Η επίσκεψη του κυρίου Ερντογάν ήταν πλούσια σε συμβολισμούς, κυρίως επικοινωνιακούς, αλλά μάλλον φτωχή στα θέματα ουσίας παρά τον ομολογουμένως εντυπωσιακό αριθμό συμφωνιών στα λεγόμενα θέματα «χαμηλής» πολιτικής. Η κοινή συνέντευξη Τύπου των δύο πρωθυπουργών μπορεί να μην αποτέλεσε ακριβώς δημόσια διαπραγμάτευση, όπως έσπευσαν να διαπιστώσουν κάποιοι αναλυτές, αλλά έδωσε και στις δύο πλευρές την ευκαιρία να επαναλάβουν λίγο- πολύ τις πάγιες θέσεις τους.

Επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική, όπως ασκείται από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, θέτει την αρχή της αμοιβαιότητας στο επίκεντρο των εξωτερικών της σχέσεων, ακόμη και σε βάρος των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ετσι, δυστυχώς, η κυβέρνηση της γείτονος αναπαράγει το μοντέλο που θέλει τις μειονότητες «ομήρους», όχι γέφυρες φιλίας και ειρήνης. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η ακατανόητη, με βάση τα διεθνή ειωθότα, και στην ουσία βαθιά αναχρονιστική επιμονή της τουρκικής κυβέρνησης να τοποθετεί το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης – ζήτημα στοιχειωδών θρησκευτικών ελευθεριών που έχει άμεσο και σοβαρό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας- στο ίδιο ζύγι με το αίτημα για εκλογή μουφτή στη Θράκη;

Θυμίζω το αυτονόητο, το οποίο άλλωστε ο κ. Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά: Ο σεβασμός των θρησκευτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι πρώτα και κύρια υποχρέωση της Τουρκίας έναντι των πολιτών της. Επιπλέον η χώρα, ως υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, έχει δεσμευθεί ρητά να ανταποκριθεί στις αρχές, στα κριτήρια και στα προαπαιτούμενα της Ενωσης. Εχει δεσμευθεί να προστατεύει αυτά τα δικαιώματα. Αμοιβαιότητα και συμψηφισμοί σε αυτά τα θέματα δεν νοούνται στην εποχή μας.

Είχα πολλές φορές την ευκαιρία να επαναλάβω στον πρόεδρο Γκιουλ, στον πρωθυπουργό Ερντογάν και στους υπόλοιπους τούρκους συνομιλητές μου, κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως υπουργού Εξωτερικών, ότι για την Ελλάδα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα. Η ελληνική πολιτεία, 36 χρόνια μετά τη μεταπολίτευση και 29 χρόνια μετά την ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια, δεν δέχεται μαθήματα δημοκρατίας από κανέναν. Αντίθετα, μπορεί να είναι υπερήφανη, παρά τα όποια προβλήματα έχει οποιοδήποτε δυτικό κράτος, και αυτό είναι καλό να το θυμόμαστε ακόμη και σήμερα εν μέσω της κρίσης, για την ωριμότητα του δημοκρατικού της πολιτεύματος και για την πολιτική που ακολουθεί για τους έλληνες πολίτες μουσουλμανικού θρησκεύματος. Από το 1990 και μετά, όλες οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν και εμβαθύνουν στη Θράκη την πολιτική ισονομίας και ισοπολιτείας, που ενισχύει τον χαρακτήρα μιας ανοικτής δημοκρατικής κοινωνίας. Εχει ληφθεί σειρά θετικών μέτρων ενίσχυσης του καθεστώτος της μουσουλμανικής μειονότητας συγκροτώντας μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή μειονοτική πολιτική.

Για να ολοκληρωθεί αυτή η πολιτική και για να απαλλαγεί από κάθε σκιά του παρελθόντος, είχα εισηγηθεί στον τότε πρωθυπουργό την κατάργηση της εφαρμογής του μουσουλμανικού νόμου της σαρίας στη Θράκη, κάτι που έχει καταργηθεί και στην ίδια την Τουρκία εδώ και δεκαετίες. Σήμερα η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που εφαρμόζει τη σαρία για τους μουσουλμάνους πολίτες της, κατ΄ απόκλιση μάλιστα του Αστικού Κώδικα, σε υποθέσεις γάμου, διαζυγίου, επιτροπείας, κηδεμονίας, διαθήκης και εξ αδιαθέτου διαδοχής. Οι δικαστικές εξουσίες και αποφάσεις του μουφτή- ιεροδίκη, έναντι των οποίων οι έλληνες τακτικοί δικαστές δεν τείνουν να ασκούν τίποτα περισσότερο από έναν τυπικό έλεγχο, καθιστούν αναγκαίο τον διορισμό αντί για την εκλογή του. Καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά, όπως είπα, ούτε και η Τουρκία, δεν επιτρέπει την υποκατάσταση του εθνικού Δικαίου από ιερούς κανόνες οποιασδήποτε θρησκείας. Μόνο σε σκληρά ισλαμικά καθεστώτα, όπως στη Σαουδική Αραβία και στο Αφγανιστάν, επιβιώνει αυτό το καθεστώς. Το αποτέλεσμα είναι παιδιά να παντρεύονται δι΄ αντιπροσώπου σε ηλικία 14 ετών, να μην αναγνωρίζεται το δικαίωμα του διαζυγίου σε γυναίκες και μάνες, οι οποίες χάνουν, και υποχρεωτικά, την επιμέλεια των ανήλικων παιδιών τους. Η θλιβερή αυτή πραγματικότητα συνιστά εθνικό όνειδος, κάτι που δυστυχώς η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, παρά τις προσπάθειές μου, δεν αποφάσισε να εξαλείψει.

Δημοκρατική Συναίνεση
Στο 2010 οι αρχές του διαφωτισμού και οι φιλελεύθερες αξίες της δημοκρατίας μας καθιστούν πλέον επιτακτική την ανάγκη για κατάργηση της σαρίας εδώ και τώρα με διακομματική συναίνεση.ΟΓιώργος Παπανδρέου έχει στο παρελθόν δώσει κάποια δείγματα ότι είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με το αμαρτωλό παρελθόν του ΠαΣοΚ της δεκαετίας του ΄80,το οποίο- θυμίζω- έκανε την περιώνυμη «μπάρα» ιδεολογία.Ελπίζω η Νέα Δημοκρατία σήμερα να μην έχει ξεχάσει ότι είναι η παράταξη που θέσπισε την ισονομία και την ισοπολιτεία στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 και να επιστρατεύσει τα τελευταία,έστω,ψήγματα φιλελεύθερης σκέψης που της έχουν απομείνει,σε θέματα όπως ο σεβασμός του ατόμου,των ιδιαιτεροτήτων και πεποιθήσεων του κάθε πολίτη,και να υιοθετήσει μια φιλελεύθερη,σοβαρή και υπεύθυνη στάση.Ο μόνος στον οποίο δεν θα άρεσε μια τέτοια κίνηση της Ελλάδας είναι ο κ.Ερντογάν.Οχι μόνο διότι του αφαιρεί ένα ισχυρό,κατά τη γνώμη του,επιχείρημα,αλλά και επειδή αντίκειται στις ισλαμικές αρχές του κόμματός τους.Ενδεχομένως να δυσκολευτεί να το δικαιολογήσει στους ψηφοφόρους του.Δεν πειράζει.Τα παραδείγματα στις διεθνείς σχέσεις,όπως και στη ζωή,είναι πάντοτε χρήσιμα.

Ντόρα Μπακογιάννη

————————————————————-

Σημειώσεις:
Δημοσιεύτηκε στο Βήμα στις 23/5/2010