Η νέα καταστροφή που έπληξε τη βορειοδυτική Πελοπόννησο ξεσπίτωσε τους ανθρώπους που μόλις είχαν αρχίσει να συνέρχονται από τις φωτιές του περασμένου καλοκαιριού. Αυτή τη φορά το κράτος κινήθηκε πιο γρήγορα, αλλά ακολουθείται η παλιά συνταγή της βιαστικής επιδοματικής πολιτικής.

Ο τέλειος τρόπος να βοηθά ένα κράτος στην ανακούφιση αυτών που έχουν πληγεί από μια μαζική καταστροφή δεν έχει βρεθεί ακόμη. Ωστόσο, είναι καλό να μαθαίνει κανείς από τα λάθη του, αλλά και από τα επιτυχημένα παραδείγματα των άλλων. Πριν από λίγες μέρες, δόθηκε στη δημοσιότητα ο απολογισμός ενός από τα Ταμεία που είχαν συσταθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη στήριξη των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Πρόκειται για το Ταμείο των Επιζώντων, που είχε συσταθεί για να βοηθήσει αυτούς που είχαν χάσει τους οικείους τους ή είχαν τραυματιστεί οι ίδιοι από την πτώση της πτήσης 77 των Αμερικανικών Αερογραμμών στο Πεντάγωνο. Δεν ήταν το μεγαλύτερο Ταμείο σε οικονομικούς πόρους, αλλά αυτή τη στιγμή θεωρείται το πιο αποτελεσματικό και επιτυχημένο διεθνώς. Ποιό ήταν το μυστικό του;….

Το Ταμείο συγκέντρωσε 24 εκατομμύρια δολλάρια από 12.000 δωρητές, με ποσά που κυμαίνονταν από 1,47 δολλάρια που έδωσαν κάποιοι μικροί μαθητές από το χαρτζηλίκι τους μέχρι 5 εκατομμύρια δολλάρια, δωρεά εταιρείας. Βοήθησε 1051 άτομα σε 517 οικογένειες και αυτό που εκτιμήθηκε ιδιαιτέρως είναι ότι, εκτός από την οικονομική βοήθεια, το Ταμείο προσέφερε προσωπική στήριξη στους πληγέντες, με μικρά εξατομικευμένα προγράμματα που ελάμβαναν υπόψη τις ιδιαίτερες και μακροπρόθεσμες ανάγκες της κάθε οικογένειας: πιο προσεγμένη ιατρική περίθαλψη, την ανόρθωση μιας μικρής επιχείρησης, τις σπουδές των παιδιών, την εύρεση μιας θέσης εργασίας. Οι κοινωνικοί λειτουργοί και τα άλλα στελέχη του Ταμείου προσέγγισαν προσωπικά τους πληγωμένους στην ψυχή και στο σώμα ανθρώπους, σε μια περίοδο που ένοιωθαν ιδιαίτερα αδύναμοι και ευάλωτοι.

Από την αρχή, το Ταμείο έθεσε σαν στόχο του όχι μια απλή επιδοματική πολιτική, αλλά μια ξεκάθαρα πιο ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Πέτυχαν. Το Ταμείο έκλεισε πριν από ένα μήνα, αλλά κατά τον απολογισμό του προέκυψε ότι το 71% αυτών που είχαν δοσοληψίες μαζί του είπαν ότι η ζωή τους θα ήταν χειρότερη χωρίς αυτό, ενώ τα τρία τέταρτα από αυτούς που βοηθήθηκαν από το μεγαλύτερο «Ταμείο Αποζημίωσης των Θυμάτων», το οποίο διένειμε 12 δις δολλάρια, είπαν ότι προτιμούσαν την ολιστική προσέγγιση του μικρότερου Ταμείου από το να πάρουν απλώς κάποια χρήματα στο χέρι.

«Εκείνη την εποχή», γράφει ο πρόεδρός του Ντάνιελ Μάγιερς, «δεν υπήρχε μηχανισμός για τη δημιουργία ενός τέτοιου ταμείου. Δεν γνωρίζαμε πόσους ανθρώπους θα καλούμασταν να εξυπηρετήσουμε ή ποιές θα ήταν οι συναισθηματικές και οικονομικές τους ανάγκες. Αυτό που γνωρίζαμε ήταν ότι πιστεύαμε στην ανάγκη ενός επιτόπιου Ταμείου, που θα ακολουθούσε ένα πρότυπο διαχείρισης επιμέρους περιπτώσεων». Και προφανώς δεν εννοούσε εκείνες τις θλιβερές εικόνες των ατελείωτων ουρών των πληγέντων από τις πυρκαγιές συμπολιτών μας που στοιβάζονταν μπροστά στις τράπεζες για το επίδομα των 3000 ευρώ.

Γνωρίζω το μέγεθος της καταστροφής εκ των έσω. Η πατρίδα μου η Αρκαδία επλήγη από τις φωτιές και ταρακουνήθηκε τώρα και από το σεισμό. Οι άνθρωποι νοιώθουν μόνοι και αδύναμοι. Χρειάζονται ένα κράτος πιο αποτελεσματικό αλλά και πιο ανθρώπινο, πιο κοντινό τους. Αν μπόρεσαν να το πετύχουν οι Αμερικανοί, μπορούμε κι εμείς. Αρκεί να κατανοήσουμε τον πόνο των συμπολιτών μας, που πρώτα είδαν τις φωτιές να τους κυκλώνουν και μόλις κατάφεραν κάπως να ξεχάσουν, ένοιωσαν τη γη να τρέμει κάτω από τα πόδια τους.

Σε σχέση με τις επιδοματικές πολιτικές, θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε πάλι. Τρεις μόλις μήνες απέχει το φθινόπωρο, και τότε μετά βεβαιότητας θα τεθεί εκ νέου το θέμα της επιδότησης του πετρελαίου. Μόνο μια παρατήρηση, αφορμή για συζήτηση. Οι υψηλές τιμές ενός προϊόντος αντανακλούν συν τοις άλλοις και τη σπανιότητα του. Η πολιτεία – αλλά και καταναλωτές- οφείλουν να καταλάβουν ότι σταδιακά πρέπει να αρχίσουν να σκέπτονται την υποκατάστασή του από άλλα προϊόντα. Το να δώσει μια κυβέρνηση (εν είδει ελεημοσύνης) επίδομα θέρμανσης (με όλα τα συμπαρομαρτούντα που είδαμε πέρυσι), προφανώς δεν είναι η λύση, αλλά μια μετάθεση της επίλυσης στο μέλλον. Προτείνω από τώρα να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε την χορήγηση επιδοτήσεων σε άλλη κατεύθυνση (εξοικονόμηση ενέργειας) που μακροπρόθεσμα θα ανακουφίσει όλους τους πολίτες οριστικά και ουσιαστικά, όπως η χρηματοδότηση για αλλαγή καυστήρων, οι μονώσεις κατοικιών κα. Διότι, αν το πετρέλαιο συνεχίσει να ανεβαίνει, τι θα κάνουμε το χειμώνα που έρχεται; Ή τον μεθεπόμενο;