Μετά από 50 χρόνια ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης οι πολίτες της Ευρώπης είναι αντιμέτωποι με μια τριπλή κρίση, κρίση ταυτότητας, κρίση σκοπού και κρίση μέσων. Οι πολίτες της Ευρώπης θέτουν επιτακτικά τα ακόλουθα ερωτήματα: ποιοι είμαστε; ποιοι είναι οι στόχοι μας; πώς θα ξεπεραστεί η κρίση; τι μέσα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για να βγούμε από το τέλμα; Θεωρούμε ότι όλα τα πολιτικά κόμματα οφείλουν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, ιδιαίτερα μάλιστα ενόψει των ευρωεκλογών, και καταθέτει στην κρίση του εκλογικού σώματος την παρούσα, δική της, συνεισφορά.

Το ζήτημα της ταυτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν περίπου λυμένο στα χρόνια του ψυχρού πολέμου, την περίοδο δηλαδή που τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν δημοκρατίες σε αντίθεση με τον ολοκληρωτισμό των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης. Όμως, η κατάρρευση του κομμουνισμού, οι διαδοχικές διευρύνσεις οι οποίες συμπεριέλαβαν χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, έθεσαν σε κρίση την Ευρωπαϊκή ταυτότητα και το υπάρχον θεσμικό της οικοδόμημα. Έθεσαν επίσης το ερώτημα μέχρι ποιο σημείο μπορούν να διευρυνθούν τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία θεωρεί ότι αυτή η κρίση ταυτότητας αποτελεί μια ευκαιρία να στραφούμε και πάλι στις αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκαν οι φιλελεύθερες δυτικές κοινωνίες, δηλαδή στις ιδέες του Διαφωτισμού, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της προάσπισης των ατομικών δικαιωμάτων και της ελεύθερης οικονομίας. Αυτή η Ευρωπαϊκή ταυτότητα δίνει προτεραιότητα στην αυτονομία του ατόμου να απολαμβάνει αναφαίρετα δικαιώματα (στη ζωή, στην επιδίωξη της ευτυχίας, στην ιδιοκτησία) και ελευθερίες (της συνείδησης, της γνώμης, της έκφρασης, του αυτοπροσδιορισμού), που οριοθετούνται από την ατομική ευθύνη. Η Ευρωπαϊκή ταυτότητα δεν μπορεί παρά να στηρίζεται στη βασική αξία του Διαφωτισμού, τον ανθρωπισμό, που επιβάλλει το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ανεκτικότητα της διαφορετικότητας και την αποδοχή της πολυμορφίας (γλωσσών, πολιτισμών, θρησκειών και εθνικών αυτοπροσδιορισμών) μέσα σε ένα ευρύτερο σύνολο. Αυτές είναι οι αξίες που προσδιορίζουν την κοινή Ευρωπαϊκή μας ταυτότητα και στις οποίες οι φιλελεύθερες δυτικές κοινωνίες οφείλουν την εντυπωσιακή πρόοδο τους.

Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνονται όλο και λιγότερο εμφανείς και κατανοητές με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι πολίτες να απογοητεύονται και να δυσπιστούν ακόμα και για την ύπαρξή τους. Βασική ευθύνη για αυτή την απογοήτευση των πολιτών φέρουν οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντί να εξηγούν δημόσια και να υπερασπίζονται τις αποφάσεις που, οι ίδιοι, παίρνουν από κοινού στις Βρυξέλλες, υποκρίνονται ότι τις ανακαλύπτουν εκ των υστέρων και συντάσσονται με τους λαϊκιστές επικριτές τους.

Σκοπός για μας, τους λαούς της Ευρώπης, είναι να ζούμε αρμονικά στον κόσμο διατηρώντας την ταυτότητά μας, τις κοινές μας αξίες και την ευημερία μας. Όμως αυτή η διατήρηση της ταυτότητάς μας, των αξιών μας και της ευημερίας μας δεν θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες, και για πάντα διατηρητέες, καθώς νέες προκλήσεις τις θέτουν διαρκώς σε κίνδυνο.

Πιο συγκεκριμένα, ο σημερινός κόσμος χαρακτηρίζεται από δυο νέα φαινόμενα: από τη μία πλευρά της εξόδου από τη φτώχεια κρατών ορισμένα από τα οποία αποκτούν ένα σημαντικό παγκόσμιο ρόλο, και από την άλλη πλευρά της ενίσχυσης ιδεολογιών που ενθαρρύνουν νέες μορφές ολοκληρωτισμού, εθνικού προστατευτισμού και ξενοφοβίας. Στα φαινόμενα αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση δρα κατακερματισμένη από αντιμαχόμενες εθνικές πολιτικές και αδύναμη.

Σε μια περίοδο οξύτατης διεθνούς οικονομικής κρίσης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίζονται να
ενδιαφέρονται μόνο για τα στενά εθνικά τους συμφέροντα ή, ακόμα χειρότερα, μόνο για την επανεκλογή τους ενώ πριν εννιά χρόνια οι ίδιοι διατύπωναν τη στρατηγική της Λισσαβόνας η υλοποίηση της οποίας μέχρι το 2010 θα επέτρεπε στην Ευρωπαϊκή Ένωση: «να γίνει η πιο δυναμική και ανταγωνιστική, βασισμένη στη γνώση οικονομία στον κόσμο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες δουλειές και τη μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή». Είναι προφανές ότι αν είχε έστω προσεγγιστεί αυτός ο στόχος, η Ευρώπη θα ήταν καλύτερα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει τη σημερινή οικονομική κρίση. Δυστυχώς όμως, ήδη από το 2005, είχε διαπιστωθεί από τους ίδιους τους Ευρωπαίους ηγέτες η ανικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της Ευρώπης και να υλοποιήσουν τους στόχους που οι ίδιοι είχαν θέσει. Σήμερα, εν μέσω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, εμφανίζονται οι Ευρωπαίοι ηγέτες χωρίς κοινή πολιτική και κινούμενοι προς λάθος κατευθύνσεις, καθώς για πρώτη φόρα μετά από πολλές δεκαετίες τα σύννεφα του οικονομικού προστατευτισμού πλανώνται πάνω από την Ευρώπη και απειλούν να εκτροχιάσουν όλη την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο διασυνοριακό εμπόριο τα τελευταία 50 χρόνια.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η σημερινή κρίση μεγεθύνει και επαναφέρει στο προσκήνιο χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενός εκάστου των μελών της. Είναι πλέον καιρός οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες να αντιληφθούν ότι, εν μέσω της παγκόσμιας κρίσης, η νομισματική ενοποίηση μπορεί και να ακυρωθεί εάν δε συμπληρωθεί από την αντίστοιχη πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Χωρίς την αποκατάσταση αυτής της ανισορροπίας, η νομισματική ένωση και η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης θα αλληλοϋπονομεύονται, μέχρι τη κατάρρευση και των δύο.

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία προτείνει την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, δηλαδή την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης μέσω ενός νέου Ευρωπαϊκού Συντάγματος που θα ιδρύει, στη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης και θα προσαρμόζει τα σημερινά κοινοτικά όργανα στο νέο ομοσπονδιακό σύστημα.

Σήμερα, οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται σε οριακό σημείο αποτελεσματικότητας και δημοκρατικής νομιμοποίησης. Οι πολίτες τους θεωρούν απόμακρους, γραφειοκρατικούς και ελάχιστα δημοκρατικούς ενώ πολλές κυβερνήσεις από την πλευρά τους αναπολούν με νοσταλγία τις χαμένες εθνικές εξουσίες που παραχωρήθηκαν στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

Η Συνθήκη της Λισσαβόνας, συνέχεια των όχι και τόσο καινοτόμων συνθηκών του Μάαστριχτ, του Άμστερνταμ και της Νίκαιας, προτείνει τον εκσυγχρονισμό των Ευρωπαϊκών θεσμών μέσω της μεγαλύτερης σαφήνειας των εξουσιών τους, την αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους και την αναβάθμιση της δημοκρατικής τους νομιμοποίησης. Ωστόσο η Συνθήκη της Λισσαβόνας δεν αμφισβητεί το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και διατηρεί το υπάρχον πλέγμα αλληλοσυγκρουόμενων ομοσπονδιακών και διακρατικών εξουσιών. Η συνθήκη της Λισσαβόνας αν και αποτελεί θετική εξέλιξη για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, απαντά μόνο εν μέρει στις μεγάλες σημερινές προκλήσεις και δεν επαρκεί για την αντιμετώπισή τους.

H κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα και οι κοινοί ευρωπαϊκοί στόχοι, όπως διατυπώνονται στην παρούσα διακήρυξη, μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνο στα πλαίσια μιας πολιτικά ενοποιημένης Ευρώπης, δηλαδή μιας Ομοσπονδίας των Πολιτειών της που θα συνιστούν τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Η νέα αυτή δομή θα λειτουργήσει με την ψήφιση ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος που θα ιδρύει, στη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης και θα προσαρμόζει τα σημερινά κοινοτικά όργανα στο νέο ομοσπονδιακό σύστημα. Για το σκοπό αυτό η Φιλελεύθερη Συμμαχία θέτει σε δημόσια διαβούλευση προτάσεις όπως οι παρακάτω:

• να αντικατασταθούν οι ισχύουσες Συνθήκες από ένα απλό Σύνταγμα, προστατευτικό των θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών και ιδρυτικό σαφώς καθορισμένων θεσμών και εξουσιών σε ομοσπονδιακό, «πολιτειακό» και περιφερειακό επίπεδο. Η προτεινόμενη ομοσπονδιακή συγκρότηση της Ευρώπης συνιστά «λιγότερο κράτος» καθώς θα ενισχύει τους δημοκρατικούς θεσμούς σε «πολιτειακό» και περιφερειακό επίπεδο ενώ οι ομοσπονδιακοί θεσμοί θα δρουν μόνο όπου αυτή τους η δράση θα προσθέτει σημαντικά οφέλη.

• να αντικατασταθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από δύο κοινοβουλευτικά σώματα: την Ομοσπονδιακή Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, στα οποία θα τους αποδοθούν διευρυμένες αρμοδιότητες.

• να καταργηθεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και να μετατραπεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ομοσπονδιακή δημόσια διοίκηση μετατρέποντας κάθε Γενική της Διεύθυνση σε Ομοσπονδιακό Υπουργείο.

• να δημιουργηθεί θέση Ομοσπονδιακού Προέδρου, απευθείας εκλεγμένου από την Ομοσπονδιακή Βουλή των Αντιπροσώπων, o οποίος και θα ορίζει την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

• Τη μετατροπή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και της Κεντρικής Τράπεζας σε ομοσπονδιακούς θεσμούς.

• τη μετατροπή της Europol σε ομοσπονδιακή αστυνομία για την καταπολέμηση του διακρατικού εγκλήματος και τη δημιουργία ενός και μοναδικού Ευρωπαϊκού στρατού αρμόδιου για τη διαφύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ομοσπονδίας.

• τον προσανατολισμό των ομοσπονδιακών Ευρωπαϊκών πολιτικών, από τις ανεπιτυχείς επιδοματικές (πχ Κοινή Αγροτική Πολιτική), σε πολιτικές επέκτασης και απελευθέρωσης της εσωτερικής αγοράς, δίωξης των μονοπωλίων, εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, καταπολέμησης της διαφθοράς και του εγκλήματος και τη διασφάλιση αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής και αμυντικών δομών.