλύτερα προϊόντα. Το ότι κατάφεραν να κυριαρχήσουν αποτελεί τρόπο για αύξηση του κέρδους όχι αυτοσκοπό.
Κατ’αναλογία οι μεγάλες δυνάμεις έγιναν μεγάλες δυνάμεις όχι γιατί είχαν αυτοσκοπό την δύναμη που έρχεται από την μεγέθυνση, αλλά γιατί οι πολίτες τους επεδίωκαν αύξηση της ευημερίας τους. Αντιθέτως όταν η αύξηση του ζωτικού χώρου (πχ Γερμανία τέλος 19ου μέχρι την κατστροφή του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου) γίνεται αυτοσκοπός τότε έχουμε καταστροφικά αποτελέσματα γι’αυτόν που την επιδιώκει. Στον σημερινό ανοιχτό κόσμο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας είναι τουλάχιστον βλακώδες να επιδιώκει κανείς σφαίρες επιρροής. Ο μόνος κατά την γνώμη μου λόγος πέραν της λατρείας της ισχύος είναι ότι πρέπει να διατηρηθούν ζωντανοί οι μηχανισμοί της ισχύος (στρατοί, ΝΑΤΟ, πολεμική βιομηχανία και έρευνα). Αυτό είνα αρκετά ορθολογικό για να το δεχτώ. Το θέμα είναι γιατί αστείες περιπτώσεις όπως Σαακασβίλι, Γιούσενκο, Γκρουέφσκι (για να αναφερθώ μόνο στην ευρύτερη γειτονιά μας) να παίζουν σε αυτά τα παιχνίδια των μεγάλων εις βάρος της ευημερίας των λαών τους τελικά. Υποθέτω γιατί είναι αστείοι!!
κ. Ήφαιστε,
Δεν νομίζω ότι θα τερματιστεί μια κατάσταση και τα κράτη θα αρχίσουν να λειτουργούν στο πλαίσιο ορθολογισμού που ορίζει το διεθνές δίκαιο. Εννοώ πως δεν νομίζω ότι θα υπάρξει ένα χρονικό σημείο που το διεθνές σύστημα εν συνόλω θα λειτουργεί διαφορετικά. Δεν πιστεύω στο τέλος της ιστορίας, για να χρησιμοποιήσω μια μεταφορά. Πολύ ωραίο θα ήταν όλα τα αίτια του πολέμου που αναφέρετε να εξαλειφθούν. Δεν πρόκειται να γίνει ποτέ κατά την γνώμη μου. Θα σας έλεγα δε ως κλασσικός φιλελεύθερος ότι δεν θέλω και να γίνει, γιατί κάτι τέτοιο προϋποθέτει κρατικό σχεδιασμό και επέμβαση στην οικονομική και κοινωνική σφαίρα της ζωής (εξάλειψη ανισοτήτων, σχεδιασμένη ανάπτυξη, περιορισμός “κακών” ιδεών).
Ο Διαφωτισμός (και ο φιλελευθερισμός, ακόμα και ο αριστερός) μας έχει αφήσει μια μεγάλη κληρονομία: τη δύναμη του διαλόγου. Ότι δηλαδή τα προβλήματα λύνονται μέσω του διαλόγου (που μπορεί να εμπεριέχει ως επιχείρημα και την απειλή ισχύος βέβαια) με την διαμόρφωση τελικά μιας σύμβασης, που με όλες τις αναθεωρήσεις της είναι σεβαστή από τα μέρη. Όσο μπορούμε να διατηρούμε και να επεκτείνεται αυτή η παράδοση, τόσο το κύριο φαινόμενο ανορθολογισμού που είναι ο πόλεμος θα περιορίζεται. Δεν πρόκειται όμως ποτέ να εξαλειφθούν γιατί όπως προείπα (και μας διαδάσκει η Φροϋδική παράδοση της ψυχανάλυσης) το πέραν του ορθού λόγου είναι δομικό στοιχείο της πραγματικότητας. Δεν μπορεί άρα ποτέ να εξαλειφθεί πλήρως.
Το πρόβλημα με την σύλληψη της κοινωνίας ως σύμβαση, ή των διακρατικών σχέσεων ως σύμβαση, είναι ότι ενώ ως υπόθεση είναι φαινομενικά λογική και ορθολογική (γιατί συνάδει, εν τέλει, με το εθνικό συμφέρον όλων νοούμενο ως σεβασμός της οντολογίας, δηλαδή της εθνικής ανεξαρτησίας των άλλων) στην πραγματική ζωή ανατρέπεται. Αυτό γιατί εδώ και πολλούς αιώνες οι κοινωνίες σφαδάζουν κάτω από το βάρος πολέμων, επικυριαρχιών, εμφύλιων συγκρούσεων και κυρίως άγονται και φέρονται από επίπλαστες επαναστατικές ιδεολογίες.
Η σύμβαση είναι μια κατασκευή που για να είναι βιώσιμη θα πρέπει να προσδιορίζεται κοινωνικοπολιτικά (από τους πολίτες μιας κοινωνίας ή αντίστοιχα από τα κράτη-μέλη του διακρατικού συστήματος). Σ’ αντίθεση με την Πόλη της κλασικής εποχής που εδραζόταν σε ώριμα ανθρωποκεντρικά δεδομένα (το βιβλίο του Γιώργου Κοντογιώργη που προανέφερα το εξηγεί) οι ηθικοκανονιστικές κατασκευές των συγχρόνων κρατών εμπεριέχουν πολλά ανθρωπολογικά αβάσιμα κριτήρια και παράγοντες (που και αυτά διαρκώς αποσταθεροποιούνται λόγω εισροών διεθνιστικών, κοσμοπολίτικων και ηγεμονικών ιδεολογιών).
Για να παραφράσω τον Κονδύλη, τόσο στο ενδοκρατικό όσο και στο διακρατικό επίπεδο, αυτές οι συμβάσεις είναι συμβάσεις οι οποίες δημιουργούν κανονιστικές-νομικές δομές (που προϋποθέτουν ανθρωπολογικές περιστολές ή τεχνητές-επίπλαστες ανθρωπολογικές κατασκευές) μέσα στις οποίες ο άνθρωπος ασφυκτιά. Παραβλέπουν, εξάλλου, τα αίτια πολέμου στις διακρατικές σχέσεις (το εμβληματικό βιβλίο του Edward H. Carr, Η εικοσαετής κρίση, έχει νομίζω εξηγήσει πλήρως και για πάντα τον τρόπο που η ουτοπική σκέψη αποσταθεροποιεί το διακρατικό σύστημα και δημιουργεί επίπλαστες νομικές κατασκευές με το να παραβλέπει τα αίτια πολέμου).
Η ορθολογική ανθρωπολογία, εξάλλου, δεν είπε κάτι καινούργιο. Αν αυτό συνέβαινε, πράγματι θα είχαμε κοσμογονία. Όμως δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει και «κοιτάζοντας γύρω μας επιβεβαιώνεται καθημερινά». Επειδή αυτό τον καιρό τυγχάνει να μελετώ εντατικά τον Κονδύλη, στο “Πολιτικό και ο Άνθρωπος”, αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι την εποχή του θεοκεντρισμού που όριοθετούσε την υπολογισιμότητα των ανθρώπων που στηρίζεται σε μια συγκεκριμένη ηθικοκανονιστική δομή, διαδέχθηκε η ανθρωπολογία του αστικού ανθρωποκεντρισμού που σε συνδυασμό και με άλλες εισροές της νεοτερικότητας αντικατέστησε τον θεό με το αόρατο χέρι της οικονομίας και υπεράνθρωπες υποστασιοποιήσεις της φύσης ή της ιστορίας. Όλα αυτά βεβαίως κατέρρευσαν γύρω στο 1900 για να αντικατασταθούν με ακόμη πιο μεταφυσικούς προσδιορισμούς όπως «η ορθολογικότητα του συστήματος», «η απρόσκοπτη επικοινωνία που στηρίζεται στην δομή της γλώσσας», «η συμπεριφοριστική συμμετρία» και στον συνετό οικονομικό υπολογισμό». «Πίσω από την πρόσοψη όλων αυτών των κατασκευών”, γράφει ο Κονδύλης (σ. 89) “του παρελθόντος και του παρόντος κινούνται όμως συγκεκριμένοι άνθρωποι με την ατελείωτη πολυμορφία τους, τη μη υπολογισιμότητα της δράσης τους και την αβεβαιότητα των συνεπειών τους. Αυτό το γεγονός, που δεν μπορεί να αναχθεί σε τίποτα άλλο, μπορεί κανείς να το εξαφανίσει με ορθολογικά επιχειρήματα, αλλά κάθε κοινωνική θεωρία θα σκοντάψει κάποτε αναγκαστικά στις επιδράσεις του και τίθεται έμμεσα ή άμεσα το ερώτημα τι μπορεί να είναι αυτά τα όντα, που επίμονα αγνόησαν τις πολυάριθμες παραστάσεις και προτάσεις αρμονίας στη μέχρι σήμερα ιστορία». Αυτή η φοβερή διαπίστωση που δύσκολα διαψεύδεται, θα άνοιγε, βεβαίως, μια μεγάλη συζήτηση που δεν μπορεί να εξαντληθεί εδώ.
Εάν σταθούμε στην συμφωνία μας (που είναι ουσιαστική και θεμελιώδης) ότι δεν έχουμε “το τέλος της ιστορίας” (σημείωση: Εν τούτοις, αυτή ήταν μια ευρέως διαδεδομένη παραδοχή στον φιλελεύθερο κόσμο και όχι μόνο) τότε δική μου εκτίμηση είναι η εξής: Για ένα οποιοδήποτε φιλειρηνικό κράτος (αυτό δηλαδή που δεν θέτει αναθεωρητικές αξιώσεις, δέχεται την ειρηνική επίλυση των διαφορών και σέβεται τις διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις) το καίριο και κρίσιμο ζήτημα είναι, σ’ ένα ανταγωνιστικό και συχνά εχθρικό κόσμο όπου τα αίτια πολέμου παραμονεύουν σε κάθε γωνιά, είναι: 1) να δημιουργήσει και να διαιωνίσει μια κοσμοθεωρητικά δυνατή κοινωνία, 2) να μεριμνά για μια ισχυρή οικονομία και για μια ικανοποιητική παρουσία στον διεθνή οικονομικό καταμερισμό, και 3) να διαφυλάττει ως κόρη οφθαλμού μια ανθρωποκεντρικά διαμορφωμένη ανθρωπολογική δομή (η κλασική πόλη είναι το πρότυπο ενός συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου σε αυτές τις γραμμές). Στην συνέχεια να στηρίζεται στα εξωτερικά της βήματα σε μια σωστή εκτίμηση των αιτιών πολέμου και των συμπεριφορών των άλλων κρατών, να διαθέτει επαρκή αποτρεπτική ισχύ για να διασφαλίζει την ελευθερία των πολιτών της και να παλεύει με νύχια και με δόντια για να μετατρέπει καθημερινά την (δεδομένη) ασυμμετρία ισχύος με τα πιο δυνατά κράτη σε συμμετρικές και ισόρροπες σχέσεις. Ως διεθνολόγος, βεβαίως, θα πρόσθετα: Να φροντίζει, ποτέ να μην κατευνάζει τις αναθεωρητικές απειλές γιατί αυτές οδηγούν νομοτελειακά σε συρρίκνωση ή πόλεμο. Δύσκολο, βεβαίως, για κοινωνίες που στερούνται ηγετών με καθαρό μυαλό και των οποίων οι διανοούμενοι είναι φερέφωνα αδιαφανών διεθνικών δυνάμεων που άγουν και φέρουν την κοινή γνώμη, στρεβλώνουν τα μυαλά των νέων και αποκοιμίζουν τους πολίτες με παρωχημένα διεθνιστικά πρότυπα.
Π. Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
Το πρόβλημα με την σύλληψη της κοινωνίας ως σύμβαση, ή των διακρατικών σχέσεων ως σύμβαση, είναι ότι ενώ ως υπόθεση είναι φαινομενικά λογική και ορθολογική (γιατί συνάδει, εν τέλει, με το εθνικό συμφέρον όλων νοούμενο ως σεβασμός της οντολογίας, δηλαδή της εθνικής ανεξαρτησίας των άλλων) στην πραγματική ζωή ανατρέπεται. Αυτό γιατί εδώ και πολλούς αιώνες οι κοινωνίες σφαδάζουν κάτω από το βάρος πολέμων, επικυριαρχιών, εμφύλιων συγκρούσεων και κυρίως άγονται και φέρονται από επίπλαστες επαναστατικές ιδεολογίες.
Η σύμβαση είναι μια κατασκευή που για να είναι βιώσιμη θα πρέπει να προσδιορίζεται κοινωνικοπολιτικά (από τους πολίτες μιας κοινωνίας ή αντίστοιχα από τα κράτη-μέλη του διακρατικού συστήματος). Σ’ αντίθεση με την Πόλη της κλασικής εποχής που εδραζόταν σε ώριμα ανθρωποκεντρικά δεδομένα (το βιβλίο του Γιώργου Κοντογιώργη που προανέφερα το εξηγεί) οι ηθικοκανονιστικές κατασκευές των συγχρόνων κρατών εμπεριέχουν πολλά ανθρωπολογικά αβάσιμα κριτήρια και παράγοντες (που και αυτά διαρκώς αποσταθεροποιούνται λόγω εισροών διεθνιστικών, κοσμοπολίτικων και ηγεμονικών ιδεολογιών).
Για να παραφράσω τον Κονδύλη, τόσο στο ενδοκρατικό όσο και στο διακρατικό επίπεδο, αυτές οι συμβάσεις είναι συμβάσεις οι οποίες δημιουργούν κανονιστικές-νομικές δομές (που προϋποθέτουν ανθρωπολογικές περιστολές ή τεχνητές-επίπλαστες ανθρωπολογικές κατασκευές) μέσα στις οποίες ο άνθρωπος ασφυκτιά. Παραβλέπουν, εξάλλου, τα αίτια πολέμου στις διακρατικές σχέσεις (το εμβληματικό βιβλίο του Edward H. Carr, Η εικοσαετής κρίση, έχει νομίζω εξηγήσει πλήρως και για πάντα τον τρόπο που η ουτοπική σκέψη αποσταθεροποιεί το διακρατικό σύστημα και δημιουργεί επίπλαστες νομικές κατασκευές με το να παραβλέπει τα αίτια πολέμου).
Η ορθολογική ανθρωπολογία, εξάλλου, δεν είπε κάτι καινούργιο. Αν αυτό συνέβαινε, πράγματι θα είχαμε κοσμογονία. Όμως δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει και «κοιτάζοντας γύρω μας επιβεβαιώνεται καθημερινά». Επειδή αυτό τον καιρό τυγχάνει να μελετώ εντατικά τον Κονδύλη, στο “Πολιτικό και ο Άνθρωπος”, αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι την εποχή του θεοκεντρισμού που όριοθετούσε την υπολογισιμότητα των ανθρώπων που στηρίζεται σε μια συγκεκριμένη ηθικοκανονιστική δομή, διαδέχθηκε η ανθρωπολογία του αστικού ανθρωποκεντρισμού που σε συνδυασμό και με άλλες εισροές της νεοτερικότητας αντικατέστησε τον θεό με το αόρατο χέρι της οικονομίας και υπεράνθρωπες υποστασιοποιήσεις της φύσης ή της ιστορίας. Όλα αυτά βεβαίως κατέρρευσαν γύρω στο 1900 για να αντικατασταθούν με ακόμη πιο μεταφυσικούς προσδιορισμούς όπως «η ορθολογικότητα του συστήματος», «η απρόσκοπτη επικοινωνία που στηρίζεται στην δομή της γλώσσας», «η συμπεριφοριστική συμμετρία» και στον συνετό οικονομικό υπολογισμό». «Πίσω από την πρόσοψη όλων αυτών των κατασκευών”, γράφει ο Κονδύλης (σ. 89) “του παρελθόντος και του παρόντος κινούνται όμως συγκεκριμένοι άνθρωποι με την ατελείωτη πολυμορφία τους, τη μη υπολογισιμότητα της δράσης τους και την αβεβαιότητα των συνεπειών τους. Αυτό το γεγονός, που δεν μπορεί να αναχθεί σε τίποτα άλλο, μπορεί κανείς να το εξαφανίσει με ορθολογικά επιχειρήματα, αλλά κάθε κοινωνική θεωρία θα σκοντάψει κάποτε αναγκαστικά στις επιδράσεις του και τίθεται έμμεσα ή άμεσα το ερώτημα τι μπορεί να είναι αυτά τα όντα, που επίμονα αγνόησαν τις πολυάριθμες παραστάσεις και προτάσεις αρμονίας στη μέχρι σήμερα ιστορία». Αυτή η φοβερή διαπίστωση που δύσκολα διαψεύδεται, θα άνοιγε, βεβαίως, μια μεγάλη συζήτηση που δεν μπορεί να εξαντληθεί εδώ.
Εάν σταθούμε στην συμφωνία μας (που είναι ουσιαστική και θεμελιώδης) ότι δεν έχουμε “το τέλος της ιστορίας” (σημείωση: Εν τούτοις, αυτή ήταν μια ευρέως διαδεδομένη παραδοχή στον φιλελεύθερο κόσμο και όχι μόνο) τότε δική μου εκτίμηση είναι η εξής: Για ένα οποιοδήποτε φιλειρηνικό κράτος (αυτό δηλαδή που δεν θέτει αναθεωρητικές αξιώσεις, δέχεται την ειρηνική επίλυση των διαφορών και σέβεται τις διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις) το καίριο και κρίσιμο ζήτημα είναι, σ’ ένα ανταγωνιστικό και συχνά εχθρικό κόσμο όπου τα αίτια πολέμου παραμονεύουν σε κάθε γωνιά, είναι: 1) να δημιουργήσει και να διαιωνίσει μια κοσμοθεωρητικά δυνατή κοινωνία, 2) να μεριμνά για μια ισχυρή οικονομία και για μια ικανοποιητική παρουσία στον διεθνή οικονομικό καταμερισμό, και 3) να διαφυλάττει ως κόρη οφθαλμού μια ανθρωποκεντρικά διαμορφωμένη ανθρωπολογική δομή (η κλασική πόλη είναι το πρότυπο ενός συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου σε αυτές τις γραμμές). Στην συνέχεια να στηρίζεται στα εξωτερικά της βήματα σε μια σωστή εκτίμηση των αιτιών πολέμου και των συμπεριφορών των άλλων κρατών, να διαθέτει επαρκή αποτρεπτική ισχύ για να διασφαλίζει την ελευθερία των πολιτών της και να παλεύει με νύχια και με δόντια για να μετατρέπει καθημερινά την (δεδομένη) ασυμμετρία ισχύος με τα πιο δυνατά κράτη σε συμμετρικές και ισόρροπες σχέσεις. Ως διεθνολόγος, βεβαίως, θα πρόσθετα: Να φροντίζει, ποτέ να μην κατευνάζει τις αναθεωρητικές απειλές γιατί αυτές οδηγούν νομοτελειακά σε συρρίκνωση ή πόλεμο. Δύσκολο, βεβαίως, για κοινωνίες που στερούνται ηγετών με καθαρό μυαλό και των οποίων οι διανοούμενοι είναι φερέφωνα αδιαφανών διεθνικών δυνάμεων που άγουν και φέρουν την κοινή γνώμη, στρεβλώνουν τα μυαλά των νέων και αποκοιμίζουν τους πολίτες με παρωχημένα διεθνιστικά πρότυπα.
Π. Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
Ειλικρινά μένω άναυδος με την σιγουριά των σχολίων σας. Είστε απολύτως σίγουρος ότι καταλάβατε τι είπα. Είστε απολύτως σίγουρος ότι γνωρίζετε το θέμα που ανέφερα ως παράδειγμα σε βάθος. Ίσως δε να είστε απολύτως σίγουρος ότι αντιλαμβάνεστε την Ρωσική πολιτική και οικονομία.
Κοίταξε να δεις. Το name-dropping και το γκούγκλιασμα – εκ των υστέρων μάλιστα – δεν υποκαθιστά τα επιχειρήματα. Εκτός κι αν είσαι ο δικηγόρος του Φρήντμαν, οπότε πάω πάσο. Αν το επιχείρημα ήταν αυτό που διατυπώνεις τη δεύτερη φορά – που αυτό κατάλαβα και την πρώτη – εξακολουθεί να είναι ατυχές επιχείρημα. Αν η Ρωσία κάνει αυτά sthn TNK-BP χωρίς να την βομβαρδίζει κάποιος, όταν λες ότι δεν χρειάζεται να την βομβαρδίσει κανείς για να μην τα κάνει, είναι το ίδιο σαν να λες ότι χρειάζεται κάποιος να την βομβαρδίσει.
Για να το κάνουμε λιανά και για τους αναγνώστες το επιχείρημα: ο Γιωργάκης έχει την κακή συνήθεια να τρώει τα νύχια του. Ο μπαμπάς-πελερίν λέει ότι δεν χρειάζεται να ρίχνουμε ξυλιές στα χέρια του Γιωργάκη, γιατί αν αρχίσουμε να ρίχνουμε ξυλιές Γιωργάκης θα αρχίσει να τρώει τα νύχια του!
κ. Πολυμερόπουλο,
Κοιτάω να δω, αλλά δεν βλέπω τίποτα. Δεν θα μπω σε περαιτέρω συζήτηση μαζί σας γιατί από την μικρή εμπειρία μου σε αυτό το φόρουμ ξέρω ότι μπορεί να γίνει σχοινοτενής και να διαρκεί επ’άπειρω. Πράγμα για το οποίο δεν έχω χρόνο και το θεωρώ ούτως ή άλλως ανούσιο. Άλλωστε δεν υπάρχει περίπτωση να πεισθείτε αφού έχετε αποφασίσει ότι “γνωρίζετε”. Βάζω τα εισαγωγικά γιατί μου θυμίσατε την διαφοροποίηση που κάνει ο Λακάν ανάμεσα στις έννοιες savoir (συμβολική γνώση) και connaissance (φαντασιακή γνώση). (Ουπς!!! πάλι γκούγκλαρα ο άτιμος!!!)
Θα επαναλάβω πάντως ότι ειλικρινά πάντα θαύμαζα τους ανθρώπους που ήταν σίγουροι για όλα όσα εκστόμιζαν. Θαύμαζα με την έννοια ότι απορούσα πως το έκαναν. Ελπίζω στην άσκηση της επιστήμης σας (γιατρός είστε αν δεν κάνω λάθος) να μην είστε τόσο γρήγορος στις διαγνώσεις σας, για το καλό των ασθενών σας.
Τέλος η αστική μου καταγωγή δεν μου επιτρέπει να μιλάω στον ενικό σε κάποιον που γνωρίζω ελάχιστα. Φαίνεται πως η δική σας καταγωγή σας το επιτρέπει. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα επ’αυτού πέραν του να το επισημάνω.
Κάποτε ο Τροχανάς – της ΑΕΚ και της ΣΟΕ – μιλούσε στην τηλεόραση στον Μελισσανίδη. “Είστε αλητήριος” του έλεγε ο ένας, “είστε ανάγωγος” του απαντούσε ο άλλος. Κυρ-πελερίν επειδή εγώ δεν είμαι σαν τον Τροχανά και τον Μελισσανίδη ή και σαν και εσένα καλή ώρα, ώστε να βρίζω τον άλλο συγκαλυμένα, ούτε σε έβρισα, ούτε σε πρόσβαλλα. Ξεκινάς να με λες άσχετο και “μένεις άναυδος” μαζί μου και μετά με λες και ανάγωγο. Αν θέλεις να βρίσεις κάποιον να έχεις το θάρρος της γνώμης σου και του ονόματός σου. Και να ξέρεις ότι δεν σου κρατώ καμιά κακία και ούτε προσβάλλομαι επειδή θέλεις για μια συζήτηση στο internet να μειώσεις τον άλλον. Δεν θα πάρω και ολυμπιακό μετάλλιο επειδή με βρίζει στο διαδίκτυο ένας ανώνυμος, πολλώ δε μάλλον ο ανώνυμος!
Υ.Γ. Και για την ιστορία πάλι δεν απάντησες πράγμα που με κάνει να υποπτεύομαι ότι δεν έχεις απάντηση. Και το name-dropping με τον Λακάν δεν συγκαλύπτει την ανυπαρξία απάντησης. Αν σε χαλάει να συζητάς με επιχειρήματα, μην συζητάς εξ αρχής.
κ. Ήφαιστε,
Όσον αφορά την έννοια της συμβάσεως δεν την αντιλαμβάνομαι ως ένα κουστούμι που φοριέται σε μιαν κοινωνία ή στις διακρατικές σχέσεις και μέσα στο οποίο ασφυκτιούν οι άνθρωποι. Αναφερόμενος στην σύμβαση έδωσα έμφαση στην έννοια του διαλόγου ως προαπαιτούμενου του σχηματισμού σύμβασης καθώς και στην δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης της σύμβασης. Αυτή άλλωστε είναι και η παράδοση του Διαφωτισμού και του κλασσικού φιλελευθερισμού με την έννοια ότι εθελοντικά το άτομο εντάσσεται σε μια σύμβαση/κοινωνία απεμπολώντας μέρος της ελευθερίας του αναγκαστικά γιατί θεωρεί ότι τα οφέλη από την ένταξη του είναι πολύ μεγαλύτερα. Και τα οφέλη αυτά είναι η ο καταμερισμός της εργασίας που μεγιστοποιεί το κέρδος. Το ίδιο φυσικά ισχύει και στις διακρατικές σχέσεις. Μόνο εντασσόμενο ένα κράτος στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας μπορεί να αναπτυχθεί προς όφελος της ευημερίας των πολιτών του. Κάθε άλλο παράδειγμα, μπορεί να δημιούργησε αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας στους πολίτες της χώρας που το επέλεξε, όμως είχε τραγικά αποτελέσματα στην ευημερία τους (βλέπε Αλβανία Χότζα, Βόρειος Κορέα). Επαναλαμβάνω λοιπόν πως μόνο η προάσπιση του ελευθέρου εμπορίου μπορεί να οδηγήσει στην ευημερία των λαών.
Βέβαια το θέμα πάντα είναι μέχρι ποιού βαθμού θα πρέπει να απεμπολείται η ελευθερία του ατόμου ή ενός κράτους εντασσόμενου σε μια κοινότητα. Τεράστιο θέμα φυσικά. Προσωπικά είμαι υπέρ του ελαχίστου κράτους. Δηλαδή ένος κράτους που ασχολείται μόνο με την ασφάλεια (εσωτερική και εξωτερική) και την απονομή δικαιοσύνης (εξασφάλισης ισχύος των ελεύθερων διαπραγματεύσεων/συμβάσεων). Αντίστοιχα στο διεθνές σύστημα προσωπικά είμαι υπέρ της ένταξης σε διεθνείς συμβάσεις εφόσον αυτές εξασφαλίζουν ότι, κατά το κοινώς λεγόμενο, θα με αφήσουν ήσυχο να ασχολούμαι με τη δουλειά μου. Είμαι λοιπόν υπέρ της ελάχιστης δυνατής παρέμβασης της διεθνούς κοινότητας στις υποθέσεις ενός ανεξάρτητου κράτους. Και σε αυτό διαφοροποιούμαι κάθετα από ορισμένους “φιλελεύθερους” όπως οι Rawls, Dworkin. Με αυτή την έννοια λοιπόν ήμουν κατά του σχεδίου Ανάν (για να έρθω σε ένα προσφιλές σας θέμα) γιατί αυτό πραγματικά ήταν ένα κουστούμι που αν το φορούσαν οι Κύπριοι (και των δύο κοινοτήτων) θα ασφυκτιούσαν.
Τελειώνοντας θα ήθελα να πω ότι η συμβολή του μεταμοντερνισμού, που τόσο λοιδωρήσατε, στην φιλοσοφική σκέψη είναι ότι η σύμβαση ποτέ δεν κλείνει πλήρως και ερμητικά, αλλά έχουμε πάντα ένα μερικό (τόσο χρονικά όσο και τυπικά) κλείσμο. Πάντα υπάρχει περιθώριο διαλόγου. Το θέμα είναι μεγάλο και δεν θα επεκταθώ, αλλά νομίζω ότι αν δούμε τις συμβάσεις από αυτή την οπτική γωνία θα κατανοήσουμε περισσότερο τις δυνατότητες της διαπραγμάτευσης στο επίπεδο των διακρατικών σχέσεων.
Ερχόμενος τώρα στο δεύτερο μέρος της παρέμβασης σας θα έλεγα ότι το τέλος της ιστορίας είναι ιδέα του Χέγκελ, όπως αυτός ερμηνεύεται από τον Kojeve (κανέναν από τους δύο δεν θα λέγαμε φιλελεύθερους), καιόπως τελικά την παρουσίασε επιτυχημένα προκλητικά ο Fukuyama, και αφορά περισσότερο το τέλος της πάλης των ιδεών. Πουθενά στην κλασσική φιλελεύθερη σκέψη απ’ όσο ξέρω δεν εμφανίζεται μια τέτοια περιοδολόγηση της ιστορίας. Αντιθέτως πιστεύω, για να το συνδέσω και με τα παραπάνω, ότι εγγενές στοιχείο της φιλελεύθερης σκέψης είναι φυσικά η ελευθερία που αρνείται τα τελικά κλεισίματα της πράξης των ανθρώπων. Όσον αφορά τώρα τα υπόλοιπα που γράφετε ότι πρέπει να κάνει ένα φιλειρηνικά κράτος θα έλεγα ότι πολλά βάζετε να κάνει το κράτος, δηλαδή οι πολιτικοί του. Πράγμα με το οποίο έχω θεμελιώδεις αντιρρήσεις γιατί όσο περισσότερη εξουσία δίνεις στους πολιτικούς τόσο περισσότερο θα την ασκούν, κι όσο περισσότερα χρήματα τους δίνεις τόσο περισσότερο θα ξοδεύουν. Δηλαδή θα ασκούν εξουσία περιορίζοντας εξ’ορισμού τις ατομικές ελευθερίες και ξοδεύοντας τα δικά μας χρήματα.
Και για να το πω απλά: μπορούμε με τον οποιοδήποτε εκτός των συνόρων μας να εμπορευόμαστε προϊόντα και υπηρεσίες; Όλα ωραία και καλά και τα υπόλοιπα περισεύουν. Δεν μπορούμε; τότε όση ισχύ και να μαζεύουμε κι όσα λεφτά και να χαλάμε έχουμε μπει σε ένα lose-lose παιχνίδι.
κ. Πολυμερόπουλε,
Σας ζητώ συγγνώμη για τον αρχικό μου σαρκασμό, αλλά να είστε βέβαιος ότι δεν θα τον χρησιμοποιούσα αν αντί να πείτε “Ατυχές το παράδειγμα”, λέγατε “νομίζω πως το παράδειγμα είναι ατυχές”. Βλέπετε το πρώτο υπονοεί πλήρη γνώση του υπο συζήτηση αντικειμένου χωρίς αμφισβήτηση, ενώ το δεύτερο αφήνει κάποιο περιθώριο να κάνετε λάθος. Αν τα παραπάνω σας φαίνονται τεχνικές λεπτομέρειες θα μπορούσατε επίσης να κάνετε κατ’ευθείαν το σχόλιο σας χωρίς τον χαρακτηρισμό.
Χρησιμοποίησα επίσης τον σαρκασμό επειδή και σε προηγούμενη ανταλλαγή επιχειρημάτων με τον κ. Περλικό για την Σαρία πάλι πεταχτήκατε με το ίδιο στυλ. Τότε μετά από λίγο αν θυμάστε σταμάτησα να σας απαντώ. Ε, την δεύτερη φορά που το κάνατε δεν μπόρεσα να συγκρατήσω τον σαρκασμό μου. Απολογούμαι πάντως γιατί απλώς ήθελα να δώσω έμφαση σε μια συμπεριφορά που με ενόχλησε και όχι να προσβάλω. Όσον αφορά τα περί ανωνυμίας να είστε σίγουρος ότι ούτε ανώνυμα ούτε επώνυμα μιλάω άσχημα σε ανθρώπους, εκτός ίσως των πολύ δικών μου. (Εεε, κανένας σαρκασμός που και που!!!) Και ούτε θεωρώ ότι αποτελεί θάρρος της γνώμης μου να βρίσω κάποιον. Αγενή συμπεριφορά θα το ονόμαζα απλώς.
ΥΓ1. Για την ιστορία είμαι βάζελος και καμμία σχέση δεν έχω με χανούμια τύπου Τροχανά και Μελισσανίδη!!
Δικό μου το λάθος αν έγινε παρεξήγηση στην αρχή. Προσθέτω το “νομίζω” τώρα, αν έχει αξία.
Δηλαδη για τον κυριο Ηφαιστο που υποθετω ειναι σοβαρος επιστημονας ο Σαακασβιλι ειναι πρακτορας,ο Ιωαννιδης ηταν πρακτορας,το παλατι ηταν γεματο πρακτορες,οι ηγετες της ανατολικης ευρωπης ειναι πρακτορες κτλ.Απορω πως ενας σοβαρος επιστημονας εχει επιχειρηματα ακροδεξιων ή ακομα και τυπου ΚΚΕ. Που σταματαει και που τελειωνει η πρακτορολογια?Για τους αριστερους π.χ για την χουντα ευθυνονται αποκλειστικα οι Αμερικανοι.Για τους ακροδεξιους η πτωση της χουντας οφειλεται στους αμερικανους.Για καποιους αλλους ισχυουν και τα 2 ταυτοχρονα και επισης θεωρουν πρακτορες οσους συμμετειχαν στα γεγονοτα του πολυτεχνειου.Για αλλους ο Ανδρεας Παπανδρεου ηταν πρακτορας.Σημερα πολλοι θεωρουν οτι οτι τα 2 μεγαλα κομματα αποτελουνται απο πρακτορες των ΗΠΑ και τω Εβραιων.Δηλαδη εμεις δεν εχουμε ευθυνες για τιποτα για ολα φταινε οι αλλοι και οι δικοι μας παραγοντες απλα υπακουνε σαν ρομποτακια χωρις ελευθερη βουληση.Τελος παντων τετοιες προσεγγισεις ειναι απλα ανιστορητες και δεν μπορουν να θεωρηθουν επιστημονικες για αυτο δεν χρειαζεται να τις παρουμε στα σοβαρα
ΥΓ1: Το αστειο ειναι οτι και μεσα στην αμερικη υπαρχουν πολλοι που πιστευουν οτι οι πολιτικοι τους ειναι πιονια του ΟΗΕ,των εβραιων,των πολυεθνικων κτλ και σαν ρομποτακια απλα ικανοποιουν τα θεληματα τους!
ΥΓ2:για οσους πιστευουν οτι η χουντα ηταν απλα ξενοφερτη ας πανε στην επαρχια ή ας πιασουν κουβεντα με οσους ειναι πανω απο 55 χρονων για να δουν με τι θετικα λογια εκφραζεται ο απλος κοσμος ακομα και σημερα υπερ της χουντας ή της βασιλειας και το μισος για το σημερινο πολιτικο συστημα.
Τα ζητήματα αυτά τα έχω αναλύσει και θεμελιώσει σε χιλιάδες δημοσιευμένων σελίδων στις οποίες ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει (καθώς και στις αναρίθμητες πηγές που αναλύουν και συγκροτούν ερμηνείες για τα αίτια πολέμου, την φύση τους, τον χαρακτήρα τους και την στρατηγική των κρατών). Συντομογραφικά, καμιά πρακτωρολογία, καμιά συνομωσιολογία και καμιά αβάσιμη υπόθεση ή εικασία. Κανείς εξάλλου, δεν ευθύνεται για λόγια και ισχυρισμούς άλλων, είτε αυτοί είναι κόμματα, ή πολιτικοί ή ακαδημαϊκοί. Ο καθείς ευθύνεται για τα δικά του λόγια και επιχειρήματα. Τώρα, μια λέξη για τις ΗΠΑ. Μεταξύ πολλών άλλων που θα μπορούσα να σας παραπέμψω μελετήστε το John Mearsheimer, η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων, (Εκδόσεις Ποιότητα, βλ. http://www.ifestosedu.gr/82GoodBooks.htm) το οποίο ήδη ανέφερα πιο πάνω στο πλαίσιο μιας άλλης συζήτησης και στο οποίο μεταξύ πολλών άλλων θα δείτε μια πολύ παραστατική περιγραφή των στρατηγικών των ηγεμονικών δυνάμεων. Ένα άλλο κείμενο είναι του Jonathan Mowat (το έχω αναρτημένο στην διεύθυνση http://www.ifestosedu.gr/47.htm μαζί με ένα ακόμη κείμενο της Κόφφιν για τον Σόρος). Είμαι σίγουρος θα συμφωνήσετε με αυτό που όσοι από εμάς ασχολούμαστε με την αμερικανική στρατηγική εδώ και πολλές δεκαετίες γνωρίζουμε, ότι δηλαδή παράλληλα ή μάλλον υποστηρικτικά στις ηγεμονικές στρατηγικές, η «στρατηγική μαλακής ισχύος» κατέχει, πλέον, κεντρική θέση. Καμιά σχέση δεν έχει με συναισθηματισμούς, συνομωσιολογίες, ιδεολογίες ή άλλα συμπαρομαρτούντα. Στην ανελέητη, όπως γράφει ο Mearsheimer, διαπάλη για μεγιστοποίηση του μεριδίου της παγκόσμιας ισχύος που ελέγχουν (για λόγους που αφορούν τα αίτια πολέμου και κυρίως τους ανταγωνισμούς των ηγεμονικών κρατών), η στρατηγική μαλακής ισχύος συνίσταται, κυρίως, στον έλεγχο των ιδρυμάτων παραγωγής πολιτικής (και κυρίως «προτάσεων πολιτικής» ευαγών ιδρυμάτων που ενισχύουν παντοιοτρόπως», την επιρροή στα μέσα ενημέρωσης, την συστηματική διαπαιδαγώγηση και επιστράτευση μορωφιλόδοξων προσώπων («young leaders») που προορίζονται για πολιτικές θέσεις, την διείσδυση στα πανεπιστήμια και στον εν γένει στοχαστικό και καλλιτεχνικό χώρο κτλ. Διεθνικά ΜΚΟ (ας τα διακρίνουμε από τα ενδοκρατικά ΜΚΟ, τουλάχιστον εν μέρει), διεθνικοί δρώντες κάθε είδους και κυρίως ασύλληπτες εξωπολιτικές οργανώσεις σε πολλές εκδοχές και αποχρώσεις που διαφεύγουν τους κοινωνικοπολιτικούς ελέγχους και εξισορροπήσεις. Στρατηγικές μαλακής ισχύος λίγο πολύ και σε διάφορες βαθμίδες και αποχρώσεις έχουν σχεδόν όλα τα ηγεμονικά κράτη και αποτελεί βασικό στοιχείο της διεθνούς πολιτικής που κανείς μπορεί να διαπιστώσει περιγραφικά και αξιολογικά ουδέτερα χωρίς να συσχετίζεται (αν και γνωρίζω πως αυτό είναι δύσκολο να κατανοηθεί) με την διακρατική διαπάλη ή την ενδοπαραταξιακή πολεμική. Το ζήτημα λοιπόν είναι η κατανόηση των μηχανισμών της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής και των στρατηγικών των ηγεμονικών κρατών.
Τέλος, θα ήμουν ο τελευταίος που θα έλεγα ότι στις ΗΠΑ ή κάποιο άλλο κράτος υπάρχει μια μεγάλη «συνωμοτική γαϊδουροκεφαλή». Τα κράτη αυτά έχουν σχεδόν απρόσωπες υπηρεσίες (εκατοντάδες χιλιάδες δουλεύουν για το πεντάγωνο και η παρουσία τους εκτείνεται από το γραφείο του Αρχηγού του κράτους μέχρι κάποιο δρόμο της Αιγύπτου ή της Ελλάδας όπου κάποιος αναλυτής συλλέγει και αναλύει πληροφορίες για το ηθικό ή τις τάσεις της κοινής γνώμης. Αυτή όλοι, όπως μπορεί κανείς να διαβάσει σε οποιοδήποτε εισαγωγικό κείμενο για τα «ενξαλλακτικά πλάνα δράσης» των ΗΠΑ, για παράδειγμα, θα δει ότι με άξονα το εθνικό συμφέρον παγκόσμια και τοπικά αναλύονται χώρες, περιφέρειες, διενέξεις, ηγέτες, τάσεις κοινής γνώμης κτλ για να θέσουν στο τραπέζι του προέδρου το προσφορότερο εναλλακτικό σχέδιο δράσης ανάλογα με την περίπτωση, το ζήτημα και την εξέλιξη μιας κρίσης. Η ιστορική βιβλιογραφία, για παράδειγμα, μας πληροφορεί πως σε μερικές μέρες στην Κύπρο στην φάση εισβολής της Τουρκίας οι αμερικανοί άλλαξαν στάση πολλές φορές άλλοτε υπέρ άλλοτε εναντίον των ελληνικών συμφερόντων ανάλογα με το πώς εξελισσόταν κρίση (πόσο αντιστέκονταν οι έλληνες, πως έβλεπαν οι ηγέτες τους την εξέλιξη των πραγμάτων, το κατά πόσο κινδύνευε λόγω απρόσμενης αντίστασης των ατάκτων ελλήνων να ταπεινώσουν ένα ισχυρό στρατό του ΝΑΤΟ εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου κτλ).
Συνομωσίες ή αντίστροφα μακάριος εφησυχασμός είναι ταλαντώσεις που παρατηρούνται στο μυαλό όσων ανορθολογικά και κυρίως χωρίς πληροφόρηση ή παθιασμένη από ανορθολογικά ιδεολογικά πάθη βλέπουν τον κόσμο είτε ανθόσπαρτο είτε γεμάτο εχθρούς και συνωμότες. Οι πιο ισορροπημένοι βλέπουν τα κράτη να αγωνίζονται για την ασφάλειά τους και τα εθνικά τους συμφέροντα όπως τα αυτοκατανοούν, να χαράσσουν και να εφαρμόζουν στρατηγικές για να τις εξυπηρετήσουν. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και η στρατηγική «μαλακής ισχύος» που προανάφερα.
Εν τέλει, πέραν επαληθεύσιμων αναλύσεων όπως οι πιο πάνω υπάρχει και μια ευρύτερα επαληθεύσιμη αλήθεια: «Η έσχατη πραγματικότητα συνίσταται από υπάρξεις, άτομα ή ομάδες που αγωνίζονται για την αυτοσυντήρησή τους και μαζί αναγκαστικά, για τη διεύρυνση της ισχύος τους. Γι’ αυτό συναντώνται ως φίλοι ή ως εχθροί και αλλάζουν φίλους και εχθρούς ανάλογα με τις ανάγκες του αγώνα για την αυτοσυντήρησή τους και τη διεύρυνση της ισχύος τους» (Κονδύλης, Ισχύς και απόφαση, 1991, σ. 213). Τόσο ανελέητα σωστές και καθημερινά επαληθευμένες θεωρήσεις μόνο δυνατές ψυχές μπορούν να τις αντέξουν οπότε και αποκλείεται να σκέφτονται με ιδεολογικούς όρους, με όρους ανακουφιστικούς και εφησυχαστικά (και πολύ περισσότερο αποκλείεται να θεωρούν την πατρίδα τους, όπως εύκολα μπορεί να εξακριβώσει κανείς διαβάζοντας τον καθημερινό ή κυριακάτικο τύπο, αναλώσιμη στον βωμό του ενός ή άλλου ιδεολογήματος). Τα ηγεμονικά κράτη, λοιπόν, φταίνε στον βαθμό που παραβιάζουν –ή εμείς λέμε ότι παραβιάζουν – το διεθνές δίκαιο. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο αυτά όσο αυτοί στο εσωτερικό των κρατών-στόχων που τα διευκολύνουν ή συνπράττουν μαζί τους.
Τώρα, σε επίπεδο πιο πεζών διατυπώσεων χωρίς αξιώσεις πραγματολογικής επαλήθευσης, επιτρέψτε μου να θεωρώ τύπους όπως ο Σαασκαβίλι, τον Ιωαννίδη ή τους πραξικοπηματίες της ΕΟΚΑ Β ή τους φανατικούς –πρωτεργάτες-υποστηρικτές του ανελεύθερου σχεδίου Αναν (δεν αναφέρομαι σε πολιτικά πρόσωπα), λίγο πολύ ή τολάχιστον λογικά και πιθανότατα «συνδεδεμένους» (ανεπίγνωστα ή συνειδητά είναι αδιάφορο) με τις υπηρεσίες σχεδιασμού και εφαρμογής στρατηγικής των ηγεμονικών κρατών. Εγώ θα έλεγα ότι η κοινή λογική λέει ότι πολλοί που δυνητικά θα επηρεάσουν τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων γίνεται προσπάθεια να ελέγχονται «από κούνια», όπως θα έλεγε ο λαός. Αν τις υψιτενείς αναλύσεις των διεθνολόγων δεν τις παίρνει στα σοβαρά (και ίσως σωστά πράττει), τουλάχιστον αυτή την λογική θέση μπορεί κανείς να το πάρει στα σοβαρά, μιας και η λαϊκή σοφία σε αντίθεση με τους πολιτικούς και τους διανοούμενους, σπάνια πέφτει έξω.
Παναγιώτης Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
Υστερόγραφο. Το γεγονός ότι πολλοί συνέπραξαν με την χούντα το ξέρω από πρώτο χέρι. Αυτό όμως ενισχύει το δικό μου επιχείρημα.
Μια ακόμη πολύ σύντομη παρατήρηση που παρέλειψα. Το γεγονός ότι στην Αμερική υπάρχουν όλες αυτές οι αμφισβητήσεις που αναφέρετε –και τις οποίες γνωρίζω- οφείλεται στο γεγονός ότι συγκρινόμενη με τις υπόλοιπες αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες της Δύσης έχουν ένα σύστημα ελέγχων και εξισορροπήσεων και πλήθος εξισορροπητικών μηχανισμών που θέτουν τις κοινωνικές ομάδες, τις εξουσιαστικές συνομαδώσεις και την εξουσία με την κοινωνία σε μια διαρκή συζήτηση για τους προσανατολισμούς και τις επιλογές. Σημειώνω μόνο ότι αν και δημοκρατικό καθεστώς (αντιπροσωπευτικού τύπου) πολεμά και μάλιστα άγρια και επιθετικά. Το ίδιο ίσχυε και για την Αθήνα που είχε το κορυφαίο σύστημα δημοκρατίας (άμεση). Γι’ αυτούς τους πολύ ουσιαστικούς και σημαντικούς λόγους, σημείωσα πιο πάνω σε άλλη παρέμβασή μου, η γνώση των πραγματικών αιτιών πολέμου και των στρατηγικών των κρατών είναι σημαντική υπόθεση και προϋπόθεση ορθολογιστικής συζήτησης για την εξωτερική πολιτική.
Παναγιώτης Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
κ Ηφαιστε καταρχην να επισημανω οτι τα παραπανω δεν τα ειπα ειρωνικα και γενικα θελω να ξερετε οτι σεβομαι τις αποψεις σας.Να τα παρουμε ενα ενα:
Για τις ΗΠΑ:συμφωνω γενικα στην τελευταια παραγραφο αλλα διαφωνω στα εξης: οι ΗΠΑ ναι μεν ομοσπονδιακα εχουν εμμεση δημοκρατια. σε πολιτειακο επιπεδο ομως εχουν και 3 πολυ σημαντικες μορφες αμεσης δημοκρατιας που μπορουν να συγκριθουν μονο με την ελβετια(παρατηρηστε π.χ πως η καλιφορνια των 30 εκατ κατοικων εχει μορφες αμεσης δημοκρατιας που στην ευρωπη με εξαιρεση την ελβετια δεν μπορουμε να φανταστουμε)Επιπλεον διαφωνω οτι ειναι υπερβολικα πλεμοχαρης.δεν νομιζω οτι ειναι πιο πολεμοχαρης απο αλλες δυναμεις στην παγκοσμια ιστορια και σε καθε περιπτωση ελαχιστους πολεμους εχουν ξεκινησει(οσο και αν φαινεται παραξενο)
Για τη συνωμοσιολογια:καταλαβαινω τι θελετε να πειτε γενικα.με το παραδειγμα με τη χουντα εννοουσα τα εξης:αν υποθεσουμε οτι δεν υπηρχαν μεγαλες δυναμεις παλι θα υπηρχαν ατομα μεσα στην ελλαδα που θα θελανε να εγκαθυδρισουν χουντα ή βασιλεια ή κομμουνισμο.απλα στον πραγματικο κοσμο οι μεγαλες δυναμεις προσαρμοζουν την πολιτικη τους αναλογα με την κατασταση που επικρατει σε καθε χωρα.γιατι π.χ στη σουηδια δεν υπηρξε χουντα κατα τη διαρκεια του ψυχρου πολεμου?γιατι οχι στον καναδα?γιατι οχι σε καποιες αλλες χωρες?γιατι δεν εχει υπαρξει ποτε χουντα μεσα στην ιδια την αμερικη?μηπως επειδη ο κοσμος δεν θα το δεχοτανε ποτε?μηπως οι ελληνες δεν ειναι τοσο δημοκρατες οσο νομιζουμε για αυτο στη νεοτερη ιστορια ειχαμε απειρες χουντες που πολλοι απλοι ανθρωποι ακομα υποστηριζουν?ΟΙ ηπα αυτο το καταλαβαν και προσαρμοσαν τα συμφεροντα τους αναλογα.αν εμεις ημασταν πιο σοβαροι θα προσαρμοζονταν αλλιως.
Επισης συμφωνα με τη λογικη σας αν εγω π.χ εχω καποιες αποψεις που μπορει να ειναι παρομοιες με αυτες του ιδρυματος Σορος π.χ τοτε δεν πρεπει να λεω την αποψη μου ελευθερα ή να αγωνιστω στον πολιτικο στιβο για τετοιες αποψεις διοτι θα μπορουσε να επωφεληθει ενα τριτο ατομο (σορος για παραδειγμα) και να ηταν εθνικα επιζημιο.τοτε να καταργησουμε την δημοκρατια και τις ελευθερες αποψεις και να αντικαταστησουμε με ενα συστημα σοφων που θα αποφασιζει για το εθνικο συμφερον.αλλωστε πολυ υποστηριζουν οτι το σημερινο δημοκρατικο συστημα απλα εξυπηρετει τα συμφεροντα των ξενων!!!(πραγματικα αρνουμαι να μπω σε τετοια λογικη)
Γενικα εγω πιο πολυ συμφωνω με τις αναλυσεις του Χαραλαμπου Παπασωτηριου.Πριν μερικες μερες μαλιστα πηρα και το καινουργιο βιβλιο του “Η διεθνης πολιτικη στον 21ο αιωνα”(εκδοσεις ποιοτητα). Ο ιδιος τονιζει οτι εκτος απο τον ρεαλισμο στις διεθνεις σχεσεις παιζει ρολο και η ιδεολογια αλλα ακομα σε καποιο βαθμο και οι διεθνεις οργανισμοι.Γενικα συμφωνω πιο πολυ με τις αποψεις του.
Τελος μια απορια προς εσας που ειστε και ειδικος:Καπου διαβασα οτι η φιλελευθερη θεωρια στις διεθνεις σχεσεις δεν εχει αμεση σχεση με τον φιλελευθερισμο σαν πολιτικη ιδεολογια.ισχυει κατι τετοιο?εγω προσωπικα δεν μπορω να βρω καποια διαφορα μεταξυ τους!
Ευχαριστώ για τα σχόλια. Άμα όμως συμφωνείτε με τον Παπασωτηρίου μάλλον παρανόηση είναι η πιθανή διαφωνία μαζί μου. Για τις ιδέες (και ιδιαίτερα του ιδεαλιστικού φιλελευθερισμού) και το πως μετατρέπονται σε δόγμα εξωτερικής πολιτικής όταν επιχειρείται να επιβληθούν σε άλλους λαούς βλ. το βιβλίο μου «Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική από την ιδεαλιστική αθωότητα στο πεπρωμένο του Έθνους (Οδυσσέας 1994). Ασφαλώς και υπάρχει διαφορά μεταξύ φιλελευθερισμού ως παραδοχή που αφορά την πολιτική και οικονομική οργάνωση του κράτους και φιλελεύθερων δογμάτων εξωτερικής πολιτικής. Για τα τελευταία δεν είναι επειδή είναι φιλελεύθερα αλλά επειδή όταν ειδωθούν ως ιδεολογικές παραδοχές που αξιώνεται να γίνουν αποδεκτές από άλλους λαούς μετατρέπονται σε διπλωματικό εργαλείο. Αναμφίβολα, υπό συνθήκες πλανητικοποιημένης οικονομίας υπάρχουν συναρτήσεις μεταξύ του είδος των διεθνών οικονομικών θεσμών που πρέπει να υιοθετηθούν και των διπλωματικών επιλογών της δεσπόζουσας οικονομικής δύναμης που τις τελευταίες δεκαετίες είναι οι ΗΠΑ. Πιο σημαντική είναι η διάκριση μεταξύ νεοφιλελεύθερων διεθνολόγων και νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων. Για την διάκριση αυτή έχω δύο επιφυλλίδες που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο και στην Απογευματινή το 1974 και που μπορείτε να δείτε στην διεύθυνση http://www.ifestosedu.gr/13.htm . Για τον Σόρος η αντίρρησή μου δεν είναι το πρόσωπο ή οι ιδέες του αλλά ο εξωπολιτικός του ρόλος και η γνωστή διεθνική του δράση που δεν υπόκειται σε κανένα πολιτικό έλεγχο. Είναι μεγάλο ζήτημα το οποίο δεν αφορά μόνο αυτόν αλλά τα διεθνικά φαινόμενα εν γένει και το πώς εντάσσονται στο ισχύον. σύστημα διεθνούς διακυβέρνησης.
Π. Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
Επειδη δεν καταλαβα κατι.Ο φιλελευθερισμος σαν ιδεολογια ειναι υπερ της οικονομιας της αγορας,υπερ του ελαχιστου κρατους ,υπερ της ειρηνης,υπερ της δημοκρατιας κτλ.Αρα σε παγκοσμιο επιπεδο ειναι υπερ της οικονομιας της αγορας,της δημοκρατιας και των παγκοσμιων οργανισμων.Που διαφερουν?Το βρισκω σαν μια λογικη προεκταση της εσωτερικης πολιτικης ενος κρατους στην εξωτερικη. Δηλαδη τα ιδια πρεσβευει και στην εξωτερικη και στην εσωτερικη πολιτικη ασχετως αν το εκμεταλλευεται αυτο η υπερδυναμη.Απο τα κειμενα δεν μπορεσα να καταλαβω τη διαφορα!
Ο Παπασωτηριου μου αρεσει διοτι τα βλεπει νομιζω απο μια φιλελευθερη σκοπια τα πραγματα(χωρις παρωπιδες ομως,ειναι γενικα πολυ αντικειμενικος) και επειδη μου φαινεται λιγοτερο συνωμοσιολογος!!!Τι να κανουμε γουστα ειναι αυτα!
Ζώντας σε ένα κράτος που συχνά άγεται και φέρεται (εκτός και αν με την Χούντα, το πραξικόπημα στην Κύπρο και το σχέδιο Αναν δεν επιβεβαιώνουν πως αγόμαστε και φερόμαστε) ο καθείς επιλέγει να τοποθετηθεί δημόσια λιγότερο ή περισσότερο ανάλογα με το γούστο του. Δεν σας κρύβω ότι μετάνιωσα για τις εκατοντάδες επιφυλλίδες που έγραψα στον ελληνικό τύπο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια και μετανιώνω κάθε φορά που γράφω. Τελικά ανακαλύπτω ότι είναι ζήτημα γούστου να υποστείς το κόστος τις αντιπαράθεσης για να υποστηρίξεις ζητήματα και αρχές στα οποία πιστεύεις. Ολοένα και περισσότερο, όμως, αυτό το γούστο αλλάζει ενόσω διαπιστώνω πως για λόγους που δεν είναι του παρόντος να εξηγήσω -επέρχεται μονογραφία για το ζήτημα αυτό – η Ελλάδα δεν είναι ανεξάρτητο κράτος με τον τρόπο που το κατανοεί ένας διεθνολόγος (ίσως γνωρίζετε ότι για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη έγραφα όταν ήμουν στο εξωτερικό και εκεί ορισμένα πράγματα είναι αυτονόητα ενώ τα ίδια πράγματα εδώ δεν είναι). Θα έλεγα: Τι να πει κανείς για ένα κράτος όπου η ιδέα της εθνικής ανεξαρτησίας (δηλαδή της ελευθερίας της κοινωνίας) δεν είναι κυρίαρχη. Για να μην πω χειρότερα και εκφραστώ αξιολογικά λέω: Ας πάθει ότι αξίζει και ας αναμένουμε τις σίγουρες ζημιές για να σκεφτούμε μετά τι μπορεί να γίνει. Κατά τα άλλα ας κάνει ο καθένας τη δουλειά του, ας πηγαίνει ψάρεμα, ας κοιτάξει πιο προσεκτικά τα ακαδημαϊκά του κείμενα, ας αφοσιωθεί στη οικογένειά του. Και για να είμαι ειλικρινής, κατανοώ και ίσως συμφωνώ πλήρως με όσους συναδέλφους που εδώ και καιρό σταμάτησαν να παλεύουν για το αυτονόητο επιδιδόμενοι πλέον σε μάλλον ουδέτερα κείμενα.
Εκτιμώ, επίσης, ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ ακαδημαϊκών κειμένων, επιφυλλίδων και πιο χαλαρών κειμένων που εντάσσονται στην ενδοκρατική διαπάλη και απαιτείται να ξεκαθαρίσουν με κτυπητό τρόπο τα επιχειρήματα. Σε κάθε περίπτωση, θέση μου δημόσια διατυπωμένη είναι πως ο ακαδημαϊκός δεν πρέπει να εμπλέκεται στην πολιτική διαμάχη και όταν το κάνει να περιορίζεται σε θέματα αρχής και να παρεμβαίνει μόνο σε έκτακτες περιστάσεις. Τώρα, το πώς προσλαμβάνεται αυτό από τους άλλους που διαβάζουν κείμενά του είναι άλλη υπόθεση και σχετίζεται με τις πεποιθήσεις, το γούστο, τις παραταξιακές ταυτίσεις και τα προσωπικά συμφέροντα του καθενός. Παράδειγμα: Διάβασα σχεδόν όλα τα κείμενα του αείμνηστου Παναγιώτη Κονδύλη και σκόπιμα έψαχνα να βρω μια θέση όπου διολίσθησε αξιολογικά, κανονιστικά, εθνικά εκφράζοντας έτσι την προσωπική του γνώμη (ποτέ, για παράδειγμα, δεν υιοθέτησε μια θέση που στην Ελλάδα υποχρεωτικά θα πρέπει να φορέσει ιδεολογικά και κομματικά ενδύματα). Όλες του οι αναλύσεις περιείχαν εκτιμήσεις ενίοτε μάλιστα εκνευριστικά ουδέτερες. Εν τούτοις, οι πολιτικοί, ιδεολογικοί και υβριστικοί εν γένει χαρακτηρισμοί εναντίον του είναι αναρίθμητοι. Άσκοπο λοιπόν να αναμένει κανείς αντικειμενικότητα στην πολιτική διαπάλη μιας και αναμενόμενα και φυσιολογικά όλοι είναι παλαιστές ή πολεμιστές του πολιτικού παιχνιδιού.
Σε κάθε περίπτωση επιμένω αυτά που έγραψα το πρωί, ότι δηλαδή κανένα απολύτως στοιχείο συνωμοσιολογίας δεν υπεισέρχεται στην δική μου ανάλυση. Για την στρατηγική μαλακής ισχύος μιλώ και αυτό είναι κάτι συγκεκριμένο και διόλου συνωμοτικό. Για την περίπτωση επίσης που ενδέχεται να γίνω ύποπτος για “αντιαμερικανισμό”, τυχαία διάβασα μια επιφυλλίδα που έγραψα στον Ελεύθερο Τύπο με τίτλο 2. Είναι η αξίωση ισόρροπων σχέσεων ο «αντιαμερικανισμός»; Βλ. http://www.ifestosedu.gr/13.htm .
Για το θέμα της προέκτασης του φιλελευθερισμού στην διεθνή πολιτική έχετε δίκαιο αλλά αυτό είναι και το πρόβλημα: Τα φιλελεύθερα δόγματα (όπως και κάθε άλλα) και η ελεύθερη αγορά εν γένει μπορεί να έχουν διάφορες εφαρμογές ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης, τον πολιτισμό, τις εργατικές συνήθειες κτλ. Κατά συνέπεια, τα συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης που δημιουργούνται δεν επιτρέπουν μια εξίσωση και εξομοίωση ανάλογη και αντίστοιχη που εφαρμόζετε στο εσωτερικό ενός κράτους με κοινωνική και πολιτική συνοχή και κατεστημένους κοινωνικοπολιτικούς ελέγχους. Το διεθνές οικονομικό σύστημα, κατά συνέπεια, απαιτείται να λαμβάνει υπόψη αναπτυξιακές ανάγκες, εθνικές ιδιαιτερότητες κτλ. Δίνω σαν παράδειγμα τις εμπορικές διαφορές μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ αλλά επίσης και τις δυσκολίες στη ΕΕ για να γίνει μετάβαση από ένα κοινό νομισματικό σύστημα σε με μια Οικονομική Ένωση.
Π.Ήφαιστος http://www.ifestosedu.gr
τελος παντων δεν το ειπα για νας προσβαλλω. απλα πιστευω οτι επειδη δεν κατεχει κανεις την απολυτη αληθεια σε καποια θεματα ειναι λογικο απο ενα σημειο και μετα ο καθενας να εχει τη δικη του αποψη.ειναι και λογικο αυτο να συμβαινει πιο συχνα στο τομεα των διεθνων σχεσεων που δεν ειναι μια επιστημη οπως π.χ η φυσικη με απολυτους νομους.παντως χαιρομαι για το διαλογο!