Εάν ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Γιώργος Σανιδάς χρησιμοποιούσε υπολογιστή προφανώς δεν θα επαναλάμβανε τον αείμνηστο Δημήτρη Μαρούδα, ο οποίος στις τεχνολογικές προκλήσεις της εποχής του είχε απαντήσει με το αφοπλιστικό: «θα καταρρίψουμε τους δορυφόρους». Ή έστω μπορούσε να ρωτήσει συναδέλφους του δικαστικούς, οι οποίοι κατά καιρούς επιχείρησαν να άρουν την ανωνυμία κάποιων blogs και βρέθηκαν μπροστά στον αδιαπέραστο τοίχο της αμερικανικής νομοθεσίας. Η αμερικανική νομοθεσία, κατά παράδοξο για τα ελληνικά ήθη, προστατεύει την ελευθερία του λόγου, ακόμη και αν αυτός είναι ανώνυμος και «ζωηρός», ο λόγος δηλαδή που στην Ελλάδα θεωρείται υβριστικός.

Οι ελληνικές διωκτικές αρχές βρέθηκαν πολλές φορές στη νέα πραγματικότητα, αλλά απ’ ό,τι δείχνει η εγκύκλιος Σανιδά, αρνούνται να μάθουν. Πριν από τρία χρόνια ο γνωστός από τις τηλεπωλήσεις των βιβλίων του (κάποια αναφέρονται στην εξωγήινη προέλευση των Ελλήνων!) κ. Δημοσθένης Λιακόπουλος υπέβαλε μήνυση κατά αγνώστων οι οποίοι διακωμωδούσαν μέσω blogs τη δημόσια παρουσία του. Η πιο σκληρή (αλλά και πιο διασκεδαστική) σάτιρα γινόταν από το funel. blogspot. com. Η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος απευθύνθηκε στην «εκδότρια» εταιρεία του blog (δηλαδή σε εκείνη που το φιλοξενεί), ζητώντας να μάθει ποιος κάνει την σάτιρα για να προσωποποιηθεί η μήνυση.

Φυσικά οι Aμερικανοί αρνήθηκαν να αποκαλύψουν τα ίχνη του χρήστη και τελικά οι αρχές ξέσπασαν σε έναν άσχετο χρήστη, ο οποίος είχε μια χρήσιμη σε όλους υπηρεσία: ο επώνυμος υπολογιστής του κ. Αντώνη Τσιπρόπουλου αυτόματα αποδελτίωνε τα ελληνικά blogs, λειτουργούσε δηλαδή σαν τις πρωινές εκπομπές της τηλεόρασης που λένε τι γράφουν οι εφημερίδες. Δηλαδή στον κόσμο των ΜΜΕ θα ήταν σαν να διώκεται ο κ. Λυριτζής της ΝΕΤ, για κάτι που έγραψε η «Καθημερινή».

Ανόητο, αλλά και η γελοιότητα έχει πραγματικά αποτελέσματα. Η διακωμώδηση του κ. Λιακόπουλου παραμένει στο Διαδίκτυο -και γι’ αυτό, πρέπει εμείς όπως και οι Ιρανοί φοιτητές να ευχαριστούμε την φιλελεύθερη αμερικανική νομοθεσία- αλλά η υπηρεσία «blogme» κατέβασε ρολά και η υπόθεση του κ. Τσιπρόπουλου ακόμη δεν έχει εκδικασθεί σε πρώτο βαθμό. Κι όλα αυτά σε μια χώρα που ομνύει στην πληροφορική εποχή και βλέπει οικονομικές ευκαιρίες στο Διαδίκτυο.

Στην περίπτωση όμως του blog «Press-gr» η ανωνυμία των συγγραφέων ήρθη επειδή η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος παρουσίασε ένα πραγματικό αδίκημα (ατεκμηρίωτο, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, κάτι που θα κάνει τους Αμερικανούς επιφυλακτικότερους σε ελληνικά αιτήματα), αυτό της εκβίασης του δημοσιογράφου κ. Βασίλη Χιώτη. Αποδεικνύεται όμως έτσι, ότι σε πραγματικά αδικήματα, ή έστω όσα παρουσιάζονται ως πραγματικά, δεν υπάρχει καμιά ασυλία στο Διαδίκτυο. Οι ξένες αρχές και οι αμερικανικές εταιρείες συνεργάζονται αρμονικά. Δυσαρμονία υπάρχει σε ζητήματα που υπάρχει διαφορά προσέγγισης, όπως είναι η ελευθεριότητα του λόγου. Στην Ελλάδα η σκληρή, ακόμη και χυδαία σάτιρα, επιτρέπεται μόνο σε celebrities τύπου Λάκη Λαζόπουλου. Οι Αμερικανοί την προστατεύουν για οποιονδήποτε.

Η γνωμοδότηση Σανιδά όμως καθαυτή θα παραμείνει ως μνημείο σύγχυσης μιας κοινωνίας και των θεσμικών της εκφράσεων που προσπαθούν να βρουν δρόμο στα νέα δεδομένα της παγκόσμιας επικοινωνίας και των νέων θεσμών που αυτά τα δεδομένα έκαναν αναγκαίους. Στη γνωμοδότηση μπλέκονται όλα: η παιδεραστία και η εξύβριση, οι ανεξάρτητες αρχές και τα τηλέφωνα, η Δικαιοσύνη και οι πάροχοι.

Αυτό δημιούργησε τα συνήθη ανακλαστικά στον κυβερνοχώρο: «Η μοναδική ασφάλεια του κ. Σανιδά απέναντι στη δυναμική του Διαδικτύου είναι η ακινησία», έγραψε σε blog ο ψευδώνυμος «SykoFantiS_Bastoyni». «Γιατί το κάνει αυτό; Για να φέρει και πάλι στο προσκήνιο τη βλακεία, τη κοινοτοπία, τη μετριότητα των κλασικών ΜΜΕ και να θέσει υπό διωγμόν την ευφυΐα, και την καινοτομία».

Αυτή είναι μάλλον η εύκολη εξήγηση. Διαβάζοντας τη γνωμάτευση φαίνεται ότι πρώτος στόχος του κ. Σανιδά δεν είναι τα blogs ούτε η ανωνυμία τους. Είναι οι ανεξάρτητες αρχές που θεσπίστηκαν ακριβώς, επειδή το νέο τοπίο των τηλεπικοινωνιών είναι πολύπλοκο και όλες οι δυτικές κοινωνίες αποφάσισαν να αναθέσουν την επιπλέον προστασία των δικαιωμάτων σε Ανεξάρτητες Αρχές. Αυτές συκοφαντήθηκαν από τα πρώτα βήματά τους, διότι αποκεντρώνουν την εξουσία. Και είναι ανθρώπινο: ουδείς θέλει κάποια ανεξάρτητη αρχή να μπαίνει στα πόδια του, όταν κάνει το θεάρεστο ή (ακόμη περισσότερο) όταν κάνει το λιγότερο θεάρεστο έργο του.

Για τον ευνουχισμό όμως των ανεξάρτητων αρχών χρειάζονται συνήθως κάποιες πραγματικές δυσλειτουργίες τους ή κάποιος φανταστικός μπαμπούλας. Ο σύγχρονος μπαμπούλας του Διαδικτύου, αυτός που γαργαλάει τα ΜΜΕ, τρομάζει τους πολίτες και αναφέρεται συχνά-πυκνά στη γνωμοδότηση Σανιδά, ακούει στο όνομα «παιδοφιλία». Εχουμε, όμως, το εξής παράδοξο: κάθε βδομάδα σχεδόν η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ανακοινώνει την εξάρθρωση ενός «κυκλώματος παιδοφίλων». Κι εδώ πρέπει να αναρωτηθούμε: έχει η Ελλάδα το υψηλότερο ποσοστό παιδοφιλίας στον κόσμο, ή την αποτελεσματικότερη (σ’ αυτόν τον τομέα τουλάχιστον) αστυνομία του Κόσμου; Και στις δύο περιπτώσεις πάντως το έργο των αρχών δεν παρεμποδίζεται ούτε από την Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου ούτε από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Εκεί που πιθανώς είναι τα δύσκολα, για τη Δικαιοσύνη, είναι να ανακαλύψει ποιος έκανε αυτή την εκπληκτική σάτιρα για το φαινόμενο «ο καιρός γαρ εγγύς»…

Πάσχος Μανδραβέλης

—————————————————————

Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 2/7/2009