O γόρδιος δεσμός της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης
Ιούλ 11th, 2007 | Τάσος Αβραντίνης| Κατηγορία: Ελλάδα, Πολιτική |
Email This Post
|
Print This Post
|
του Τάσου Αβραντίνη1
Σε όλο τον κόσμο διεξάγεται, πάνω από δέκα χρόνια, ένας επίπονος και δύσκολος διάλογος για τη μεταρρύθμιση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Σε όλο τον κόσμο εκτός από την Ελλάδα, που δυστυχώς γι΄αυτή, έχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα από όλες τις υπόλοιπες χώρες της δύσης.
Στην Ελλάδα εδώ και τέσσερις μήνες κυριαρχεί στην επικαιρότητα το σκάνδαλο των “δομημένων ομολόγων” αλλά απουσιάζει ο διάλογος για το ασφαλιστικό. Το Δημόσιο, όπως πληροφόρησε ο υφυπουργός κ. Δούκας, εξέδωσε ομόλογο 280 εκατομμυρίων ευρώ με επιτόκιο χαμηλότερο από το επιτόκιο που προσφέρει η Αγορά στην Ελλάδα. Ο καθ΄ύλην αρμόδιος δηλαδή υπουργός της κυβέρνησης ομολόγησε ότι ο αγοραστής του ομολόγου υπέστη ζημιά ίση τουλάχιστον με το κέρδος που αποκόμισε το Δημόσιο. Αλλά αγοραστής του ομολόγου ήταν, όπως αποδείχθηκε, τα ασφαλιστικά ταμεία. Η κυβέρνηση -διότι περί αυτού πρόκειται στην καλύτερη γι΄αυτή περίπτωση- επιχείρησε να μειώσει το δημόσιο χρέος και να καλύψει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού από τα αποθεματικά των Ταμείων. Η κυβέρνηση κατέφυγε δηλαδή στην προσφιλή τακτική των προκατόχων αυτής κυβερνήσεων να διαχειρίζονται τις αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων για σκοπούς αλλότριους από αυτόν για τον οποίο προορίζονται την πληρωμή των συντάξεων των ασφαλισμένων. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση υπό το σκηνικό αυτό, τσακώνονται για το ποιός είναι λιγότερο “κλέφτης” και περισσότερο “κοινωνικά ευαίσθητος” αποπροσανατολίζοντας έτσι εντελώς την κοινή γνώμη από την ουσία του θέματος.
Όμως όσο το πολιτικό σύστημα –μηδέ εξαιρουμένων των συντεχνιών- έχει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται την περιουσία των ασφαλισμένων, θα “βάζει χέρι” στα λεφτά τους με πολλούς λιγότερο ή περισσότερο έξυπνους τρόπους. Oι συνδικαλιστικές οργανώσεις (ΓΣEE και AΔEΔY) που με τις αντιδράσεις τους το 2001 ματαίωσαν τις -σε κάθε περίπτωση αναποτελεσματικές- επιχειρούμενες αλλαγές Γιαννίτση δεν επιθυμούν καμμιά απολύτως μεταρρύθμιση μικρή ή μεγάλη. Και σοφά πράττουν, κάθε μεταρρύθμιση, όσο μικρή κι αν είναι –αρκεί να είναι μεταρρύθμιση και όχι καρικατούρα- θα θίξει μετά βεβαιότητας τα εξωφρενικά προνόμια των ηγετικών κλιμακίων των συνδικάτων.
Σε όλη την Ευρώπη (από την κεντροαριστερή Ιταλία, την παραδοσιακά σοσιαλδημοκρατική Σουηδία –ανεξαρτήτως της πολιτικής τοποθέτησης του κόμματος που κυβερνά-, τη Γερμανία, το Bέλγιο, τη Pουμανία, τη Λετονία, την Oυγγαρία, την Oλλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία), παρατηρείται μια αλλού ταχεία και αλλού σταδιακή μεταρρύθμιση των ασφαλιστικών συστημάτων. H κυβέρνηση των HΠA προτίθεται να διαθέσει τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού της για να αντιμετωπίσει το έλλειμμα που θα δημιουργηθεί μετά από τριάντα χρόνια στο αμερικανικό ασφαλιστικό σύστημα. Σε μας, το ασφαλιστικό σύστημα είναι ήδη ελλειμματικό και όλοι ξέρουν ότι σε λιγότερο από μια δεκαετία αρχίζει η ραγδαία επιδείνωση των προβλημάτων του. Από το 2005 μέχρι το 2029 δημιουργείται σταδιακά, πρόσθετο ετήσιο έλλειμμα και όλοι αδιαφορούν. Όλοι ανέχονται ένα κλαδικά κατακερματισμένο σύστημα που χρηματοδοτεί φαύλες παροχές που έχουν αποσπάσει κατά καιρούς διάφορες συντεχνιακές ομάδες. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση όμως συνεπικουρούμενοι από τα συνδικάτα επιμένουν να υποστηρίζουν το σημερινό διανεμητικό σύστημα συντάξεων που, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγείται σε χρεοκοπία. Το πολιτικό σύστημα αρνείται να συζητήσει την αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος μολονότι απ΄όλες τις εκθέσεις ειδικών που έχουν δημοσιοποιηθεί σε σχέση με την κοινωνική ασφάλιση στη χώρα μας αποδεικνύεται η απόλυτη χρεοκοπία της διαχείρισης του ασφαλιστικού συστήματος από το ελληνικό πολιτικό σύστημα.
Όμως κάθε αναβολή αντιμετώπισης του ασφαλιστικού ισοδυναμεί με αδικοπραξία σε βάρος των μελλοντικών συνταξιούχων και σημερινών εργαζομένων. Οι όποιες προτάσεις παρουσιαστούν δε θα πρέπει να επιδιώκουν την αναβολή της χρεοκοπίας αλλά την αντιμετώπιση του προβλήματος μακροπρόθεσμα. Eίναι βέβαιο, ότι όσο κινούμαστε στη λογική της διατήρησης του υπάρχοντος αναδιανεμητικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος με αλλαγές απλώς στους κανόνες και στις παραμέτρους του (λ.χ επιμήκυνση του εργασιακού βίου, αύξηση των εισφορών, μείωση των συντάξεων), οι όποιες μεταρρυθμίσεις σ΄αυτό θα αποδεικνύονται, όπως διδάσκει η διεθνής πραγματικότητα αναποτελεσματικές και όσο περνά ο καιρός περισσότερο επώδυνες για την οικονομία και την κοινωνία.
Η μόνη προσέγγιση που δίνει κοινωνικά δίκαιη και βιώσιμη λύση στο πρόβλημα και ελπίδα στους εργαζόμενους είναι η βαθιά μεταρρύθμιση προς ένα -στην κατάληξη της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας- αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα που θα λειτουργεί κάτω από την αυστηρή εποπτεία του κράτους και θα απαντά με τρόπο πειστικό στα εξής θεμελιώδη ερωτήματα:
– Οι εργαζόμενοι θέλουν οι ασφαλιστικές εισφορές που πληρώνουν να τους ανήκουν από την πρώτη μέρα της εργασίας τους μέχρι και την εξοδό τους απ΄αυτή ή προτιμούν να χάνονται στη μαύρη τρύπα του αδηφάγου, αδιαφανούς και διεφθαρμένου κρατικού ασφαλιστικού συστήματος;
– Οι εργαζόμενοι εμπιστεύονται τις απατηλές υποσχέσεις του υπάρχοντος συστήματος ή επιθυμούν να καθορίζουν οι ίδιοι το συνταξιοδοτικό τους μέλλον και να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή κατά το χρόνο του εργάσιμου βίου τους το ύψος της σύνταξης που θα πάρουν, όποτε αυτοί το θελήσουν ;
– Μπορεί το ασφαλιστικό σύστημα από κομματικό εργαλείο και όργανο δημαγωγίας, από μηχανισμός μιας άδικης ανακατανομής υπέρ των οργανωμένων συμφερόντων να γίνει μοχλός οικονομικής ανάπτυξης και φορέας που θα επιτρέψει στους εργαζομένους να συμμετέχουν ουσιαστικά στην οικονομική ζωή της χώρας;
Oι βασικές αρχές του νέου συστήματος θα έπρεπε να είναι οι εξής:
1. O εργαζόμενος είναι ιδιοκτήτης της ασφαλιστικής του αποταμίευσης (στην οποία συμπεριλαμβάνεται ασφαλώς και η εργοδοτική εισφορά). Aυτή καταχωρείται σε ατομικούς συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς.
2. Η διαχείριση των ατομικών συνταξιοδοτικών λογαριασμών γίνεται από Ανώνυμες Εταιρείες Διαχείρισης Συνταξιοδοτικών Λογαριασμών, οι οποίες τελούν υπό αυστηρή κρατική εποπτεία και των οποίων η λειτουργία θα καθοριστεί με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις.
3. Το σύστημα πρέπει να διασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή ανταποδοτικότητα των καταβαλλομένων εισφορών, έτσι ώστε κάθε ασφαλισμένος να δικαιούται παροχές ανάλογες με τις εισφορές που κατέβαλε στα χρόνια της εργασίας του. Εξ αρχής πρέπει να επιδιωχθεί η σταδιακή αλλά σταθερή μείωση του κρατικού αναδιανεμητικού συστήματος με μακροπρόθεσμο στόχο την πλήρη κατάργησή του.
4. Το σύστημα πρέπει να διασφαλίζει την μακροχρόνια σταθερότητα των εισφορών, έτσι ώστε να αποφεύγεται η υπέρμετρη επιβάρυνση των νεότερων γενεών. Η αρχή αυτή στοχεύει στη δημιουργία ενός συνταξιοδοτικού συστήματος με ελεγχόμενο κόστος.
5. Το σύστημα πρέπει να ενσωματώνει μηχανισμούς αυτόματης προσαρμογής στο δημογραφικό φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού. Τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα ειναι ασφαλέστερα από τα αναδιανεμητικά απέναντι σε τέτοιους κινδύνους.
6. Το σύστημα πρέπει να διέπεται από την αρχή της ελεύθερης επιλογής του ατόμου. Ο εργαζόμενος θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερος να καθορίζει την ηλικία συνταξιοδότησής του, το τελικό ύψος της παροχής του, το φορέα διαχείρισης των εισφορών του.
7. Συνακόλουθα το σύστημα δεν πρέπει να θέτει εμπόδια στην κινητικότητα των εργαζομένων, από ένα εργοδότη σε έναν άλλο, από ένα επαγγελματικό τομέα σε έναν άλλο, από μία χώρα – μέλος της ΕΕ σε μία άλλη.
8. H μεταρρύθμιση του συστήματος δε θα αγγίξει τους υπάρχοντες συνταξιούχους και τα κατοχυρωμένα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων μέχρι τη στιγμή της μετάβασης στο νέο σύστημα
9. Ορίζεται για όλους τους ασφαλισμένους κατώτατη εθνική σύνταξη, η οποία καταβάλλεται μετά την συμπλήρωση ενός κατώτατου ορίου ηλικίας για άνδρες και γυναίκες. Όσοι δεν επιτυγχάνουν να συγκεντρώσουν στους Ατομικούς Λογαριασμούς τους το αναγκαίο κεφάλαιο που θα τους επιτρέπει να πάρουν την κατώτατη σύνταξη θα επιδοτούνται για τη διαφορά από το Kράτος. Το κόστος της επιδότησης πρέπει να καλύπτεται μέσα από την γενική φορολογία.
Η αποφασιστική μεταρρύθμιση του συστήματος σε κεφαλαιοποιητική κατεύθυνση, είναι σε θέση να μετατρέψει το ζήτημα των συντάξεων από πρόβλημα και βραδυφλεγή βόμβα σε μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, να αποκαταστήσει τη δεδομένη και ανυπόφορη (διαγενεαλογική και ενδογενεαλογική) κοινωνική αδικία, να προάγει την κοινωνική προστασία και να δημιουργήσει ελεύθερους και οικονομικά ενεργούς πολίτες. Nα προσθέσω μόνο μια τελευταία μικρή λεπτομέρεια που ίσως αποδειχθεί σημαντική, μεταρρύθμιση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς μεταρρυθμιστές.
—————————————————————————————————-
Σημειώσεις
- Ο Τάσος Αβραντίνης είναι νομικός και Αντιπρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας. To άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό Presscode, τεύχος Ιουλίου 2007 [↩]
Viva le Socialisme!
Οι τρεις πρώτες θέσεις
προκαλούν την εξής εύλογη απορία: Αν ο εργαζόμενος, ως ιδιοκτήτης της ασφαλιστικής του αποταμίευσης, διαπιστώσει ότι η εταιρεία διαχείρισης δεν διασφάλισε τη μέγιστη ανταποδοτικότητα, είτε δολίως είτε λόγω ανικανότητας, θα μπορεί να αξιώσει αποζημίωση κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα;
Συμφωνώ με τα points του άρθρου, ειδικά γιατί έχει το υβριδικό κομμάτι με την “κατώτατη εθνική σύνταξη”. Υποθέτω θα είναι αρκετά κατώτερη από τις σημερινές. Αλλιώς διατηρούμε το παρόν σύστημα και ήδη όποιος επιθυμεί μπορεί να πάρει σύνταξη επιπλέον από ιδιωτικές εταιρίες.
Σημαντικό το ερώτημα του Vrennus. Έστω ότι μπορεί να αξιώσει αποζημίωση κατά τον Αστικό κώδικα. Αν η εταιρία έχει χρεοκοπήσει από που θα πάρει τα χρήματα του? Το κράτος θα καλύψει τη χασούρα των πελατών της ανώνυμης εταιρίας? Και αν η εταιρία π.χ. χρεοκόπησε λόγω υπέρμετρων υποσχέσεων, το κράτος θα τις καλύψει υπέρμετρα?
Ο καθένας βέβαια αναλαμβάνει το προσωπικό του ρίσκο. Οι περιπτώσεις όμως που βλέπεις τα αποτελέσματα των πράξεων σου μετά από 30/40 χρόνια και δεν έχεις πρακτικά την δυνατότητα να τις επαναλάβεις μπορεί να σε καταστρέψουν ολοκληρωτικά.
Ο αρθογραφος περιγραφει ενα συστημα το οποιο εχει πολλες ομοιοτητες με το βρεττανικο συστημα. Το βασικο ειναι οτι ο ιδιοκτητης (δηλ ο ασφαλισμενος) μπορει ειναι απολυτα υπευθηνος για την αποδοση των επενδυσεων του και φυσικα οπως με καθε επενδυση δεν υπαρχει εγγυηση το τι ακριβως θα παρεις οταν συνταξιοδοτηθεις. Το κρατος βοηθα με εφοριακες ελαφρυνσεις στις εισφορες και εαν υπαρχει εργοδοτης το ιδιο ισχυει για τις αναλογες εισφορες.
Η κατωτατη (κρατικη) συνταξη ειναι GBP 87.30 εβδομαδιαια για οσους διακαιουνται πληρη συνταξη, αλλοιως αρχιζει στο GBP 21.83 εβδομαδιαια. Αυτο δινει μια ενδειξη οτι το να ζησεις με τετοια συνταξη ειναι πολυ δυσκολο.
Για τον Yannos και τον Vrennus.
Το ζήτημα της διασφάλισης των αποταμιευμάτων και της προσόδου των είναι τόσο παλιό όσο και το τραπεζικό σύστημα. Υπάρχουν πρακτικές που εφαρμόζονται και εγγυώνται τα χρήματα του καταθέτη όπως το συνεγγυητικό κεφάλαιο και βεβαίως η εποπτεία της ΤτΕ που ελέγχει τη φερεγγυότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων καθημερινά. Νομίζω ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα εκεί και πάντως ο φορολογούμενος δεν θα κληθεί ποτέ να πληρώσει αποζημιώσεις των ασφαλισμένων. Στη χειρότερη περίπτωση το κράτος θα μπορούσε να αναλάβει τη διαχείριση ενός πιστωτικού ιδρύματος ,που πάει για πτώχευση, όταν ορισμένοι δείκτες κοκκινίσουν και πάντως πριν χαθεί έστω και ένα ευρώ των ασφαλισμένων.
Πληρώνω περίπου 800 Ευρώ το μήνα στο ΤΣΜΕΔΕ και σε λίγα χρόνια με τις νέες κρατήσεις θα πληρώνω γύρω στα 900 Ευρώ.
Αν έδινα σε μια ιδιωτική ασφαλιστική 900 Ευρώ το μήνα για σύνταξη και περίθαλψη θα είχα την Αντζελίνα Τζολί να μου κάνει αέρα κάθε φορά που είχα πυρετό.
Το κακό ειναι πως το ΤΣΜΕΔΕ ΔΕΝ σε αφήνει να ξεγραφτείς απαξ και γράφτηκες…
Συγνώμη που ρίχνω το επίπεδο, άλλα το συμφωνώ απλά είναι λίγο να περιγράψει αυτά που πιστεύω.
se simpono xpan.
an ki ego de plirono tosa sto iperoxo TSMEDE(logo pentaetias kai misthou fantazomai – an kai sto poso de sinipologizo to poso pou plironei i etaireia stin opoia ergazomai) pali plirono kapoia lefta pou mou fainontai ipebolika gia tis ipiresies tis opoies lambano(kamia basika ipiresia akomi alla telos panton).
ase de pou ematha xthes oti tora iparxei kai mia nea eisfora(ethelontiki gi’autous pou einai eggegramenoi kato tis 10etias kai ipexreotiki gia tous ipoloipous). Onomazetai Klados Eidikis Prosauksisis kai apotimata gia tous neous sta 55euros(peripou) kai gia tous palious sta 75euros(peripou).
fisika einai 3 meres pou to psaxno ki akomi na bro ti einai, alla ti einai 3 meres mprosta stin aioniotita.
(pragmatika 3 meres gia tin elliniki dimosia dioikisi mou fainontai os 3deuterolepta ki eilikrina niotho asxima pou tha ithela apantisi mesa se 3 ergasimes! ekei exoume ftasei, na niotho ego asxima epeidi thelo sxetika amesi enimerosi)
@ xpan: Τόσο υψηλόμισθοι σαν εσάς που (θα) πληρώνετε 900 € το μήνα στο ΤΣΜΕΔΕ δεν νομίζω πως αποτελούν τον κανόνα. Για την συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων που οι ασφαλιστικές εισφορές τους δεν υπερβαίνουν τα 3.000 € το χρόνο βρείτε μου έστω και μία (1) ασφαλιστική εταιρεία που να εγγυάται έστω και 300 € το μήνα (συν τον πληθωρισμό) ισόβια σύνταξη!
Vrennus, δεν θα κάνω διαφήμηση για καμμία εταιρία όμως με μία σύντομη έρευνα στο internet βρήκα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα γνωστής εταιρίας που με συνολικά ασφάλιστρα 55000 ευρώ σε περίοδο 35 ετών (λιγότερο από 2000 ευρώ ανά έτος δλδ και όχι 3000 που αν δεν κάνω λάθος είναι οι ελάχιστες εισφορές για το ΙΚΑ) δίνει εγγυημένο ετήσιο εισόδημα 5500 ευρώ δηλαδή 450 ευρώ το μήνα (που αν δεν κάνω λάθος είναι η σύνταξη που παίρνεις από το ΙΚΑ στα 35 χρόνια εργασίας με τις ελάχιστες εισφορές).
Όντως, υπερέβαλα στα ποσά, 3000 € το χρόνο για 35 χρόνια και 2% απόδοση (αποπληθωρισμένη), δε μπορεί, 9000 € το χρόνο θα τα δώσουν! Το ζήτημα είναι οτι με 3000 € το χρόνο επί 35 χρόνια τα ασφαλιστικά ταμεία δίνουν πολύ μεγαλύτερη σύνταξη (το ΤΕΒΕ πχ. θα ‘δινε πάνω από 1000 € το μήνα) μαζί με κάποια στοιχειώδη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη!
Πάντως από το ΙΚΑ, με 35 χρόνια συνεχούς εργασίας, με καταληκτικό μισθό 2000 €, πάντως, παίρνεις σύνταξη γυρω στα 1700 €, αν δεν κάνω λάθος. Τα 450 € πάντως δεν αντιστοιχούν σε 35 χρόνια συνεχούς εργασίας.
Το ζήτημα είναι ότι καμμία ασφαλιστική εταιρεία δεν προσφέρει τις παροχές ενός ασφαλιστικού ταμείου με ανάλογο κόστος για τον εργαζόμενο. Σύμφωνα με το παράδειγμα του κου Κουκόπουλου, για να έχεις μια σχετικά αξιοπρεπή σύνταξη της τάξης των 1500 € το μήνα (x14 = 21000 € το χρόνο) θα ‘πρεπε να ακουμπάς 500 € το μήνα σε μια ασφαλιστική συνεχώς, δουλεύεις δε δουλεύεις. Και χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κλπ. Ο xpan με τα 900 € το μήνα θα είχε μεν μια καλή σύνταξη (2700 €/μήνα), μόνο που τόσα δεν φτάνουν να σου κάνει αέρα, όχι η Αντζελίνα Τζολί, αλλά ούτε καν η Γωγώ Μαστροκώστα!
Vrennus, μη ξεχνάς τη μεγάλη συνεισφορά του προϋπολογισμού στα ταμεία (αν θυμάμαι καλά πάνω από 1δις για το καθένα από ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΝΑΤ και από κάτι και στους υπόλοιπους). Άρα οι επιπλέον παροχές που δίνει το κράτος πάλι από την τσέπη μας είναι, αλλά δεν τις καταλαβαίνουμε άμεσα. Αν έβαζες και αυτά τα χρήματα στις εισφορές σου προς το ΙΚΑ και επιπλέον τις πληρωμές των εργοδοτών τότε τα χρήματα που τώρα δίνεις είναι πολύ περισσότερα από όσα νομίζεις.
Βρήκα τα στοιχεία
http://www.mof-glk.gr/proypologismos/2007/books/proyp07/index.html
Έχετε αναρωτηθεί τι ρόλο έχει το υπουργείο Απασχόλησης? Και γιατί έχει τόσο μεγάλο κομμάτι του προϋπολογισμού (8.5 δις €)?
(τον μεγαλύτερο μετά το οικονομίας-που πρέπει να ξεχρεώνει τα δάνεια).
Γιατί έχει να πληρώνει τα ταμεία:
ΟΓΑ:3.650.000.000
ΙΚΑ:1.800.000.000
…
ακολουθεί μεγάλη λίστα με επιχορηγήσεις.
Εγώ αναφέρομαι σε όλες τις κρατήσεις (προσωπικές άλλα και εργοδοτικές εισφορές). Επίσης για να απαντήσω στο Γρηγόρη, αυτή η νέα ειδική εισφορά ανέρχεται στα 80 Ευρώ (79,2) και μέσα στην επόμενη 5ετία θα γίνει 130 Ευρώ για όλους. Υποχρεωτικά για άνω 10ετίας ασφαλισμένους και προαιρετικά για τους άλλους.
130 Ευρώ προσωπικής εισφοράς χωρίς λόγο και έτσι ξαφνικά. Εγώ τώρα πληρώνω (προσωπική και εργοδοτική εισφορά) 750 Ευρώ με αυτά τα 130 που θα πληρώνω σύντομα (10ετία) το ποσό θα ανέρχεται στα 880(!) Ευρώ. Εμένα μου φαίνονται πολλά… τι να πω.
Δεν θα μπω σε αναλύσεις επί αναλύσεων. Θελω ομως να ρωτήσω, ποιός απο το πολιτικό προσωπικό της χωρας αγνοεί όλα αυτά τα θέματα. Νομίζω ότι γνωρίζουν αυτα κι αλλα τόσα. Δεν τολμούν να προχωρήσουν ωστόσο γιατί νοιάζονται για το πολιτικό κόστος, ενώ θαπρεπε να νοιάζονται για τις γενιές που έρχονται αγχωμένες και χωρίς ούτε μια ασφαλιστική περγαμηνή στο χέρι. Ζητείται μεταρρυθμιστής και θα ζητείται φοβάμαι για χρόνια πολλά. Σίγουρα η επιμηκυνση του εργασιακού χρονου δεν μπορεί να ειναι η μονη διέξοδος…αν ειναι τελικά διέξοδος, δεδομένου ότι οι διάφοροι οργανισμοί, εταιρείες, επιχειρησεις κλπ δεν δεχονται να κρατούν μεγάλους ανθρωπους στη δουλειά. Τους προτείνουν εθελουσιες κλπ κλπ…ή το απλουστερο, τους απολύουν.
Ριτς
Τη λύση που προτείνετε την προτιμώ από το υπάρχον σύστημα των ψεύτικων υποσχέσεων, της άρνησης κάθε δικαιώματος επιλογής της αδιαφάνειας και των αδικιών, ιδίως καθώς ο φορολογούμενος καλείται τελικά να καλύψει τις αδυναμίες του ενός ή του άλλου ταμείου που μπορεί και να παρέχει καλύτερους όρους από το δικό του ταμείο, επιδοτώντας ουσιαστικά τα προνόμια άλλων.
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη πιθανή λύση, απλή σαν τον αβγό του Κολόμβου η οποία δεν περιμένω να γίνει βέβαια εύκολα αποδεκτή και η οποία δεν θεωρώ ότι αντίκειται σε κανένα κανόνα της ελεύθερης αγοράς:
Κατάργηση του ασφαλιστικού συστήματος! Τι εννοώ; Όλο το ασφαλιστικό σύστημα προς το παρόν βασίζεται σε μια θεώρηση «ανταποδοτικότητας» (που προφανώς οδεύει προς χρεοκοπία) και αντιμετωπίζει την ασφάλιση εν μέρει ως επένδυση και εν μέρει ως κοινωνική παροχή, συνδέοντας άμεσα τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις με το ενεργό εργατικό δυναμικό. Προτείνω την κατάργηση αυτής της θεώρησης και τη θεώρηση της κοινωνικής ασφάλισης ως κοινωνικού αγαθού που εξασφαλίζεται για το σύνολο του πληθυσμού της χώρας και καλύπτεται από τον τρέχοντα κρατικό προϋπολογισμό κάθε έτους και δεν συνδέεται με το ενεργό εργατικό δυναμικό αλλά με το σύνολο του παραγόμενου πλούτου στη χώρα. Αυτό σημαίνει κατάργηση όλων των εισφορών, κατάργηση όλου του μηχανισμού των ταμείων και αντικατάστασή τους από μια αύξηση της φορολογίας η οποία θα επαρκεί για την παροχή μιας καθολικής σύνταξη για όλους και με ενιαίους όρους, για όλους όσοι δεν είναι πλέον ικανοί να μετάσχουν στην αγορά εργασίας (αυτό σημαίνει μία ενιαία σύνταξη για όλους μετά από κάποιο όριο ηλικίας, με κάποιες εξαιρέσεις αποκλειστικά με ορθολογικά κριτήρια για επικίνδυνα επαγγέλματα που απαιτούν πρόωρη συνταξιοδότηση κ.λπ.). Η σύνταξη αυτή θα επαρκεί για μια αξιοπρεπή διαβίωση θα είναι ίδια είτε κάποιος ήταν πρόεδρος του Αρείου Πάγου είτε οικοδόμος (λογικό και δίκαιο, αφού δεν τίθεται ζήτημα ανταποδοτικότητας και είναι μια σύνταξη στην οποία μετέχουν όλοι αναλογικά, όπως και σε κάθε άλλη δαπάνη που καλύπτεται από τη φορολογία).
Από εκεί και πέρα, φυσικά ο κάθε ένας μπορεί να συμπληρώνει ελεύθερα αυτή τη σύνταξη εκμεταλλευόμενος το διαθέσιμο εισόδημά του όσο εργάζεται για να συνάπτει πρόσθετη ασφάλιση. Αυτή είναι συνοπτικά μια λύση που προτείνω και πιστεύω ότι πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Σίγουρα υπάρχουν πολλά ερωτήματα και ζητήματα προς ανάλυση, αναλύω πιο εκτενώς το θέμα σε δύο δημοσιεύσεις στο ιστολόγιό μου:
http://perastikos.blogspot.com/2007/04/blog-post_11.html
http://perastikos.blogspot.com/2006/04/blog-post_07.html
Σκεφθείτε τα οφέλη, και για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία, μόνο και από την εξάλειψη με μία κίνηση όλης αυτή της γραφειοκρατίας που σχετίζεται με την κοινωνική ασφάλιση και τα κοινωνικά οφέλη αφού ουδείς θα είναι πλέον ανασφάλιστος και έρμαιο της μοίρας, ανεξαρτήτως του ιστορικού απασχόλησής του (δεν νομίζω ότι η λύση που προτείνω είναι σοβαρό κίνητρο κοινωνικού παρασιτισμού, καθώς είναι ελάχιστοι αυτοί που θα επέλεγαν να φυτοζωούν ή να ζητιανεύουν μέχρι τα 65 τους, για παράδειγμα, επειδή τότε θα πάρουν μια σύνταξη). Επίσης, δεν υπάρχει θέμα επένδυσης πόρων που αφαιρούνται και επενδύονται υποχρεωτικά για την κάλυψη μελλοντικών αναγκών (λύνοντας και τα διαχειριστικά προβλήματα), αφού η φορολογία και ο τρέχων προϋπολογισμός κάθε έτους, θα καλύπτουν τις αντίστοιχες τρέχουσες ανάγκες για την κοινωνική ασφάλιση. Κάποιος διαχειριστικός μηχανισμός θα απαιτείται υπό κάποια μορφή για τις παροχές και όχι πλέον για τη συγκέντρωση χρημάτων, αλλά αυτός θα είναι κατά πολύ μικρότερος σε σχέση με τους τρέχοντες μηχανισμούς των ταμείων και το κόστος του θα είναι επίσης πολύ μικρότερο – άλλο ένα σημαντικό όφελος.
Vrennus, το πρόχειρο παράδειγμα μου για το ΙΚΑ αφορά συνεχή εργασία επί 35 χρόνια με τον σημερινό βασικό μισθό (λαμβάνωντας υπόψι και τον πληθωρισμό). Το δικό σου παράδειγμα για το ΙΚΑ αφορά κάποιον που θα παίρνει μισθό 2000 ευρώ το μήνα! Πως συγκρίνονται αυτά τα δύο λοιπόν; Με τα 400 και βάλε ευρώ που μου κλέβει το κράτος από τον μισθό μου και καλά για να μου προσφέρει περίθαλψη και σύνταξη ενώ όπως είπε ο Yannos δεν του φτάνουν και παίρνει και άλλα πολλά από την γενική φορολογία θα μπορούσα, εν πάση περίπτωση, να κάνω κάτι πολύ καλύτερο στην ιδιωτική αγορά. Πόσο μάλλον όταν επιτραπεί στην αγορά αυτή να συναγωνιστεί στα ίσα με τα δημόσια ταμεία χωρίς προστατευτισμούς και μονοπωλιακές πρακτικές.
Περαστικέ, ενδιαφέρουσα η πρόταση σου και φυσικά και δεν αντίκειται στους νόμους της ελεύθερης αγοράς. Μου θυμίζει και το τελευταίο σημείο του παρώντος άρθρου όπου αναφέρεται η πρόταση περί ελάχιστης εθνικής σύνταξης.
Η ανταποδοτικότητα είναι πάντος μια καλή αρχή, που όλοι επιθυμούμε για τις αποταμιεύσεις μας. Το πρόβλημα βέβαια αρχίζει όταν υπεύθυνη για την ανταποδοτικότητα γίνεται η κρατική γραφειοκρατία. Η πρόταση σου βρίσκεται στο ένα άκρο, προς το οποίο τείνω και εγώ παρεπιπτόντως, λέγοντας ότι ευθύνη για την ανταποδοτικότητα των αποταμιεύσεων μας έχει ο καθένας μας ξεχωριστά και όχι κανένα “κρατικό σύστημα” ασφάλισης. Ο αρθρογράφος περιγράφει αντιθέτως περιγράφει ένα ακόμη κρατικό σύστημα, το οποίο όμως μοιάζει πολύ περισσότερο με την θέση σου απ’ότι το σημερινό καθεστώς γιατί δίνει περισσότερο έλεγχο στους ασφαλισμένους.
Συμφωνώ επί της αρχής με το άρθρο. Γιατί όμως υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, είναι πιο φιλελεύθερο.
Ακριβώς Ayn Rand, συμφωνώ… Βασικά αυτο που χρειαζομαστε είναι ενα σχεδιο διαφυγής από το υπάρχον προβλημα, οχι ένα νεο σχεδιο ασφάλισης που ούτε σε αυτή τη βάση κινείται, ούτε καθεαυτό αξιόλογο σχέδιο αποτελει.
Για παράδειγμα: Προς τι ο ορισμός κατώτατής συνταξης και ανδιανομής χρημάτων συμφωνα με αυτήν, όταν δεν λαμβάνεις υποψην σου την οικονομική κατασταση των ευνοουμένων απο αυτήν την διανομή. Και δευτερον και σημαντκότερο: Φαινεται ξεχναμε όλοι οτι η συνταξη δεν έχει αυτοσκόπο να αποτελει έναν μισθο για κάποιον που σε κάποια ηλικία δεν θα μπορει να δουλέψει αλλά ένα εισόδημα αναγκής σε περιπτωσει που το χρειαστεί για να μην πεθάνει της πεινας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπάρχουν συντάξεις άνω ενός ποσού ποσου που σου εξασφαλιζει την αποκτηση των απαραιτήτων για την επιβίωση. Οποιαδήποτε παραπάνω καταβολή εισφορών απο τον εργαζομένο είναι προς ζημίαν του, απο όποια σκοπιά και αν το δει κανείς. Αυτή είναι και η μόνη χρησιμότητα ενος όρου όπως “κατώτατη σύνταξη”, και θα πρέπει να αποτελει τη νορμαλ συνταξη όλων των εργαζομένων, και όχι τη συνταξη που θα λάβουν κάποιοι σε περιπτωση προβλήματος.
Κοινωνική πολιτική μπορεί να κάνει μόνο το κράτος, δεν μπορεί να γραφετε ρε παιδιά περι αναδιανομής με λεφτα των ταμείων!!!Και πως μιλάτε περι αναδιανομής οταν την ίδια στιγμη πρωτα πρωτα μιλάτε περι ιδιοκτησίας της ασφαλιστικης αποταμίευσης απο τον εργαζόμενο!?!
Ντεφορμέ ο κ. Αρβαντίνης….
Συμφωνῶ ἀπόλυτα μὲ τὴν κατάργηση τοῦ ἀσφαλιστικοῦ συστήματος! Τὸ εἶχα σκεφτεῖ κι ἐγὼ ὡς ἀπόλυτα δίκαιη λύση. Ἐπειδὴ ὅμως εἶναι μᾶλλον ἀπίθανο νὰ συμβεῖ αὐτὸ σύντομα στὴν Ἑλλάδα (ἐδῶ δὲν συμβαίνει σὲ χῶρες ποὺ σκέπτονται πολὺ πιὸ λογικὰ ἀπό ἐμᾶς, πόσῳ μᾶλλον σ᾿ ἐμᾶς!), ὑποστηρίζω τὸ κεφαλαιοποιητικὸ σύστημα, ποὺ τουλάχιστον εἶναι διαφανὲς καὶ δίνει κάποιον παραπάνω ἔλεγχο τῶν ἀσφαλισμένων στὰ λεφτά τους.
Kapitalist, η κατώτατη σύνταξη σωστά λες ότι πρέπει να λαμβάνει υπόψη την οικονομική κατάσταση των ευνοούμενων αλλά αυτό επεκτείνεται πέραν των σκοπών του άρθρου. Πάντως λέει σαφώς ο αρθρογράφος ότι η αναδιανομή συμβαίνει από την γενική φορολογία και όχι με τα λεφτά των ταμείων. Πάντως εαν εξετάσουμε συνολικά την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικου μαζί με την φορολογία τότε πρέπει να μετατρέψουμε το “κατώτατη σύνταξη” σε “ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα”. Με ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα εννοούμε ότι όποιος δεν μπορεί να κερδίσει τα απαραίτητα με την εργασία του, αντί να φορολογείται θα επιδοτείται.
Το ασφαλιστικο δεν ειναι κατι που μπορεί να το αναλύσεις σε 10-15 γραμμές. Ως βασικές αρχές είναι οκ αλλά από εκεί και πέρα το λόγο τον έχουν οι οικονομολόγοι και θα περίμενα ίσως και ενα οικονομετρικό μοντέλο ή γενικά ένα proposal πέρα απο κάποιες βασικές αρχές όπως τις δίνει ο Τάσος.
Ενα αλλο σχολιο, προσφατα σε ενα επενδυτικο προγραμμα επενδυσα σε Τουρκια, Ρωσσια και Καυκασο με τρελη αποδοση. Θα μπορεί ο ασφαλισμενος, εφοσον βέβαια εχει και τις καταλληλες γνωσεις για να μην δουμε οτι εγινε το 99 με το χρηματηστηριο, να αποφασιζει την διασπορα του κεφαλαιου του. Ισως το 50% να εμενε υπο τον ελεγχο της αρχής που θα τα επενδυε σε αμοιβαια ή άλλες επενδυσεις χαμηλου ρίσκου (π.χ. ομολογα δημοσίου κλπ) αλλα να μου δινει και την επιλογη το υπολοιπο να το συνεχισω σε αγορες χαμηλου ρισκου ή να ρισκαρω και να επενδυσω σε δυναμικές αγορές π.χ. τουρκια, καυκασος, Τίγρης Ν.Α. Ασίας και τα νεα ‘πουλεν’ δΛΔ Μεξικό, Βραζιλία, Μαλαισία, Τουρκία, Κίνα (ξεχασα καποια;).
@Κ.Κ
Αυτό που ήθελα να πω, και που πιστεύω είναι και το σημαντικότερο σε μια μεταρρυθμιση του ασφλαιστικού, είναι οτι θα πρέπει να στοχεύει σε μια κατώτατη σύνταξη. Δεν βρίσκω κανέναν λόγο να υπάρχουν συντάξεις των 1000€ φερειπειν, είναι χρήματα που για να τα πάρει κάποιος σε συνταξη τα έχει στερηθεί νωρίτερα στα παραγωγικότερα μάλιστα χρόνια της ζωής του.
To ασφαλιστικό εξαρχής είχε αυτο το σκοπο, να μην πεθάνουν κάποιοι της πείνας επιβάλλοντας ενα χαράτσι σε όλους τους υπολοιπους. Δεν φτιαχτηκε για να έχουν όλοι ένα μισθο όταν γεράσουνε. Φτιαχνηκε γιαυτους που δεν θα μπορούσαν να κάνουν σωστα την οικονομική τους διαχείρηση των εισοδημάτων τους
Αυτός ο επαναπροσανατολισμος πιστεύω οτι είναι μια καλή αρχή για την κουβέντα περι ασφαλιστικού. Φυσικά σταδιακά είμαι σαφώς υπέρ της πλήρους καταργησης του. Το άρθρο δεν αγγίζει τίποτα επι της ουσίας.
Kapitalist, το ασφαλιστικό σύστημα μπορεί να είχε κάποτε αυτόν τον σκοπό όμως τώρα (όπως διαπιστώνεις και εσύ) εξυπηρετεί και έναν ανταποδοτικό σκοπό. Συμφωνώ μαζί σου ότι αυτοί οι δύο σκοποί (ο ανταποδοτικός και ο αγνά ασφαλιστικός) είναι ανεξάρτητοι. Όμως η κουβέντα δεν έχει νόημα να γίνεται για ένα ιδεατό ασφαλιστικό σύστημα αλλά για το τι μπορούμε ενα κάνουμε με το σημερινό ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο απευθύνεται ταυτόχρονα στις πραγματικές ανάγκες ασφάλισης και στις πραγματικές ανάγκες ανταπόδοσης. Το άρθρο αγγίζει τον καθαρά ασφαλιστικό μέρος του ασφαλιστικού συστήματος στο σημείο που προτείνει την κατώτατη σύνταξη. Όμως αγγίζει και το ανταποδοτικό κομμάτι του ασφαλιστικού, για το οποίο ναι μεν δεν προτείνει να καταργηθεί (εξάλλου οι άνθρωποι δικαίως αποζητούν την ανταποδοτικότητα για τις οικονομίες τους) αλλά προτείνει για αρχή να διαχωριστεί από το καθαρά ασφαλιστικό κομμάτι (κατώτατη σύνταξη). Αυτό μπορεί να είναι και ένα πρώτο στάδιο προς αυτό που προτείνεις εσύ (πλήρη κατάργηση του ανταποδοτικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος). Και επίσης συμφωνώ ότι πρέπει να επαναπροσανατολίσουμε την κουβέντα και πιστεύω ότι το άρθρο γράφηκε λαμβάνοντας υπόψη αυτόν τον νέο προσανατολισμό, διαφορετικά δεν θα διέκρινε μεταξύ της προέλευσης των πόρων που έχουν ως στόχο την ανταπόδοση (ασφαλιστικές εισφορές) και της προέλευσης των πόρων που έχουν ως στόχο την ασφάλιση (γενική φορολογία).
Νομίζω, ότι το κείμενο του κ. Αβραντίνη είναι αρκετά μελετημένο. Λαμβάνει υπόψη του και τις υποχρεώσεις του υπάρχοντος ασφαλιστικού συστήματος που καμμιά μεταρρύθμιση δεν μπορεί να αγνοήσει. Όσο πιό κοντινές προς την πραγματικότητα -χωρίς να βάζουν νερό στο κρασί τους από ιδεολογική σκοπιά- είναι οι προτάσεις της Φιλελεύθερης Συμμαχίας τόσο πιο αξιόπιστη θα είναι ως πολιτικό κόμμα. Ο κ. Αβραντίνης καταφέρνει στο κείμενό του να συνδυάζει αξιοθαύμαστα την ιδεολογική καθαρότητα των θέσεών του με τον πολιτικό ρεαλισμό. Εγώ έχω πειστεί για την ορθότητα της πρότασής του.
Στη Χιλή η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος έγινε μέσα σε έξι μήνες και όχι σε μια μακρά περίοδο μετάβασης. Τα αποτελέσματα έιναι γνωστά σε όλους. Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα υπήρξε -και σ’αυτό συμφωνώ με το συγγραφέα- η αιτία μιας πολύ μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης της κεφαλαιαγοράς της χώρας.
Δεν ειναι τοσο απλο. Επι της αρχης ειμαι υπερ πληρους κεφαλαιοποιητικου αρκει καποιος να μου αναλυσει διεξοδικα ποια θα ειναι τα κοστη μεταβασης και πως θα αποσβεστουν σε εναν ευλογο χρονικο οριζοντα.
Επισης υπαρχει και το περιφημο paper των Allen, Gale που διχνει οτι τα συστηματα αναδιανομης μπορουν να ειναι βελτιστα σε σχεση με τις αγορες
Το κόστος μετάβασης στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα (μεταφορά των κεφαλαίων) είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Με 3,5 εκατ συνταξιούχους, μπορεί να φανταστεί κάποιος πόσοι προϋπολογισμοί χρειάζονται ?
Δεν λέω γιατί θα πέσει κλάμα ….