Καταρχήν θεωρώ αφάνταστο, και προκλητικό για οποιοδήποτε σκεπτόμενο πολίτη, λαϊκισμό τις εξαγγελίες της ΝΔ για τα κονδύλια. Εντάσσεται περισσότερο στη λογική του προεκλογικά τάζουμε τον ουρανό με τα άστρα και μετά την απομάκρυνση από την κάλπη ουδέν λάθος αναγνωρίζεται! Θα ήμουν διατεθειμένος να τις λάβω σοβαρά υπόψη μόνο αν η ΝΔ φρόντιζε να παρουσιάσει εκ των προτέρων ένα πλάνο οικονομικής διαχείρισης που να εξασφάλιζε τους εν λόγω πόρους σε πρακτικό επίπεδο. Δυστυχώς όμως είμαι επιφυλακτικός διότι υπάρχει αρκετά βεβαρημένο παρελθόν τέτοιων λαϊκισμών, πχ το 1996 οι ανάλογες αυθαίρετες και ανεύθυνες εξαγγελίες του κ. Έβερτ είχαν υπολογιστεί από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σε αρκετά τρις χωρίς καμία πιθανότητα υλοποίησης. Αν η ΝΔ θέλει να πλησιάσει ψηφοφόρους με IQ μεγαλύτερο των αφισοκολλητών και των κλακαδόρων της θα πρέπει να τους αντιμετωπίσει με περισσότερο σεβασμό και σοβαρότητα.

Το αν η ΝΔ πράγματι υιοθετεί αυτές τις θέσεις ως στίγμα του ιδεολογικού της προσανατολισμού είναι και αυτό αμφισβητήσιμο. Η ΝΔ είναι η πολιτική έκφραση κύρια της παραδοσιακής/λαϊκής δεξιάς που για δεκαετίες στήριξε την πολιτική της ταυτότητα στην πελατειακή σχέση με τον ψηφοφόρο και στον αρνητικό προσδιορισμό ως αντίπαλος της αριστεράς. Όχι μόνο δεν διατύπωσε ποτέ ουσιαστικό πολιτικό λόγο, αλλά είναι εντελώς έξω από την πολιτική της σκέψη η δράση με εφαλτήριο ιδεολογικές αναφορές. Αντίθετα η χρήση ενός ιδεολογικού μανδύα ήταν και είναι σχεδόν πάντα ευκαιριακή και πρόχειρη, περνώντας από τον “αντικομμουνισμό” στον “πατριωτισμό” και εσχάτως στον “φιλελευθερισμό” προσπαθώντας να νομιμοποιήσει την πολιτική της παρουσία με βάση ότι βλέπει να κυριαρχεί στη μόδα της πασαρέλας της ελληνική και διεθνούς πολιτικής σκέψης. Αν αναλογιστούμε το βεβαρημένο παρελθόν της λαϊκής δεξιάς, τις πολιτικές και οικονομικές εξαρτήσεις και το πώς είναι οργανωμένο το πλαίσιο των εξουσιών στην Ελλάδα της διαπλοκής, είναι φανερό ότι η επίκληση του φιλελευθερισμού είναι καθαρά επιφανειακή. Ακόμα και αν υπήρχαν άνθρωποι μέσα στην ΝΔ με πραγματικά φιλελεύθερες ιδέες, αυτοί παραγκωνίζονται ή συμβιβάζονται για να μην έχουν την τύχη της διαγραφής, όπως πχ οι 6 πριν μερικά χρόνια που τόλμησαν να ψηφίσουν κάτι που ταυτιζόταν με τις υποτιθέμενες αρχές του κόμματος αλλά όχι και με τις μικροπολιτικές του επιδιώξεις (κάποια στιγμή θα αναλύσω την διαγραφή πριν λίγες μέρες του υπεύθυνου της ΔΑΠ-Ιατρικής όχι φυσικά για ιδεολογικούς λόγους αλλά επειδή αρνήθηκε να παραστήσει το πιστό σκυλάκι των κεντρικών) ή ο Ανδριανόπουλος που οδηγήθηκε σε παραίτηση από υπουργός επί Μητσοτάκη. Το μόνο φιλελεύθερο ιδεολογικά κόμμα που υπήρξε στην Ελλάδα ήταν οι Φιλελεύθεροι. Οι υπόλοιπες αναφορές, κύρια της ΝΔ, είναι για να κοροϊδεύουν το εκλογικό σώμα.

Όπως έχω ξαναναλύσει σε άλλο topic, η ανυπαρξία φιλελεύθερων ιδεών στην Ελλάδα δεν είναι απλά αποτέλεσμα κάποιας ιδεολογικής δικτατορίας της αριστεράς αλλά απόρροια πολιτικών συμφερόντων συγκεκριμένων συντηρητικών χώρων (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ). Δεν είναι τυχαίο που ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν εκδοθεί στη χώρα μας πάνω από 2000 βιβλία που επιτίθενται στον φιλελευθερισμό, το άνοιγμα των αγορών κτλ, έχουν βγει λιγότερα από 20 που να αναπτύσσουν τις θέσεις του! Η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού θα κατέστρεφε το σύνολο των πλεγμάτων εξουσίας και παραεξουσίας που έχουν διαμορφώσει τα 2 κόμματα εξουσίας με προμηθευτές του δημοσίου, συντεχνίες, συνδικαλιστές, δημοσίους υπαλλήλους, μεμονωμένους ψηφοφόρους κτλ. Αν αναλογιστούμε ότι σχεδόν το 60 με 70% της οικονομίας βρίσκεται άμεσα ή έμμεσα κάτω από κρατικό έλεγχο, εύκολα συνειδητοποιούμε ότι η αντίθεση προς την φιλελευθεροποίηση της οικονομίας, η λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού και η κατάργηση της κρατικής κηδεμονίας επί της κοινωνίας (εδώ εντάσσεται και η λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ) δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ομαδικής ψύχωσης αλλά ουσιαστικών πολιτικών συμφερόντων σεβαστών τμημάτων του πληθυσμού που εκφράζεται ιδεολογικά/πολιτικά μέσω της σοσιαλδημοκρατίας (made in Greece) ή του συντηρητισμού. Οι καθαρά αριστερές ιδέες, όσο γραφικές και εντυπωσιακές συναισθηματικά και αν είναι, έχουν ισχύ μόνο μέσα στον φοιτητικό συνδικαλισμό των κρατικών πανεπιστημίων (και σε λίγες ακόμα κλειστές συντεχνίες) αλλά όχι και στην κοινωνία (τόση τουλάχιστον ώστε να εμποδίσουν την ανάπτυξη του φιλελευθερισμού όπως επιτυγχάνει ο συντηρητισμός).

Όσο για την ουσία των προτάσεων της ΝΔ, αναμφίβολα είναι ένα θετικό βήμα όχι επειδή υπάρχει προοπτική υλοποίησής τους (εγώ αμφιβάλλω αν υπάρχει καν προοπτική εξουσίας) αλλά διότι το ζήτημα της παιδείας επανέρχεται στο επίκεντρο της πολιτικής ζύμωσης και διότι σιγά-σιγά θέματα όπως η λειτουργία ιδιωτικών ιδρυμάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση παύουν να είναι ταμπού και απαγορευμένα. Μπορεί ακόμα και σήμερα να υπάρχουν αρκετοί σκληροπυρηνικοί οπαδοί της κρατικοδίαιτης μετριοκρατίας (κυρίως μεταξύ αυτών που κρύβουν την δική τους ανικανότητα και τεμπελιά με το να στερούν τους υπόλοιπους να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητές τους) αλλά αν δούμε πώς ήταν τα πράγματα πριν 10 χρόνια και πώς σήμερα, έχουμε κάθε δικαίωμα να αντλούμε αισιοδοξία για το μέλλον. Οι αντιστάσεις του συστήματος και των οργανωμένων συμφερόντων είναι σκληρή αλλά αναμφίβολα έστω και αργά γίνονται βήματα προόδου (αν και πολλοί ίσως αναρωτηθούν αν έχουμε την πολυτέλεια να καθυστερούμε τόσο πολύ σε μια εποχή ταχύτατων εξελίξεων) και σταδιακά παύουμε να αποτελούμε την στρουνθοκαμηλίζουσα εξαίρεση της κοινής λογικής. Αν σήμερα η ιδιωτικοποίηση των ΔΕΚΟ γίνεται με τη συναίνεση του μεγαλύτερου τμήματος της κοινωνίας (μην περιμένετε ποτέ βέβαια κανένα αργόσχολο συνδικαλιστή του δημοσίου να συμφωνήσει ότι πρέπει να δουλέψει για το μισθό του!), πράγμα αδιανόητο πριν 10 χρόνια, γιατί να μην αισιοδοξούμε ότι δεν αργεί η μέρα που θα ανοίξει η πόρτα της ποιοτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας (και θα κλείσει κα σε ένα βαθμό η πληγή της εκροής συναλλάγματος);

Δεν θα επαναλάβω εκτενώς τα επιχειρήματα υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων καθώς αυτά αναλύθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι η ανάγκη την χώρας να βρει στελέχη επιστημονικά επαρκή, καταρτισμένα στο αντικείμενό τους και σε επαφή με τις διεθνείς εξελίξεις. Στα πανεπιστήμιά μας η επάρκεια του καθενός επαφίεται ουσιαστικά στον πατριωτισμό του. Όταν οι θέσεις ΔΕΠ είναι αποτέλεσμα συναλλαγής και ευνοιοκρατίας, όταν δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης, όταν προωθείται η συναλλαγή φοιτητών-καθηγητών, όταν χάνεται η αυτενέργεια και η πρωτοβουλία των φοιτητών, όταν οι φοιτητές μαζοποιούνται και χάνουν την επαφή με τον διδάσκοντα κτλ δεν μπορούμε να έχουμε και πολλές απαιτήσεις από τους πτυχιούχους των ΑΕΙ μας. Και πράγματι στο δημόσιο, που οι απαιτήσεις (κακώς) δεν είναι και πολλές, οι πτυχιούχοι των μέτριων ΑΕΙ μας απορροφήθηκαν μαζικά την δεκαετία του 80. Σήμερα όμως με υπερκορεσμένο τον δημόσιο τομέα η αγορά εργασίας φεύγει σιγά σιγά από τον δημόσιο έλεγχο με αποτέλεσμα τα τυπικά προσόντα να υποβιβάζονται σε δεύτερη μοίρα και να φαίνεται η γύμνια της εκπαίδευσής μας. Βλέπουμε ότι όσοι έχουν ουσιαστικά διαπιστευτήρια (πχ. ΜΒΑ σοβαρού ξένου πανεπιστημίου) είναι περιζήτητοι με ψηλές απολαβές, ενώ οι αντίστοιχοι απόφοιτοι ελληνικών ΑΕΙ ανταγωνίζονται για θέσεις χαμηλότατων αποδοχών. Αυτό που φωνάζει τόσο ξεκάθαρα η αγορά και η κοινωνία είναι ότι τα πτυχία μας είναι παρωχημένα όταν έρχεται η σύγκριση και ο ανταγωνισμός.

Το πρόβλημα της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δυστυχώς δεν είναι συμπτωματικό, πχ απλά μερικά λάθη στην οργάνωση που άμα διορθωθούν όλα θα πάνε καλά, αλλά δομικό. Ότι και να κάνουν τα δημόσια ιδρύματα δεν θα πετύχουν τόσα όσα αντίστοιχα ιδιωτικά με παρόμοιους πόρους. Πχ. Η κατάργηση της μονιμότητας και των προνομίων της καθηγητικής συντεχνίας δεν είναι κάτι ούτε εύκολο, ούτε ρεαλιστικά εφικτό. Οι καλά οργανωμένες ομάδες πίεσης στην κοινωνία μας αποτελούν σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την πρόοδό της και την σωστή λειτουργία της δημοκρατίας και των θεσμών. Πριν λίγα χρόνια ο υπουργός Υγείας τόλμησε να θίξει κάποια από τα πολλά προνόμια των πανεπιστημιακών γιατρών που είχαν μετατρέψει τα δημόσια νοσοκομεία σε ιδιωτικά τους παραμάγαζα. Αποτέλεσμα της σύγκρουσης που κράτησε ενάμιση χρόνο (με μοχλό πίεσης και μοναδικά θύματα τους φοιτητές ιατρικής και την υποβάθμιση της εκπαίδευσής τους) ήταν η αποπομπή του υπουργού! Ο καθηγητής στο δημόσιο ΑΕΙ είναι κάτι σαν μικρός βασιλιάς. Τις περισσότερες φορές κρατάει την έδρα μέχρι να βαρεθεί (υπερβαίνοντας τα όρια συνταξιοδότησης) και μόνο η τύχη μπορεί να τον κάνει κατάλληλο και καλό στην δουλειά του διότι η ανέλιξή του δεν έχει καμία σχέση με το αν διδάσκει σωστά αλλά με το αν έχει τις κατάλληλες γνωριμίες. Αν αποδειχθεί κακός στην μετάδοση των γνώσεών του ή αδιάφορος να παρακολουθήσει τις επιστημονικές εξελίξεις τότε απλά θα περάσουν 10-15 έτη φοιτητών δίχως επαρκή κατάρτιση στο αντικείμενο μέχρι να φύγει ο καθηγητής αυτός και την έδρα πάρει κάποιος άλλος (συνήθως συγγενής του ή το πολύ πολύ κολλητός του) που ίσως αποδειχθεί καλύτερος. Είναι τραγικό στην εποχή μας να εξαρτούμε την επιστημονική μας επάρκεια και την ανταγωνιστικότητα των πτυχίων μας στην τύχη.

Αντί να προσπαθούμε να αποτρέψουμε την ίδρυση νέων ιδιωτικών πανεπιστημίων, θα πρέπει να αγωνιζόμαστε για να εξασφαλίσουμε όρους λειτουργίας και μηχανισμούς για αυτά που θα εγγυώνται ότι δεν θα υπάρχουν κοινωνικοί αποκλεισμοί και ευκαιριακές κερδοσκοπίες. Το παράδειγμα της Τουρκίας είναι και πρόσφατο και πετυχημένο. Σε μια χώρα χωρίς καμία παράδοση στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, τα τελευταία 20 χρόνια υπάρχουν ιδιωτικά (όπως το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου που είναι ουσιαστικά αμερικανικό) που και στελέχη παράγουν και ωθούν τα άλλα στην βελτίωση. Εφόσον υπάρξει η θέληση, μπορούμε σε πολύ σύντομο διάστημα να αποκτήσουμε ιδρύματα-κοσμήματα (αν αναλογιστούμε πόσοι Έλληνες καθηγητές διδάσκουν στο εξωτερικό επειδή εδώ δεν έχουν την δυνατότητα αξιοπρεπούς εργασίας).

Για να κλείσω, να επαναλάβω ότι μπορεί οι θέσεις της ΝΔ να διατυπώνονται για εντυπωσιασμό αλλά η πολιτική ζύμωση γύρω από αυτές είναι το μεγάλο κέρδος αφού προετοιμάζει το έδαφος και διαμορφώνει την αναγκαία συναίνεση ώστε κάποια στιγμή να δούμε το άνοιγμα νέων, σύγχρονων, ανταγωνιστικών, μη κερδοσκοπικών ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Περλικός Φώτης