του Τάκη Μίχα
Στις δημοκρατικές κοινωνίες κάθε πολιτική ή κοινωνική μεταρρύθμιση προϋποθέτει την ύπαρξη ορισμένων γενικότερων αξιών, ιδεών και κοσμοαντιλήψεων, τις οποίες ενστερνίζεται μια κρίσιμη μάζα του εκλογικού σώματος, η οποία θα παίξει τον καταλυτικό ρόλο στην προώθησή τους.
Το ίδιο ισχύει και για τη λεγόμενη «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», την οποία προσπαθεί να επιβάλει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν η μεταρρύθμιση έχει να αντιμετωπίσει ισχυρές ομάδες πίεσης (πολλούς πανεπιστημιακούς, τη νομενκλατούρα των κομματικών νεολαιών), των οποίων τα υλικά και άλλα συμφέροντα θίγονται απο τις προτεινόμενες αλλαγές. Σε αυτή την περίπτωση η ιδεολογική προεργασία του εγχειρήματος είναι ακόμα πιο επιτακτική. Για να γίνει αποδεκτή η μεταρρύθμιση η κοινωνία θα έπρεπε να είχε ήδη ενστερνισθεί αξίες και αντιλήψεις που σχετίζονται με την ατομική υπευθυνότητα, την ανάγκη ανταγωνιστικότητας στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας, τις απαιτήσεις που θέτει η κοινωνία της γνώσης κ.λπ. κ.λπ.
Ομως, όλη αυτή η ιδεολογική προεργασία απουσίαζε παντελώς από την προεκλογική εκστρατεία της Ν.Δ. Ακολουθώντας τη φιλοσοφία του «μεσαίου χώρου», η προεκλογική τακτική της Ν.Δ. προσαρμόστηκε στο κυρίαρχο αντιφιλελεύθερο ιδεολογικό και αξιακό πλαίσιο, χωρίς να κάνει καμία προσπάθεια είτε να το αλλάξει είτε να διαφοροποιηθεί. Αντιθέτως, ήταν η πρώτη που έσπευδε να καταγγείλει τα όποια διστακτικά μεταρρυθμιστικά βήματα έκανε η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Η στρατηγική αυτή υπήρξε επιτυχής όσον αφορά το αποτελεσμα των εκλογών, όμως, όπως βλέπουμε σήμερα, ήταν λιγότερο επιτυχής όσον αφορά τη διακυβέρνηση της χώρας. Διότι το κυρίαρχο κλίμα ιδεών, στη βάση του οποίου εξελέγη η Ν.Δ., βρίσκεται ακριβώς στον αντίποδα των αντιλήψεων που απαιτεί μια σοβαρή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Είναι ένα κλίμα το οποίο στρέφεται εναντίον του ανταγωνισμού, μισεί την παγκοσμιοποίηση και απεχθάνεται την ατομική υπευθυνότητα. Το γεγονός αυτό θέτει, όπως αναμενόταν άλλωστε, τεράστια εμπόδια στην υλοποίηση έστω και μιας κουτσουρεμένης μεταρρύθμισης που θα βελτίωνε τα ελληνικά ΑΕΙ.
Η τραγελαφική ιστορία της σχέσης της Ν.Δ. με την κομμουνιστική Αριστερά είναι ιδιαίτερα ενδεικτική των προαναφερθέντων.
Προεκλογικά ο Κώστας Καραμανλής [1] δεν έχανε ευκαιρία να παρευρεθεί σε εκδηλώσεις και να εκδηλώνει το θαυμασμό του για τους ηγέτες της κομμουνιστικής Αριστεράς. Η Ντόρα Μπακογιάννη [2] ως δήμαρχος Αθήνας έσπευδε μαζί με την παράταξή της να υπογράφει διακηρύξεις που τόνιζαν την πρωτοπορία (!) της κομμουνιστικής Αριστεράς στους «κοινωνικούς αγώνες». Τα think-tank της Ν.Δ. προσκαλούσαν σφοδρούς πολέμιους της ελεύθερης οικονομίας, όπως τον Τζέρεμι Ρίφκιν [3], να κάνουν διαλέξεις στην Ελλάδα. Ο τ. υφυπουργός Πολιτισμού Π. Τατούλης [4] ζητούσε από τους φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών να του κάνουν δώρο έναν πίνακα του Τσε Γκεβάρα [5]! Οσο δεν για την κ. Γιαννάκου [6], ως υπουργός Παιδείας δεν βρήκε να πει ούτε μια λέξη διαμαρτυρίας όταν το ΚΚΕ εμπόδισε με τη βία Γάλλο ιστορικό του σταλινισμού να δώσει διάλεξη σε πανεπιστήμιο της χώρας [7].
Ομως τώρα, βλέποντας τα μεταρρυθμιστικά της σχέδια να ναυαγούν μπροστά στην αναμενόμενη συστηματική αντίδραση των θιγόμενων ομάδων, η Ν.Δ. αίφνης ξαναθυμάται, μέσω του κ. Πολύδωρα [8], του κ. Γιακουμάτου [9], του κ. Γεωργιάδη [10] και του ίδιου του πρωθυπουργού, ότι η κομμουνιστική Αριστερά είναι… «έκνομη», ότι δεν σέβεται τον κοινοβουλευτισμό, τη βούληση της πλειοψηφίας, τους νόμους, το κράτος δικαίου κ.λπ.! Ελεος!
Το μεγαλύτερο ίσως λάθος που έκανε η Ν.Δ. ακολουθώντας τη στρατηγική του «μεσαίου χώρου» ήταν να αποδεχθεί τον ετεροπροσδιορισμό της έννοιας του «κοινωνικού». Σήμερα, το περιεχόμενο του πολυταλαιπωρημένου αυτού όρου και των παραγώγων του («κοινωνική ευαισθησία», «κοινωνική αλληλεγγύη», «κοινωνική συμπαράσταση» κ.λπ.) προσδιορίζεται εξ ολοκλήρου από τα ιδεολογήματα της κρατικιστικής Αριστεράς. «Κοινωνικό» σημαίνει κρατικές παροχές, διορισμοί στο Δημόσιο, μονιμότητα , επιδοτήσεις, κρατικοποιήσεις, έλεγχοι τιμών, εξοντωτική φορολογία των επιχειρήσεων κ.λπ. Ποτέ η Ν.Δ. δεν προσπάθησε να επεξεργασθεί έναν διαφορετικό προσδιορισμό του όρου «κοινωνικός», ο οποίος θα αντλούσε από τη φιλελεύθερη ιδεολογία. Με αποτέλεσμα ο μέσος οπαδός της Ν.Δ. να αντιλαμβάνεται σήμερα τον όρο «κοινωνικό» και τα παράγωγά του με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίο τον αντιλαμβάνεται ο μέσος οπαδός του ΚΚΕ.
Με τέτοιο λοιπόν περιρρέον κλίμα ιδεών, το οποίο ανέχτηκε και καλλιέργησε ώς έναν βαθμό και η ίδια, πώς μπορεί πραγματικά η Ν.Δ. να ελπίζει ότι θα μπορέσει να προωθήσει τις όποιες μεταρρυθμίσεις σε διάφορους τομείς της δημόσιας ζωής;
—————————————————————————–
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία [11] στις 23/03/2007